Dil bilgisinin büyük çıkmazı: Oxford virgülü - TED-Ed

Bir konuk listesinde ''Bob, bir DJ ve bir palyaço'' ibaresini görürseniz, sizce partiye üç kişi mi geliyor, yoksa sadece bir mi? Bu konu Oxford virgülüne karşı olup olmamanıza bağlı - tüm zamanların en çok ve en yoğun tartışılan noktalama işareti. Ne zaman kullanıyoruz? İsteğe bağlı olabilir mi, yoksa buna ilişkin evrensel bir kural var mı? TED-Ed bu virgül çıkmazını her iki yönden inceliyor.

Dersin tamamı: http://ed.ted.com/lessons/grammar-s-great-divide-the-oxford-comma-ted-ed

Ders: TED-Ed, animasyon: Zadem Media.

Bir arkadaşınıza parti için
yardım ediyorsunuz,

size şöyle bir mesaj atıyor,

''Bob, bir DJ ve bir palyaço da gelsin.''

Oldukça etkileniyorsunuz.

Bob'un bu kadar yetenekli olduğunu
hiç bilmiyordunuz.

O gün geldiğinde ise,

yetenekli olmadığı ortaya çıkıyor

ve aslında üç farklı kişi
getirmeniz gerekiyordu.

Bob'la sessiz
ve palyaçosuz partide otururken

DJ kelimesinden sonra
konulacak bir virgül ile

bu karışıklığı önleyebileceğinizi
fark ediyorsunuz.

İngilizce'de ve, veya, ya da gibi
ana bağlaçtan hemen önce konan

bir sıralama listesi sonundaki virgüle

seri virgül veya Oxford virgülü denir.

Bu virgül her zaman
dil meraklılarını çılgına çevirdi

çünkü büyük dil kurumları bile
kullanımı yönünde bir karara varamıyor.

İronik bir şekilde Oxford virgülü
ABD'de çok daha yaygın,

AP Style Book hariç,
MLA, Chicago Style Manual

ve ABD Devlet Yayım Ofisi tarafından
kullanımı tavsiye ediliyor.

BK ve diğer İngilizce konuşulan ülkelerde,

imla kılavuzlarının çoğu
bu virgülü desteklemiyor,

isminden ötürü
Oxford Üniversitesi Yayını hariç.

Peki seri virgülden niçin kaçınılıyor?

Temel argümanlardan biri

bağlacın ayrı bir ögeyi belirtmek için
genellikle yeterli olduğu.

Talihsiz davet listenizdeki gibi
yeterli olmadığı durumda

bu ögelerin sırasını değiştirmek
yeterli olacaktır.

Gazeteciler de virgülü istemiyorlar
çünkü önemli ölçüde yer kaplıyor

ve yazının dağınık görünmesine
yol açıyor.

Hatta bazen tek başına bile
karışıklık yaratabiliyor.

Örneğin, arkadaşınız mesajı ''Bob,
bir DJ ve bir yavru köpek.'' olsaydı

muhtemelen bunların
farklı ögeler olduğunu anlarsınız.

Yavru köpekler sevimli
ama pek de iyi DJ olamıyorlar.

Virgül sebebiyle Bob'ın DJ olduğunu
düşünebilirsiniz.

ve tüm ihtiyacınız olan o ve bir köpek.

Oxford virgülü argümanı yıllardır
öylesine tartışmalara sahne oldu ki

bir nevi ateşkes üzerinde anlaşıldı.

Yaygın görüşe göre kullanımı isteğe

ve karışıklığı gidermede
yardım edip etmeyeceğine bağlı.

Öncelikle, Oxford virgülü kullanımınızı

bir yazı dizisi boyunca
istikrarlı bir şekilde sürdürmeniz gerek.

Yani sadece ihtiyaç sonucu kullanmak
bir çözüm değil.

Ayrıca dil bilgisinde bir kuralın
isteğe bağlı olması da biraz tuhaf.

Parti davet listesini
doğru anladığınızı varsayın,

peki devamı şöyle olsa;
''harika vakit geçirdiler;

ninjalar, korsanlar,
vikingler, genç ve olgun.''

Oxford virgülü standard olsaydı
bu cümledeki yokluğunu fark eder

ve genç ve olgun ibaresinin listelenen
misafirleri nitelediğini anlardınız.

Bu durumda, bu ibarenin partiye gelen
bir grup genç ve yaşlıyı mı kastettiğini

her zaman merak edeceksiniz.

Sonuç olarak, Oxford virgülü kullanımı
faydalı ya da can sıkıcı olabilir

fakat sizin ne düşündüğünüz
isteğe bağlı pek çok husus gibi

muhtemelen
yetiştirilme tarzınızla alakalı.

Lise öğretmenleriniz bunu savunuyor muydu?

Kullanıyor olmanız muhtemel.

İlk editörünüz bundan hoşlanmıyor muydu?
Siz de aynı hissediyorsunuzdur.

Belki de bir sayfa üzerindeki
minik bir simge yüzünden

bu kadar tartışma yaratılması
biraz saçma.

Ne de olsa endişe etmemiz gereken
çok daha büyük sorunlar var.

Ancak bazen küçük şeyler
büyük fark yaratabiliyor.