Return to Video

ပျောက်ဆုံးနေသာ ဖားများ - Kerry M. Kriger

  • 0:07 - 0:09
    ညဘက်မှာပေါ်လာတတ်တဲ့ ဖားအော်သံကို
  • 0:09 - 0:10
    သင် ကြားဖူးပါသလား။
  • 0:10 - 0:12
    လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်သန်းရာပေါင်းများစွာကတည်းက
  • 0:12 - 0:15
    ညဘက်တွေမှာ ဒီလိုဖားတွေရဲ့
    တေးသံတွေ ရှိနေခဲ့တာပါ။
  • 0:15 - 0:17
    သို့သော် လက်ရှိစစ်တမ်းများအရ
  • 0:17 - 0:18
    ဒီဖားတွေမှာ အန္တရာယ်ရှိနေပါပြီ။
  • 0:18 - 0:20
    သူတို့ရဲ့ နောက်ဆုံးသီချင်းကို
    ဆိုနေတာပေါ့။
  • 0:20 - 0:22
    လွန်ခဲ့တဲ့ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်ကတည်းက
  • 0:22 - 0:26
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေဟာ အလျှင်အမြန်
    မျိုးတုံးပျောက်ကွယ်နေပါတယ်။
  • 0:26 - 0:28
    သူတို့မျိုးစိတ်သုံးပုံတစ်ပုံလောက်ဟာ
  • 0:28 - 0:30
    မျိုးတုံးမယ့် အန္တရာယ်ရှိနေပါတယ်
  • 0:30 - 0:33
    မျိုးစိတ်တစ်ရာလောက်ကတော့
    လုံးဝပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပါပြီ။
  • 0:33 - 0:35
    ဒါပေမဲ့ စိတ်မပူပါနဲ့
    မျှော်လင့်ချက်တော့ရှိပါသေးတယ်။
  • 0:35 - 0:37
    ဖားတွေကို မကယ်တင်ခင်မှာ
  • 0:37 - 0:39
    သူတို့ ဘယ်လိုမျိုးတုံးသွားလဲ
  • 0:39 - 0:40
    လေ့လာကြည့်ရအောင်။
  • 0:40 - 0:43
    သူတို့ဘယ်လို အရေးပါလဲဆိုတာရောပေါ့။
  • 0:43 - 0:45
    စားကျက်မြေပျောက်တာက ကမ္ဘာအနှံ့က
    ဖားတွေအတွက်
  • 0:45 - 0:47
    နံပါတ်တစ်ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။
  • 0:47 - 0:50
    ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ လူဦးရေ(၇)ဘီလီယံဟာ
  • 0:50 - 0:52
    ဖားတွေဆီက စားကျက်မြေတွေကို
    လုယူနေပါတယ်။
  • 0:52 - 0:54
    မြို့ပြတွေ၊ မြို့သစ်တွေ၊ လယ်မြေတွေကို
  • 0:54 - 0:56
    ဖားစားကျက်မြေတွေမှာ တည်တယ်။
  • 0:56 - 0:57
    သစ်တောတွေကို ခုတ်တယ်။
  • 0:57 - 0:58
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေရဲ့
  • 0:58 - 1:00
    စားကျက်ဖြစ်တဲ့ စိုစွတ်ဒေသတွေကို
  • 1:00 - 1:02
    ရေဖောက်ထုတ်ပစ်တယ်။
  • 1:02 - 1:04
    ရာသီဥတုပြောင်းလဲတာကလည်း
    မိုးရွာသွန်းမှုကို ပြောင်းလဲစေတယ်။
  • 1:04 - 1:08
    ကန်တွေ၊ စမ်းချောင်းတွေ၊ စိုစွတ်တောတွေ
    ခြောက်ကပ်လာပါတယ်။
  • 1:08 - 1:10
    ကမ္ဘာ့လူဦးရေများပြားလာတာနဲ့အမျှ
  • 1:10 - 1:13
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေ
    အန္တရာယ်ရှိလာပါတယ်။
  • 1:13 - 1:15
    ဖားအရေအတွက်ကျဆင်းလာမှုမှာ
  • 1:15 - 1:17
    တခြားအကြောင်းအရာတွေလဲ ရှိပါသေးတယ်။
  • 1:17 - 1:19
    အစားအသောက်စျေးကွက်အတွက်
    လိုတာထက်ပိုမိုစိုက်ပျိုးနေတာကလည်း
  • 1:19 - 1:21
    ဖားသန်းပေါင်းများစွာကို
  • 1:21 - 1:23
    နှစ်စဥ် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်စေပါတယ်။
  • 1:23 - 1:24
    အသစ်ပြောင်းရွှေ့လာတဲ့
  • 1:24 - 1:26
    အသားစားငါးမျိုးစိတ်တွေကလည်း
  • 1:26 - 1:28
    ဌာနေဖားတွေကို စားပြန်ပါတယ်။
  • 1:28 - 1:29
    လူတွေကြောင့်လဲ ကူးစက်ရောဂါတွေ
  • 1:29 - 1:31
    ပျံ့ပွားပြန်ပါတယ်။
  • 1:31 - 1:32
    အစားအစာ၊ အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန်၊
  • 1:32 - 1:34
    ငါးမျှားစာများအဖြစ်သုံးဖို့နဲ့
  • 1:34 - 1:36
    တိရိစ္ဆာန်ရုံနဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတွေမှာသုံးဖို့
  • 1:36 - 1:38
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ သန်းတစ်ရာကျော်ကို
    ဘာစည်းကမ်းမှ မပါဘဲ
  • 1:38 - 1:41
    လွယ်လွယ်ကူကူ သယ်ပို့နေကြတာကလည်း
    ရောဂါတွေ ပြန့်ပွားစေပြန်ပါတယ်။
  • 1:41 - 1:43
    အဲ့သည့်ရောဂါတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့
  • 1:43 - 1:44
    chytridiomycosis ဟာ
  • 1:44 - 1:47
    မြစ်ချောင်းများကို မှီခိုနေတဲ့
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေကို
  • 1:47 - 1:48
    မျိုးတုံးစေပါတယ်။
  • 1:48 - 1:49
    အာဖရိက၊
  • 1:49 - 1:50
    သြစတေးလျ၊ ဥရောပ၊
  • 1:50 - 1:52
    မြောက်၊ အလယ်နဲ့ တောင်အမေရိကတွေမှာပေါ့။
  • 1:52 - 1:54
    ဒီပြဿနာတွေအပြင်
  • 1:54 - 1:57
    ကျွန်တော်တို့လူသားတွေဟာ
    ပိုးသတ်ဆေး ကီလိုဂရမ်သန်းရာနဲ့ချီပြီး
  • 1:57 - 1:59
    ဂေဟစနစ်ထဲ ထည့်သုံးနေပြန်တယ်လေ။
  • 1:59 - 2:01
    ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေဟာ
    ကုန်းရေနေသတ္တဝါတွေရဲ့
  • 2:01 - 2:03
    အရေပြားထဲကို အလွယ်တကူ စိမ့်ဝင်ပြီး
  • 2:03 - 2:05
    ခုခံအားကို ကျဆင်းစေခြင်း၊
  • 2:05 - 2:06
    ကိုယ်ခံအားနည်းစေခြင်း၊
  • 2:06 - 2:09
    ရုပ်လက္ခဏာချို့ယွင်းခြင်းတို့ ဖြစ်စေပါတယ်။
  • 2:09 - 2:11
    အိုကေ ဒါဆိုဒီဖားလေးတွေကို ဘာလို့
  • 2:11 - 2:12
    စောင့်ရှောက်ဖို့ လိုအပ်တာလဲ။
  • 2:12 - 2:15
    ဖားလေးတွေ အရေးပါရတဲ့အကြောင်းတွေ
    အများကြီးရှိပါတယ်.
  • 2:15 - 2:17
    အစားအစာအပိုင်းမှာလည်း အရေးပါပါတယ်။
  • 2:17 - 2:19
    သူတို့ဟာ ယင်ကောင်တွေ၊ သန်းတွေ၊ ခြင်တွေနဲ့
  • 2:19 - 2:20
    ရောဂါသယ်ကောင်တွေ
    စားတာကြောင့်
  • 2:20 - 2:23
    ငှက်ဖျားလို ရောဂါတွေ၊
  • 2:23 - 2:24
    တုပ်ကွေးရောဂါနဲ့
  • 2:24 - 2:25
    အခြားဖျားနာမှုတွေကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်
  • 2:25 - 2:27
    ရေညှိတွေကိုစားခြင်းဖြင့်
  • 2:27 - 2:28
    ရေတွေကိုသန့်ရှင်းစေတာမို့
  • 2:28 - 2:29
    ရေသန့်စင်လုပ်ငန်းတွေ၊
  • 2:29 - 2:31
    ပတ်ဝန်းကျင်သန့်ရှင်းရေးအတွက်
  • 2:31 - 2:34
    ကုန်ကျမယ့်ငွေတွေကို သက်သာစေပါတယ်။
  • 2:34 - 2:36
    ဖားတွေဟာ ငှက်တွေ၊ ငါးတွေ၊ မြွေတွေ၊
  • 2:36 - 2:39
    ပုစဥ်းကြီးတွေ၊ မျောက်တွေရဲ့အစာဖြစ်လို့
  • 2:39 - 2:41
    ဖားတွေ မရှိတော့ရင်
  • 2:41 - 2:42
    အစာကွန်ရက်ပျက်ပြီး
  • 2:42 - 2:45
    အခြားသတ္တဝါတွေလည်း
    ပျောက်ကွယ်ပါလိမ့်မယ်။
  • 2:45 - 2:47
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေဟာ
  • 2:47 - 2:49
    ဆေးလောကအတွက်လည်း
    အရေးပါပြန်ပါတယ်။
  • 2:49 - 2:49
    နိုဘယ်လ်ဆုရ
  • 2:49 - 2:52
    ဇီဝကမ္မနဲ့ ဆေးပညာသုတေသန
    ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ
  • 2:52 - 2:53
    ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေနဲ့
  • 2:53 - 2:56
    စမ်းသပ်ပြီးမှ အောင်မြင်ခဲ့တာပါ။
  • 2:56 - 2:58
    ဖားခန္ဓာကိုယ်ပေါ်က
    ပိုးသတ်ပစ္စည်းတစ်ချို့ဟာ
  • 2:58 - 3:00
    HIV ပိုးကို သေစေသလို
  • 3:00 - 3:02
    တချို့က အနာသက်သာစေပါတယ်။
  • 3:02 - 3:05
    တချို့ကို သဘာဝခြင်နှင်ဆေးအဖြစ်
    အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
  • 3:05 - 3:07
    ဖားတွေကိုသာ
    ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ်ဆို
  • 3:07 - 3:08
    နောက်ထပ်တွေ့ရှိဦးမှာပါ။
  • 3:08 - 3:10
    ဖားမျိုးစိတ်တွေ
    ပျောက်ကွယ်မယ်ဆိုရင်တော့
  • 3:10 - 3:12
    လူ့ကျန်းမာရေးအတွက်
    မျှော်လင့်ချက်တွေလည်း
  • 3:12 - 3:14
    ပျောက်ကွယ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
  • 3:14 - 3:16
    ကံကောင်းစွာပဲ ကူညီဖို့
    နည်းလမ်းများစွာ ရှိနေပါသေးတယ်။
  • 3:16 - 3:18
    အကောင်းဆုံးသောနည်းကတော့
  • 3:18 - 3:20
    ဂေဟစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့
  • 3:20 - 3:22
    နေ့စဥ်ပြုမူဆောင်ရွက်မှုတွေ
    လုပ်ရမယ်
  • 3:22 - 3:24
    နောက်တစ်ခါ ညဘက်ဖားအော်သံကြားရင်
  • 3:24 - 3:27
    ဆူညံသံလို့ မထင်လိုက်ပါနဲ့
  • 3:27 - 3:28
    သူတို့တွေမြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်
  • 3:28 - 3:31
    အကူအညီတောင်းနေတာပါ။
Title:
ပျောက်ဆုံးနေသာ ဖားများ - Kerry M. Kriger
Description:

သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံ - http://ed.ted.com/lessons/disappearing-frogs-kerry-m-kriger

ကမ္ဘာအနှံ့က ဖားတွေ (ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါတွေ) ဟာ အန္တရာယ်နဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါပြီ။ ကမ္ဘာပေါ်က ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ သုံးပုံတစ်ပုံဟာ မျိုးတုံးပါတော့မယ်။ တကယ်တော့ ဖားတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကောင်းဖို့အတွက် အများကြီးအထောက်အကူပြုနေတာပါ။ ဖားတွေဘယ်လို ဒုက္ခရောက်နေသလဲ၊ ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုကူညီနိုင်သလဲဆိုတာကို Kerry M. Kriger က တင်ဆက်ထားပါတယ်။

ပို့ချသူ - Kerry M. Kriger
ကာတွန်းသရုပ်ဖော် - Simpn Ampel

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:48

Burmese subtitles

Revisions