Bệnh Alzheimer là gì? - Ivan Seah Yu Jun

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/what-is-alzheimer-s-disease-ivan-seah-yu-jun

Bệnh Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến chứng mất trí nhớ, ảnh hưởng đến hơn 40 triệu người trên thế giới. Mặc dù đã được phát hiện từ hơn một thế kỷ trước, các nhà khoa học vẫn đang xây dựng phác đồ điều trị về căn bệnh này. Ivan Seah Yu Jun mô tả sự ảnh hưởng của Alzheimer lên não bộ và chỉ ra những giai đoạn khác nhau của căn bệnh phức tạp và nguy hại này.

Bài học của Ivan Seah Yu Jun, hoạt hình của STK Films.

Cứ mỗi bốn giây

lại có một người được chẩn đoán

mắc bệnh Alzheimer.

nguyên nhân thường gặp nhất
của bệnh mất trí nhớ

ảnh hưởng hơn 40 triệu người
trên thế giới

và việc tìm ra phương pháp chữa trị

cho căn bệnh này
vẫn còn là một bài toán khó.

Alois Alzheimer,
bác sĩ tâm thần người Đức

lần đầu mô tả
triệu chứng bệnh này năm 1901

khi ông phát hiện ra
một số bệnh nhân

có những biểu hiện khác thường,

bao gồm khó ngủ,

trí nhớ bị xáo trộn,
thay đổi tính tình đột ngột,

và nhầm lẫn thường xuyên.

Khi người bệnh mất,

Alzheimer làm xét nghiệm tử thi

và kiểm nghiệm giả thiết

rằng có thể nguyên nhân
là từ những bất thường

trong cấu trúc não bộ

Ông tìm thấy
dưới kính hiển vi

sự khác biệt rõ ràng
ở mô não

dưới dạng các protein gấp cuộn sai
gọi là mảng (plaque)

và các đám rối sợi thần kinh
(neurofibrillary tangles).

Chúng kết hợp với nhau,

phá cấu trúc não bộ.

Các mảng xuất hiện
khi một protein

trong màng chất béo
bao bọc tế bào thần kinh

bị một enzyme đào thải,

tạo nên các protein
tiền chất của amyloid,

chúng rất dính nên có xu hướng
đóng cục lại.

Những cục tích tụ này

tạo nên các mảng,

làm nghẽn đường truyền

ngăn chặn giao tiếp giữa các tế bào,

và gây nên những phản ứng đề kháng

phá hủy những tế bào thần kinh
không còn làm việc.

Đối với bệnh Alzheimer,
các đám rối sợi thần kinh

do protein "tau" gây ra

Các tế bào thần kinh
chứa một mạng lưới các ống

hoạt động như đường vận chuyển
các phân tử thức ăn

Thường thì, protein "tau"
giữ cho những ống thẳng

để phân tử có thể tự do đi qua.

Nhưng với người mắc Alzheimer,

các protein bị xoắn lại
hoặc rối tung

khiến các ống này
không còn thẳng nữa,

cản trở chất dinh dưỡng
đến các tế bào thần kinh

làm chết tế bào.

Sự kết hợp chết người
giữa mảng và đám rối

bắt đầu từ hồi hải mã,

có nhiệm vụ
hình thành trí nhớ.

Đó là lí do vì sao
mất trí nhớ tạm thời

thường là triệu chứng đầu
của bệnh Alzheimer.

Sau đó, các protein
tiếp tục xâm lấn

những vùng khác của não bộ,

tạo nên những biến đổi

ứng với từng giai đoạn bệnh.

Ở phía trước não,

các protein phá hủy
khả năng suy nghĩ logic.

Tiếp theo, chúng chuyển sang vùng
kiểm soát cảm xúc,

gây nên những
cảm xúc thất thường.

Ở đỉnh não,

chúng gây nên hoang tưởng
và ảo giác,

và khi lan đến não sau,

các mảng và đám rối
kết hợp lại

để xóa sạch
những kí ức sâu nhất.

Cuối cùng, trung khu điều khiển

nhịp tim và thở
cũng bị xâm hại

dẫn đến tử vong.

Sự hủy diệt khủng khiếp
của căn bệnh này

đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu
truy tìm cách chữa trị.

Nhưng hiện, mới chỉ tập trung
vào việc làm chậm quá trình.

Một phương thức chữa trị hiện nay

giúp giảm thiểu
sự phá vỡ các acetylcholine,

chất dẫn truyền
rất quan trọng trong não.

Chúng bị sụt giảm đáng kể
ở các bệnh nhân Alzheimer

do tế bào thần kinh
sinh ra chúng đã chết.

Một giải pháp nữa là vắc-xin

tăng cường hệ miễn dịch

trước sự tấn công
của các mảng tiền amyloid.

Nhưng chúng ta vẫn cần
một phương thuốc thực sự.

Bệnh Alzheimer đã
được phát hiện

từ hơn 1 thế kỷ trước,

mà giờ vẫn chưa
được hiểu thấu đáo.

Có lẽ một ngày,
ta sẽ phát hiện ra

cơ chế thực sự
gây nên mối đe dọa này

và phương thức xử lý nó
sẽ được đưa ra ánh sáng.