WEBVTT

00:00:07.670 --> 00:00:12.584
Viktorya dönemi Londra'sının sis içindeki,
gaz ışığıyla aydınlanan caddelerinde

00:00:12.584 --> 00:00:16.214
ortaya çıkışının üzerinden yüzyıldan
fazlası geçmiş olmasına rağmen,

00:00:16.214 --> 00:00:18.292
Sherlock Holmes evrensel olarak tanınıyor.

00:00:18.292 --> 00:00:21.441
Kıyafet dolabı ve aksesuarları 
bile ikonik:

00:00:21.441 --> 00:00:23.181
Inverness pelerini,

00:00:23.181 --> 00:00:24.742
geyik avcısı şapkası

00:00:24.742 --> 00:00:26.131
ve su kabağı piposu

00:00:26.131 --> 00:00:29.925
ve en yakın arkadaşı olan ve aynı evi
paylaştığı kişi Doktor Watson,

00:00:29.925 --> 00:00:32.062
en büyük düşmanı Moriarty

00:00:32.062 --> 00:00:34.746
ve hizmetçisi Bayan Hudson gibi figürler,

00:00:34.746 --> 00:00:37.068
onun kanun adına kullanılan,

00:00:37.068 --> 00:00:39.749
sıra dışı, yanılmaz sonuç çıkarma gücü,

00:00:39.749 --> 00:00:42.686
dillere düşen pipo kullanışı

00:00:42.686 --> 00:00:47.172
ve popüler sloganı "Basit düşün,
Watson'cığım."

00:00:47.172 --> 00:00:49.170
popüler bilincin parçası hâline gelmiştir.

00:00:49.170 --> 00:00:53.532
Fakat Holmes'un bu ayırt edilebilir
özellikleri Arthur Conan Doyle'un

00:00:53.532 --> 00:00:56.211
orijinal kitaplarında yer almamıştır.

00:00:56.211 --> 00:01:00.672
Doyle'un harika dedektifi suçları
her çeşit yolla çözer,

00:01:00.672 --> 00:01:02.994
sadece sonuç çıkarma kullanarak değil.

00:01:02.994 --> 00:01:05.774
Kafa yorar, hatta bazı zamanlar tahmin 
yapar ve düzenli olarak

00:01:05.774 --> 00:01:06.965
yanlış varsayımlar yapar.

00:01:06.965 --> 00:01:11.144
Dahası, Bayan Hudson'dan 
çok az bahsedilir,

00:01:11.144 --> 00:01:14.114
kimse "Basit düşün, Watson'cığım," demez

00:01:14.114 --> 00:01:17.420
ve dedektif ve yardımcısı
çoğu zaman ayrı yaşarlar.

00:01:17.420 --> 00:01:22.029
Moriarty, büyük kötü adam,
sadece iki hikâyede geçer,

00:01:22.029 --> 00:01:25.735
ilk iki romandan sonra dedektifin
pipo kullanımı nadirdir

00:01:25.735 --> 00:01:29.342
ve Holmes nadiren İngiliz kanun 
sistemine bağlanır.

00:01:29.342 --> 00:01:31.586
O, kanun hükmüne bağlı kalmaktansa

00:01:31.586 --> 00:01:35.229
daha çok kendi adil yargı biçimine
göre hareket etmeyi tercih eder.

00:01:35.229 --> 00:01:38.841
Son olarak, Holmes'a ait efsanelerdeki
en ikonik elementlerin çoğu

00:01:38.841 --> 00:01:40.602
Doyle'a da ait değildir.

00:01:40.602 --> 00:01:43.163
Geyik avcısı şapkası ve pelerin ilk kez,

00:01:43.163 --> 00:01:47.026
hikâyenin ilk ressamı olan
Sidney Paget tarafından düşünüldü.

00:01:47.026 --> 00:01:50.321
Kıvrımlı puro Amerikan aktör
William Gillette tarafından seçildi,

00:01:50.321 --> 00:01:55.648
böylece izleyiciler sahnede onun 
yüzünü daha net görebilecekti

00:01:55.648 --> 00:01:57.971
ve "Basit düşün, Watson'cığım," kalıbı

00:01:57.971 --> 00:02:01.910
yazar ve mizahçı P.G. Wodehouse 
tarafından uyduruldu.

00:02:01.910 --> 00:02:04.589
Peki Sherlock Holmes aslen kim?

00:02:04.589 --> 00:02:07.903
Esas süper dedektif kim ve
onu nerede bulabiliriz?

00:02:07.903 --> 00:02:12.134
Püristler bunu, Arthur Conan Doyle'un
üniversitedeki danışmanı

00:02:12.134 --> 00:02:15.933
Dr. Joseph Bell'den ilham alınmış
Sherlock Holmes'un orijinal olanı olduğunu

00:02:15.933 --> 00:02:17.812
söyleyerek yanıtlayabilirler.

00:02:17.812 --> 00:02:20.571
Fakat gerçek şu ki,
Sherlock'un söz konusu versiyonu,

00:02:20.571 --> 00:02:22.936
Doyle'un dedektifini çoğunlukla
tanınmaz kılarken,

00:02:22.936 --> 00:02:28.030
yorumlamanın hacmiyle
onu gölgede bırakmaktadır.

00:02:28.030 --> 00:02:30.812
Bir diğeri daha mevcut, daha karmaşık,

00:02:30.812 --> 00:02:33.653
ama belki de soru için
daha tatmin edici bir cevap olabilir,

00:02:33.653 --> 00:02:36.786
fakat oraya varmak için, önce
süper dedektifi değerlendirmelerin

00:02:36.786 --> 00:02:39.374
büyük kısmını göz önünde bulundurmalıyız.

00:02:39.374 --> 00:02:42.571
Conan Doyle'un 1887'deki
ilk hikâyesinden beri,

00:02:42.571 --> 00:02:45.712
onu belki de dünyanın en çok
uyarlanan kurgu karakteri yapan

00:02:45.712 --> 00:02:49.724
binlerce Sherlock Holmes uyarlaması oldu.

00:02:49.724 --> 00:02:54.618
Bu süreç Viktorya dönemi 
sahne uyarlamalarıyla başladı

00:02:54.618 --> 00:02:57.571
ve filmin ortaya çıkışıyla hızlandı.

00:02:57.571 --> 00:02:59.740
20. yüzyılın ilk yirmi yılında

00:02:59.740 --> 00:03:03.651
yüzden fazla Holmes uyarlaması
film bulunmaktaydı.

00:03:03.651 --> 00:03:07.091
O zamandan beri, basında

00:03:07.091 --> 00:03:08.028
ve fimlerde,

00:03:08.028 --> 00:03:09.065
televizyonda,

00:03:09.065 --> 00:03:09.923
sahnede

00:03:09.923 --> 00:03:11.533
ve radyoda daha binlercesi oldu.

00:03:11.533 --> 00:03:14.903
Holmes, her yerde insanlar tarafından,
dikkat çekecek şekilde farklı ve

00:03:14.903 --> 00:03:17.526
sık sık çelişkili biçimlerde
tekrar yorumlanmakta.

00:03:17.526 --> 00:03:19.587
Bu uyarlamalar Holmes'un

00:03:19.587 --> 00:03:23.028
hem ününü, hem de şekillendirilme
becerisini kanıtlıyor.

00:03:23.028 --> 00:03:25.343
Örneğin, İkinci Dünya Savaşı sırasında

00:03:25.343 --> 00:03:29.539
birçok benzer Nazi karşıtı propaganda
filminde başrolde oynadı.

00:03:29.539 --> 00:03:32.226
Winston Churchill ve
Franklin Delano Roosevelt de

00:03:32.226 --> 00:03:34.133
coşkulu hayranlardı,

00:03:34.133 --> 00:03:37.632
hatta Franklin Delano Roosevelt
Holmes'a ait bir takdir topluluğu olan

00:03:37.632 --> 00:03:40.505
"The Baker Street Irregulars"a 
katılmış ve bir gizli servis

00:03:40.505 --> 00:03:43.910
saklanma alanını "Baker Street" 
(Baker Sokağı ) olarak adlandırmıştı.

00:03:43.910 --> 00:03:45.757
Fakat, aynı zamanda,

00:03:45.757 --> 00:03:49.811
Holmes uyarlamaları çeşitli Almanca
filmlerde de vücuda geldi ki bazılarının

00:03:49.811 --> 00:03:53.410
Adolf Hitler'in çok sevdiği favorileri
olduğu söylenir.

00:03:53.410 --> 00:03:56.424
Soruya dönelim.

00:03:56.424 --> 00:03:59.268
Lütfen, gerçek Sherlock Holmes
ayağa kalkabilir mi?

00:03:59.268 --> 00:04:01.342
Gerçek şu ki, bu uyarlamalar dünyası onu


00:04:01.342 --> 00:04:04.342
silinip tekrar yazılmış 
parşömen hâline getirdi.

00:04:04.342 --> 00:04:07.454
Sherlock, her bir yeni yorumlama onu 
sürdürene uygulandığı için

00:04:07.454 --> 00:04:10.526
zaman içinde sürekli değişen

00:04:10.526 --> 00:04:13.571
kültürel bir metindir.

00:04:13.571 --> 00:04:16.824
Bu da demek oluyor ki, Sherlock 
sürekli gelişiyor,

00:04:16.824 --> 00:04:19.904
fikirleri ve değerleri sık sık
Conan Doyle'da bulunanlardan

00:04:19.904 --> 00:04:22.528
çok daha ayrı nitelikler kazanıyor.

00:04:22.528 --> 00:04:26.811
Ve her bir özel hikâye bittiğinde,
Sherlock tekrar yükselir,

00:04:26.811 --> 00:04:31.443
belki yeni bir yüzle ve
taze kişisel özelliklerle ya da

00:04:31.443 --> 00:04:33.476
farklı cümle kalıplarıyla biraz değişmiş,

00:04:33.476 --> 00:04:38.031
fakat esasen Sherlock,
hâlâ bizim Sherlock olarak.