Return to Video

Attığımız plastik şişelerin başına neler geliyor - Emma Bryce

  • 0:07 - 0:10
    Bu, üç tane boş ve kullanılmış
  • 0:10 - 0:12
    plastik şişenin hikayesi.
  • 0:12 - 0:14
    Onların gezegenin kaderini derinden
  • 0:14 - 0:19
    etkileyeceği yolculukları
    başlamak üzere fakat her yolculuk
  • 0:19 - 0:21
    aynı sonuçlanmak zorunda değildir.
  • 0:21 - 0:26
    Şişelerin nerede sonlandığını anlamak için
    öncelikle onların kökenini araştırmalıyız.
  • 0:26 - 0:30
    Bu hikayenin kahramanları
    bir rafineride tasarlandı.
  • 0:30 - 0:31
    İçlerindeki plastik
    yapı monomer
  • 0:31 - 0:36
    olabilmek için kimyasal açıdan
    petrol ve gaz moleküllerinin
  • 0:36 - 0:37
    bir araya gelmesiyle oluştu.
  • 0:37 - 0:43
    Bu monomerler topak halde
    plastik olabilmek için
  • 0:43 - 0:47
    uzun polimer zincirlere bağlandılar.
  • 0:47 - 0:51
    Bunlar imalatçı fabrikalarda
    bizim üçüz şişelerin yapısını düzenleyen
  • 0:51 - 0:55
    elastik materyal üretimi için
    eritilip kalıplarda yeniden düzenlendi.
  • 0:55 - 0:58
    Makineler şişeleri kabarcıklı
    sıvı ile doldurdu ve
  • 0:58 - 1:02
    devamında paketlendi,sevk edildi,
    satın alındı,açıldı,tüketildi
  • 1:02 - 1:06
    ve kabaca atıldı.
  • 1:06 - 1:07
    Şuan burada uzanıyorlar,
  • 1:07 - 1:10
    bilinmez bir köşede hazır bir şekilde.
  • 1:10 - 1:15
    Birinci şişe tıpkı yüz
    milyonlarca plastik kardeşi gibi
  • 1:15 - 1:17
    çöp sahasında kendini bulur.
  • 1:17 - 1:19
    Bu büyük çöplük her gün daha da büyüyor.
  • 1:19 - 1:24
    çünkü daha çok çöp gelerek yer kaplıyor.
  • 1:24 - 1:28
    Plastikler diğer çöp
    tabakaları ile sıkışırken
  • 1:28 - 1:30
    yağmur suyu atıklara doğru akar
  • 1:30 - 1:34
    ve atıkların içerdiği suda
    eriyen bileşikler çözünür.
  • 1:34 - 1:37
    Ayrıca bazıları yüksek
    oranda toksik içerir.
  • 1:37 - 1:41
    Birlikte 'sızıntı su' adında tehlikeli
    bir karışım oluştururlar
  • 1:41 - 1:44
    ki bu karışım ekosistemi zehirleyerek
    ve doğal hayata zarar vererek
  • 1:44 - 1:48
    yeraltı sularına,
    toprağa ve akarsulara yayılır.
  • 1:48 - 1:54
    Birinci şişemiz yaklaşık olarak
    1000 yılda acı verici bir süreçle çözünür.
  • 1:54 - 1:59
    İkici şişemizin hikayesi garip
    ama ne yazık ki daha mutlu değil.
  • 1:59 - 2:02
    Küçük bir su birikintisinde yüzer
    sonrasında akıntıya kapılır,
  • 2:02 - 2:04
    akıntı nehre doğru yol alır,
  • 2:04 - 2:07
    nehir okyanusa ulaşır.
  • 2:07 - 2:08
    Aylarca denizde kaybolduktan sonra,
  • 2:08 - 2:13
    yavaşça çöplerin toplaştığı
    büyük bir girdabın içine sürüklenir.
  • 2:13 - 2:18
    Bu bölge Büyük Pasifik Okyanusu'nun
    Yüzen Çöp Adası olarak adlandırılır.
  • 2:18 - 2:22
    Burası okyanus akıntısının milyonlarca
    plastik çerçöpü topladığı yer.
  • 2:22 - 2:27
    Bu, dünyadaki beş plastik dolu
    girdaptan sadece biri.
  • 2:27 - 2:32
    Bunlar suyu plastik bulamacına
    dönüştürüp pisleten yerler.
  • 2:32 - 2:36
    Bazı hayvanlar örneğin deniz kuşları
    bu karışıklık içerisinde dolanırlar.
  • 2:36 - 2:41
    Onlar ve diğerleri parlak renkli plastik
    parçalarını yiyecek zannederler.
  • 2:41 - 2:45
    Plastic onları aç oldukları
    halde doygun hissettirir.
  • 2:45 - 2:47
    Böylece açlıktan ölürler.
  • 2:47 - 2:50
    Ayrıca plastikten gelen
    toksinler besin zincirine geçer.
  • 2:50 - 2:53
    Örneğin, bu hayvan fener
    balığı tarafından yenilir,
  • 2:53 - 2:55
    fener balıklarını mürekkep balığı yer,
  • 2:55 - 2:57
    mürekkep balıklarını ton balığı yer
  • 2:57 - 3:00
    ve ton balığını da biz yeriz.
  • 3:00 - 3:03
    Ayrıca çoğu plastik
    biyolojik olarak parçalanmaz.
  • 3:03 - 3:07
    Bu da demektir ki onların
    kaderi mikro plastik olan
  • 3:07 - 3:09
    daha küçük parçalara ayrılmak.
  • 3:09 - 3:13
    Böylece sürekli denize tekrar dönecektir.
  • 3:13 - 3:17
    Fakat üçüncü şişemiz kardeşlerinin aksine
    zalimce arafta bırakılmaktan kurtulur.
  • 3:17 - 3:19
    Kamyon onu fabrikaya götürür.
  • 3:19 - 3:22
    Bu fabrikada
    plastikler sıkıştırılıp düz hale
  • 3:22 - 3:25
    daha sonra blok hale getirilir.
  • 3:25 - 3:28
    Tamam. Bu biraz kötü gibi görünebilir
    fakat azıcık daha dayanın!
  • 3:28 - 3:29
    Daha iyi olacaklar.
  • 3:29 - 3:32
    Bu bloklar yıkanıp kaynatılıp
  • 3:32 - 3:34
    küçük parçalara ayrılır.
  • 3:34 - 3:38
    Böylece tekrar kullanılabilecek
    ham maddelere dönüştürülürler.
  • 3:38 - 3:42
    Sihirli bir şekilde üçüncü
    şişemiz tamamiyle yeni bir şeye
  • 3:42 - 3:44
    dönüşmeye hazırdır.
  • 3:44 - 3:48
    Bu naçizane plastik
    şişe için ise gökyüzü kadar
  • 3:48 - 3:51
    limitli bir değişim seçeneği oluşur.
Title:
Attığımız plastik şişelerin başına neler geliyor - Emma Bryce
Speaker:
Emma Bryce
Description:

Tüm dersi görmek için:http://ed.ted.com/lessons/what-really-happens-to-the-plastic-you-throw-away-emma-bryce

Bizlere hep plastik şişe ve diğer plastik atıkları geri dönüşüm ile değerlendirmemiz gerektiği söylenilir. Ancak attığımız plastik şişelerin başına aslında neler geliyor? Emma Bryce, bu konuda üç farklı şekilde atılanplastik şişelerin hikayelerini araştırarak, bizlere; bu tek kullanımlık şişelerin dünyamıza aslında nasıl yüksek derecede etki ettiğini açıklıyor.

Ders Emma Bryce, animasyon Sharon Colman'a aittir.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:07

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.