Daha sağlıklı hayatın konuşulmayan sırrı
-
0:01 - 0:03Ne zaman iş seyahatine çıkacak olsam,
-
0:03 - 0:05içme suyumun nereden
geldiğini bulmaya çalışırım, -
0:05 - 0:07dışkımla idrarımın nereye gittiğini de.
-
0:07 - 0:09(Gülüşmeler)
-
0:09 - 0:12Bu sayede, aile arasında
"Kaka Prensesi" lakabını aldım -
0:12 - 0:16ve bu birçok tatilimizi mahvetti,
çünkü normal bir şey değil. -
0:17 - 0:22Fakat nereye gittiğini düşünmek,
dışkımız ve idrarımızın üstün güçlerinin -
0:22 - 0:25neler olduğunu anlamaktaki ilk aşama.
-
0:25 - 0:26(Gülüşmeler)
-
0:26 - 0:27Evet.
-
0:27 - 0:28Yararlıca kullanırsak,
-
0:28 - 0:30daha sağlıklıca ve güzelce yaşayabiliriz.
-
0:30 - 0:34New Mexico'da bulunan Santa Fe'deki
şu manzaraya bir bakın. -
0:35 - 0:38Zihninizde oluşan sözcükleri
ve hisleri bir düşünün. -
0:40 - 0:43Burası işlenmiş lağım suyu
kullanılarak sulanmış. -
0:44 - 0:46Hislerinizde değişiklik var mı?
-
0:46 - 0:49Olabilir gibi geliyor bana.
-
0:50 - 0:51Sorun değil ama bu.
-
0:53 - 0:55Bu konuda nasıl hissettiğimiz,
-
0:55 - 0:59tam olarak ne kadar yenilikçi
olabileceğimizi belirleyecek. -
0:59 - 1:02İşleyiş biçimini açıklamak istiyorum,
-
1:03 - 1:05ama hangi sözcükleri kullanayım?
-
1:05 - 1:09Yani, "bok" ve "sidik" gibi
kaba sözcükler kullanabilirim, -
1:09 - 1:11o zaman büyükannem videoyu izlemez.
-
1:11 - 1:15Ya da "kaka" ve "çiş" gibi çocuksu
sözcükler kullanabilirim. -
1:15 - 1:20Ya da "dışkı" ve "atık" gibi bilimsel
sözcükler kullanabilirim. -
1:20 - 1:21Karışık kullanacağım.
-
1:21 - 1:23(Gülüşmeler)
-
1:23 - 1:26Elimde bunlar var. (Gülüyor)
-
1:26 - 1:27Şu kenar mahallede,
-
1:27 - 1:31kaka, çiş ve yıkama suyu
şu arıtma tesisine gidiyor, -
1:31 - 1:33bölge halkının tam ortasına.
-
1:33 - 1:36Arıtma tesisinden çok bir parka benziyor.
-
1:36 - 1:39Tüm bu çakıl katmanının
en dibindeki kaka -- -
1:39 - 1:41kimseye dokunmadan --
-
1:41 - 1:44bataklık bitkilerine katı besin sağlıyor.
-
1:44 - 1:48Diğer uçtan çıkan temiz, berrak suysa
-
1:48 - 1:51herkesin bahçesini sulamak için
yer altından dolaşıyor. -
1:51 - 1:53Çölde olsalar bile,
-
1:53 - 1:55kendi vahalarına sahipler.
-
1:56 - 1:59Bu yaklaşıma Tümleşik Su Yönetimi deniyor,
-
1:59 - 2:02bütüncül ya da kapalı devre de deniyor.
-
2:02 - 2:04Adı ne olursa olsun,
-
2:04 - 2:07bu yaklaşım, mevcut durumdaki şu temizlik
düşüncemizle çatışma içinde: -
2:07 - 2:11Sınırlandır, arıt, kurtul.
-
2:11 - 2:14Fakat bu yaklaşımda,
bir aşama iyisini yapıyoruz. -
2:14 - 2:16En baştan yeniden
kullanmak için tasarlıyoruz, -
2:16 - 2:19çünkü her şey yeniden kullanılır,
-
2:19 - 2:21biz yeni yeni planlamaya başladık.
-
2:21 - 2:24Sıklıkla, bu yaklaşım gerçekten
güzel alanlar ortaya çıkarıyor. -
2:25 - 2:29Fakat bu sistemdeki en önemli şey,
-
2:29 - 2:31çalışma tekniği değil.
-
2:32 - 2:33Önemli olan hissettikleriniz.
-
2:34 - 2:36Bahçenizde bunu ister misiniz?
-
2:37 - 2:38Neden olmasın?
-
2:38 - 2:41Bu soru gerçekten çok ilgimi çekiyor.
-
2:41 - 2:44Neden temizlik konusunda daha çok
yenileşme görmüyoruz? -
2:44 - 2:47Neden bu, yeni olağan durumumuz olmasın?
-
2:48 - 2:50Bu soruyu bu kadar çok önemsediğim için
-
2:50 - 2:52kâr amacı gütmeyen Recode'da çalışıyorum.
-
2:52 - 2:54Sürdürülebilir yapı ve imar
-
2:54 - 2:57uygulamalarının benimsenmesini
hızlandırmak istiyoruz. -
2:57 - 2:58Daha fazla yenileşme istiyoruz.
-
3:00 - 3:03Fakat birçok durumda,
yenileşmenin tüm türleri -- -
3:03 - 3:06daha güzelce yaşamamıza
yardım edecek türleri -- -
3:06 - 3:08yasa dışı çıkıyor.
-
3:09 - 3:12Günümüz yönetmelik ve yasaları,
var olan en iyi uygulamanın -
3:12 - 3:16hep en iyi uygulama olarak
kalacağı varsayımıyla yazılmış, -
3:16 - 3:18bitmeyen sürekli eklemelerle.
-
3:19 - 3:22Ancak yenileşme her zaman ekleme değildir.
-
3:22 - 3:26Şöyle bir durum var,
yeni bir tekniğe karşı yaklaşımımız -
3:26 - 3:28yaptığımız her şeyin içine işliyor:
-
3:28 - 3:29Konuşma biçimimize,
-
3:29 - 3:31insanları eğitime teşvikimize,
-
3:31 - 3:33şakalarımıza, yasalarımıza....
-
3:33 - 3:36Nihayetinde, ne derece
yenileşmeci olabileceğimizi belirliyor. -
3:37 - 3:41Temizlikte yenileşememizin ilk nedeni bu.
-
3:41 - 3:44Temizlik hakkında konuşurken
biraz rahatsız hissediyoruz, -
3:44 - 3:47bu yüzden ben çok kurcalayınca
"Kaka Prensesi" oluyorum. -
3:47 - 3:49İkinci nedense şu:
-
3:49 - 3:51ABD'de sorunumuzun olmadığını düşünüyoruz.
-
3:52 - 3:53Ama öyle değil.
-
3:53 - 3:58Hâlâ ABD'de, lağım suyundan
bok içtiğimiz için hastalanıyoruz. -
3:59 - 4:01Her yıl yedi milyon insan hastalanıyor,
-
4:01 - 4:03yılda 900 kişi ölüyor.
-
4:03 - 4:06Durumu iyileştirmek içinse
bütüncül bir yaklaşımda değiliz. -
4:07 - 4:09Bir şeyi çözdüğümüz yok.
-
4:10 - 4:11Yaşadığım Portland, Oregon'da,
-
4:11 - 4:14yağmurlu bir havada
bikinimle yüzmeye gidemiyorum, -
4:14 - 4:17çünkü bazen ham lağımı
nehirlerimize boşaltıyoruz. -
4:18 - 4:21Yağmur suyumuz ve lağım suyumuz
aynı arıtma tesisine gidiyor. -
4:22 - 4:25Aşırı yağmur olunca, nehre taşıyor.
-
4:26 - 4:28Portland bu konuda tek değil.
-
4:28 - 4:31Belediyelerin yüzde kırkı
-
4:31 - 4:35ham ya da kısmen arıtılmış lağımı
su yollarımıza boşalttığını bildiriyor. -
4:35 - 4:39Mevcut durumdaki diğer
vurucu meseleye gelince, -
4:39 - 4:43kakanızın ve çişinizin yarısı
toprağı gübrelemeye gidiyor. -
4:44 - 4:46Diğer yarısıysa yakılıyor
-
4:46 - 4:47ya da çöpe gidiyor.
-
4:47 - 4:49Bu bana göre oldukça vurucu,
-
4:49 - 4:52çünkü her gün çıkardıklarınızda
inanılmaz besin maddeleri var. -
4:52 - 4:54Domuz gübresiyle kıyaslayabiliriz;
-
4:54 - 4:56biz de hepçiliz, onlar da hepçil.
-
4:57 - 5:01Kakanızla çişinizi ağaç için sağlık verici
bir meyve suyu gibi düşünün. -
5:01 - 5:04(Gülüşmeler)
-
5:05 - 5:07Diğer vurucu noktaya gelince,
-
5:07 - 5:11aldığımız ilaçların hepsini de
su yollarımıza gönderiyoruz. -
5:12 - 5:16Ortalama bir atık arıtma tesisi
suya karışan ilaçların belki de -
5:16 - 5:17yarısını arıtabilir.
-
5:18 - 5:21Geri kalan diğer yarısı
doğrudan diğer tarafa gidiyor. -
5:21 - 5:24Bir düşünün,
ilaçlardan oluşan bir karışım -- -
5:24 - 5:26hormonlar, steroidler, Vicodin --
-
5:26 - 5:28bir balığa,
-
5:28 - 5:29bir köpeğe,
-
5:29 - 5:30bir çocuğa neler yapar?
-
5:32 - 5:36Fakat bu sorun, devam ettirmemiz
gereken bir sorun değil. -
5:36 - 5:39Tersine çevirirsek,
birçok diğer sorunumuzu -
5:39 - 5:41çözebilecek bir kaynak oluşturabiliriz.
-
5:42 - 5:44Sizin de bu düşünceyi
iyice sindirmenizi istiyorum, -
5:44 - 5:48bu yüzden hayal edin size
göstereceğim teknolojileri -
5:48 - 5:50ve şu bakış açısını:
-
5:50 - 5:52"Yeniden kullanacağız.
-
5:52 - 5:54Güzelleştirmek için tasarlayalım" --
-
5:54 - 5:55lazımlık eğitimi olarak görün.
-
5:56 - 5:57(Gülüşmeler)
-
5:57 - 5:58Bence buna hazırsınız.
-
5:58 - 6:02Kültür toplumu olarak biz bu
ileri seviye lazımlık eğitimine hazırız. -
6:03 - 6:05Üye olmanız için üç harika neden var.
-
6:05 - 6:06Bir numara:
-
6:07 - 6:09Yiyeceğimizi gübreleyebiliriz.
-
6:09 - 6:12Her birimiz bir miktar
kaka ya da çiş yapıyoruz, -
6:12 - 6:14yiyeceğimizin yarısını belki de
hepsini gübrelemeye yeter, -
6:14 - 6:16beslenme biçimine bağlı tabii.
-
6:17 - 6:20Tuvaletteki o koyu kahverengi kaka
niçin o renkte biliyor musunuz? -
6:20 - 6:22Ölü şeylerden, bakteriler.
-
6:22 - 6:23İşte bu karbondur.
-
6:23 - 6:26Karbonu toprağa eklediğimizde
-
6:26 - 6:29topraktaki diğer mineral
ve besinlere bağlanacaktır. -
6:29 - 6:31Bom! Alın size daha sağlıklı yiyecek.
-
6:31 - 6:33Aha! Alın size daha sağlıklı insanlar.
-
6:34 - 6:38Kimyasal gübrelerin
içerisinde karbon bulunmaz. -
6:39 - 6:45Tüm hayvan ve insan gübresini
toprağımıza taşıdığımızı düşleyin, -
6:45 - 6:48fosil yakıta dayalı gübreye
bel bağlamak zorunda kalmayabiliriz, -
6:48 - 6:50uzak maden minerallerine de.
-
6:51 - 6:54Tasarruf edebileceğimiz enerjiyi düşleyin.
-
6:55 - 6:58Şimdi, kimilerimiz bu döngüyü kirleten
-
6:58 - 7:02sanayi ürünleri
hakkında endişeli olabilir. -
7:03 - 7:05Bu sorun çözülebilir.
-
7:05 - 7:10Fakat kakayla çiş hakkında konuşurkenki
rahatsızlığı bir kenara bırakmalıyız ki -
7:10 - 7:15yeniden kullanımı
hakkında sakince konuşabilelim, -
7:15 - 7:17kullanmayacağımız şeylerden de konuşalım.
-
7:17 - 7:19Şunu iyi dinleyin:
-
7:20 - 7:22Temizliğe yaklaşımımızı değiştirirsek
-
7:22 - 7:25iklim değişikliğini
yavaşlatmaya başlayabiliriz. -
7:26 - 7:28Kakadaki karbonu hatırladınız mı?
-
7:29 - 7:31Karbonu toprak bankamıza ekleyebilirsek
-
7:31 - 7:36havaya saldığımız
karbondioksidi emmeye başlayacak. -
7:36 - 7:38Küresel ısınmayı
yavaşlatmaya yardım edebilir. -
7:39 - 7:42Size bazı cesur ruhları
göstermek istiyorum, -
7:42 - 7:46bu kişiler ileri seviye lazımlık eğitimi
yaklaşımını benimseyecek kadar cesur. -
7:47 - 7:49New Mexico'daki bu kişiler --
-
7:49 - 7:50bunu niye yaptılar?
-
7:51 - 7:53Çöldeler diye mi?
Tasarruf için mi? Evet. -
7:54 - 7:57Fakat daha önemlisi, huzurlu hissettiler,
-
7:58 - 8:01tuvaletlerinden akanı
kaynak olarak gördükleri için. -
8:02 - 8:04Portland, Oregon'da sıradan bir ev.
-
8:04 - 8:07Bu ev özel, çünkü
gübre dönüşümlü bir tuvaletleri var, -
8:07 - 8:11tüm kaka ve çişleri, birikerek
toprak iyileştiriciye dönüşüyor. -
8:12 - 8:14Yıkama suları, banyo suları
toprağın altından -
8:14 - 8:16kuru odun parçacıkları dolu çukurlara
-
8:17 - 8:19gidiyor ve bu meyve bahçesini suluyor.
-
8:20 - 8:22Buna izin çıkartmak istedikleri zaman
-
8:23 - 8:25Oregon'da bu yasaktı.
-
8:25 - 8:28Fakat yakındaki diğer
beş eyalette izin veriliyordu. -
8:28 - 8:32Recode'un -- çalıştığım kuruluşun --
ilk yasa değişikliği mücadelesiydi bu. -
8:34 - 8:39Tümleşik Su Yönetimi yaklaşımının
en ucuz seçenek olduğu -
8:39 - 8:40harika bir örnek görüyoruz.
-
8:40 - 8:45Portland'ın şehir merkezindeki
üç adet yüksek binadan bahsediyorum -
8:45 - 8:47ve çektikleri sifonlar lağıma gitmiyor.
-
8:47 - 8:48Nasıl mı?
-
8:49 - 8:52Yıkama suları yeniden kullanılıyor;
tuvalet sifonları için, -
8:52 - 8:54havalı mekanik sistemler için
-
8:54 - 8:55ve bahçeyi sulamak için.
-
8:56 - 8:59Bina kullanılabilecek
her şeyi tükettiğinde -- -
8:59 - 9:00içine ettiğinde desek de olur --
-
9:00 - 9:05hemen yanındaki bitki ve bakterilerce
en üstün biçimde işleniyor -
9:05 - 9:09ve hemen altındaki
yer altı suyuna süzülüyor. -
9:09 - 9:13Tüm bu işlemler
-
9:13 - 9:16çevredeki lağım altyapısını
yenilemekten daha ucuzdu. -
9:17 - 9:19Bu da, değişikliğe giderek
heyecanlanmak için -
9:19 - 9:21son neden oluyor:
-
9:21 - 9:23Çok fazla tasarruf yapabiliriz.
-
9:24 - 9:27Oregon'daki türünün
ilk yasal izniydi bu. -
9:28 - 9:32Cesur ve açık fikirli insanlar
toplandı ve rahatça dedi ki: -
9:32 - 9:34"Boktan iş, ama mantıklı."
-
9:34 - 9:36(Gülüşmeler)
-
9:36 - 9:38"Yapalım öyleyse."
-
9:38 - 9:39(Alkış)
-
9:39 - 9:40Anladınız işte.
-
9:40 - 9:42Örnekler gösterip duruyorum,
-
9:42 - 9:44herkes var olan şeyleri
yeniden kullanıyor. -
9:44 - 9:45Niçin yapıyorum?
-
9:45 - 9:49Eskiyen altyapımıza baktığımızda,
-- gerçekten epey eski -- -
9:49 - 9:51bunu yenileme maliyetine baktığımızda,
-
9:51 - 9:55bu maliyetin dörtte üçü
şehrin altında kıvrılan borular. -
9:56 - 9:58Baştan kurarken, yenileştirirken,
-
9:58 - 10:03var olan her şeyi işlemek
ve yeniden kullanmak daha mantıklı. -
10:03 - 10:06San Francisco bunun mantığını kavradı:
-
10:06 - 10:09Her meskene indirime yatırım yapıyor,
-
10:09 - 10:11yıkama sularını ve yağmur
sularını tekrar kullanarak -
10:11 - 10:13arka bahçelerini sulamaları için;
-
10:13 - 10:17çünkü topluluk olarak tasarruf
edecekleri su çok fazla. -
10:18 - 10:21Fakat niçin bütün bu projeler
bu kadar yenilikçiydi? -
10:21 - 10:23İşin para boyutu var, evet.
-
10:24 - 10:26Ama daha önemlisi,
-
10:26 - 10:29ileri seviye lazımlık eğitimi fikri
insanları rahatlattı. -
10:30 - 10:35Temizlikteki yenileşmeci anlayışı
diğer şeylerdeki gibi benimsesek ya, -
10:35 - 10:38örneğin güneş enerjisindeki gibi.
-
10:39 - 10:42Düşünün bir -- güneş enerjisi de
yaygın değildi ve el yakıyordu. -
10:42 - 10:46Artık her zamankinden daha çok
güç ağımızın bir parçası oldu. -
10:46 - 10:48Zor durumlarda dayanıklılığı sağlıyor.
-
10:48 - 10:51Artık güneş gibi bir güç kaynağımız var,
-
10:51 - 10:53dünyadaki sorunlardan etkilenmiyor.
-
10:54 - 10:56Tüm bu yenileşmeyi ne körüklüyor?
-
10:57 - 10:58Bizler.
-
10:58 - 11:00Enerjiden bahsediyoruz.
-
11:00 - 11:03Enerjiden bahsetmek havalı.
-
11:04 - 11:06Hatta kimileri sorunlardan bahsediyor,
-
11:06 - 11:09enerjimizi sağladığımız
kısıtlı kaynak sorunlarından. -
11:09 - 11:13Bu konuda çalışması için
en iyi ve parlak kişileri destekliyoruz -- -
11:13 - 11:17daha iyi güneş panelleri,
daha iyi piller, ne varsa işte hepsi. -
11:18 - 11:21İçme suyumuzun nereden
geldiğini de konuşalım, -
11:21 - 11:24kakamızla çişimizin
gerçekten nereye gittiğini de. -
11:24 - 11:29Bu konuyu konuşmadaki
rahatsızlığımızdan kurtulabilirsek -
11:29 - 11:32geleceğimizin altın madeni
olacak bir şey oluşturabiliriz. -
11:33 - 11:35Her sifonu çektiğinizde,
-
11:35 - 11:36sizden düşünmenizi istiyorum,
-
11:36 - 11:38"Kakamla çişim nereye gidiyor?
-
11:38 - 11:40Getirili biçimde kullanılıyorlar mı?"
-
11:40 - 11:42(Gülüşmeler)
-
11:42 - 11:45"Ya da su yolunun birinde
zarar ziyan mı olacaklar?" -
11:45 - 11:47Bilmiyorsanız gidin öğrenin.
-
11:47 - 11:49Yanıt hoşunuza gitmezse,
-
11:49 - 11:52değişimi sağlayacak kişilerle
iletişime geçmenin yolunu bulun, -
11:52 - 11:56ileri seviye lazımlık eğitiminiz var,
tekrar kullanıma hazırsınız. -
11:56 - 11:59Hepinizin nasıl hissettiği
-
11:59 - 12:02tam olarak ne kadar
yenilikçi olabileceğimizi belirleyecek. -
12:02 - 12:03Çok teşekkürler.
-
12:03 - 12:09(Alkışlar)
- Title:
- Daha sağlıklı hayatın konuşulmayan sırrı
- Speaker:
- Molly Winter
- Description:
-
Dışkımızla idrarımızın süper güçleri var, ama çoğu zaman bu güçlerden yararlanmıyoruz. Molly Winter bizi hassaslığımızla yüzleştirerek, tuvaletten aşağı gidenleri; iklim değişikliğiyle savaşmaya yardım edebilecek, yenileşmeyi güdüleyecek ve hatta tasarruf ettirecek bir kaynak olarak görmemizi istiyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:21
Eren Gokce approved Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Yunus ASIK accepted Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Yunus ASIK edited Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Eren Gokce rejected Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Esra Bahadır accepted Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Şâkir Aşçı edited Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people | ||
Şâkir Aşçı edited Turkish subtitles for The taboo secret to healthier plants and people |