Những ý tưởng xuất sắc (và tồi tệ) nhất của Plato - Wisecrack

Hiếm những cá nhân đã ảnh hưởng tới thế giới và trí thức ngày nay như Plato. Ông đã thành lập trường đại học đầu tiên của phương Tây và giảng dạy những bộ óc vĩ đại nhất của Hi Lạp cổ đại, kể cả Aristotle. Nhưng ngay cả ông cũng không hoàn hảo. Cùng với những ý tưởng xuất sắc, Plato còn có một số không hoàn toàn đứng vững qua thời gian. Wisecrack cho một tổng kết ngắn về một số ý tưởng xuất sắc và tồi tệ nhất của Plato.

Biên tập bởi Wisecrack, hoạt họa bởi Aaron, Tom và Mathias Studio.

Hiếm những cá nhân đã ảnh hưởng tới
thế giới và trí thức ngày nay như Plato.

Một nhà triết học thế kỉ 20 thậm chí đã

coi toàn bộ triết học phương Tây như
một loạt chú thích so với Plato.

Ông thành lập trường đại học
phương Tây đầu tiên

và giảng dạy những bộ óc
vĩ đại nhất của Hi Lạp cổ đại,

bao gồm cả Aristotle.

Nhưng ngay cả một trong những người tìm
ra triết học cũng không hoàn hảo.

Ngoài những ý kiến xuất sắc,

còn có một số tư tưởng của Plato không
hoàn toàn đứng vững qua thời gian.

Đây là sơ lược về một vài ý tưởng xuất sắc
nhất và tồi tệ nhất của ông.

Plato cho rằng bên ngoài thế giới
không hoàn hảo của chúng ta

là một thế giới hoàn hảo vĩnh hằng
của các Hình mẫu.

Hình mẫu là những phiên bản lí tưởng của
các sự vật và khái niệm xung quanh ta.

Chúng phục vụ như một loại hướng dẫn
sử dụng cho thế giới của chúng ta.

Trong thế giới của các Hình mẫu là
cái cây lí tưởng,

và kênh YouTube lí tưởng,

và thậm chí cả sự công bằng lí tưởng,

hay tình yêu lí tưởng.

Thực tại chúng ta được tạo nên bởi những
bản sao không hoàn hảo của các Hình mẫu.

Plato cho rằng các nhà triết học nên
cố gắng chiêm nghiệm

và hiểu về những Hình mẫu hoàn hảo đó

để có thể định hướng tốt hơn cho
thực tại đang lạc lối của chúng ta.

Mặc dù nghe có vẻ ngu xuẩn,

sự tách biệt giữa vẻ bề ngoài của thế giới

và sự thật lớn hơn ẩn sau nó

là một trong những vấn đề đau đầu
nhất trong triết học.

Nó là chủ đề của hàng ngàn trang luận
của các nhà lý luận học,

triết học,

và biên kịch phim.

Nó đặt ra những câu hỏi như chúng ta có
nên dùng những giác quan để tìm ra sự thật

hay dùng lý lẽ của chúng ta?

Với Plato, câu trả lời là lý lẽ.

Chỉ mình nó đã cho chúng ta khả năng
để chiêm nghiệm về các Hình mẫu.

Nhưng lý lẽ không phải lúc nào cũng
hiệu quả với chính Plato.

Khi ông cố gắng đặt con người
giữa các loài động vật,

ông nhóm chúng ta với loài chim.

"Loài vật đi bằng hai chân không có
lông vũ" là cái tên ông đặt chính thức.

Diogenes Người hoài nghi, khó
chịu với định nghĩa này,

đã xông vào lớp của Plato với một
con gà bị vặt lông,

tuyên bố rằng, "Hãy nhìn đây.
Con người của Plato."

Nhưng trở lại với một vài phát kiến tốt.

Plato là một trong những triết gia
chính trị sớm nhất được ghi nhận,

cùng với Aristotle được coi là một trong
những người tạo ra khoa học chính trị.

Ông lí luận rằng làm nguyên thủ
không khác gì làm các nghề nghiệp khác,

như thợ gốm hay bác sĩ,

và chỉ những người thành thạo việc đó
mới phù hợp để lãnh đạo.

Cai trị là công việc chiêm nghiệm
các Hình mẫu.

Trong 'Cộng hòa', Plato tưởng tượng ra một
xã hội lí tưởng nơi công lý là mục đích cao nhất.

Thành phố lí tưởng của ông hướng tới một
sự hòa hợp giữa những phần tử riêng lẻ

và sự cai trị của một vị vua hiền triết.

Hàng thiên niên kỉ trước
thời của ông,

Plato còn cho rằng phụ nữ cũng có năng
lực tương tự để cai trị thành phố này.

Thật không may là Plato lại không nhất
quán về phụ nữ,

đâu đó còn hạ thấp trẻ em so với họ.

Ông còn tin rằng dạ con của người phụ nữ
là một động vật sống

có thể lang thang quanh cơ thể cô ấy và
gây ra bệnh tật.

Ý kiến tồi tệ này, được ủng hộ
bởi những người đương thời,

đáng buồn thay đã ảnh hưởng đến y học
châu Âu hàng trăm năm sau.

Hơn nữa, ông nghĩ rằng xã hội nên được
chia ra thành 3 nhóm người:

những người lao động,

quân nhân,

và tầng lớp cai trị,

và một lời nói dối cao thượng vĩ đại nên
khiến cho mọi người tuân theo trật tự này.

Lời nói dối cao thượng ông đề xuất

là chúng ta đều được sinh ra với vàng, bạc
hay một hỗn hợp giữa đồng và sắt

trong tâm hồn chúng ta,

thứ quyết định vai trò của
chúng ta trong cuộc sống.

Một số trí thức còn cho khái niệm
lời nói dối cao thượng

như một nguyên mẫu của tuyên truyền
chính trị thế kỉ 20,

và vị vua hiền triết như một cảm hứng cho
các nhà độc tài sử dụng nó.

Vậy những ý kiến tồi tệ

có nên hạ thấp vị trí của Plato như một
trong những triết gia vĩ đại nhất lịch sử?

Không!

Plato đã cho những nhà lãnh đạo và trí
thức sau ông một điểm khởi đầu.

Qua nhiều thế kỉ,

chúng ta đã có cơ hội kiểm nghiệm những ý
kiến đó qua văn chương và trải nghiệm,

và đã chấp nhận một số chúng trong
khi đào thải một số khác.

Chúng ta sẽ tiếp tục chắt lọc, cải tiến
và chỉnh sửa những ý kiến của ông,

thứ đã trở thành nền tảng của
thế giới hiện đại.