Maurizio Seracini: The secret lives of paintings

Năm 1975, tôi gặp giáo sư Carlo Pedretti
tại Florence

ông từng dạy tôi lịch sử nghệ thuật và giờ

là một học giả rất nổi tiếng về
Leonardo da Vinci

Ông hỏi tôi liệu có một công nghệ nào đó

để vén màn một bí ẩn
đã tồn tại suốt năm thế kỷ

liên quan đến một kiệt tác đã mất
của Leonardo da Vinci

bức "Trận chiến Anghiari"
được cho đã nằm ở

sảnh 500 của tòa thị chính
Palazzo Vecchio ở Florence.

Vào giữa những năm 70,
không có nhiều cơ hội

cho những kỹ sư sinh học như tôi
nhất là ở Ý, cho nên,

tôi quyết định cùng với một vài
nhà nghiên cứu ở Mỹ

và trường Đại học Florence,
bắt đầu dò những bức tranh

mà Vasari vẽ trên những bức tường dài
trong tòa thị chính

để tìm kiếm bức họa đã mất của Leonardo.

Không may là khi đó,
chúng tôi chưa biết rằng

đó không hẳn là nơi
mà chúng tôi phải tìm kiếm

vì chúng tôi phải đi vào sâu hơn,
do đó nghiên cứu này

đã phải tạm dừng và chỉ mới được tiếp tục
đến tận năm 2000

nhờ vào sự quan tâm và nhiệt tình
của gia đình Guinness.

Lần này chúng tôi tập trung vào nỗ lực
tái cấu trúc

của tòa thị chính
trước khi nó được sửa chữa,

và cùng với cái gọi là Sala Grande,
được xây năm 1494,

để tìm ra những cánh cửa ra vào
và cửa sổ nguyên bản.

Để làm thế, chúng tôi tạo ra mô hình 3D

rồi dùng phép chẩn đoán qua nhiệt độ (thermography),
chúng tôi tiếp tục phát hiện ra

những cửa sổ bị che khuất.
Chúng vốn là những cửa sổ của

tòa thị chính Sala Grande.
Chúng tôi cũng tìm ra chiều cao

của trần nhà, và chúng tôi đã gắng tái lập

tất cả những kết cấu
của tòa thị chính trước đây

từ trước khi Vasari chưa xuất hiện

và xây dựng lại toàn bộ,

kể cả một bậc thang cũng rất quan trọng

để tìm ra chính xác vị trí
của bức họa "Chiến trận Anghiari"

trên một trong hai bức tường.

Chúng tôi nhận ra là Vasari,
người nhận nhiệm vụ

tu sửa lại tòa thị chính vào khoảng
từ 1560 đến 1574

từ Đại Công tước Cosimo I
của gia đình Medici,

chúng tôi có ít nhất hai trường hợp
thời điểm ông đã cứu những kiệt tác

bằng cách đặt bức tường gạch chắn trước nó

và chừa lại một khoảng để thông gió.

Cái chúng ta đang thấy đây, ở Masaccio,
nhà thờ Santa Maria Novella, Florence,

vậy nên chúng tôi mới nói, có thể
Vasari cũng đã làm điều tương tự

với kiệt tác của Leonardo,

vì ông cũng rất ngưỡng mộ danh này.

Do đó, chúng tôi thiết kế
một số ăng-ten rất tinh vi

quét trên cả hai bức tường
để tìm kiếm một khoảng hở.

Khi phát hiện ra có những khoảng như vậy ở

cánh phải của bức tường phía Đông,

chúng tôi tin rằng bức
"Trận chiến Anghiari"

hay ít nhất một phần mà chúng tôi biết
đã được vẽ lên tường

hay được gọi với cái tên
"Cuộc chiến giành cờ hiệu", nằm ở đó.

Không may là, kể từ phát hiện đó,

dự án lại tiếp tục phải tạm dừng

vào năm 2014 vì nhiều lí do chính trị.

Vì vậy, tôi quyết định trở lại
trường của mình,

Đại học California, San Diego,

đề nghi thành lập một trung tâm nghiên cứu

phát triển các công nghệ
áp dụng cho bảo tồn văn hóa.

Năm 2007, chúng tôi đã thành lập CISA3,
một trung tâm nghiên cứu

bảo tồn văn hóa,
tập trung vào nghệ thuật, kiến trúc

và khảo cổ học.
Sinh viên bắt đầu vào học

và chúng tôi bắt đầu xây dựng công nghệ,
vì về cơ bản

đó cũng chính là những thứ đang thiếu

để chúng tôi có thể
tiếp tục công việc trên thực địa.

Chúng tôi trở lại Tòa thị chính
vào năm 2011,

Lần này,
với sự giúp sức của một nhóm sinh viên

và đồng nghiệp của tôi,
Tiến sĩ Falko Kuester,

bây giờ đã là Giám đốc CISA3,

chúng tôi tiếp tục tìm kiếm

những gì còn bỏ sót.

Chúng tôi đã bị ngăn cấm,
hay tôi sẽ dùng từ "hạn chế",

vì nhiều lí do
không đáng để giải thích ở đây,

chỉ được dùng nội soi, trong nhiều phương
án đang có,

Với một chiếc máy ảnh 4mm,

chúng tôi đã thu thập được một số

mảnh nhỏ mà về sau được xác định

có màu đỏ, đen, và một số mảnh

màu be. Các mẫu này trong giai đoạn sau

được kiểm tra bằng một số phương pháp
hiện đại hơn

như XRF - nhiễu xạ tia X, và cho kết quả
khá khả quan.

Kết quả cho thấy có vẻ chúng tôi đã
thực sự

tìm thấy được dấu vết của màu vẽ, và vì
biết chắc rằng

không còn họa sĩ nào từng vẽ lên
bức tường đó

trước khi Vasari xuất hiện 60 năm sau,

những mảnh màu vẽ này được khẳng định là
dấu vết

của bức bích họa và của chính Leonardo.

Bức tranh này là kiệt tác nghệ thuật
nổi tiếng

và được ngưỡng mộ nhất trong lịch sử
loài người.

Trên thực tế, đây là tác phẩm quan trọng
nhất

mà Leonardo từng sáng tác,

nhờ nó mà ông được vinh danh là

họa sĩ có ảnh hưởng nhất thời bấy giờ.

Suốt 37 năm qua, tôi có vinh dự được
nghiên cứu

rất nhiều tuyệt tác
như các bạn có thể thấy

nhưng là để làm gì? Để đánh giá, ví dụ

tình trạng bảo quản của bức tranh.
Có thể thấy rằng

bề mặt của bức "Madonna of the Chair"
khi được chiếu tia UV

sẽ hiện lên khuôn mặt của một
người phụ nữ khác

không còn trẻ, tôi có thể nói như vậy.

Có dấu vết của véc-ni, nhiều lần chỉnh sửa

thậm chí là bị tẩy quá nhiều,
hiện ra rất rõ.

Đồng thời, công nghệ cũng giúp chúng ta
viết nên những trang sử mới,

hay ít nhất là cập nhật những trang đã cũ.

Lấy ví dụ bức "Lady with the Unicorn"

một tác phẩm khác của Rafael,
bạn thấy con kỳ lân

Nhiều nhà phê bình đã viết về con kì lân
này

nếu bạn chiếu tia X vào nó,
con kỳ lân sẽ biến thành một chú chó con

Nếu chỉ thế thôi thì chẳng sao cả, nhưng vấn đề là,

khi tiếp tục kiểm tra bức tranh,

hóa ra Rafael không vẽ con kỳ lân,

không vẽ chú chó con,
mà thực tế đã để bức vẽ dở dang

khiến toàn bộ những
phân tích về một biểu tượng ngoại lai

- là hình ảnh kỳ lân, thành

bức hình không liên quan.

Nhân nói về tính nguyên bản. Thử nghĩ xem

nếu chúng ta có thể áp dụng khoa học vào
việc xác định danh tính

của những tác phẩm nghệ thuật.
Ít nhất sẽ có một cuộc cách mạng

về văn hóa, đồng thời là
một cuộc cách mạng trên thị trường

Một ví dụ khác

Otto Marseus, với bức vẽ "Still Life"

trưng bày ở phòng tranh Pitti, được chiếu
tia hồng ngoại

và thật may mắn là bức tranh được xác nhận

có chữ ký của Otto Marseus.
Thậm chí còn có thể

xác định được bức tranh này được vẽ
khi nào và ở đâu.

Đó là một kết quả khả quan. Nhưng
đôi khi kết quả lại không dễ dàng như vậy.

Do đó, trong quá trình xác thực
khoa học có thể được áp dụng

và thay đổi cách thức,
không phải trong việc tạo ra

mà ít nhất
cũng là nền tảng cho những quyết định

khách quan hơn,
hay có thể nói là ít chủ quan hơn

những gì người ta đang làm hiện nay

Tuy nhiên, phát hiện thực sự thu hút

trí tưởng tượng và lòng ngưỡng mộ của tôi

là bức vẽ sống động tuyệt vời nằm ẩn dưới

một tầng màu nâu của
"The Adoration of the Magi"

Ở đây các bạn có thể thấy
một máy scan XYZ và một camera hồng ngoại

chiếu qua tầng màu nâu bên ngoài

kiệt tác này và hé lộ

những gì thực sự nằm bên dưới

Đây tình cờ là bức họa quan trọng nhất

chúng tôi có ở Ý của Leonardo de Vincy,

hãy nhìn những hình ảnh tuyệt đẹp
mà chưa ai có cơ hội được nhìn thấy chúng

trong 5 thế kỷ qua.
Hãy nhìn những bức chân dung này

Chúng thật kỳ diệu.
Bạn có thấy Leonardo.

Bạn có thấy sự hài hòa
trong tác phẩm của ông ấy

ngay trên những tấm pano

và nhìn thấy những điều thú vị,
giống như là

một con voi. Và bởi con voi này,,

hơn 70 tấm hình mới được phát hiện ra,
chưa được thấy trong hàng trăm năm

Đây là một sự phát hiện.
Và chúng tôi biết và chứng minh được

rằng hình thể màu nâu mà chúng ta thấy
hôm nay

không phải vẽ bởi Leonardo Da Vinci,
khiến chúng ta để lại

những bức hình khác từ 5 thập kỉ trước

mà chúng tôi không thể thấy

Rồi chúng tôi nghĩ, nếu chúng tôi

có được vinh dự
để nhìn thấy hết những điều này

để tìm thấy mọi sự khám phá này,
những người còn lại sẽ nghĩ thế nào?

thế rồi chúng tôi muốn
tạo ra hình thể thật

bằng cách dùng tablet.
Tôi sẽ cho các bạn xem

chúng ta sẽ làm được những gì

ở trong một viện bảo tàng

Hãy tưởng tượng
chúng ta đi đến bảo tàng với tablet

và chúng ta hướng máy ảnh của tablet

vào bức ảnh mà chúng ta muốn nhìn,
giống như thế này

và chúng ta chỉ cần bấm, và dừng

để tôi cho các bạn thấy khi mà bức hình

đúng hơn là, máy ảnh,
đã bị khóa vào bức tranh vẽ

bức tranh bạn nhìn thấy trong bức vẽ

đang được tái dựng. Và rồi, thấy không.

Chúng ta có thể zoom, có thể kéo

Nào, chúng ta sẽ đi tìm con voi.

tất cả những gì chúng ta cần
là một ngón tay, để lướt

và chúng ta thấy con voi (vỗ tay)

(vỗ tay)

và rồi nếu chúng ta muốn

chúng ta có thể lướt để xem, ví dụ,

trên bậc thang, cả một biểu tượng đang

được thay đổi. Nó có rất nhiều biến đổi

từ một ngôi đền cũ thành ngôi đền mới

và có nhiều thứ xuất hiện. Thấy không?

Đây không chỉ là sự huyền bí,
bởi vì nó thay đổi

không chỉ bức tranh như bạn thấy, mà là cả

ý nghĩa của bức tranh

và chúng ta nghĩ đây là cách
dễ dàng và tuyệt vời

để mọi người có thể tiếp cận và,
để bạn

trở thành nhân vật trính
của sự khám phá chính bản thân bạn,

chứ không phải im lặng trong lúc đi

tham quan các phòng của viện bảo tàng.

( vỗ tay )

Một khái niệm khác là
điều trị biểu đồ điện tử, nghe có vẻ

hiển nhiên nếu chúng ta nói về
những bệnh nhân thật

nhưng khi chúng ta nói về nghệ thuật,
đáng buồn là

chúng chưa bao giờ được cho là cơ hội.

Chúng tôi tin là, đây là sự khởi đầu

bước đầu tiên, để thật sự bảo tồn

và tìm hiểu, và để hiểu

mọi thứ liên quan đến các sự bảo tồn

kỹ thuật, vật liệu và tất nhiên
nếu, khi nào, và tại sao

chúng ta nên phục hồi lại,
hoặc là can thiệp vào

môi trường xung quanh của mỗi bức ảnh

Mục tiêu của chúng tôi là tìm hiểu

tinh thần của Renaissance,
tạo ra luật lệ mới

nơi mà kĩ sư khảo cổ là

một biểu tưởng cho nghệ thuật và khoa học.

chúng ta cần tạo ra những kĩ sư mới

mà sẽ làm những điều như thế này

để tìm ra những điều đáng giá cho văn hóa

mà chúng ta sẽ cần, nhất là hôm nay.

và nếu bạn muốn tóm gọn trong 1 từ

đây là những gì mà chúng tôi đang làm

Chúng tôi đưa quá khứ đến tương lai

để có một tương lai.

Miễn là chúng ta sống trong
sự tò mò và đam mê

bản thân chúng ta đã có
một chút Leonardo trong mình. Cảm ơn

(Vỗ Tay)