Return to Video

Czy komety są źródłem życia na Ziemi? - Justin Dowd

  • 0:07 - 0:09
    Obserwujemy komety od tysięcy lat,
  • 0:09 - 0:13
    gdy tylko ich orbity zbliżają się
    na odległość widzianą z Ziemi.
  • 0:13 - 0:15
    W licznych zapiskach historycznych
  • 0:15 - 0:18
    te tajemnicze światła,
    pojawiające się znikąd
  • 0:18 - 0:20
    i znikające po jakimś czasie,
  • 0:20 - 0:23
    były uznawane za zły omen,
    zapowiadający wojny i głód
  • 0:23 - 0:24
    czy gniew bogów.
  • 0:24 - 0:29
    Ostatnie odkrycia ujawniają,
    że komety mogą być bardziej związane
  • 0:29 - 0:31
    z ludzkością i naszą obecnością na Ziemi
  • 0:31 - 0:34
    niż którekolwiek z mitycznych podań.
  • 0:34 - 0:37
    Myśląc o Układzie Słonecznym,
    wyobrażamy sobie dziewięć,
  • 0:37 - 0:41
    przepraszam, osiem planet
    okrążających Słońce.
  • 0:41 - 0:44
    Tymczasem za Neptunem,
    daleko od słonecznego ciepła,
  • 0:44 - 0:46
    jest rozsiany pierścień
    z odłamków lodu.
  • 0:46 - 0:51
    Od małych grudek,
    po takie wielkości małej planety.
  • 0:51 - 0:54
    A tysiące razy dalej,
    na granicach Układu Słonecznego,
  • 0:54 - 0:58
    znajduje się sferyczna chmura
    okruchów i gazów.
  • 0:58 - 1:01
    Wiele okruchów gwiezdnego pyłu
    to pozostałości z formowania się
  • 1:01 - 1:05
    Układu Słonecznego, 4,6 miliarda lat temu.
  • 1:05 - 1:09
    Te najbardziej odległe
    mogą pochodzić z sąsiednich układów.
  • 1:09 - 1:12
    Czasem grawitacja
    mijanych planet czy gwiazd
  • 1:12 - 1:14
    może przyciągnąć je w stronę Słońca,
  • 1:14 - 1:18
    rozpoczynając podróż,
    trwającą nawet miliony lat.
  • 1:18 - 1:21
    Kiedy zamarznięte obiekty
    podróżują w głąb układu,
  • 1:21 - 1:24
    Słońce z maleńkiej iskierki
    urasta do rozmiarów piekła,
  • 1:24 - 1:28
    roztapiając ich lód
    po raz pierwszy od miliardów lat.
  • 1:28 - 1:30
    Gaz i para wyrzucają pył w przestrzeń,
  • 1:30 - 1:33
    tworząc jasną chmurę, zwaną komą,
  • 1:33 - 1:36
    która może urosnąć
    nawet bardziej niż Słońce.
  • 1:36 - 1:39
    W tym czasie intensywny strumień
    wysokoenergetycznych cząstek
  • 1:39 - 1:42
    emitowanych przez Słońce,
    czyli wiatr słoneczny,
  • 1:42 - 1:45
    wydmuchuje cząsteczki z jądra komety,
  • 1:45 - 1:49
    tworząc smugę materii,
    ciągnącą się na miliony kilometrów.
  • 1:49 - 1:53
    Lód, gaz i pył odbijają światło,
    intensywnie świecąc.
  • 1:53 - 1:56
    Rodzi się kometa, krążąca wokół Słońca,
  • 1:56 - 1:59
    wraz z resztą obiektów Układu Słonecznego.
  • 1:59 - 2:01
    Kiedy kometa go przemierza,
  • 2:01 - 2:07
    wiatr słoneczny rozrywa i ponownie łączy
    cząsteczki w różne związki chemiczne.
  • 2:07 - 2:09
    W niektórych związkach dokonano odkrycia.
  • 2:09 - 2:14
    Najpierw w odłamkach meteorytu,
    który rozpadł się nad północną Kanadą,
  • 2:14 - 2:18
    potem w próbkach zebranych przez statek
    z przelatującego ogona komety,
  • 2:18 - 2:21
    znaleziono między innymi aminokwasy.
  • 2:21 - 2:26
    Łącząc się, tworzą białka,
    zgodnie z instrukcjami w DNA.
  • 2:26 - 2:29
    To najważniejsze aktywne składniki
    wszystkich żyjących komórek,
  • 2:29 - 2:31
    od bakterii do płetwali błękitnych.
  • 2:31 - 2:35
    Jeżeli komety były tam,
    gdzie powstały te cegiełki,
  • 2:35 - 2:38
    to są one najważniejszym
    źródłem życia na Ziemi,
  • 2:38 - 2:41
    a może i też w innych miejscach,
    które odwiedziły.
  • 2:41 - 2:45
    Wiemy, że planety krążą wokół
    niemal każdej gwiazdy na niebie,
  • 2:45 - 2:49
    a jedna na pięć ma planetę
    wielkością i temperaturą podobną do Ziemi.
  • 2:49 - 2:54
    Jeśli planety typu ziemskiego
    i cząsteczki DNA to nie anomalie,
  • 2:54 - 2:56
    może jesteśmy przykładem, co jest możliwe,
  • 2:56 - 3:00
    gdy planeta o odpowiednich warunkach
    zostanie obsiana cząsteczkami organicznymi
  • 3:00 - 3:02
    przez przelatującą kometę.
  • 3:02 - 3:04
    Zamiast być omenem zwiastującym śmierć,
  • 3:04 - 3:07
    kometa, która pierwsza
    przyniosła aminokwasy na Ziemię,
  • 3:07 - 3:09
    mogła być zwiastunem życia,
  • 3:09 - 3:13
    przepowiednią dalekiej przyszłości,
    gdzie stworzenia z gwiezdnego pyłu
  • 3:13 - 3:17
    powrócą w przestrzeń kosmiczną,
    by odkryć tajemnicę swojego pochodzenia
Title:
Czy komety są źródłem życia na Ziemi? - Justin Dowd
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/could-comets-be-the-source-of-life-on-earth-justin-dowd

Komety od wieków uważano za zły omen, zwiastujący wojny czy głód. Ostatnio jednak dowiedziono, że te niebiańskie cuda zawierają aminokwasy - cegiełki będące budulcem życia na Ziemi. Justin Dowd zgłębia szczegóły tego niesamowitego odkrycia.

Lekcja: Justin Dowd, animacja: Justin Dowd.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:38

Polish subtitles

Revisions