PMS'ten iyi haber
-
0:01 - 0:05Burada kaç kişi PMS'i duydu?
-
0:05 - 0:07Herkes, değil mi?
-
0:07 - 0:09Herkes bilir ki
kadınlar adet döneminden -
0:09 - 0:12hemen önce, adet döngüsü
onları mantıksız ve saçma bir -
0:12 - 0:16hız trenine fırlattığı için
-
0:16 - 0:19için biraz çılgına döner.
-
0:19 - 0:21Genel olarak, ureme hormonlarındaki
-
0:21 - 0:26dalgalanmaların aşırı
duygulara sebep olduğu ve -
0:26 - 0:29çoğu kadının bundan
etkilendiği varsayilmaktadir. -
0:29 - 0:32Bugün size bilimsel kanıtların,
bu varsayımların doğru -
0:32 - 0:35olmadığını söylediğini
anlatmak için buradayım. -
0:35 - 0:38Size PMS hakkında iyi
haberler vermek için buradayım. -
0:39 - 0:42Fakat önce PMS'in
Amerikan kültürüne nasıl kati -
0:42 - 0:45bir şekilde yerleştirildiğine bir bakalım.
-
0:45 - 0:48Gazete ve dergilerdeki
makaleleri incelerseniz, -
0:48 - 0:53herkesin PMS yaşadığı fikrinin
yaygın olarak varsayıldığını görürsünüz. -
0:53 - 0:58Redbook dergisindeki bir
makalenin başlığı şuydu: "Sen: PMS'siz" -
0:58 - 1:04ve okurlara %80 ila %90 kadının
PMS'ten muzdarip olduğu söyleniyordu. -
1:04 - 1:06L.A. Muscle dergisi
kadınların %40 ila %50'sinin -
1:06 - 1:10PMS yaşadığı ve PMS'in
kadınların mental ve fiziksel sağlığı -
1:10 - 1:13üzerinde büyük bir rol oynadığı
hakkında okurlarını uyarırken, -
1:15 - 1:17birkaç sene önce Wall Street
dergisi bile kalsiyumun PMS -
1:17 - 1:20tedavisinde yeri olduğunu
söyleyen bir makale yayınladı ve -
1:20 - 1:22kadın okurlarına şunu sordu,
-
1:22 - 1:24"Her ay cadıya dönüşüyor musunuz?"
-
1:25 - 1:29Bu makalelere bakınca
PMS'in yaygın doğasını doğrulayan -
1:29 - 1:32bir dolu araştırma olması
gerektiğini düşünebilirsiniz. -
1:33 - 1:36Bununla beraber, 50 sene
süren araştırmalardan sonra -
1:36 - 1:40PMS'in tanımı, sebebi,
tedavisi hatta varlığı üzerine bile -
1:40 - 1:44güçlü bir görüş birliği yok.
-
1:44 - 1:47Psikologlarca yapılan en yaygın tanımı
-
1:47 - 1:52yumurtlama ve adet dönemleri arasındaki
-
1:52 - 1:55olumsuz davranışsal, bilişsel
ve fiziksel semptomlardır. -
1:55 - 1:57Ama işlerin karıştığı yer burası.
-
1:57 - 2:03PMS'in teşhisinde 150'den
fazla farklı semptom kullanıldı, -
2:03 - 2:05işte onlardan sadece bir kısmı.
-
2:05 - 2:07Yanlış anlaşılmak istemiyorum.
-
2:07 - 2:10Kadınlarda bu semptomlar
görülmez demiyorum. -
2:10 - 2:13Demek istediğim, bu
semptomların bir kısmına sahip olmak -
2:13 - 2:16zihinsel bir bozukluk anlamına gelmez ve
-
2:16 - 2:19Psikologlar bir bozukluk
tanımıyla ortaya çıktıklarında -
2:19 - 2:21bunun açıklaması belli belirsiz yapılır,
-
2:21 - 2:24en sonunda etiket anlamsız hale gelir.
-
2:25 - 2:27Bu uzun ve geniş semptom listesiyle
-
2:28 - 2:30bende de PMS olabilir, sizde de olabilir,
-
2:30 - 2:33üçüncü sırada oturan adamda da olabilir,
-
2:33 - 2:35köpeğimde bile PMS olabilir.
-
2:35 - 2:36(Gülüşmeler)
-
2:36 - 2:39Bazı araştırmacılar beş
semptom olması gerek dedi. -
2:39 - 2:40Bazısı üç dedi.
-
2:40 - 2:43Bir kısmı ise semptomlar
ancak sizi çok rahatsız ediyorsa -
2:43 - 2:45bir anlam ifade eder derken,
-
2:45 - 2:49diğerleri küçük semptomların
önemli olduğunu söyledi. -
2:49 - 2:52Yıllar boyunca PMS tanımında bir
-
2:52 - 2:54standart oluşturulamadığı için,
-
2:54 - 2:57psikologlar görülme sıklığını rapor
ederken tahminleri kadınların -
2:57 - 3:00%5'i ila %97'si arasında değişti,
-
3:02 - 3:04yani aynı zamanda
hem herkeste PMS vardı, -
3:04 - 3:07hem de hiç kimsede.
-
3:08 - 3:14Sonuçta, PMS araştırmalarındaki
yöntem zayıflığı dikkate değerdi. -
3:14 - 3:18Öncelikle, çoğu çalışma, kadınlardan
semptomlarını geçmişe dönük -
3:18 - 3:20değerlendirmelerini istedi
-
3:20 - 3:23yani geçmişe bakarak
ve hafızaya güvenerek ve -
3:23 - 3:26bu yöntem, iki ay boyunca
günlük tutarak kaydedilen -
3:26 - 3:30ileriye dönük
değerlendirmeye kıyasla -
3:30 - 3:33PMS vakalarını sayıca arttırıyordu.
-
3:34 - 3:39Birçok araştırma da yalnızca
orta sınıf ve beyaz kadınlar üzerine -
3:39 - 3:43odaklanarak sonuçları tüm
kadınlara uygulamayı güçleştiriyordu. -
3:43 - 3:48PMS inancında çok güçlü bir
kültürel etkinin olduğunu biliyoruz -
3:48 - 3:51çünkü Batı ulusları dışında
neredeyse hiç duyulmamış. -
3:51 - 3:55Üçüncüsü, birçok araştırma kontrol
gruplarını kullanmada başarısız oldu. -
3:55 - 3:58Eğer PMS yaşayan
kadınların özgün niteliklerini -
3:58 - 4:00anlamak istiyorsak,
-
4:00 - 4:04onları, PMS yaşamayan
kadınlarla kıyaslamamız lazım. -
4:04 - 4:07Son olarak, PMS'i teşhis etmek için
farklı semptom, semptom süresi -
4:07 - 4:11ve semptom şiddetine odaklanan birçok
-
4:11 - 4:14farklı anket kullanıldı.
-
4:14 - 4:17Bilim adamları, bir durum üzerine
güvenilir araştırma yapmak için -
4:17 - 4:20bu durumu oluşturan
özgün nitelikler hakkında -
4:20 - 4:22aynı fikirde olmalı,
-
4:22 - 4:24böylece hepsi aynı şeyden
bahsetmiş olur, -
4:24 - 4:27ama PMS için durum böyle olmadı.
-
4:27 - 4:29Bununla birlikte, 1944'de
-
4:29 - 4:33Mental Bozuklukların
Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, -
4:33 - 4:35neyse ki DSM olarak da biliniyor, --
-
4:35 - 4:39bu ayrıca
psikiyatristlerin de rehberi -- -
4:39 - 4:43PMS'i PMDD olarak yeniden tanımladı,
-
4:43 - 4:46Premenstruel Disforik Bozukluk.
-
4:46 - 4:52Disfori endişe ve
huzursuzluk anlamına geliyor. -
4:52 - 4:56Bu yeni DSM rehberine göre,
-
4:56 - 4:59son bir yıldaki çoğu adet
döngüsünde, 11 muhtemel semptomdan -
4:59 - 5:02en az beşi, kanama başlamadan
-
5:02 - 5:06önceki haftada ortaya çıkmalı,
-
5:06 - 5:09kanamadan sonra
semptomların şiddeti artmalı ve -
5:09 - 5:14kanamadan bir hafta sonra
semptomlar yok olmalıydı. -
5:15 - 5:18Semptomlardan biri
bu dörtlüden biri olmalı: -
5:18 - 5:23belirgin ruh hali değişikliği,
huzursuzluk, anksiyete veya depresyon. -
5:24 - 5:27Diğer semptomlar birinci
veya ikinci sırada gelebilir, -
5:27 - 5:29kontrolü kaybetme hissi
-
5:29 - 5:31veya uyku ya da
-
5:31 - 5:34iştahta değişiklikler de dahil.
-
5:35 - 5:39Ayrıca DSM şimdi de bu
semptomların klinik olarak belirgin -
5:39 - 5:43bir sıkıntı durumuyla ilişkili
olması gerektiğini şart koştu ve -- -
5:43 - 5:46yani okulda, işte veya sosyal ilişkilerde
-
5:46 - 5:49yaşanan bir çeşit rahatsızlık hissi --
-
5:49 - 5:52bu semptomlar ve semptomların
ciddiyeti en az iki ay boyunca günlük -
5:52 - 5:56tutularak kaydedilmeliydi.
-
5:56 - 6:00Son olarak DSM duygusal rahatsızlığın,
altta yatan bir hastalığın -
6:00 - 6:06alevlenmesinden kaynaklanmaması
gerektiğini şart koştu. -
6:06 - 6:09Bilimsel konuşursak, bu bir gelişme.
-
6:09 - 6:11Artık elimizde sınırlı sayıda semptom var
... -
6:11 - 6:15çalışmaya yüksek etkisi ki bu gerekli ve
-
6:15 - 6:17semptomların bildirilmesi ve zamanlaması;
-
6:17 - 6:20ikisi de özel olmak zorunda.
-
6:20 - 6:23Pekala, bu kriteri kullanarak ve
-
6:23 - 6:25son zamanlarda
yapılan çalışmalara bakarak, -
6:25 - 6:27kadınların ortalama
-
6:27 - 6:33%3 ila %8'inin PMDD
yaşadığını görüyoruz. -
6:33 - 6:35Tüm kadınlar değil, çoğu kadın değil,
-
6:35 - 6:38kadınların çoğunluğu değil,
hatta birçok kadın da değil: -
6:38 - 6:41%3 ila %8'i.
-
6:41 - 6:46Diğerleri için, ayın bir gününden çok
stresli olaylar veya mutlu olaylar -
6:46 - 6:48ya da hatta haftanın bir günü gibi
-
6:48 - 6:52değişkenler, ruh halini belirleyen
güçlü etkenler. -
6:52 - 6:55Bu bilgi, 1990lardan beri
bilim topluluğunun sahip olduğu -
6:55 - 6:57bilgidir.
-
6:57 - 7:002002 yılında iş arkadaşlarım
ve ben, PMS ve PMDD -
7:00 - 7:03araştırmasını tanımlayan bir makale
yayınladık ve -
7:03 - 7:07psikoloji dergilerinde de
birkaç benzer makale yayınlandı. -
7:07 - 7:12Soru şu, bu bilgi
neden halka aktarılmıyor? -
7:12 - 7:15Bu mitler neden varlıklarını
sürdürüyorlar? -
7:15 - 7:18Kadınlara herkesin PMS yaşadığını
söyleyen; kitaplarda, TV'de, -
7:18 - 7:23filmlerde, internette yer alan mesaj
saldırısı, -
7:23 - 7:27onları bunun doğru olması
gerektiğine inandırmakla uğraşıyor. -
7:27 - 7:32Araştırmalara göre, bir kadın herkeste
PMS olduğuna ne kadar çok inanırsa, -
7:32 - 7:36kendisinin de yaşadığını yanlışlıkla
söyleme ihtimali o kadar yüksektir. -
7:36 - 7:39"Yanlışlıkla" derken demek istediğim
şey şu: -
7:39 - 7:41Ona "PMS yaşıyor musun?" diye sorarsınız
-
7:41 - 7:43ve evet der,
-
7:43 - 7:45fakat iki ay boyunca
psikolojik semptom günlüğü -
7:45 - 7:47tutmasını istediğinizde,
-
7:47 - 7:51semptomları ile ayın o günü
arasında bir ilişki olmadığını -
7:51 - 7:52görürsünüz.
-
7:53 - 7:57PMS mitinin varlığını
sürdürmesinin diğer bir nedeni, -
7:57 - 8:01kadına özgü rolün dar sınırları.
-
8:01 - 8:03Joan Chrisler gibi feminist psikologlar
-
8:03 - 8:07PMS etiketinin, kadınların
normalde bir hanıma yakışmadığı -
8:07 - 8:13var sayılacak duyguları ifade etmelerini
sağladığını öne sürüyorlar. -
8:13 - 8:16Evrensel anlamda iyi bir kadın,
-
8:16 - 8:20mutlu, sevecen, diğer insanlarla
ilgilenen ve bu rolden -
8:20 - 8:23haz duyan bir insandır.
-
8:23 - 8:28Fakat PMS, iyi kadın etiketini de
kaybetmeden kızgınlık, şikayet etme, -
8:28 - 8:31sinirlilik için bir
izin kağıdı haline geldi. -
8:31 - 8:35Bir kadının doğasındaki
değişkenlerin, -
8:35 - 8:38onu sinirli yapmada hormonlarından
-
8:38 - 8:40daha etkili olduğunu biliyoruz,
-
8:40 - 8:42Ama o siniri hormonlara yorduğunda
-
8:42 - 8:45sorumluluk veya eleştiriden kaçmış oluyor.
-
8:45 - 8:48''Oh,bu o değil, kontrolünden çıktı.''
-
8:48 - 8:51Ve böyleyken işlevsel gözükse de
-
8:51 - 8:54kadınların duygularını
-
8:54 - 8:55boşa çıkarmaya yarıyor.
-
8:55 - 8:58İnsanlar sinirle karşılaşınca
-
8:58 - 9:00''Oh, ayın şu zamanı,
-
9:00 - 9:03ciddiye alınabilmesi ve değişimi
-
9:03 - 9:06etkileyebilmesi ciddi anlamda kısıtlandı.
-
9:06 - 9:09Başka kimler PMS mitinden faydalandı?
-
9:10 - 9:11Peki, şunu söyleyebilirim ki
-
9:12 - 9:13PMS tedavisi,
-
9:13 - 9:16kazançlı ve gelişen bir endüstri haline geldi.
-
9:16 - 9:19Amazon.com, şuan PMS tedavisiyle ilgili
-
9:19 - 9:221,900'ün üzerinde kitap sunuyor.
-
9:23 - 9:25Hızlı bir Google araması,
-
9:25 - 9:27klinikler,uygulamalar ve semirler
-
9:27 - 9:28bereketi getirecek.
-
9:29 - 9:31İtibarlı tıbbi internet kaynakları
-
9:31 - 9:34WebMD veya Mayo Clinic gibi yerler
-
9:34 - 9:37PMS'i bilinen bir hastalık olarak sayıyor.
-
9:37 - 9:38Bilinen bir hastalık değil;
-
9:38 - 9:39ama onlar listeliyor.
-
9:39 - 9:40Ve ayrıca
-
9:40 - 9:43doktorların tedavi için saptadığı
-
9:43 - 9:45yöntemleri anti-depresan veya hormon
-
9:45 - 9:47olarak listeliyorlar.
-
9:47 - 9:49İlginç olan da, iki internet sitesi de
-
9:50 - 9:52PMS belirtilerinin tedavi başarısının
-
9:52 - 9:56kadından kadına değiştiğini söylüyorlar.
-
9:56 - 9:58Peki, bu anlam ifade etmiyor.
-
9:58 - 9:59Eğer senin net bir hastalığın ile
-
9:59 - 10:01net bir sebebi varsa
-
10:01 - 10:02ki PMS öyle olmalıydı,
-
10:02 - 10:04o zaman tedavi
-
10:04 - 10:05çok sayıda kadında
-
10:05 - 10:06gelişme göstermeli.
-
10:06 - 10:08Konu bu dosya ve bu tedaviler
-
10:08 - 10:10Bu,bu tedavilerle vaka olmamıştır.
-
10:10 - 10:11FDA kuralları şunu söylüyor
-
10:12 - 10:13''Eğer ilaç etkili sayılacaksa
-
10:13 - 10:16hedef kitlenin çoğunluğu klinik olarak
-
10:16 - 10:18önemli gelişmeler göstermeli.''
-
10:18 - 10:22Yani tüm bunlar sözde tedavi.
-
10:23 - 10:26Yine de miti sürdürmenin finansal getirisi
-
10:26 - 10:30PMS'i yaygın bir zihinsel problem ve
-
10:30 - 10:32tedavi edilebilir,oldukça önemli yapıyor.
-
10:33 - 10:35Kadınların anti-depresan ve hormon
-
10:35 - 10:37ilaçları kullanması kararlaştığında
-
10:37 - 10:39medikal kurallar, onların her 3 ayda
-
10:39 - 10:41doktor tarafından
-
10:41 - 10:42takip edilmesini gerektirir.
-
10:42 - 10:44Bu, doktora çokça gidiş demek.
-
10:44 - 10:45İlaç şirketleri,
-
10:45 - 10:48kadınlar doğurganlıkları için
-
10:48 - 10:49saptanmış bir tedavi almaya
-
10:49 - 10:51ikna olduğunda
-
10:51 - 10:53haksız kazanç elde ediyorlar.
-
10:53 - 10:56Midol gibi reçetesiz ilaçlar,
-
10:56 - 10:58tansiyon ve hassaslık gibi
-
10:58 - 11:00PMS belirtilerini bile tedavi ettiklerini
-
11:00 - 11:02iddia etmelerine rağmen
-
11:02 - 11:05sadece ağrı kesici,kafein ve diüretik
-
11:05 - 11:06içeriyorlar.
-
11:06 - 11:09Şuan, kafeinin sihirli güçlerini konuşmak
-
11:09 - 11:11bana düşmez ama
-
11:11 - 11:12tansiyonu yüksetlmesi
-
11:12 - 11:13bunların dışında kalır.
-
11:14 - 11:172002'den beri, Midol
-
11:17 - 11:20ergenlere Teen Midol adıyla satılıyor.
-
11:20 - 11:23Genç yaştaki kızları hedefliyorlar,
-
11:23 - 11:25herkesin PMS olduğuna ve
-
11:25 - 11:27bunun onları canavar yapacağına
-
11:27 - 11:28ikna etmeye çalışıyorlar.
-
11:28 - 11:29Ama dur;
-
11:29 - 11:30yapabileceğin bir şey var:
-
11:30 - 11:32Midol al ve tekrar insan ol.
-
11:33 - 11:352013'te Midol
-
11:35 - 11:3848 milyon dolar hasılat yaptı.
-
11:40 - 11:42PMS mitinin kazançları
-
11:42 - 11:44birileri için sürerken
-
11:44 - 11:47kadınlar için bazı ciddi ve zıt sonuçlarla
-
11:47 - 11:48geliyor.
-
11:48 - 11:49İlk olarak,
-
11:49 - 11:53kadınların üreme sağlığını etkiliyor.
-
11:54 - 11:55Kadınların üreme sürecini
-
11:55 - 11:57tedavi gerektiren bir rahatsızlık
-
11:57 - 11:59olarak kavramsallaştırmanın
-
11:59 - 12:01tıbbi alanı uzun bir geçmişe sahip.
-
12:02 - 12:03Ve bu
-
12:03 - 12:05fazla Sezaryen doğumlar, rahmin alınması,
-
12:05 - 12:07hormon tedavilerini de kapsayarak
-
12:07 - 12:08fazlasıyla geri dönüyor;
-
12:08 - 12:13ki sağlıklarını düzeltmeksense zarar veriyor.
-
12:14 - 12:16İkinci olarak, PMS miti
-
12:16 - 12:18kadınları mantıksız
-
12:18 - 12:20ve aşırı duygusal olarak
-
12:20 - 12:21kalıplaştırıyor.
-
12:22 - 12:23Menstrual dönem
-
12:23 - 12:25kadınları sinirli canavarlara çeviren
-
12:25 - 12:27hormonal bir hız treni
-
12:27 - 12:28olarak tanımlandığında
-
12:29 - 12:31kadınların yetilerini sorgulamak
-
12:31 - 12:32kolaylaşıyor.
-
12:33 - 12:35Kadınlar iş gücünde
-
12:35 - 12:36muazzam aşama kaydetti
-
12:36 - 12:39ama hala devlet ve ticaret gibi alanlarda
-
12:40 - 12:42yüksek kademelerdeki kadınlar çok az.
-
12:42 - 12:46Kim iyi bir CEO veya senatör olur
-
12:46 - 12:48diye düşündüğümüzde
-
12:49 - 12:53mantık,sabır,yetenek gibi nitelikleri
-
12:53 - 12:54olan biri, bizim kültürümüzde
-
12:54 - 12:58kadından ziyade erkek akla geliyor.
-
12:58 - 13:00ve PMS miti buna katkıda bulunuyor.
-
13:01 - 13:03Psikologlar kadınların ve erkeklerin
-
13:03 - 13:05duygu durumlarının
-
13:05 - 13:07farklı olduğunu biliyor.
-
13:08 - 13:09Bir çalışma kadınlar ve erkekleri
-
13:10 - 13:114-6 ay arası takip etti
-
13:12 - 13:14ve deneyimlenen duygu sallantılarının
-
13:14 - 13:18sayısı ve ağırlığı arasında fark yoktu.
-
13:19 - 13:20Ve son olarak,
-
13:21 - 13:23PMS, kadınları günncel sorunların
-
13:23 - 13:25sebep olduğu duygusallıkla uğraşmaktan
-
13:25 - 13:26alıkoyuyor.
-
13:26 - 13:29İlişki kalitesi veya iş koşulları gibi
-
13:29 - 13:30kişisel meseleler;
-
13:31 - 13:32ırkçılık veya cinsiyetçilik
-
13:33 - 13:34veya yoksulluk sınırı gibi
-
13:34 - 13:36toplumsal sorunlar
-
13:36 - 13:38günlük duyguları daha çok etkiliyor.
-
13:39 - 13:42Duyguları, PMS paspasının altına süpürmek
-
13:42 - 13:45kadınları negatif duyguların kaynağını
-
13:45 - 13:46anlamaktan alıkoyuyor.
-
13:47 - 13:51Ayrıca değiştirme fırsatını da götürüyor.
-
13:51 - 13:54Şimdi PMS hakkında iyi haberler;
-
13:55 - 13:57Menstrual döngü yüzünden
-
13:57 - 13:59belirtilerle karşılaşan çoğunluk
-
14:00 - 14:02zihinsel bir probleme sahip değil.
-
14:03 - 14:05İşe veya okula gidip
-
14:05 - 14:06aileleriyle ilgilenebilirler
-
14:07 - 14:09ve fonksiyonları normal seviyededir.
-
14:09 - 14:12Kadın ve erkeklerin duygu ve durumlarının
-
14:12 - 14:14benzerden ziyade farklılığını biliyoruz.
-
14:14 - 14:17Kadınları cadı olarak gösteren
-
14:17 - 14:19eski PMS mitinden uzaklaşalım haydi.
-
14:19 - 14:23çok duygulu ve profesyonel çalışmanın
-
14:23 - 14:25büyük çoğunluğu kadınları
-
14:25 - 14:27benimseyerek yaşayalım her günü.
-
14:28 - 14:29Teşekkürler.
-
14:29 - 14:31(Alkış)
- Title:
- PMS'ten iyi haber
- Speaker:
- Robyn Stein Deluca
- Description:
-
Herkes bilir ki kadınların çoğu adet dönemlerinden hemen önce üremeyi sağlayan hormonları duygularını şiddetli bir şekilde dalgalandırdığı için çıldırabilir. Adet öncesi sendromu hakkındaki çok küçük bilimsel bir görüş birliği hariç. Bilim, PMS'in varlığına, sebebine, tedavilerine ve hatta varlığına bile inanmıyor, diyor psikolog Robyn Stein DeLuca. PMS hakkında bildiklerimizi, bilmediklerimizi ve popüler efsanenin neden sürdürüldüğünü inceliyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:44
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
güney örnek accepted Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
Zeynep Ersoy edited Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
Zeynep Ersoy edited Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
Bilge Selin Sen edited Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
Bilge Selin Sen edited Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
Bilge Selin Sen edited Turkish subtitles for The good news about PMS | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for The good news about PMS |