Tại sao sợ hãi lại vui đến vậy? - Margee Kerr

Xem toàn bài: http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-like-to-scare-ourselves-margee-kerr

Ngay lúc này, mọi người đang xếp hàng ở đâu đó để tìm cảm giác sợ hãi, có thể là một chuyến tàu lượn siêu tốc hay một bộ phim kinh dị. Thực tế là chỉ riêng tháng 10 năm 2015, khoảng 28 triệu người đến thăm nhà ma ở Mỹ. Tuy nhiên, bạn có thể băn khoăn: Sợ hãi có gì vui? Margee Kerr nghiên cứu đặc điểm sinh học và tâm lý học đằng sau những điều khiến nỗi sợ hãi vui đến thế.

Bài trình bày bởi Margee Kerr, hoạt hình tạo bởi studio hoạt hình Meduzaz.

Ngay lúc này, ở 1 nơi nào đó,
người ta đang xếp hàng để đi tìm sợ hãi

có lẽ để lên chuyến tàu lượn siêu tốc,
hay đi xem phim kinh dị.

Thực tế là chỉ riêng tháng 10 năm 2015,

khoảng 28 triệu người
đi thăm nhà ma ở Mỹ.

Nhưng nhiều người cho rằng
hành vi này thật khó hiểu,

họ đặt ra câu hỏi,

"Sợ hãi thì có gì vui chứ?"

Sợ hãi mang tiếng xấu,
nhưng nó không hoàn toàn xấu.

Trước hết, sợ hãi có thể
lại là 1 cảm giác rất hay.

Khi gặp 1 mối đe dọa kích hoạt phản ứng bỏ chạy hoặc nghênh chiến của ta

cơ thể chuẩn bị để đối mặt với mối nguy hiểm

bằng cách giải phóng các hóa chất làm thay đổi
hoạt động của não và cơ thể.

Phản ứng tự động này khởi động
các hệ thống hỗ trợ sinh tồn.

Chúng làm vậy để đảm bảo ta có đủ năng lượng

và ta được bảo vệ để
tránh cảm giác đau đớn

cùng lúc tắt các hệ thống không cần thiết
như tư duy phản biện.

Cảm giác không đau đớn
và được tiếp sức,

đồng thời không vướng vào những suy nghĩ lo âu thông thường,

tất cả nghe thật tuyệt,

1 nguyên nhân khả dĩ là vì phản ứng này
khá tương tự

với cảm giác ta trải qua ở các trạng thái tích cực,
kích động cao,

như phấn khích, hạnh phúc,
và thậm chí khi đang quan hệ.

Khác biệt chỉ nằm ở bối cảnh.

Nếu ta thật sự gặp nguy hiểm, ta tập trung
vào vấn đề sinh tồn, không phải là vui vẻ.

Nhưng khi ta kích hoạt phản ứng
kích động cao này ở một nơi an toàn,

ta có thể chuyển sang tận hưởng
sự phấn khích tự nhiên của nỗi sợ.

Đó là lý do người chơi tàu lượn siêu tốc
có thể hét rồi cười chỉ trong chốc lát.

Cơ thể bạn đã ở trạng thái phấn khích tột độ.

Bạn chỉ đang gán lại mác
cho cuộc trải nghiệm thôi.

Và dù ai cũng phản ứng khi gặp
mối đe dọa,

nghiên cứu chỉ ra các khác biệt
giữa từng cá nhân

trong cách các chất liên quan đến phản ứng
trước mối đe dọa hoạt động.

Điều này lý giải tại sao vài người hay
tìm kiếm sự kích động hơn những người khác.

Các khác biệt thể chất khác
giải thích tại sao

vài người thích cảm giác chóng mặt
của những vòng nhào lộn,

lại ghét cảm giác tụt bụng
khi tàu lượn dựng đứng,

hay tại sao vài người hét lên thích thú
trong một ngôi nhà ma

nhưng lại sợ hãi lùi về sau nếu
bị đưa đến một nghĩa trang thực.

Sợ hãi không chỉ đem lại
sự vui vẻ, phấn khích tự nhiên.

Làm được những việc ta sợ
có thể khiến ta nâng cao lòng tự tôn.

Bất cứ thử thách cá nhân nào,

dù là tham gia cuộc chạy đua
hay đọc xong một cuốn sách dài,

khi ta vượt qua đến cùng,

ta có cảm giác thành công.

Điều này đúng cho dù ta biết rằng
mình không thật sự gặp nguy hiểm.

Đầu óc ta có thể biết rằng
xác sống dậy là không có thật,

nhưng cơ thể ta lại không nghĩ vậy.

Nỗi sợ hãi là rất giác thật,

vì thế khi ta vượt qua nó,

cảm giác mãn nguyện và thành công
cũng rất thật.

Đây là sự thích nghi tiến hóa vĩ đại.

Những người có được cân bằng
về lòng dũng cảm và trí tuệ

để biết khi nào vượt qua sợ hãi
và khi nào rút lui

được tưởng thưởng bằng sự sống sót,

thức ăn mới,

và những vùng đất mới.

Cuối cùng, sợ hãi có thể
đem mọi người đến với nhau.

Cảm xúc có thể lây lan,

khi bạn thấy bạn của mình
hét lên và cười,

bạn cảm thấy mình buộc phải
làm giống như vậy.

Bởi vì ta hiểu những gì
mà bạn ta đang trải nghiệm

bằng việc tự ta tái tạo lại trải nghiệm.

Thực tế là, phần não bộ hoạt động
khi bạn của ta hét lên

cũng đang hoạt động trong ta
khi ta nhìn họ.

Điều này không chỉ tăng cường
trải nghiệm cảm xúc của chính ta,

mà còn khiến ta cảm thấy gần hơn
với những người đang ở cùng ta.

Cảm giác gần gũi trong lúc sợ hãi

được gia tăng bởi hóc môn oxytocin
- tiết ra trong phản ứng bỏ chạy hoặc nghênh chiến

Sợ hãi là 1 trải nghiệm cảm xúc
mãnh liệt

và bất cứ thứ gì kích hoạt
một phản ứng mạnh

đều được lưu trữ rất tốt
trong bộ nhớ của ta.

Bạn không muốn quên
thứ có thể làm tổn thương bạn.

Bởi vậy, nếu ký ức về bộ phim kinh dị
bạn xem cùng bạn mình là tích cực

và để lại cho bạn
cảm giác thỏa mãn,

thì bạn sẽ muốn lại xem phim kinh dị
cùng bạn mình lần nữa.