Akıllı telefonunuz var mı? Yayın yapmaya başlayın

Gazeteci Bruno Torturra, 2011 yılında São Paulo'da kötüye giden bir protesto gösterisini haber yaptı. Göz yaşartıcı gaz ile edindiği tecrübe, çalışmaları hakkında düşünme şekli üzerinde derin bir etkiye sebep olmuştu ve işini çevrim içi, düzenlenmemiş canlı yayınlara geçmek için bıraktı. Bu büyüleyici konuşmada, internette canlı yayın yapmayı denediği bazı yolları ve bu süreçte çok modern bir medya ağının oluşturulmasına nasıl yardımcı olduğunu paylaşıyor.

Aranızda biber gazına
maruz kalan var mı?

Biber gazı? Kimler var?

Bunu duyduğuma üzüldüm, belki çok zehirli
bir madde olduğunu biliyorsunuzdur

ama telafuz edemeyeceğiniz bir ismi olan

basit bir molekül olduğunu
bilmiyorsunuzdur:

Klorobenzalmalononitril.

Başardım.

Onlarca yıldır var ancak görünüşe göre
son zamanlarda

polis kuvvetleri arasında çok popüler
olmaya başladı

ve deneyimlerime göre,
istemsizce soluyan biri olarak

biber gazının iki temel fakat
birbirine oldukça zıt olan etkileri var.

Birincisi, gözlerinizi cidden yakabilir.

İkincisi, gözlerinizi açmanıza
yardım edebilir.

Biber gazının bugün sizinle
paylaşmak istediğim şeyi

görmeme oldukça yardımı dokundu:

İnternetteki bağımsız
canlı yayınların gücü

basında, aktivizmde ve gördüğüme göre

politik söylemlerde dönüm noktası olablir.

Bu fikir ilk olarak 2011'in başlarında

Sao Paulo'da bir protestoda aklıma geldi.

Marijuana için yapılan bir yürüyüştü,

bir grup insan
kenevirin yasallaşmasını istiyordu.

Grup hareket etmeye başladığında,

çevik kuvvet arkadan
plastik mermiler, bombalar

ve ardından gazla saldırdı.

Uzun lafın kısası,

11 yıldır çalıştığım köklü bir derginin

baş editörü olarak katıldığım eylemden,

biber gazının istenmeyen
etkileri sağ olsun

orada olmanın nasıl bir şey olduğunu
yeni yöntemlerle paylaşmaya

kendini adamış bir gazeteci olarak çıktım.

Bir sonraki hafta,
sokaklara geri dönmüştüm

fakat bu sefer, herhangi bir
basın kuruluşu üyesi değildim.

Bağımsız bir canlı yayın takipçisi
olarak oradaydım

ve yanımdaki tek şey ödünç aletlerdi.

Basit bir kameram ve 3G modemiyle
bir sırt çantam vardı.

Sosyal medya aracılığıyla paylaşılabilen,

herhangi bir web sitesine koyulabilen
bir web bağlantım vardı

ve o sırada protesto iyi gidiyordu.

Şiddet yoktu.

Görünürde hiç aksyion yoktu.

Ancak heyecan verici bir şey vardı.

Bir mesafeden televizyon kanallarını
görebiliyordum.

Büyük kamyonetleri, takımları
ve kameraları vardı.

Temel olarak ben de aynı şeyi yapıyordum

ancak benim sadece bir sırt çantam vardı.

Bir gazeteci için çok heyecan vericiydi

ancak en ilginç kısım aslında
eve döndüğüm zamandır

çünkü 90.000 kişi tarafından izlendiğimi
öğrendim

ve insanlardan bunu nasıl yaptığımı,

böyle bir şeyi yapmanın nasıl mümkün
olabileceğini soran

binlerce elektronik posta

ve binlerce mesaj aldım.

Başka bir şey daha öğrenmiştim.

Bir ülkede, biri ilk defa sokak
protestosundan

canlı yayın yapmıştı.

Bu gerçekten beni şoke etti

çünkü inek veya teknoloji çocuğu
falan değildim,

ihtiyaç duyduğum tüm ekipman
zaten oradaydı

ve kolayca temin edilebilirdi.

Burada çok önemli bir sınır olduğunun

farkına vardık.

Bu sadece bir perspektif
değişikliği meselesiydi

ve internet aslında muazzam

ve kontrol edilemeyen
ve son derece anarşik bir TV kanalı,

TV bağlantısı ve çok temel becerilere
ve çok temel donanıma sahip herkes,

hatta benim gibi kekemelik sorunu olan
biri bile kullanabilir,

bu yüzden eğer kekemelersem,

sabredin lütfen,

benim gibi biri bile yayıncı olabilir.

Bu, aklıma evrimsel bir şey gibi kazındı.

Sonraki birkaç yıl boyunca

canlı yayını farklı yönlerden
tecrübe edinmeye başladım,

sadece sokaklarda değil,
çoğunlukla stüdyolarda ve evlerde,

ta ki geçen yıl, 2013'ün başında

"Mídia NINJA" adında bir grubun
kurucu ortağı olana kadar.

"NINJA" kelimesi

"Narrativas Independentes
Jornalismo e Ação"nun kısaltılmışı,

Türkçesi ise bağımsız anlatılar,
gazetecilik ve eylem.

Küçük bir planı olan
bir medya kuruluşuydu.

Herhangi bir finansal dayanağımız yoktu.

Bu işten para kazanmaya çalışmıyorduk

akıllıcaydı çünkü o zaman gazetecilikten
para kazanmaya çalışmamalıydınız.

Ancak, sosyal medyadaki
hiper bağlantılı ortamın

ülke çapında deneysel gazetecilerden
oluşan bir ağı

birleştirmemize izin verebileceğini
bildiğimiz konusunda

çok sağlam ve açık bir inancımız vardı.

İlk olarak Facebook sayfası kurduk
sonra da bildirgeyi hallettik

ve basit şekilde
sokaklara yayılmaya başladık.

Ancak sonra bir şey oldu,
kimsenin tahmin etmediği

ve kimsenin aklına gelmeyen bir şey.

São Paulo'da sokak protestoları başladı.

Yerel ve spesifik şekilde başladı.

Şehirde yeni gerçekleşen
otobüs ücreti zammına karşıydılar.

İşte bir otobüs.

Üstünde "Hırsızlık" yazıyor.

Ancak bu tür yürüyüşler çoğalmaya başladı

ve sürekli hale geldi.

Dolayısıyla isyancılara karşı olan
polis şiddeti de arttı.

Başka bir uyuşmazlık da vardı,

anlattığım şeyi daha iyi destekleyecek

daha önemli bir şey: Anlatı çatışması.

Sokaklarda olan herkesin

gerçekte orada olanlara ilişkin
kendi görüşlerini sunmaları halinde

kolayca meydan okuyabileceği gerçeğinin
bir de ana akım medya versiyonu vardı.

Sanırım bu vizyon çatışması,
bu anlatı çatışmaları,

yüz binlerce insanın

tüm ülkede sokaklara döküldüğü

siyasi hesaplaşma ülkesinde

bu protestoları

uzun bir döneme dönüştürdü.

Ama bu artık
otobüs zammı ile ilgili değildi.

Her şeyle ilgiliydi.

İnsanların istekleri, beklentileri

sokakta olmalarının sebepleri,

birçok yönden karşıt fikirde
olabilmeleri kadar çeşitliydi.

Okuyabilseydiniz beni anlardınız.

Ülkenin içinde bulunduğu
siyasi katarsis ortamında

tabii ki siyasetle ilgisi vardı

ancak aynı zamanda

yeni bir iletişim yoluyla,

yeni bir örgütlenme yolu ile de ilgiliydi.

İşte o ortamda "Mídia NINJA"
neredeyse anonimlikten

ulusal bir fenomen haline geldi,

çünkü doğru ekipmana sahiptik.

Büyük kameralar kullanmıyoruz.

Bunu kullanıyoruz.

Akıllı telefonları kullanıyoruz.

Bu durum aslında bizi protestoların
ortasında görünmez hale getirdi

ancak başka şeylere de yaradı:

protestolarda olmanın
nasıl bir şey olduğunu göstermemize,

evdekilere olayın
öznel tarafını göstermemize.

Ama bence,

ekipmandan daha önemli bir şey vardı.

Düşünce yapımız

çünkü bir medya organı gibi
davranmıyorduk.

Haberler için yarışmıyoruz.

İnsanlara bunu nasıl yapacaklarını

ve nasıl yayıncı olacaklarını

öğrenmeye cesaretlendiriyoruz,
davet ediyoruz.

Bu da "Mídia NINJA"nın
büyümesi için önemliydi.

Birkaç hafta içinde

çoğaldık ve ülke genelinde
katlanarak büyüdük.

1-2 hafta içerisinde, protestolar sürerken

ülkenin her yerinden

bu ağ sayesinde bağlanmış
yüzlerce genç haline gelmiştik.

Aynı anda 50'den fazla şehri
görebiliyorduk.

Hiçbir kanalın yapamadığı bir şey bu.

Aslında bizi birdenbire

sosyal medyanın ana akım medyasına
dönüştüren şey de buydu.

Facebook sayfamızda
birkaç bin takipçimiz vardı

ve bu sayı kısa zamanda
çeyrek milyona ulaşmıştı.

Gönderilerimiz ve videolarımız

haftada 11 milyon facebook sayfası
tarafından görüntüleniyordu.

Bu, herhangi bir gazetenin veya derginin
yapabileceğinin fazlasıyla üstündeydi.

Bu durum "Mídia NINJA"yı
farklı bir şeye dönüştürdü,

yayın organından ziyade
medya projesine dönüşmüştük.

Vatandaşa, protestocuya,

aktiviste karşı

neredeyse bir kamu hizmeti gibiydi

çünkü polis ve medyayla yüzleşmek için

çok basit, etkili
ve barışçıl bir araçları vardı.

Birçok görüntümüz TV kanallarında
yayınlanmaya başlamıştı.

İşler kızıştığında canlı yayınlarımız bile

normal kanallar tarafından yayınlanıyordu.

Bazı görüntülerimiz sayesinde,
yanlış suçlamalar altında

haksız yere tutuklanan bazı insanların
hapisten çıkmasını sağladı

ve onların masum olduklarını da
ispatlayabildik.

Bu da ne yazık ki
Mídia NINJA'yı kısa bir zamanda

polis düşmanı olarak göstermeye başladı

ve ciddi bir şekilde dövülmeye
ve sokaklarda tutuklanmaya başladık.

Birçok olayda yaşadık bunları.

Ancak bu da yararlıydı
çünkü hala internetteydik,

bu da ülkede medyanın kendisinin rolü

ve ülkedeki basın özgürlüğünün
durumu hakkında

önemli bir tartışmayı
tetiklemeye yardımcı oldu.

Böylece Mídia NINJA
şimdi umduğumuz şeye evrildi

ve nihayetinde konsolide etti:

yüzlerce gençten oluşan ulusal bir ağ,

kendilerini sosyal, insan hakları
meselelerini kapsayacak şekilde

yerel olarak örgütleyen

ve sadece siyasi değil

gazetecilikle ifade eden gençler.

Mídia NINJA zaten kendi kendini
organize eden bir ağ olduğu için

kendimi bu yılın başında
yapmaya başladığım

başka bir projeye adıyorum.

Adı "Fluxo",
Portekizcede "yayın" anlamına geliyor.

São Paulo şehir merkezinde,

televizyon sonrası formatları
dediğim şeyi denemek için

canlı yayını kullandığım
bir gazetecilik stüdyosu.

Ama aynı zamanda bir izleyici kitlesi ile
doğrudan bir ilişki kurarak

bağımsız gazeteciliği

finanse etmenin
yollarını bulmaya çalışıyorum

çünkü artık gerçekten
göz yaşartıcı gaz çözümümden

geçimimi sağlamak istiyorum.

Ancak burada daha önemli bir şey var,

kişisel örneğimden
daha önemli olduğuna inandığım bir şey.

Canlı yayının İnternet'i muazzam bir
TV ağına çevirebileceğini söylemiştim

ancak bence başka şeylere de yarayabilir

çünkü insanların bir şeylerin üstünü
kapatmak için değil keşfetmek için

kullandığını gördükten sonra

canlı yayının, siber alanı
herkes için kullanılabilecek

küresel bir siyasi arenaya
dönüştürebileceğine inanıyorum

düzgün bir şekilde

çünkü canlı yayın,
yayın politik söylemi tekelini,

siyasi diyaloğun sözel yönünü
sadece politikacıların

ve politik uzmanların ağzından alır
ve vatandaşlara tecrübe

ve diyalog alışverişinin bu doğrudan

ve aracı olmayan gücü aracılığıyla verir,

yetkilileri görmek üzere olduğumuz
şekillerde sorgulamalarını

ve etkilemelerini sağlar.

Hatta daha da önemli
bir şeye yaradığını da düşünüyorum,

teknolojinin sadeliğinin, yani bence,

nesnelliği ve öznelliği çok politik
bir şekilde birleştirebileceğinden,

izleyiciye, vatandaşa,

dünyayı başka birinin gözünden görmesine

gerçekten yardımcı oluyor,

böylece empati kurulmasını sağlıyor.

Bu fikir, bence,

iyi bir gazeteciliğin, iyi bir aktivizmin,

ama en önemlisi de herhangi bir iyi
politikanın niyeti ve hedefi olmalıdır.

Çok teşekkür ederim. Onur duydum.

(Alkışlar)