Sherlock Holmes Kimdir? -Neil McCaw

Tüm dersi görüntülemek için: http://ed.ted.com/lessons/who-is-sherlock-holmes-neil-mccaw

Viktorya dönemi Londra'sının sis içindeki, gaz ışığıyla aydınlanan caddelerinde ortaya çıkışının üzerinden yüzyıldan fazlası geçmiş olmasına rağmen, Sherlock Holmes evrensel olarak tanınıyor. Fakat Holmes'un ayırt edilebilir özelliklerinin çoğu, Arthur Conan Doyle'un orijinal kitaplarında yer almamıştır. Peki gerçek Sherlock Holmes kimdir ? Gerçek "süper dedektif" kim ve onu nerede bulabiliriz? Neil McCaw, Sherlock'un evriminin izini sürüyor.

Ders: Neil McCaw
Animasyon: Lasse Rützou Bruntse

Viktorya dönemi Londra'sının sis içindeki,
gaz ışığıyla aydınlanan caddelerinde

ortaya çıkışının üzerinden yüzyıldan
fazlası geçmiş olmasına rağmen,

Sherlock Holmes evrensel olarak tanınıyor.

Kıyafet dolabı ve aksesuarları
bile ikonik:

Inverness pelerini,

geyik avcısı şapkası

ve su kabağı piposu

ve en yakın arkadaşı olan ve aynı evi
paylaştığı kişi Doktor Watson,

en büyük düşmanı Moriarty

ve hizmetçisi Bayan Hudson gibi figürler,

onun kanun adına kullanılan,

sıra dışı, yanılmaz sonuç çıkarma gücü,

dillere düşen pipo kullanışı

ve popüler sloganı "Basit düşün,
Watson'cığım."

popüler bilincin parçası hâline gelmiştir.

Fakat Holmes'un bu ayırt edilebilir
özellikleri Arthur Conan Doyle'un

orijinal kitaplarında yer almamıştır.

Doyle'un harika dedektifi suçları
her çeşit yolla çözer,

sadece sonuç çıkarma kullanarak değil.

Kafa yorar, hatta bazı zamanlar tahmin
yapar ve düzenli olarak

yanlış varsayımlar yapar.

Dahası, Bayan Hudson'dan
çok az bahsedilir,

kimse "Basit düşün, Watson'cığım," demez

ve dedektif ve yardımcısı
çoğu zaman ayrı yaşarlar.

Moriarty, büyük kötü adam,
sadece iki hikâyede geçer,

ilk iki romandan sonra dedektifin
pipo kullanımı nadirdir

ve Holmes nadiren İngiliz kanun
sistemine bağlanır.

O, kanun hükmüne bağlı kalmaktansa

daha çok kendi adil yargı biçimine
göre hareket etmeyi tercih eder.

Son olarak, Holmes'a ait efsanelerdeki
en ikonik elementlerin çoğu

Doyle'a da ait değildir.

Geyik avcısı şapkası ve pelerin ilk kez,

hikâyenin ilk ressamı olan
Sidney Paget tarafından düşünüldü.

Kıvrımlı puro Amerikan aktör
William Gillette tarafından seçildi,

böylece izleyiciler sahnede onun
yüzünü daha net görebilecekti

ve "Basit düşün, Watson'cığım," kalıbı

yazar ve mizahçı P.G. Wodehouse
tarafından uyduruldu.

Peki Sherlock Holmes aslen kim?

Esas süper dedektif kim ve
onu nerede bulabiliriz?

Püristler bunu, Arthur Conan Doyle'un
üniversitedeki danışmanı

Dr. Joseph Bell'den ilham alınmış
Sherlock Holmes'un orijinal olanı olduğunu

söyleyerek yanıtlayabilirler.

Fakat gerçek şu ki,
Sherlock'un söz konusu versiyonu,

Doyle'un dedektifini çoğunlukla
tanınmaz kılarken,

yorumlamanın hacmiyle
onu gölgede bırakmaktadır.

Bir diğeri daha mevcut, daha karmaşık,

ama belki de soru için
daha tatmin edici bir cevap olabilir,

fakat oraya varmak için, önce
süper dedektifi değerlendirmelerin

büyük kısmını göz önünde bulundurmalıyız.

Conan Doyle'un 1887'deki
ilk hikâyesinden beri,

onu belki de dünyanın en çok
uyarlanan kurgu karakteri yapan

binlerce Sherlock Holmes uyarlaması oldu.

Bu süreç Viktorya dönemi
sahne uyarlamalarıyla başladı

ve filmin ortaya çıkışıyla hızlandı.

20. yüzyılın ilk yirmi yılında

yüzden fazla Holmes uyarlaması
film bulunmaktaydı.

O zamandan beri, basında

ve fimlerde,

televizyonda,

sahnede

ve radyoda daha binlercesi oldu.

Holmes, her yerde insanlar tarafından,
dikkat çekecek şekilde farklı ve

sık sık çelişkili biçimlerde
tekrar yorumlanmakta.

Bu uyarlamalar Holmes'un

hem ününü, hem de şekillendirilme
becerisini kanıtlıyor.

Örneğin, İkinci Dünya Savaşı sırasında

birçok benzer Nazi karşıtı propaganda
filminde başrolde oynadı.

Winston Churchill ve
Franklin Delano Roosevelt de

coşkulu hayranlardı,

hatta Franklin Delano Roosevelt
Holmes'a ait bir takdir topluluğu olan

"The Baker Street Irregulars"a
katılmış ve bir gizli servis

saklanma alanını "Baker Street"
(Baker Sokağı ) olarak adlandırmıştı.

Fakat, aynı zamanda,

Holmes uyarlamaları çeşitli Almanca
filmlerde de vücuda geldi ki bazılarının

Adolf Hitler'in çok sevdiği favorileri
olduğu söylenir.

Soruya dönelim.

Lütfen, gerçek Sherlock Holmes
ayağa kalkabilir mi?

Gerçek şu ki, bu uyarlamalar dünyası onu

silinip tekrar yazılmış
parşömen hâline getirdi.

Sherlock, her bir yeni yorumlama onu
sürdürene uygulandığı için

zaman içinde sürekli değişen

kültürel bir metindir.

Bu da demek oluyor ki, Sherlock
sürekli gelişiyor,

fikirleri ve değerleri sık sık
Conan Doyle'da bulunanlardan

çok daha ayrı nitelikler kazanıyor.

Ve her bir özel hikâye bittiğinde,
Sherlock tekrar yükselir,

belki yeni bir yüzle ve
taze kişisel özelliklerle ya da

farklı cümle kalıplarıyla biraz değişmiş,

fakat esasen Sherlock,
hâlâ bizim Sherlock olarak.