Stoacılık felsefesi - Massimo Pigliucci

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/the-philosophy-of-stoicism-massimo-pigliucci

Yaşayabileceğimiz en iyi hayat nasıldır? Evrenin bize gönderdiği herhangi bir şeyle nasıl başa çıkabiliriz ve bunlara rağmen güçlenmeye nasıl devam ederiz? Antik Greko-Romen felsefesi olan Stoacılık, bizleri etkileyen olayları daima kontrol edemesek bile, bazı şeylere yaklaşımımız üzerinde kontrol sahibi olabileceğimizi belirtiyor. Massimo Pigliucci, Stoacılık felsefesini tanımlıyor.

Ders Massimo Pigliucci, animasyon ise Compote Collective tarafından hazırlanmıştır.

Paranız veya mesleğiniz
olmaksızın, evinizden binlerce

kilometre uzağa gönderiliyorsunuz.

Böyle bir durumda çoğu insan
çaresiz kalıp kaderini lanetleyebilir.

Fakat Kıbrıslı Zenon için bu, işi ve
mirasının temelleri hâline gelmişti.

Bir zamanlar zengin olan tüccar,
M.Ö. 300 yılında Atina'da geçirdiği

gemi kazasında, her şeyini kaybetti.

Yapabileceği bir şey yoktu
ve bir kitap mağazasına girdi,

orada Sokrates okumaya
meraklandı ve şehrin

en bilinen filozoflarını aramak
ve onlarla çalışmak için yola koyuldu.

Zenon, kendi öğrencilerine

eğitim vermeye başladığında
erdem, tolerans ve irade öğretileri

yıllar boyunca düşünürlere
ve liderlere ilham veren,

Stoacılık olarak
bilinen felsefesini üretti.

Stoacılık, Zenon ve öğrencilerinin
tartışmak üzere toplandığı

süslü umumi sütunları olan

Stoa Poikile'den gelmektedir.

Günümüzde stoik kelimesini
halk arasında, baskı altında

sakin kalan ve duygusal
aşırılıklardan kaçınan

insanlardan bahsetmek için kullanıyoruz.

Bu anlam Stoacılık'ın önemli
yönlerini yakalıyor olsa da,

orijinal felsefesi bir
tavırdan çok daha fazlasıydı.

Stoacılar, etrafımızdaki her şeyin

bir sebep-sonuç ağına bağlı
olarak işlediğine ve sonucunda da

logos adını verdikleri, evrenin
rasyonel bir yapısının ortaya

çıktığına inanıyorlardı.

Bizleri etkileyen olayları
her zaman kontrol edemesek de,

bazı şeylere yaklaşımımız
üzerinde kontrolümüz vardır.

Stoacılar, ideal bir
toplum hayal etmektense,

dünyayı olduğu gibi ele alırlar

ve dört önemli erdem aracılığıyla
öz-gelişim amacı güderler:

Pratik bilgelik,

karmaşık durumları mantıklı, bilinçli
ve sakin bir yolla idare etme yeteneği;

aşırıya kaçmama,

yaşamın tüm yönlerinde
öz-hakimiyet ve ılımlılık uygulamak;

adalet,

insanlar yanlış bir şey yapsalar
bile onlara insaflı davranmak

ve cesaret,

yalnızca olağan dışı durumlara değil,

günlük görevlere de netlik
ve dürüstlükle göğüs germek.

En ünlü Romalı Stoacılardan
olan Seneca'nın da dediği gibi,

"Bazen, yaşamak bile
cesurluk sergilemektir."

Stoacılık kişisel gelişime odaklansa bile,

ben-merkezci bir felsefe değildir.

Roma kanunları köleleri mülk
olarak gördüğü zamanlarda,

Seneca onlara insancıl
davranılmasını istedi

ve hepimizin aynı insanlık
temelini paylaştığımızı vurguladı.

Stoacılık, pasifliğe teşvik etmez.

Ana fikir, yalnızca erdem
ve irade sahibi olan insanların

diğer insanlarda olumlu bir
değişiklik sağlayabilecek olmasıdır.

En ünlü Stoacı yazarlarından birisi,
Roma'nın en büyük imparatorlarındandı.

19 yıllık egemenliği boyunca Stoacılık,

Marcus Aurelius'a, çocuklarının
çoğunun kaybıyla baş ederken,

iki büyük savaşta imparatorluğu
yönetme azmi verdi.

Asırlar sonra Marcus'un
günlükleri, Güney Afrika'da

ırksal eşitlik için verdiği
mücadele esnasındaki

27 yıllık tutukluluğunda, Nelson
Mandela'ya yol gösterdi ve huzur verdi.

Tahliyesi ve nihai zaferinden sonra
Mandela, barış ve uzlaşma vurgusu yaptı

ve geçmişteki adaletsizlikler
değiştirilemeyecek olsa da,

insanların şimdiki zamanda onlarla
yüzleşebileceğine ve daha iyi,

daha adil bir gelecek kurmaya
çalışacaklarına inandı.

Stoacılık, Yunanistan ve
Roma'da birkaç asır boyunca

aktif bir felsefe okuluydu.

Resmi bir enstitü olarak, yok oldu,

fakat etkisi günümüze dek geldi.

Thomas Aquinas gibi Hristiyan teologlar,

Stoacılık'ın erdem odağına
hayran oldu ve onu benimsedi

ve Stoik sükûnet veya zihnin dinginliği
ve Budizm'deki Nirvana kavramı

arasında paralellik vardır.

Özellikle etkileyici bir Stoacı
olan filozof Epiktetos,

ıstırabın yaşamdaki olaylardan değil,

onları değerlendirme biçimimizden
ortaya çıktığını söylemiştir.

Bu ifade, modern psikoloji ve
kişisel gelişim hareketiyle

yankılanmıştır.

Örneğin, akılcı duygusal
davranışsal terapi,

insanların kendi yaşam
şartları hakkında oluşturdukları,

kendilerini engelleyen
tutumları değiştirmeye odaklanır.

Bir de Viktor Frankl'ın logoterapisi var.

Frankl'ın bir toplama kampı esiri
olarak geçen zamanından esinlenen

logoterapi, en kasvetli
anlarda bile yaşamımızı anlamla

doldurmak için, kararlılığımızı
kontrol edebileceğimizi belirten

Stoacılık ilkesine bağlıdır.