Return to Video

Yok olan kurbağalar - Kerry M. Kriger

  • 0:07 - 0:09
    Hiç gece ses çıkaran kurbağaları
  • 0:09 - 0:10
    duydunuz mu?
  • 0:10 - 0:12
    Yüz milyonlarca yıldır,
  • 0:12 - 0:15
    bu vıraklayan ninni
    gecelerimizi şenlendirdi.
  • 0:16 - 0:18
    Ancak son araştırmalar
  • 0:18 - 0:20
    bu kurbağaların son notalarını
    söyledikleri yönünde.
  • 0:21 - 0:22
    Son on yılda,
  • 0:22 - 0:26
    amfibi populasyonu dünya çapında
    hızlı bir şekilde kayboluyor.
  • 0:26 - 0:28
    Dünyadaki amfibi türlerinin
    neredeyse üçte biri
  • 0:28 - 0:30
    yok olma tehlikesiyle karşı karşıya
  • 0:30 - 0:33
    ve 100'den fazla türün soyu
    çoktan tükendi.
  • 0:33 - 0:35
    Endişe etmeyin, hâlâ bir umut var.
  • 0:35 - 0:38
    Kurbağaları nasıl kurtaracağımızdan önce,
  • 0:38 - 0:39
    neden yok olduklarına
  • 0:39 - 0:40
    ve hayatta kalmalarının
  • 0:40 - 0:43
    neden önemli olduğuna bir bakalım.
  • 0:43 - 0:45
    Habitatlarının yok edilmesi,
  • 0:45 - 0:47
    tüm dünyadaki kurbağalar için
    en büyük problem.
  • 0:48 - 0:50
    Gezegenimizde yedi milyar insan var
  • 0:50 - 0:52
    ve habitat için kurbağalarla yarışıyoruz.
  • 0:52 - 0:56
    Kurbağa habitatlarının üstüne şehirler,
    kenar mahalleler, çiftlikler kuruyoruz
  • 0:56 - 0:59
    ve sayısız amfibi popülasyonuna
    ev sahipliği yapan ormanları yok edip
  • 0:59 - 1:01
    sulak arazileri kurutuyoruz.
  • 1:02 - 1:05
    İklim değişiklikleri
    yağış seviyelerini değiştiriyor,
  • 1:05 - 1:08
    göletleri, dereleri
    ve bulut ormanlarını kurutuyor.
  • 1:08 - 1:10
    Dünya nüfusu artmaya devam ettikçe
  • 1:10 - 1:13
    amfibi nüfusunun da
    karşılaştığı tehlike sayısı artıyor.
  • 1:13 - 1:16
    Kurbağa sayısındaki
    azalmaya katkı sağlayan
  • 1:16 - 1:17
    diğer etmenler de var.
  • 1:17 - 1:19
    Evcil hayvan ve gıda
    ticaretinin fazlalığı,
  • 1:19 - 1:21
    her yıl milyonlarca kurbağanın
  • 1:21 - 1:23
    habitatından alınması demek.
  • 1:23 - 1:26
    Yerli olmayan alabalık
    ve kerevit gibi istilacı türler,
  • 1:26 - 1:28
    yerli kurbağaları yiyorlar.
  • 1:28 - 1:33
    İnsanlar her yıl gıda, evcil hayvan,
    yem ve deneyler ve hayvanat bahçeleri için
  • 1:33 - 1:37
    100 milyondan fazla
    amfibi sevkiyatı yaparak
  • 1:37 - 1:41
    bulaşıcı hastalıkların
    yayılmasını kolaylaştırıyor.
  • 1:41 - 1:44
    Bu hastalıklardan biri de chytridiomycosis
  • 1:44 - 1:48
    akarsuda yaşayan amfibi popülasyonlarını
  • 1:48 - 1:50
    Afrika, Avustralya, Avrupa
  • 1:50 - 1:53
    ve Kuzey, Merkez ve Güney Amerika'da
    yok olmaya itmiştir.
  • 1:53 - 1:56
    Bu problemlere ek olarak
    her yıl eko sistemimizi
  • 1:56 - 1:59
    milyonlarca kilo böcek ilacına
    maruz bırakıyoruz.
  • 1:59 - 2:02
    Bu kimyasallar
    amfibilerin geçirgen derisine
  • 2:02 - 2:03
    kolayca nüfuz ediyor
  • 2:03 - 2:05
    ve immünosupresyona
  • 2:05 - 2:06
    veya güçsüz bağışıklık sistemine
  • 2:06 - 2:08
    ve gelişim yetersizliklerine sebep oluyor.
  • 2:09 - 2:12
    Peki, bu küçük yeşil dostlarımızın
    etrafta dolaşması niye bizim için değerli?
  • 2:12 - 2:15
    Kurbağalar birçok nedenden
    ötürü önemlidir.
  • 2:15 - 2:17
    Beslenme ağının ayrılmaz
    bir parçasıdırlar,
  • 2:17 - 2:18
    sinekleri, keneleri
  • 2:18 - 2:20
    ve diğer hastalık vektörlerini yerler,
  • 2:20 - 2:23
    böylece bizi sıtma,
  • 2:23 - 2:24
    dang hastalığı
  • 2:24 - 2:25
    ve diğer hastalıklardan korurlar.
  • 2:26 - 2:29
    Kurbağa larvaları, alglerden beslenerek
    su yollarını temiz tutar
  • 2:29 - 2:33
    ve filtre ihtiyacımızı azaltıp suya daha
    fazla para ödemekten bizi kurtarır.
  • 2:34 - 2:37
    Kuşlar, balıklar, yılanlar, yusufçuklar
  • 2:37 - 2:39
    ve hatta maymunlar için
    bile yemek kaynağıdırlar.
  • 2:39 - 2:41
    Eğer kurbağalar yok olursa
  • 2:41 - 2:42
    besin ağı bozulacak
  • 2:42 - 2:45
    ve diğer hayvanlar da
    yok olmaya başlayacak.
  • 2:45 - 2:49
    Amfibiler ilaç yapımında da
    fazlasıyla önemlidirler.
  • 2:49 - 2:51
    Fizyoloji ve ilaç alanında
  • 2:51 - 2:52
    Nobel ödülü alan araştırmacıların
  • 2:52 - 2:54
    yüzde onundan fazlasının çalışması
  • 2:54 - 2:56
    amfibilere dayanıyordu.
  • 2:56 - 2:59
    Kurbağa cildindeki
    antimikrobiyal peptitlerin bazıları
  • 2:59 - 3:00
    HIV'i öldürebilir,
  • 3:00 - 3:02
    bazıları ağrı kesici olarak işlev görür
  • 3:02 - 3:05
    ve diğerleri doğal sivrisinek kovucu
    olarak hizmet eder.
  • 3:05 - 3:07
    Eğer kurbağaları kurtarabilirsek
  • 3:07 - 3:08
    birçok keşif bizi bekliyor
  • 3:08 - 3:10
    ancak bir kurbağa yok olduğunda
  • 3:10 - 3:12
    insanlığın sağlığı için verdiği umut da
  • 3:12 - 3:14
    yok olmuş oluyor.
  • 3:14 - 3:16
    Neyse ki yardım edebileceğin
    bir sürü yol var
  • 3:16 - 3:18
    ve en iyi başlangıcı da
  • 3:18 - 3:19
    ekolojik ayak izini
  • 3:19 - 3:22
    ve günlük hareketlerini
    düzelterek yapabilirsiniz.
  • 3:22 - 3:24
    Bir daha o ninniyi duyduğunuzda
  • 3:24 - 3:27
    sadece başka bir
    arka plan sesi olarak değil de
  • 3:27 - 3:28
    uyum içinde vıraklayan
  • 3:28 - 3:31
    ahenkli bir yardım çağrısı olarak görün.
Title:
Yok olan kurbağalar - Kerry M. Kriger
Description:

Tüm ders için tıklayın: http://ed.ted.com/lessons/disappearing-frogs-kerry-m-kriger

Kurbağalar (ve genel olarak amfibiler) tehlikede - dünya çapında, amfibi türlerinin yaklaşık üçte biri yok olmanın eşiğinde. Ayrıca, kurbağalar insan sağlığına birçok önemli şekilde katkıda bulunur. Kerry M. Kriger kurbağaların neden tehlikede olduğunu ve onları kurtarmaya nasıl yardımcı olabileceğinizi açıklıyor.

Ders: Kerry M. Kriger, Animasyon: Simon Ampel.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:48

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.