E.O. Wilson: Wskazówki dla młodych naukowców

“Świat was potrzebuje, i to bardzo” rozpoczyna swój wykład E. O. Wilson, znany biolog, w liście do młodych naukowców. W czasie konferencji TEDMED Wilson dzieli się cennymi spostrzeżeniami i wieloletnim doświadczeniem, cytując fragmenty ze swojej jeszcze nieopublikowanej książki. Przypomina nam o tym, że zachwyt i kreatywność są esencją nauki.

Powiem tutaj parę słów

nawiązujących do książki, nad którą obecnie pracuję:

"Listy do młodych naukowców".

Postanowiłem ją zaprezentować,

jako że mam duże doświadczenie w pracy z naukowcami

jako ich nauczyciel i doradca w wielu dziedzinach.

Być może zainteresuje was kilka zasad jakimi zacząłem się kierować w swojej pracy.

Być może zainteresuje was kilka zasad jakimi zacząłem się kierować w swojej pracy.

Zacznę od gorącej zachęty,

skierowanej szczególnie do młodych,

abyście jak najdłużej podążali wybraną przez was drogą.

abyście jak najdłużej podążali wybraną przez was drogą.

Świat was potrzebuje, i to bardzo.

Ludzkość wkracza w erę naukowo-techniczną,

z której nie będzie odwrotu.

Wśród różnych dziedzin, jak n.p. astrofizyka,

genetyka molekularna,
immunologia, mikrobiologia, zdrowie publiczne,

czy nowa dziedzina - ludzkie ciało jako symbiont,

aż po naukę o środowisku,

stan wiedzy z zakresu nauk medycznych i nauki w ogóle

podwaja się co 15-20 lat.

Technologia rozwija się równie szybko.

Obydwie przenikają każdy wymiar ludzkiego życia,

Obydwie przenikają każdy wymiar ludzkiego życia,

jak większość z was zdaje sobie sprawę.

Postęp rewolucji naukowo-technicznej jest tak gwałtowny,

tak zaskakujący i pełen zawirowań, że nie można przewidzieć

co nastąpi choćby za dekadę.

Przyjdzie oczywiście czas,

gdy wykładniczy wzrost odkryć i wiedzy,

który właściwie zaczął się już w XVII wieku,

osiągnie maksimum i zacznie spadać,

ale to już nie będzie was obchodzić.

Rewolucja potrwa

jeszcze przez przynajmniej kilka dekad.

Doprowadzi sytuację ludzkości

do radykalnie różnego stanu.

Tradycyjne pola nauki będą się dalej rozwijać

a więc nieuchronnie spotkają się, tworząc nowe dyscypliny.

Z czasem cała nauka stanie się kontinuum,

opisem, objaśnieniem powiązań, zasad i praw.

Dlatego też nie ma potrzeby zgłębiać

jednej dziedziny, ale raczej otworzyć się na inne,

te związane oraz te dalekie od waszego pierwszego wyboru.

Miejcie oczy szeroko otwarte i bądźcie czujni.

Pogoń za wiedzą mamy w genach.

Zaszczepili nam ją nasi dawni przodkowie,

którzy rozeszli się po całym świecie.

Nigdy nie zostanie ona zaspokojona.

Aby ją zrozumieć i mądrze wykorzystać

w tej ciągle ewoluującej cywilizacji,

potrzebujemy więcej naukowo wykwalifikowanych ludzi, takich jak wy.

Wykwalifikowanych w edukacji,
medycynie, prawie, dyplomacji,

zarządzaniu, biznesie i mediach, które mamy obecnie.

Nasi przywódcy polityczni potrzebują przynajmniej odrobiny

biegłości naukowej, której niestety większości dziś brakuje.

Bez braw, proszę.

Byłoby lepiej dla wszystkich,

gdyby przygotowywali się przed objęciem urzędu,
zamiast uczyć się na błędach.

Dlatego też dobrze zrobicie działając na boku,

nieważne jak bardzo zagłębicie się w laboratoria,

nauczajcie przez cały czas swojej kariery.

nauczajcie przez cały czas swojej kariery.

Przejdę teraz szybko do tematu,

który jest zarówno niezbędnym atutem

jak i potencjalną barierą dla kariery naukowej.

Jeśli nie jesteś matematycznym orłem,

nie martw się.

Wielu najbardziej uznanych dziś naukowców

jest tylko połowicznie biegła w matematyce.

Posłużę się metaforą:

Elita matematyków, statystyków

i teoretyków to architekci rozwijających się domen nauki,

większość - badacze nauk podstawowych i stosowanych,

w tym wielu pierwszorzędnych naukowców,

to ci, którzy badają teren, są zwiadowcami

przecierają ścieżki

i wznoszą po drodze budynki.

Część z was może pomyśleć, że jestem szalony,

ale nauczyłem się spychać na bok lęk przed matematyką

w rozmowach z przyszłymi naukowcami.

Podczas 41 lat nauczania biologii na Harvardzie

patrzyłem ze smutkiem jak zdolni studenci odrzucali

od możliwość kariery naukowej

czy podjęcia niezobowiązujących kursów naukowych,

ze strachu przed porażką.

Lęk przed matematyką pozbawia naukę i medycynę

niezliczonych ilości potrzebnych talentów.

W jaki sposób zniwelować obawy?

Zrozumcie, że matematyka to język

kierujący się podobnymi zasadami jak każdy język,

mający swoją własną gramatykę

i systemem logiczny.

Każdy o przeciętnej inteligencji

uczący się podstaw matematycznego języka

nie będzie miał raczej trudności w wyłapaniu podstaw,

o ile tylko zechce opanować

matematyczny język większości dyscyplin naukowych.

Im dłużej czekamy by stać się w połowie biegłymi

tym trudniejszy do opanowania stanie się język matematyki,

jednak można to zrobić w każdym wieku.

Mówię tutaj jako autorytet,

jako że jestem przypadkiem skrajnym.

Nie uczyłem się algebry aż do mojego pierwszego roku

na Uniwersytecie w Alabamie.

Wcześniej jej nie uczyli.

Rachek różniczkowy poznałem mając 32 lata,
jako profesor na Harvardzie.

Nerwowo kręciłem się na krześle, otoczony studentami

ponad dwukrotnie młodszymi ode mnie.

Kilkoro z nich uczęszczało na biologię ewolucyjną,
którą wykładałem.

Kilkoro z nich uczęszczało na biologię ewolucyjną,
którą wykładałem.

Schowałem dumę do kieszeni i nauczyłem się różniczek.

Odkryłem, że w nauce i we wszystkich jej zastosowaniach,

kluczową rzeczą są nie umiejętności techniczne,

ale wyobraźnia w każdej formie,

jak umiejętność tworzenia pojęć za pomocą jednostek

i intuicyjnych procesów.

Zrozumiałem, że postęp w nauce rzadko bierze się

z umiejętności stania przy tablicy,

za to korzysta z twierdzeń i równań matematycznych.

za to korzysta z twierdzeń i równań matematycznych.

Jest produktem wyobraźni wiodącej do ciężkiej pracy,

gdzie matematyczne rozumowanie może okazać się ważne.

Pomysły powstają,
gdy część prawdziwego lub fikcyjnego świata

jest badana przez wzgląd na nią samą.

Najważniejsza jest gruntowna i dobrze zorganizowana wiedza

na temat jednostek i procesów istotnych w danej dziedzinie.

na temat jednostek i procesów istotnych w danej dziedzinie.

Gdy odkrywamy coś nowego,

następnym logicznym krokiem jest znalezienie metod,

matematycznych i statystycznych, by umożliwić jego analizę.

Gdy ten krok okazuje się zbyt trudny

dla osoby czy grupy, która dokonała odkrycia,

zaprasza się do współpracy matematyka.

zaprasza się do współpracy matematyka.

Rozważcie następującą zasadę,

którą skromnie nazwę - Zasadą Wilsona Nr 1:

Naukowcom jest o wiele łatwiej,

w tym także badaczom medycznym, oczekiwać pomocy

od matematyków i statystyków,

niż matematykom i statystykom

znaleźć naukowców, którzy zrobiliby pożytek z ich równań.

Przy wyborze kierunku naukowego, staraj się znaleźć temat

na poziomie twej kompetencji, który głęboko cię interesuje

i skup się na nim.

Wspomnij wtedy Zasadę Wilsona Nr 2:

Dla każdego naukowca, czy to badacz, technik,

nauczyciel, menadżer czy biznesmen,

niezależnie od poziomu znajomości matematyki,

znajdzie się dyscyplina nauki czy medycyny,

gdzie poziom ten wystarczy do osiągnięcia doskonałości.

Przedstawię teraz prędko

jeszcze kilka zasad przydatnych w organizowaniu

edukacji i kariery, a dla nauczycieli,

w ulepszeniu metod nauczania.

w ulepszeniu metod nauczania.

Wybierając temat do badań,

czy wysokiej klasy specjalizację,

szukaj domeny, która jest mało popularna.

Oceniaj możliwości pod kątem tego,

jak niewielu studentów i badaczy jest pod ręką.

Nie chcę umniejszać niezbędnej konieczności

rozległego szkolenia, czy wartości samopraktyki

w trwających badaniach wysokiej jakości programów.

Nawiązujcie kontakty
pośród starszych mentorów udanych programów

i zaprzyjaźniajcie się z ludźmi w swoim wieku

dla wzajemnego wsparcia.

Ale w tym wszystkim szukajcie drogi by wyrwać się,

by znaleźć pola i tematy jeszcze niezbyt popularne.

Pokazano to w poprzednich wykładach.

Jest to najszybszy sposób w jaki pojawia się postęp

mierzony w odkryciach na badacza rocznie.

Może słyszeliście

o wojskowym powiedzeniu na zebraniu armii:

Maszeruj tam, gdzie strzelają.

W nauce jest odwrotnie: Uciekaj stamtąd, gdzie strzelają.

A zatem, Zasada Wilsona Nr 3:

Uciekaj stamtąd, gdzie strzelają.

Obserwuj z daleka,

ale nie przystępuj do walki,

stwórz własną walkę.

Gdy już wybierzesz specjalizację,

i zawód, który da ci radość,

szansa na sukces będzie większa,
jeśli będziesz drążył temat

na tyle głęboko, aby zostać ekspertem.

Istnieją tysiące przedmiotów

ograniczonych zawodowo poprzez fizykę i chemię,

oraz biologię i medycynę,

na naukach społecznych kończąc.

W miarę możliwości, w krótkim czasie

zdobądź status autorytetu.

Gdy przedmiot badań jest ciągle mało popularny

można przy staranności i ciężkiej pracy

zostać światowym ekspertem.

Świat potrzebuje tego rodzaju autorytetów

i wynagradza tych,

którzy do nich dążą.

Istniejące informacje i twoje własne odkrycia

mogą z początku być skąpe i trudne do połączenia

z innymi działami wiedzy.

Jeśli tak jest, to dobrze.

A czemu nie iść na łatwiznę?

Odpowiedź zasługuje na miano Zasady Nr 4:

W drodze do odkryć naukowych

każdy problem stanowi okazję,

i im trudniejszy problem,

tym większe będzie znaczenie jego rozwiązania.

Sprowadza me to do podstawowej kategoryzacji

sposobów dokonywania odkryć naukowych.

Naukowcy, wśród nich matematycy,

wybierają jedną z dwóch ścieżek:

Najpierw poprzez wczesne odkrycia

identyfikują problem

i szukają rozwiązań.

Problem może być stosunkowo mały,

na przykład - gdzie na statku wycieczkowym zaczął rozprzestrzeniać się wirus?

Lub większy - jaka jest rola ciemnej materii
w rozszerzaniu się wszechświata?

Poszukując odpowiedzi, zwykle odkrywane są inne zjawiska

i powstają kolejne pytania.

Ta pierwsza z dwóch strategii jest jak myśliwy,

badający las w poszukiwaniu konkretnej zwierzyny

i po drodze odnajdujący kolejne zdobycze.

Druga strategia badań

- głębokie zbadanie przedmiotu

w poszukiwaniu nieznanych zjawisk
lub wzorców innych zjawisk,

jest jak myśliwy w tzw. "transie przyrodnika",

naukowiec o umyśle otwartym

na każdą nową zwierzynę.

Badanie to nie służy rozwiązaniu problemu,

ale znalezieniu problemów wartych rozwiązywania.

Obie te strategie badań,

mogą być określone w sposób następujący,

w mojej ostatniej zasadzie:

Dla każdego problemu danej dyscypliny naukowej,

istnieją gatunki, podmioty lub zjawiska

idealnie nadające się do jego rozwiązania.

I odwrotnie, dla każdego gatunku, podmiotu, czy zjawiska

istnieją istotne problemy,

które mogą być dzięki nim rozwiązane.

Dowiedz się, czym one są.

Znajdziesz własny sposób na odkrywanie,

na uczenie się i na uczenie innych.

W nadchodzących latach zobaczymy znaczny postęp

w zapobieganiu chorobom, stanie zdrowia i jakości życia.

Ludzkość uzależniona jest od wiedzy i praktyki medycznej

oraz nauk u ich podłoża.

Wybraliście powołanie,

które zapewni wam satysfakcję, a zatem dobre życie.

Dziękuję za zaproszenie mnie tutaj.

(Oklaski)

Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

To ja wam dziękuję.