Kim Gorgens: Bảo vệ não khỏi chấn động.
-
0:01 - 0:03Sự thật là, có một điều rất vui đã diễn ra
-
0:03 - 0:05trong quá trình tôi trở thành một nhà tâm lý thần kinh học
-
0:05 - 0:07nổi tiếng tầm cỡ thế giới.
-
0:07 - 0:09Tôi có em bé!
-
0:09 - 0:11Điều đó không có nghĩa là
-
0:11 - 0:13tôi từng trở thành
-
0:13 - 0:15một nhà tâm lý thần kinh học nổi tiếng sáng lạng đến mức đó.
-
0:15 - 0:17(Xin lỗi TED nhé!)
-
0:18 - 0:21Nhưng tôi đã thực sự trở thành
-
0:21 - 0:24một người hay lo nghĩ tầm cỡ thế giới khá sắc sảo.
-
0:24 - 0:27Một người bạn gái cùng cùng trường học nghiên cứu sinh, tên là Marie,
-
0:27 - 0:29nói với tôi rằng, "Kim, mình hiểu rồi.
-
0:29 - 0:32Không phải là bạn bất thường hơn những người khác
-
0:32 - 0:34mà chính là bạn thành thật hơn họ
-
0:34 - 0:36về sự bất thường của bạn mà thôi."
-
0:36 - 0:38Như vậy, trên tinh thần hoàn toàn cởi mở
-
0:38 - 0:41Tôi mang tới vài bức ảnh cho các bạn xem đây.
-
0:41 - 0:43Ôi!
-
0:43 - 0:46Tôi chỉ muốn nói là, đang Tháng Bảy.
-
0:46 - 0:51(Cười)
-
0:51 - 0:53Kéo khóa lại
-
0:53 - 0:55vì lý do an toàn.
-
0:57 - 0:59Những cái phao tập bơi --
-
0:59 - 1:02Một mực nước.
-
1:02 - 1:04Và sau đó, cuối cùng thì tất cả đã sẵn sàng
-
1:04 - 1:07cho một chuyến đi dài 90 phút tới núi Copper.
-
1:07 - 1:10Giờ bạn có thể phần nào cảm nhận được điều đó rồi nhỉ.
-
1:11 - 1:13Và con tôi, Vander,
-
1:13 - 1:15năm nay đã 8 tuổi rồi.
-
1:15 - 1:17Và mặc dù khổ sở vì
-
1:17 - 1:19việc mù thể thao của bà mẹ như tôi
-
1:19 - 1:21nó chơi bóng đá.
-
1:21 - 1:23Thằng bé thích chơi đá banh lắm.
-
1:23 - 1:25Nó còn muốn học đi xe đạp 1 bánh nữa cơ.
-
1:25 - 1:27Vậy thì tại sao tôi còn lo lắng?
-
1:27 - 1:30Bởi vì đây là việc tôi làm. Đây là điều mà tôi dạy.
-
1:30 - 1:32Là thứ tôi học. Là thứ mà tôi chữa trị.
-
1:32 - 1:35Và tôi biết rằng trẻ em bị chấn động não rất nhiều mỗi năm.
-
1:36 - 1:39Trên thực tế, hơn bốn triệu người bị chấn động não hàng năm
-
1:39 - 1:42và những con số này rơi vào trẻ em dưới 14 tuổi
-
1:42 - 1:45- những đứa mà ta thấy trong phòng cấp cứu.
-
1:45 - 1:47Khi một đứa trẻ bị chấn động não,
-
1:47 - 1:50chúng ta thường thấy các em la làng lên hay rung chuông,
-
1:50 - 1:53nhưng thực ra là chúng ta đang nói về chuyện gì?
-
1:53 - 1:55Hãy xem thử.
-
1:58 - 2:01Được rồi. Có lẽ giống phim "Starsky và Hutch". Vâng.
-
2:01 - 2:03Vậy một tai nạn xe cộ.
-
2:03 - 2:05Chạy với vận tốc 40 dặm một giờ đâm vào một rào chắn cố định.
-
2:05 - 2:0735 G's
-
2:10 - 2:12Một võ sĩ quyền anh hạng nặng
-
2:12 - 2:14đấm thẳng vô mặt bạn
-
2:14 - 2:16sẽ là 58 G's.
-
2:22 - 2:24Trong trường hợp bạn bỏ lỡ, chúng ta hãy cùng xem lại nhé.
-
2:24 - 2:27Nhìn vào phía tay phải của màn hình kìa.
-
2:33 - 2:35Bạn sẽ nói gì nào?
-
2:35 - 2:37Bao nhiêu G's?
-
2:38 - 2:40Hãy tắt nó giúp tôi.
-
2:40 - 2:4272.
-
2:42 - 2:44Chắc bạn sẽ phát điên đó nếu biết được con số là,
-
2:44 - 2:47103 G's.
-
2:47 - 2:49Ảnh hưởng chấn động trung bình
-
2:49 - 2:51là 95 G's.
-
2:52 - 2:55Nếu như cậu bé ở phía bên phải không tỉnh dậy,
-
2:55 - 2:57chắc chắn là no đã bị chấn động rồi!
-
2:57 - 2:59Còn cậu bé ở phía bên trái,
-
2:59 - 3:01hay cậu vận động viên rời khỏi sân đấu thì sao?
-
3:01 - 3:03Làm sao chúng ta biết
-
3:03 - 3:06liệu họ có bị chấn động hay không?
-
3:06 - 3:08Làm cách nào chúng ta biết được
-
3:08 - 3:11những điều luật yêu cầu họ ngừng thi đấu
-
3:11 - 3:13và chỉ quay trở lại khi đã lành lặn
-
3:13 - 3:15có được áp dụng cho họ không?
-
3:15 - 3:17ĐỊnh nghĩ của sự chấn động
-
3:17 - 3:19thực ra không hàm chứa việc mất ý thức.
-
3:19 - 3:22Nó chỉ cần một sự thay đổi trong ý thức,
-
3:22 - 3:25và có thể là bất kỳ hay hay một số những triệu trứng,
-
3:25 - 3:28như cảm thấy lờ mờ, cảm thấy choáng váng,
-
3:28 - 3:30nghe những tiếng chuông trong tai,
-
3:30 - 3:33trở nên bốc đồng hay hằn học hơn bình thường.
-
3:33 - 3:36Với tất cả những điều ở trên, và sự thật là tôi hơi bất thường,
-
3:36 - 3:39sao tôi có thể ngủ ngon được cơ chứ?
-
3:39 - 3:41Bởi vì tôi biết
-
3:41 - 3:43bộ não của chúng ta kiên cường
-
3:43 - 3:45Chúng được thiết kế để phục hồi
-
3:45 - 3:48từ các chấn thương.
-
3:48 - 3:50Nếu như, lạy trời đừng xảy ra thật,
-
3:50 - 3:53nếu bất kì người nào trong chúng ta rời khỏi đây tối nay và bị một cơn chấn động
-
3:53 - 3:55hầu hết chúng ta sẽ hồi phục hoàn toàn
-
3:55 - 3:57trong vòng vài giờ
-
3:57 - 3:59cho tới vài tuần.
-
3:59 - 4:01Nhưng trẻ con thì dễ tổn thương ở não bộ hơn.
-
4:01 - 4:04Trên thực tế, các vận động viên ở trường trung học có nguy cơ
-
4:04 - 4:06bị tổn thương trầm trọng gấp 3 lần
-
4:06 - 4:09so với ngay cả các vận động viên đồng trang lứa ở bậc cao đẳng hay đại học,
-
4:09 - 4:11và chúng cần nhiều thời gian hơn
-
4:11 - 4:13để trở về trạng thái hồi phục cơ bản.
-
4:14 - 4:16Sau thương tổn đầu tiên đó,
-
4:16 - 4:18thì nguy cơ chấn động lần thứ hai
-
4:18 - 4:20cao gấp nhiều lần hơn nữa!
-
4:20 - 4:23Từ đó, nguy cơ thương tổn lần thứ ba
-
4:23 - 4:26còn cao hơn, và cứ tiếp tục như thế .
-
4:26 - 4:29Và điều đáng lo ngại nhất là đây:
-
4:30 - 4:32chúng ta chưa thực sự hiểu rõ
-
4:32 - 4:35ảnh hưởng lâu dài của việc bị tổn thương nhiều lần.
-
4:35 - 4:37Các bạn có lẽ cũng đã quen thuộc với nghiên cứu loại này
-
4:37 - 4:39của các Liên đoàn Bóng đá Quốc gia
-
4:39 - 4:41Trong một bản tóm tắt,
-
4:41 - 4:43nghiên cứu này cho rằng
-
4:43 - 4:45trong số những tuyển thủ quốc gia đã giải nghệ
-
4:45 - 4:48từng bị chấn động nhiều hơn ba lần
-
4:48 - 4:51thì việc mắc phải chứng bệnh loạn trí sớm
-
4:51 - 4:54cao hơn nhiều lần so với đại đa số mọi người.
-
4:54 - 4:57Bạn thấy rồi đó - trên tờ New York Times..
-
4:57 - 4:59Điều mà có thể chưa quen thuộc với các bạn
-
4:59 - 5:01đó là việc nghiên cứu này được khởi xướng
-
5:01 - 5:04bởi vợ của các tuyển thủ quốc gia, các cô này nói rằng:
-
5:04 - 5:07"Không phải là lạ lắm sao khi mà ông xã tôi mới 46 tuổi
-
5:07 - 5:09cứ suốt ngày làm mất chìa khóa?
-
5:09 - 5:12Không phải là lạ lắm sao khi mà chông tôi chỉ vừa 47 tuổi
-
5:12 - 5:15cứ làm mất xe hơi hoài?
-
5:15 - 5:17Chẳng phải rất lạ sao khi chồng tôi 48 tuổi
-
5:17 - 5:19chẳng bao giờ nhớ đường về nhà
-
5:19 - 5:22khi đang đi trên xe ô tô, trên lối đi vô nhà?
-
5:22 - 5:25À, có lẽ tôi quên nói với bạn rằng
-
5:25 - 5:28con trai tôi là con một đó.
-
5:28 - 5:31Và như vậy thì rất quan trọng
-
5:31 - 5:35là thằng bé phải có thể chở tôi đi đâu đó sau này.
-
5:39 - 5:42Vậy bằng cách nào chúng ta đảm bảo an toàn cho những đứa trẻ?
-
5:42 - 5:45Làm cách nào mà đảm bảo
-
5:45 - 5:47an toàn 100% cho những đứa con của chúng ta?
-
5:47 - 5:50Nào, để tôi nói cho bạn nghe phát kiến của tôi nhé!
-
5:50 - 5:55(Cười)
-
5:55 - 5:57Chỉ khi.
-
5:57 - 5:59Thằng nhóc nhà tôi ngồi ở ngay đó kìa, và thằng nhóc có vẻ muốn nói là, "Mẹ tôi không đùa đâu.
-
5:59 - 6:02Bà ấy chắc chắn là không đùa đâu."
-
6:02 - 6:04Và với tất cả sự nghiêm túc,
-
6:04 - 6:06Con tôi có nên chơi đá banh không?
-
6:06 - 6:09Con bạn có nên chơi đá banh không? Tôi không biết.
-
6:09 - 6:12Nhưng tôi biết có ít nhất 3 việc chúng ta làm được.
-
6:13 - 6:16Đầu tiên là hiểu rõ sự việc.
-
6:16 - 6:19Bạn cần phải làm quen với những vấn đề chúng ta vừa nói ngày hôm nay.
-
6:19 - 6:22Có khá nhiều nguồn thông tin hữu ích cho bạn đấy.
-
6:22 - 6:24CDC có một chương trình tên Heads Up.
-
6:24 - 6:26Bạn có thể tìm trên trang CDC.gov
-
6:26 - 6:29Heads Up là chương trình đặc biệt về chủ đề chấn động ở trẻ em.
-
6:29 - 6:32Tiếp tới là một nguồn thông tin mà tôi rất tự hào khi nhắc tới.
-
6:32 - 6:34Chúng tôi mới thiết lập được vài tháng thôi.
-
6:34 - 6:37Trang CO Kids with Brain Injury (Những đứa trẻ bị tổn thương não Colorado)
-
6:37 - 6:39Đây là một nguồn tài nguyên tuyệt vời cho các vận động viên học đường,
-
6:39 - 6:42giáo viên, cha mẹ hay các chuyên gia,
-
6:42 - 6:44những vận động viên hay ban huấn luyện.
-
6:44 - 6:46Đây là một nguồn hay cho việc bắt đầu nghiên cứu
-
6:46 - 6:48nếu như bạn đang có một thắc mắc nào đấy.
-
6:48 - 6:51Điều thứ hai là hãy lên tiếng.
-
6:51 - 6:53Chỉ vừa hai tuần trước
-
6:53 - 6:55một dự luật do Thượng nghĩ sĩ Kafalas đưa ra
-
6:55 - 6:57yêu cầu rằng
-
6:57 - 6:59các vận động viên thiếu niên dưới 18 tuổi
-
6:59 - 7:01phải đội nói bảo hiểm khi lái xe đạp.
-
7:01 - 7:03thất bại khi đưa ra hội đồng.
-
7:04 - 7:06Thật bại phần lớn là do
-
7:06 - 7:10điều luật này thiếu sự vận động các cử tri,
-
7:10 - 7:12nó thiếu sự lôi cuốn đối với các nhà đóng góp.
-
7:12 - 7:14Tôi không đến đây để nói với bạn rằng
-
7:14 - 7:16bạn nên hay không nên ủng hộ một điều luật nào
-
7:16 - 7:19nhưng tôi sẽ nói với bạn rằng, nếu điều luật đó làm bạn quan tâm,
-
7:19 - 7:22thì người làm ra điều luật cần được biết điều đó.
-
7:22 - 7:24Hãy nói với những ban huấn luyện thể thao của con bạn.
-
7:24 - 7:27Hỏi họ xem có dụng cụ bảo hộ nào không.
-
7:27 - 7:29Nguồn tiền nào để mua những thiết bị bảo hộ?
-
7:29 - 7:31Chúng đã được dùng bao lâu rồi?
-
7:31 - 7:33Bạn có thể khởi xướng một nhà gây quỹ
-
7:33 - 7:35mua những thiết bị mới.
-
7:35 - 7:37Điều gì làm chúng ta trang bị đầy đủ,
-
7:37 - 7:39hãy đội nón bảo hiểm.
-
7:40 - 7:43Cách duy nhất để tránh hậu quả xấu
-
7:43 - 7:46là ngăn ngừa không cho tổn thương đầu tiên xảy ra.
-
7:47 - 7:50Gần đây, một trong những nghiên cứu sinh của tôi, tên là Tom
-
7:50 - 7:52đã nói rằng
-
7:52 - 7:54Cô Kim, em quyết định đội chiếc nón bảo hiểm xe đạp
-
7:54 - 7:56trên đường tới lớp.
-
7:57 - 8:00Và Tom hiểu rằng chỉ một chút bọt trong chiếc nón bảo hiểm xe đạp kia
-
8:00 - 8:03có thể giảm tác động của lực G xuống còn một nửa.
-
8:04 - 8:06Giờ đây tôi nghĩ rằng đó là do
-
8:06 - 8:09tôi có một cuộc vận động quyết liệt cho nón bảo hiểm
-
8:09 - 8:12phải, sự hiểu ra vấn đề này của Tom.
-
8:12 - 8:15Và vậy hóa ra, có vẻ như với Tom thì chiếc nón 20 đô la
-
8:15 - 8:19là một cách rất tốt để bảo đảm cho chương trình nghiên trị giá tới 100000 đô la.
-
8:19 - 8:22(Cười!)
-
8:24 - 8:27Vậy Vander có nên chơi bóng đá không?
-
8:27 - 8:29Dĩ nhiên là tôi không ngăn cản được,
-
8:29 - 8:31nhưng tôi có thể đảm bảo rằng
-
8:31 - 8:33mỗi lần thằng bé rời khỏi nhà
-
8:33 - 8:36nó đều đội nón bảo hiểm.
-
8:36 - 8:38hay khi đi trên xe hơi
-
8:38 - 8:41hoặc đang ở trường học.
-
8:41 - 8:43Cuối cùng, dù là vận động viên, nhà khoa học,
-
8:43 - 8:46một đứa trẻ được bảo vệ kĩ càng, một bà mẹ lo lắng quá mức,
-
8:46 - 8:48hay cách khác,
-
8:48 - 8:50đây là con tôi - Vander
-
8:50 - 8:52sẽ nhắc các bạn
-
8:52 - 8:54lưu ý đến điều mà bạn quan tâm.
-
8:54 - 8:56Xin cảm ơn!
-
8:56 - 9:00(Vỗ tay)
- Title:
- Kim Gorgens: Bảo vệ não khỏi chấn động.
- Speaker:
- Kim Gorgens
- Description:
-
Nhà tâm lý - thần kinh học Kim Gordens miêu tả tình huống giúp chúng ta bảo vệ bộ não khỏi nguy cơ chấn động tốt hơn- từ đó nêu lên sự bắt buộc của việc đội nón bảo hiểm cho trẻ em.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 09:01