Tìm lại cuốn sách bị thất lạc của Archimedes
-
0:00 - 0:03Những văn bản có giá trị lớn
của thế giới cổ đại -
0:03 - 0:06không còn tồn tại dưới dạng nguyên bản nữa,
-
0:06 - 0:10mà dưới dạng bản sao
do những người chép chữ từ thời Trung cổ -
0:10 - 0:12chép lại, rồi chép lại.
-
0:12 - 0:14Cũng tương tự như với Archimedes
(Ác-si-mét), -
0:14 - 0:16nhà toán học vĩ đại người Hy Lạp.
-
0:16 - 0:19Tất cả những gì chúng ta biết về
nhà toán học Archimedes -
0:19 - 0:22chỉ được ghi lại trong 3 quyển sách,
-
0:22 - 0:24chúng được gọi là A, B, C.
-
0:24 - 0:29Quyển A bị một nhà nghiên cứu về văn hóa Ý
làm mất năm 1564. -
0:29 - 0:31Quyển B được thấy lần cuối
tại thư viện của Giáo hoàng -
0:31 - 0:37tại Viterbo, cách Rome khoảng 100 dặm
về phía Bắc từ năm 1311. -
0:37 - 0:42Còn Quyển C chỉ được tìm ra vào năm 1906,
-
0:42 - 0:44và nó nằm trên bàn giấy của tôi tại Baltimore
-
0:48 - 0:48vào ngày 19 tháng 1 năm 1999.
-
0:48 - 0:49Và Quyển C ấy đây.
-
0:51 - 0:56Thực ra Quyển C được chôn vùi trong cuốn sách này.
-
0:56 - 0:57Đó là kho báu bị chôn vùi.
-
0:57 - 1:00Vì thực ra đây là một cuốn kinh cầu.
-
1:00 - 1:03Một người tên là Johannes Myrones đã tạo ra
-
1:03 - 1:06vào ngày 14 tháng 4 năm 1229.
-
1:06 - 1:09Và để làm ra cuốn kinh cầu, ông đấy đã
dùng tới các cuộn giấy da cừu. -
1:09 - 1:11Nhưng ông ta không dùng cuộn da cừu mới,
-
1:11 - 1:14mà tái sử dụng những cuộn cũ từ
những bản chép tay trước đó. -
1:14 - 1:16Ông ấy dùng đến 7 cuộn.
-
1:16 - 1:20Và Archimedes Quyển C
là 1 trong số 7 cuộn đó. -
1:20 - 1:25Ông tách rời các tờ trong
bản chép tay Archimedes và 7 cuộn khác. -
1:25 - 1:28Ông xóa hết các chữ đi,
-
1:28 - 1:31và cắt đôi các tờ,
-
1:31 - 1:33xáo tung lên,
-
1:33 - 1:35xoay ngược một góc 90 độ,
-
1:35 - 1:37và viết lời kinh lên trên những cuốn sách này.
-
1:37 - 1:39Lẽ dĩ nhiên 7 cuốn sách chép tay
-
1:39 - 1:43mất tăm mất tích trong suốt 700 năm,
thay vào đó ta có cuốn kinh cầu. -
1:43 - 1:46Cuốn kinh đã được người đàn ông này phát hiện ra,
-
1:46 - 1:49Johan Ludvig Heiberg, vào năm 1906.
-
1:49 - 1:51Và chỉ với kính lúp,
-
1:51 - 1:53ông đã ghi lại tất cả mọi văn tự mà ông có thể
-
1:53 - 1:57Và ông ấy đã tìm được 2 văn tự trong bản chép tay này
-
1:57 - 1:58là những văn tự có một không hai.
-
1:58 - 2:00Chúng không hề nằm trong Quyển A và B,
-
2:00 - 2:02mà hoàn toàn mới, của Archimedes,
-
2:02 - 2:05được gọi là "Phương pháp" (The Method)
và luận thuyết "Stomachion". -
2:05 - 2:07Và nó trở thành bản chép tay lừng danh thế giới.
-
2:07 - 2:09Giờ đây, rõ ràng là
-
2:09 - 2:12cuốn sách đang trong tình trạng rất tệ
-
2:12 - 2:15hơn cả hồi thế kỉ 20,
-
2:15 - 2:17sau khi Heiberg tìm ra nó.
-
2:17 - 2:18Chữ kí giả mạo bị sơn lên trên cuốn sách,
-
2:18 - 2:22và quyển sách bị mốc rất trầm trọng.
-
2:22 - 2:25Cuốn sách là định nghĩa về một vật bỏ đi.
-
2:25 - 2:27Đó là một loại sách
-
2:27 - 2:30mà bạn tưởng rằng nó nên thuộc quyền sở hữu của cơ quan chuyên trách.
-
2:30 - 2:32Nhưng không,
-
2:32 - 2:37một nhà sở hữu tư nhân đã mua lại nó vào năm 1998.
-
2:37 - 2:38Lí do gì mà ông ấy lại mua cuốn sách này?
-
2:38 - 2:42Vì ông muốn cuốn sách mong manh này
sẽ được giữ an toàn. -
2:42 - 2:45Ông muốn cuốn sách có một không hai này
có mặt ở khắp nơi. -
2:45 - 2:50Ông muốn cuốn sách vô giá này
trở nên miễn phí. -
2:50 - 2:53Và ông muốn thực hiện những việc này
trên vấn đề nguyên tắc. -
2:53 - 2:57Vì không nhiều người được đọc Archimedes
bằng tiếng Hy Lạp cổ, -
2:57 - 3:00nhưng họ nên được có cơ hội làm việc ấy.
-
3:00 - 3:03Thế là ông tập hợp
những người bạn của Archimedes lại, -
3:03 - 3:06và ông hứa trả tiền cho mọi việc.
-
3:06 - 3:07Và đó là một công việc đắt đỏ,
-
3:07 - 3:11nhưng thực ra cũng không tốn nhiều tiền
như bạn nghĩ, -
3:11 - 3:13bởi những con người này,
họ không tham gia vì tiền, -
3:13 - 3:15họ tham gia vì chính Archimedes.
-
3:15 - 3:16Và họ cũng là những thành phần
khác nhau trong xã hội. -
3:16 - 3:19Họ là những nhà vật lý hạt nhân,
-
3:19 - 3:20họ là những nhà triết học kinh điển,
-
3:20 - 3:22họ là những nhà bảo tồn sách,
-
3:22 - 3:25họ là những nhà nghiên cứu toán học cổ đại,
-
3:25 - 3:27họ là những nhà quản lý dữ liệu,
-
3:27 - 3:30họ là những nhà chẩn đoán hình ảnh
và quản lý chương trình khoa học. -
3:30 - 3:33Và họ cùng nhau làm việc
trên bản chép tay này. -
3:33 - 3:37Vấn đề đầu tiên là việc bảo quản.
-
3:37 - 3:39Và chúng ta phải giải quyết như sau:
-
3:39 - 3:42Trên bìa cuốn sách có keo dán.
-
3:42 - 3:44Và nếu quí vị nhìn kỹ vào tấm ảnh này,
-
3:44 - 3:46nửa dưới của cuốn sách có màu nâu.
-
3:46 - 3:47và keo dán là loại
không nhìn thấy được. -
3:47 - 3:49Nếu bạn là một nhà bảo tồn,
-
3:49 - 3:51bạn có thể lấy keo dán này ra khá là dễ dàng.
-
3:51 - 3:54Nửa trên là keo gỗ Elmer.
-
3:54 - 3:56Đó là keo sữa PVAC
-
3:56 - 3:59một khi đã khô sẽ không hòa tan trong nước.
-
3:59 - 4:02Nó cứng hơn nhiều
so với cuộn da cừu đã chép chữ. -
4:02 - 4:05Thế nên, trước khi có thể chụp hình ảnh
cuốn sách của Archimedes, -
4:05 - 4:07chúng tôi phải tháo được sách ra.
-
4:07 - 4:10Mất tới 4 năm.
-
4:10 - 4:13Và đây là một pha chớp nhoáng, thưa quí vị.
-
4:13 - 4:16(tiếng cười)
-
4:16 - 4:20Một việc nữa là chúng tôi phải loại bỏ hết lớp sáp,
-
4:20 - 4:22vì nó được dùng trong nghi thức tế lễ
-
4:22 - 4:24của Nhà thờ Chính thống giáo Hy Lạp
-
4:24 - 4:25và họ sử dụng sáp nến.
-
4:25 - 4:27Và sáp nến bẩn,
-
4:27 - 4:29nên chúng tôi khó mà chụp hình qua lớp sáp ấy.
-
4:29 - 4:32Thế rồi, chúng tôi cạo hết sáp một cách máy móc.
-
4:32 - 4:34Khó mà kể chính xác với quí vị
-
4:34 - 4:37tình trạng của cuốn sách tệ tới mức nào,
-
4:37 - 4:39nhưng rồi từng phần nhỏ cũng dần hé lộ.
-
4:39 - 4:42Trong một cuốn sách thông thường, ta không
lo lắng lắm về những phần nhỏ. -
4:42 - 4:45nhưng đây là những phần nhỏ chứa văn tự
có một không hai của Archimedes. -
4:45 - 4:47Vì vậy, từng mảnh tí xíu
-
4:47 - 4:52được chúng tôi kì công đưa về đúng vị trí.
-
4:52 - 4:55Sau đó, chúng tôi bắt đầu
chụp ảnh bản chép tay này. -
4:55 - 4:57Và chúng tôi chụp bản chép tay
-
4:57 - 4:59dưới 14 dải sóng ánh sáng khác nhau.
-
4:59 - 5:03Lí do là khi bạn nhìn một vật
dưới các dải sóng ánh sáng khác nhau, -
5:03 - 5:04bạn sẽ thấy những điều khác nhau.
-
5:04 - 5:06Và đây là ảnh chụp một trang
-
5:06 - 5:08dưới 14 dải sóng ánh sáng khác nhau.
-
5:08 - 5:10Nhưng không hình ảnh nào có hiệu quả.
-
5:10 - 5:15Thế nên chúng tôi đã xử lý các hình ảnh
cùng với nhau, -
5:15 - 5:18và đưa hai bức ảnh vào một màn hình trống.
-
5:18 - 5:21Và đây là hai bức hình khác nhau
của bản chép tay Archimedes. -
5:21 - 5:23Bức hình bên trái
-
5:23 - 5:24là bức chụp trong ánh sáng đỏ thông thường.
-
5:24 - 5:26Và bức phía bên phải là bức chụp trong tia cực tím.
-
5:26 - 5:27Và trong bức ảnh bên phải,
-
5:27 - 5:29có thể bạn sẽ thấy một số chữ viết
trong cuốn Archimedes. -
5:29 - 5:32Nếu ghép chúng vào trong một khung ảnh số,
-
5:32 - 5:35tấm da cừu sáng lên trong cả hai hình ảnh
-
5:35 - 5:37và nó sẽ trở nên rất sáng.
-
5:37 - 5:40Cuốn kinh cầu nguyện tối đi
trong cả hai bức ảnh -
5:40 - 5:42và nó sẽ trở nên rất tối.
-
5:42 - 5:45Những văn tự trong cuốn sách Archimedes tối
trong bức hình này, và sáng trong bức hình khác. -
5:45 - 5:48Và nó sẽ trở nên tối nhưng có màu đỏ,
-
5:48 - 5:50và ta bắt đầu có thể đọc được tương đối rõ ràng.
-
5:50 - 5:53Và nó trông như thế này.
-
5:53 - 5:56Đây là trước và sau khi chụp ảnh,
-
5:56 - 5:59nhưng bạn không đọc các bức ảnh
trên màn hình như vậy được đâu. -
5:59 - 6:02Bạn phải thu nhỏ và thu nhỏ,
-
6:02 - 6:05rồi thu nhỏ, và thu nhỏ nữa
-
6:05 - 6:07và giờ thì bạn đọc được rồi đấy.
-
6:07 - 6:14(tiếng vỗ tay)
-
6:14 - 6:17Nếu bạn xử lý hai bức ảnh theo cách khác,
-
6:17 - 6:20thực sự bạn sẽ bỏ được
những văn tự trong cuốn kinh cầu. -
6:20 - 6:21Điều này quan trọng vô cùng,
-
6:21 - 6:24vì biểu đồ trong bản chép tay
-
6:24 - 6:26là nguồn biểu đồ có một không hai
-
6:26 - 6:29mà Archimedes đã vẽ trên cát vào thế kỉ 4 TCN.
-
6:29 - 6:32Và đây, tôi có thể đưa cho quí vị
-
6:32 - 6:34Với loại hình ảnh này,
-
6:34 - 6:37hình ảnh dưới ánh sáng hồng ngoại, tử ngoại,
ánh sáng không nhìn thấy, -
6:37 - 6:40chúng ta sẽ chẳng bao giờ chụp xuyên qua
lớp giả trang nền vàng. -
6:40 - 6:42Vậy chúng ta làm thế nào đây?
-
6:42 - 6:44Chúng tôi lấy bản chép tay,
-
6:44 - 6:48và quyết đinh chụp ảnh dưới chế độ X-quang.
-
6:48 - 6:51Khi một tia X chiếu vào biểu đồ bên trái,
-
6:51 - 6:55nó đánh bật một electron từ
vỏ bên trong nguyên tử. -
6:55 - 6:57Và eletron đó biến mất.
-
6:57 - 7:00Và khi nó biến mất, một electron từ vỏ
văng xa ra -
7:00 - 7:03nhảy vào, và chiếm chỗ.
-
7:03 - 7:04Và khi nó chiếm chỗ,
-
7:04 - 7:07nó tỏa ra phóng xạ điện từ.
-
7:07 - 7:08Nó tỏa ra tia X.
-
7:08 - 7:11Và tia X này mang bước sóng riêng
-
7:11 - 7:13với nguyên tử mà nó xuyên vào.
-
7:13 - 7:15Và cái chúng tôi muốn lấy
-
7:15 - 7:17là sắt.
-
7:17 - 7:19Vì mực được viết bằng sắt.
-
7:19 - 7:20Và nếu chúng tôi có thể xác định
-
7:20 - 7:23tia X ra đằng nào, đến từ đâu
-
7:23 - 7:25chúng tôi có thể xác định tất cả
phân tử sắt trên trang viết, -
7:25 - 7:28về lý thuyết, chúng tôi có thể
đọc được hình ảnh. -
7:28 - 7:32Vấn đề là cần có một nguồn ánh sáng
mạnh, để làm được điều này. -
7:32 - 7:35Nên chúng tôi đưa bản chép tới
Phòng thí nghiệm phóng xạ Synchrotron Stanford. -
7:35 - 7:37tại California.
-
7:37 - 7:38là một máy gia tốc hạt.
-
7:38 - 7:40Electron đi vòng quanh theo một chiều,
-
7:40 - 7:42positron đi vòng quanh theo chiều ngược lại.
-
7:42 - 7:43Chúng gặp nhau ở giữa.
-
7:43 - 7:46và tạo ra các hạt hạ nguyên tử,
-
7:46 - 7:48như hạt Quark C và hạt Tau Lepton.
-
7:48 - 7:51Đến lúc này, ta vẫn chưa thực sự đưa
Archimedes ra ánh sáng. -
7:51 - 7:54Nhưng khi các electron đi vòng quanh
với tốc độ ánh sáng, -
7:54 - 7:56chúng tỏa ra tia X.
-
7:56 - 7:58Và đây là nguồn ánh sáng mạnh nhất
trong hệ mặt trời. -
7:58 - 8:00Chúng được gọi là phóng xạ synchrotron,
-
8:00 - 8:02và nó thường được dùng để nhìn những thứ
-
8:02 - 8:04như protein, và những thứ tương tự.
-
8:04 - 8:08Nhưng chúng tôi muốn nhìn thấy
các nguyên tử, nguyên tử sắt, -
8:08 - 8:11nên chúng tôi đọc các trang
từ đằng trước và đằng sau. -
8:11 - 8:13Và kì diệu thay, chúng tôi thấy
mình có thể làm thế. -
8:13 - 8:16Mất khoảng 17 phút cho mỗi trang.
-
8:16 - 8:19Vậy chúng tôi đã phát hiện ra gì nào?
-
8:19 - 8:21Đó là những đoạn văn tự độc nhất
trong cuốn sách của Archimedes -
8:21 - 8:23được gọi là "The Stomachion".
-
8:23 - 8:25Và nó không hề tồn tại trong Quyển A và B.
-
8:25 - 8:28Và chúng tôi biết cuốn sách
liên quan đến hình vuông này. -
8:28 - 8:30Đây là một hình vuông hoàn hảo,
-
8:30 - 8:32và nó được chia làm 14 mảnh.
-
8:32 - 8:34Nhưng không ai hay biết Archimedes
làm gì với 14 mảnh này. -
8:34 - 8:37Và giờ chúng tôi cho là mình đã biết.
-
8:37 - 8:38Ông ấy đang cố tìm ra
-
8:38 - 8:41có bao nhiêu cách có thể ghép 14 mảnh này
-
8:41 - 8:43mà vẫn thành được 1 hình vuông hoàn hảo.
-
8:43 - 8:47Có ai ở đây muốn đoán đáp án không?
-
8:47 - 8:5217,152 cách, chia làm 536 nhóm.
-
8:52 - 8:54Và điều đó quan trọng ở chỗ
-
8:54 - 8:58đây là nghiên cứu sớm nhất về tổ hợp
trong toán học. -
8:58 - 9:02Và tổ hợp là một bộ phận đẹp đẽ và thú vị
của toán học. -
9:02 - 9:05Điều thực sự đáng kinh ngạc
về quyển chép tay này -
9:05 - 9:07là khi chúng tôi nhìn vào
những quyển khác -
9:07 - 9:09mà tấm da cừu này đã tạo nên,
-
9:09 - 9:11do người chép chữ sử dụng
để làm nên cuốn sách này, -
9:11 - 9:14thì một trong số chúng là một cuốn chép tay
chứa các văn tự của Hyperides. -
9:14 - 9:19Hyperides là một nhà hùng biện
từ thế kỉ 4 TCN -
9:19 - 9:21Ông chính là người đương thời
với Demosthenes. -
9:21 - 9:26Vào năm 338 TCN, ông cùng với Demosthenes
-
9:26 - 9:27quyết tâm đứng lên phản kháng
-
9:27 - 9:29quyền lực quân sự của Philip xứ Macedon.
-
9:29 - 9:33Và thế là Athens cùng Thebes
cùng đánh lại Philip xứ Macedon. -
9:33 - 9:34Đó là một ý tưởng tồi,
-
9:34 - 9:38vì Philip xứ Macedon có người con trai
mà ta gọi là Alexander Đại đế -
9:38 - 9:40và họ đã thua trong trận Chaeronea.
-
9:40 - 9:43Alexander Đại đế tiếp tục chinh phục
thế giới -
9:43 - 9:45Hyperides bị xét xử vì tội phản quốc.
-
9:45 - 9:49Và đây là bài diễn văn ông nói tại phiên tòa
-
9:49 - 9:50và đó là một bài diễn văn tuyệt vời:
-
9:50 - 9:52Ông đã nói: "Tốt hơn cả, là chiến thắng".
-
9:52 - 9:54Nhưng nếu không thể chiến thắng,
-
9:54 - 9:56thì hãy chiến đấu vì một mục đích cao cả,
-
9:56 - 9:58vì bạn sẽ được người đời sau tưởng nhớ.
-
9:58 - 9:59Hãy nghĩ đến bè lũ Spartan.
-
9:59 - 10:01Bọn chúng thắng vô số kể,
-
10:01 - 10:03nhưng chẳng ai nhớ chúng là ai
-
10:03 - 10:05vì chúng chiến đấu vì những mục đích vị kỉ.
-
10:05 - 10:09Chỉ có một trận chiến của quân Spartan
khiến ai nấy đều nhớ đến ngày nay -
10:09 - 10:10là trận chiến thành Thermopylae
-
10:10 - 10:12nơi chúng bị tiêu diệt đến người cuối cùng,
-
10:12 - 10:14nhưng đã chiến đấu vì tự do của Hy Lạp."
-
10:14 - 10:17Đó quả là một bài diễn thuyết tuyệt vời
-
10:17 - 10:20tới mức Tòa án thành Athen
đã thả tự do cho ông. -
10:20 - 10:22Ông sống được 10 năm nữa,
-
10:22 - 10:25rồi bè lũ Macedonia đã bắt được ông.
-
10:25 - 10:28Chúng cắt lưỡi ông
để nhạo báng tài hùng biện của ông -
10:28 - 10:31và không ai biết chúng đã làm gì
với thi thể của ông. -
10:31 - 10:34Và đây là phát hiện về
một giọng nói đã mất từ những cổ vật, -
10:34 - 10:36đang nói chuyện với chúng ta,
không phải từ bia mộ, -
10:36 - 10:38vì mộ ông không hề tồn tại,
-
10:38 - 10:40mà là từ Tòa án thành Athen.
-
10:40 - 10:41Giờ đây, tôi nói rằng
-
10:41 - 10:44thông thường, khi bạn nhìn vào
-
10:44 - 10:46bản chép tay thời trung cổ
đã từng bị xóa đi, -
10:46 - 10:47bạn không tìm được những văn tự độc đáo.
-
10:47 - 10:51Thế nên, quả là ấn tượng khi tìm thấy
đến 2 bản văn tự trong một quyển chép tay. -
10:51 - 10:54Tìm được những 3 bản thì quả là kì lạ.
-
10:54 - 10:55Và chúng tôi đã tìm được 3.
-
10:55 - 10:57Cuốn "Phân loại" của Aristotle
-
10:57 - 10:59là một trong những văn tự nền tảng
của triết học phương Tây. -
10:59 - 11:04Và chúng tôi tìm được một lời bình
từ thế kỉ thứ 3 về quyển này này, -
11:04 - 11:07có lẽ của Galen, và có thể của Porphyry.
-
11:07 - 11:09Tất cả những tư liệu mà chúng tôi đã thu thập này,
-
11:09 - 11:11tất cả những hình ảnh,
tất cả những hình ảnh thô, -
11:11 - 11:14tất cả những bản ghi chép chúng tôi đã thực hiện và những điều tương tự với chúng
-
11:14 - 11:17đã được đưa lên mạng
với bản quyền Tài sản sáng tạo chung, -
11:17 - 11:20để bất cứ ai cũng có thể sử dụng
cho bất cứ mục đích thương mại nào. -
11:20 - 11:27(vỗ tay)
-
11:27 - 11:30Tại sao người chủ cuốn chép tay này
lại làm như vậy? -
11:30 - 11:34Bởi vì ông ấy hiểu về tư liệu
cũng như về sách. -
11:34 - 11:35Điều cần làm với sách,
-
11:35 - 11:37nếu bạn muốn đảm bảo
sẽ sử dụng sách được lâu dài, -
11:37 - 11:39là giấu chúng trong tủ,
-
11:39 - 11:41và chỉ cho rất ít người chiêm ngưỡng chúng mà thôi.
-
11:41 - 11:44Nếu bạn muốn tư liệu được sống,
-
11:44 - 11:47hãy chia sẻ nó và để tất cả mọi người cùng biết đến
-
11:47 - 11:50và kiểm soát tư liệu đó càng ít càng tốt.
-
11:50 - 11:51Và đó là điều ông ấy đã làm.
-
11:51 - 11:55Và các tổ chức bảo tồn có thể học tập.
-
11:55 - 11:57Vì hiện nay, các tổ chức này
-
11:57 - 12:00giam hãm các tư liệu với việc
hạn chế bản quyền -
12:00 - 12:02Nếu bạn muốn nhìn thấy các bản chép tay
thời Trung cổ trên Web, -
12:02 - 12:06hiện tại bạn có thể truy cập
trang Web của Thư viện quốc gia Y -
12:06 - 12:09hay trang Web của Thư viện trường Đại học X,
-
12:09 - 12:11quá là tẻ nhạt
-
12:11 - 12:12khi xử lý các dữ liệu kỹ thuật số.
-
12:12 - 12:15Điều bạn muốn làm là tập hợp tất cả lại.
-
12:15 - 12:18Vì trong tương lai, trang web của
các bản chép tay cổ xưa -
12:18 - 12:21sẽ không do các tổ chức xây dựng nên,
-
12:21 - 12:24mà do những người sử dụng xây dựng nên,
-
12:24 - 12:26những người đã tổng hợp những tư liệu này lại
-
12:26 - 12:29những người đã muốn tập hợp
tất cả các loại bản đồ -
12:29 - 12:31từ quê hương của họ,
-
12:31 - 12:33tất cả những câu chuyện lãng mạn
thời trung cổ -
12:33 - 12:34từ quê hương của họ,
-
12:34 - 12:38những người chỉ muốn bảo tồn
những lựa chọn vinh quang của riêng mình -
12:38 - 12:39của những điều đẹp đẽ.
-
12:39 - 12:41Và đó là tương lai của Web.
-
12:41 - 12:44Đó là một tương lai hấp dẫn và đẹp đẽ,
-
12:44 - 12:46nhưng chỉ khi chúng ta có thể khiến điều đó xảy ra.
-
12:46 - 12:49Hiện nay, tại Bảo tàng Nghệ thuật Walter,
chúng tôi đã học theo cách này, -
12:49 - 12:52và đưa tất cả các bản chép tay mà chúng tôi có lên Web
-
12:52 - 12:54để ai cũng có thể thưởng thức.
-
12:54 - 12:57tất cả cả tư liệu thô, những mô tả,
những siêu dữ liệu -
12:57 - 12:59dưới bản quyền Tài sản sáng tạo chung.
-
12:59 - 13:01Hiện nay, Bảo tàng Nghệ thuật Walter
mới chỉ là một bảo tàng nhỏ, -
13:01 - 13:03và có những bản chép tay hoàn mĩ,
-
13:03 - 13:05nhưng tư liệu quả là tuyệt vời.
-
13:05 - 13:06và kết quả của những điều đó là,
-
13:06 - 13:09nếu bạn tìm kiếm bằng Google Hình ảnh
ngay bây giờ, -
13:09 - 13:13lấy ví dụ bạn gõ vào "bản chép kinh Koran
được chiếu sáng" -
13:13 - 13:17bạn sẽ tìm thấy 24 trên tổng số 28 bức hình
đến từ bảo tàng của tôi. -
13:17 - 13:23(vỗ tay).
-
13:23 - 13:28Hãy nghĩ ngợi một chút về điều này.
-
13:28 - 13:30Có những gì bên trong một viện bảo tồn ?
-
13:30 - 13:32Có tất cả mọi thứ nằm trong diện bảo tồn.
-
13:32 - 13:34Bạn có thể nói về những điều Nhân văn
-
13:34 - 13:36nhưng hãy nói về những điều vị kỉ.
-
13:36 - 13:40Bởi vì những gì thực sự tồn tại trong một
viện bảo tồn là đây: -
13:40 - 13:43Tại sao người ta lại đến (bảo tàng) Louvre?
-
13:43 - 13:46Họ đến xem bức Mona Lisa.
-
13:46 - 13:49Tại sao họ lại đến xem bức Mona Lisa?
-
13:49 - 13:52Vì họ đã biết cô ấy trông ra sao rồi.
-
13:52 - 13:54Họ biết cô ấy trông ra sao,
-
13:54 - 13:59vì họ đã thấy những bức ảnh của cô ấy khắp mọi nơi.
-
13:59 - 14:03Và giờ thì không cần
-
14:03 - 14:05cấm đoán gì hết.
-
14:05 - 14:07Và tôi nghĩ các tổ chức bảo tồn nên đứng lên
-
14:07 - 14:11và giải phóng tất cả các tư liệu
với bản quyền không hạn chế, -
14:11 - 14:13và đó sẽ tạo nên lợi ích vô cùng to lớn
cho tất cả mọi người. -
14:13 - 14:16Tại sao chúng ta không để mọi người
truy cập vào tư liệu này -
14:16 - 14:18và lưu giữ bộ sưu tập của riêng họ
-
14:18 - 14:20về những kiến thức cổ xưa,
và những điều tuyệt vời, và đẹp đẽ -
14:20 - 14:24và tăng lên vẻ đẹp và ý nghĩa văn hóa
-
14:24 - 14:25của Internet.
-
14:25 - 14:26Thực lòng cảm ơn tất cả quí vị!
-
14:26 - 14:31(vỗ tay).
- Title:
- Tìm lại cuốn sách bị thất lạc của Archimedes
- Speaker:
- William Noel
- Description:
-
Có cách nào đọc được một bản chép tay đã 2000 năm tuổi, từng bị xóa, cắt rời, ghi và sơn đè lên không? Có chứ, với sức mạnh của máy gia tốc hạt! Nhà bảo tồn sách cổ William Noel đã kể một câu chuyện vô cùng thú vị về cuốn sách da cừu Archimedes, một cuốn kinh cầu Byzatine chứa những bản ghi chép nguyên bản chưa từng được biết tới của nhà toán học Hy Lạp cổ đại Archimedes và cả của những nhân vật lịch sử khác.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:53
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
TRANG NGUYEN accepted Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
TRANG NGUYEN edited Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
Thiên Phú Võ declined Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
Michelle Nguyen edited Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
Thiên Phú Võ declined Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
Thiên Phú Võ edited Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes | ||
Thiên Phú Võ edited Vietnamese subtitles for Revealing the lost codex of Archimedes |