Return to Video

Waar komt het Engels vandaan? - Claire Bowern

  • 0:07 - 0:11
    Als we het over Engels hebben,
    denken we vaak dat het één taal is.
  • 0:11 - 0:15
    Maar wat hebben de dialecten
    die in tientallen landen gesproken worden
  • 0:15 - 0:17
    met elkaar gemeen,
  • 0:17 - 0:19
    of met de boeken van Chaucer?
  • 0:19 - 0:23
    Hoe verhouden die dialecten zich
    tot de vreemde woorden van Beowulf?
  • 0:23 - 0:25
    Het antwoord is dat -
    net als de meeste talen -
  • 0:25 - 0:28
    het Engels zich ontwikkeld heeft
    over generaties van sprekers
  • 0:28 - 0:31
    en enorme veranderingen heeft doorgemaakt.
  • 0:31 - 0:33
    Door deze veranderingen ongedaan te maken
  • 0:33 - 0:36
    kunnen we de taal van nu
  • 0:36 - 0:38
    herleiden tot haar oude wortels.
  • 0:38 - 0:41
    Hoewel het moderne Engels
    veel gemeen heeft
  • 0:41 - 0:43
    met Romaanse talen
    die van het Latijn afstammen,
  • 0:43 - 0:45
    zoals Frans en Spaans,
  • 0:45 - 0:48
    maakten veel van deze woorden
    er oorspronkelijk geen deel van uit.
  • 0:48 - 0:50
    Deze kwamen pas in de taal
  • 0:50 - 0:55
    met de Normandische invasie
    van Engeland in 1066.
  • 0:55 - 0:58
    Toen de Franssprekende Normandiërs
    Engeland veroverden
  • 0:58 - 1:00
    en de heersers werden,
  • 1:00 - 1:02
    brachten zij hun taal mee
  • 1:02 - 1:05
    en voegden ze een enorme hoeveelheid
    Franse en Latijnse woorden toe
  • 1:05 - 1:08
    aan het Engels dat
    er eerder gesproken werd.
  • 1:08 - 1:11
    Nu noemen we die taal Oud-Engels.
  • 1:11 - 1:13
    Dit is de taal van Beowulf.
  • 1:13 - 1:16
    Het lijkt misschien niet zo bekend,
  • 1:16 - 1:20
    maar het is misschien beter te herkennen
    als je wat Duits kent.
  • 1:20 - 1:24
    Dat komt omdat Oud-Engels tot de
    Duitse taalfamilie hoort,
  • 1:24 - 1:28
    die in de 5e en 6e eeuw voor het eerst
    naar de Engelse eilanden gebracht werd
  • 1:28 - 1:31
    door de Angelen, Saxen en de Juten.
  • 1:31 - 1:36
    De Duitse dialecten die zij spraken,
    werden bekend als het Angelsaksisch.
  • 1:36 - 1:39
    De invasie van Vikingen
    van de 8e tot de 11e eeuw
  • 1:39 - 1:43
    brachten meer leenwoorden
    uit het Oud-Noors mee.
  • 1:43 - 1:46
    Het is lastig om de wortels van
    het moderne Engels te zien
  • 1:46 - 1:48
    tussen alle leenwoorden
  • 1:48 - 1:52
    uit het Frans, Latijn, Oud-Noors
    en andere talen.
  • 1:52 - 1:57
    Vergelijkende taalkunde kan helpen door
    op de grammaticale structuur te focussen,
  • 1:57 - 1:59
    op patronen in klankverschuiving
  • 1:59 - 2:01
    en op een bepaalde basiswoordenschat.
  • 2:01 - 2:04
    Na de 6e eeuw bijvoorbeeld,
  • 2:04 - 2:09
    veranderde de beginklank van
    Germaanse woorden van een 'p' in een 'pf',
  • 2:09 - 2:13
    terwijl in hun Oud-Engelse tegenhangers
    de 'p' onveranderd bleef.
  • 2:13 - 2:17
    In een andere splitsing ontwikkelden
    woorden met een 'sk'-klank in het Zweeds
  • 2:17 - 2:20
    een 'sh'-klank in het Engels.
  • 2:20 - 2:23
    Er zijn nog steeds een paar woorden
    in het Engels met 'sk'
  • 2:23 - 2:25
    zoals 'skirt' en 'skull,'
  • 2:25 - 2:28
    maar dit zijn directe leenwoorden
    uit het Oud-Noors,
  • 2:28 - 2:32
    die na de 'sk'-'sh' verandering kwamen.
  • 2:32 - 2:34
    Deze voorbeelden tonen aan
  • 2:34 - 2:38
    dat net als de Romaanse talen
    die van het Latijn afstammen,
  • 2:38 - 2:42
    het Engels, Zweeds, Duits
    en vele andere talen
  • 2:42 - 2:46
    van hun eigen gemeenschappelijke voorvader
    afstammen, het Proto-Germaans
  • 2:46 - 2:49
    dat rond 5000 v.Chr. gesproken werd.
  • 2:49 - 2:52
    Deze historische taal
    werd nooit opgeschreven.
  • 2:52 - 2:56
    We kunnen ze alleen reconstrueren
    door de afstammelingen te vergelijken,
  • 2:56 - 2:59
    wat te danken is aan
    de consistentie van de veranderingen.
  • 2:59 - 3:04
    We kunnen hetzelfde proces gebruiken
    om nog een stap verder te gaan
  • 3:04 - 3:10
    en de oorsprong van het Proto-Germaans
    te herleiden tot het Proto-Indo-Europees,
  • 3:10 - 3:12
    dat zo'n 6000 jaar geleden gesproken werd
  • 3:12 - 3:17
    op de Pontische steppe
    in wat nu Oekraïne en Rusland is.
  • 3:17 - 3:21
    Dit is de gereconstrueerde voorvader
    van de Indo-Europese familie
  • 3:21 - 3:25
    die bijna alle talen omvat
    die in Europa gesproken werden
  • 3:25 - 3:29
    en in grote delen van Zuid- en West-Azië.
  • 3:29 - 3:31
    Hoewel het nog wat meer werk vereist,
  • 3:31 - 3:36
    kunnen we dezelfde systematische
    gelijkenissen of overeenkomsten zien
  • 3:36 - 3:40
    tussen verwante woorden in verschillende
    Indo-Europese takken.
  • 3:40 - 3:42
    Als we Engels vergelijken met Latijn,
  • 3:42 - 3:46
    dan zie we dat het Engels een 't' heeft
    waar het Latijn een 'd' heeft
  • 3:46 - 3:50
    en een 'f' waar het Latijn een 'p' heeft
    aan het begin van een woord.
  • 3:50 - 3:54
    Enkele verre verwanten van het Engels
    zijn Hindi, Perzisch
  • 3:54 - 3:58
    en de Keltische talen die het verving
    in wat nu Groot-Brittannië is.
  • 3:58 - 4:03
    Proto-Indo-Europees stamde zelf af
    van een nog oudere taal,
  • 4:03 - 4:08
    maar zover gaan historische
    en archeologische bewijzen niet.
  • 4:10 - 4:12
    Vele raadsels blijven buiten ons bereik
  • 4:12 - 4:16
    zoals de link tussen Indo-Europees
  • 4:16 - 4:18
    en andere grote taalfamilies
  • 4:18 - 4:23
    en de aard van talen die in Europa
    gesproken werden voordat het Engels kwam.
  • 4:23 - 4:27
    Het wonderbaarlijke feit blijft
    dat bijna 3 miljard mensen in de wereld,
  • 4:27 - 4:30
    die elkaar vaak niet kunnen verstaan,
  • 4:30 - 4:36
    en toch dezelfde woorden spreken die
    in 6000 jaar geschiedenis gevormd zijn.
Title:
Waar komt het Engels vandaan? - Claire Bowern
Speaker:
Claire Bowern
Description:

Bekijk de hele les: http://ed.ted.com/lessons/where-did-english-come-from-claire-bowern

Als we spreken over 'Engels', dan denken we vaak het het één taal is. Maar wat hebben de dialecten die in tientallen landen wereldwijd gesproken worden met elkaar gemeen, of met de taal van Chaucer? Claire Bowern herleidt de taal van vandaag de dag terug naar haar oude wortels en laat zien hoe het Engels gedurende de generaties van sprekers zich heeft ontwikkeld.

Les door Claire Bowern, animaties door Patrick Smith.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:54
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Where did English come from?
Christel Foncke approved Dutch subtitles for Where did English come from?
Christel Foncke accepted Dutch subtitles for Where did English come from?
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Where did English come from?
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Where did English come from?
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Where did English come from?
Heleen van Maanen edited Dutch subtitles for Where did English come from?
Heleen van Maanen edited Dutch subtitles for Where did English come from?
Show all

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.