Return to Video

Biz öldükten sonra vücudumuzda ne olur? - Farnaz Khatibi Jafari

  • 0:07 - 0:08
    İnsanlığın doğuşundan beri,
  • 0:08 - 0:14
    tahminen 100,8 milyar
    insan yaşadı ve öldü,
  • 0:14 - 0:19
    bu rakam her yıl dünya nüfusunun
    %0,8 oranında artıyor.
  • 0:19 - 0:22
    Bütün bu insanların cesetlerine
    öldükten sonra ne oluyor
  • 0:22 - 0:26
    ve zamanla dünyada
    mezarlıklar tükenecek mi?
  • 0:27 - 0:29
    Bir insanın kalbi atmayı kestiğinde
  • 0:29 - 0:32
    vücut çürümeye başlamadan
    önce çeşitli aşamalardan geçer.
  • 0:32 - 0:34
    Ölümden sonra dakikalar içinde
  • 0:34 - 0:38
    kan vücudun en alt kısımlarında
    toplanmaya başlar.
  • 0:38 - 0:40
    Genellikle 8 - 12 saat içinde
  • 0:40 - 0:46
    bu bölgelerin derisi "ölüm lekesi"
    ya da "post-mortem lekesi" ile kaplanır.
  • 0:46 - 0:50
    Ölüm anında vücuttaki
    kaslar "primer flasidite" denilen
  • 0:50 - 0:53
    bir durumla gevşese de
  • 0:53 - 0:58
    yaklaşık iki-altı saat sonra
    "ölüm katılığı" ile tekrar sertleşir.
  • 0:58 - 1:00
    Bu sertleşme kaslardan yayılır
  • 1:00 - 1:06
    ve hızı yaş, cinsiyet ve
    çevre koşullarına göre değişir.
  • 1:06 - 1:08
    Vücudun sıcaklığı da değişerek
  • 1:08 - 1:11
    genelde çevreye uyum sağlamak için düşer.
  • 1:11 - 1:13
    Sonra çürüme başlar
  • 1:13 - 1:17
    bu bakteri ve böceklerin vücudu
    parçalara bölme işlemidir.
  • 1:17 - 1:20
    Çürüme oranını birçok faktör etkiler.
  • 1:20 - 1:25
    Yine de çevrenin çürüme üzerindeki
    etkisiyle ilgili Casper'ın Yasası adında
  • 1:25 - 1:27
    temel bir kılavuz vardır.
  • 1:27 - 1:29
    Yasaya göre diğer tüm
    faktörler eşit olduğunda
  • 1:29 - 1:35
    havaya maruz kalan ceset
    suya gömülü olana göre iki kat,
  • 1:35 - 1:39
    toprağa gömülü olana göre ise
    sekiz kat daha hızlı çürür.
  • 1:39 - 1:44
    Toprağın asitliği de kemiklerin
    korunmasını büyük ölçüde etkiler.
  • 1:44 - 1:47
    pH değeri 5.3'ten düşük
    olan yüksek asitli topraklar
  • 1:47 - 1:50
    kemiği hızla çürütürken
  • 1:50 - 1:55
    nötr ya da pH değeri 7
    ve üzeri olan bazik toprakta
  • 1:55 - 1:59
    bir iskelet yüzlerce yıl göreceli
    olarak iyi durumda kalabilir.
  • 1:59 - 2:04
    Tarih boyunca farklı kültürler cenaze
    törenine özgün yaklaşımlar geliştirdiler.
  • 2:04 - 2:07
    İlk Neanderthal'den başlayarak
  • 2:07 - 2:09
    ölüme törenler eşlik etmiştir,
  • 2:09 - 2:13
    cesedi konumlandırma, boyama
    ya da süsleme gibi.
  • 2:13 - 2:17
    Geleneksel Hristiyan cenazeleri
    bedeni kıyafetlerle süsler,
  • 2:17 - 2:18
    geleneksel İslam'da ise
  • 2:18 - 2:21
    beden törensel kumaşla kaplanır
  • 2:21 - 2:23
    ve yüzü Mekke'ye dönüktür.
  • 2:24 - 2:27
    Geleneksel Hindular bedeni yakarken
  • 2:27 - 2:31
    en eski tek tanrılı dinlerden
    birinin mensubu olan Mecusiler,
  • 2:31 - 2:36
    geleneksel olarak bedeni bir kulenin
    üstüne koyarak Güneş'e ve
  • 2:36 - 2:38
    leş yiyen kuşlara maruz bırakırlar.
  • 2:38 - 2:42
    Endüstriyel Devrim'den önce,
    cenazeler basit ve ucuzdu.
  • 2:42 - 2:47
    Bugün, uygun defin alanları
    yüksek nüfuslu bölgelerde tükenirken,
  • 2:47 - 2:50
    özel mezarlık satın almak
    pahalı olabiliyor ve
  • 2:50 - 2:53
    birçok insan basit bir cenaze
    törenini gerçekleştiremiyor.
  • 2:53 - 2:57
    Dünyada en yaygın ikinci defin
    şekli olan yakım (kremasyon) bile
  • 2:57 - 2:59
    yüksek bir maliyetle geliyor.
  • 2:59 - 3:01
    Tükenen defin alanı
    sorumuza dönersek,
  • 3:01 - 3:04
    sorun dünya üzerindeki
    toplam toprak ile ilgili değil
  • 3:04 - 3:09
    çünkü büyük nüfuslar
    şehirlere yığılmış durumdalar.
  • 3:09 - 3:11
    Dünyadaki birçok büyük şehir
  • 3:11 - 3:14
    yüzyıl içinde uygun mezarlık
    alanlarını tüketebilir.
  • 3:14 - 3:16
    Londra için bu daha da erken.
  • 3:16 - 3:19
    Bu 2035 yılında gerçekleşebilir.
  • 3:19 - 3:22
    Peki alan sorununa çözüm
    olacak geleneksel yöntem
  • 3:22 - 3:24
    alternatifleri bulunuyor mu?
  • 3:24 - 3:29
    Bazı ülkelerde, gökdelen mezarlıklar
    dikey definleri mümkün kılıyor.
  • 3:29 - 3:33
    Bazı seçenekler vücudun çevre
    ile ilişkisine odaklanıyor.
  • 3:33 - 3:38
    Örneğin, Promession cesedi
    dondurarak kurutup ufalayarak
  • 3:38 - 3:40
    su ve oksijenle karıştırılıp
    gübreye dönüşebilen
  • 3:40 - 3:43
    bir toz oluşturuyor.
  • 3:43 - 3:46
    Ayrıca özel malzeme kullanan
    yeşil cenazeler de bulunuyor,
  • 3:46 - 3:49
    biyo-çözünür tabutlar,
  • 3:49 - 3:51
    ağaç sürgün veren kül vazoları
  • 3:51 - 3:54
    ve mantar büyüten defin kıyafetleri gibi.
  • 3:54 - 3:57
    Sonsuz resifler bu anlayışı
    okyanusun dibine taşıyor,
  • 3:57 - 4:03
    kül ve çimento karışımı kullanarak
    deniz canlıları için yaşam ortamı kuruyor.
  • 4:03 - 4:07
    Ölüm insan hayatının
    kaçınılmaz bir parçası,
  • 4:07 - 4:10
    ancak ceset ve definlere
    yaklaşımımız gelişmeye devam ediyor.
  • 4:10 - 4:12
    Hepimiz ölmeye karşı farklı ruhsal,
  • 4:12 - 4:13
    dini ya da
  • 4:13 - 4:16
    pratik anlayışa sahip olabiliriz,
  • 4:16 - 4:19
    ancak sürekli artan mezarlık ihtiyacı
  • 4:19 - 4:21
    vücudumuzun hayatın son evresinden sonra
  • 4:21 - 4:25
    nereye gideceği konusunda
    bizi yaratıcılığa itebilir.
Title:
Biz öldükten sonra vücudumuzda ne olur? - Farnaz Khatibi Jafari
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/what-happens-to-our-bodies-after-we-die-farnaz-khatibi-jafari

İnsanlığın doğuşundan beri tahminen 100.8 milyar insan yaşadı ve öldü ve bu rakam her yıl dünya nüfusunun %0.8'i kadar artıyor. Bütün bu insanların vücutlarına öldükten sonra ne oluyor? Zamanla dünyada mezarlıklar tükenecek mi? Farnaz Khatibi Jafari insanların cesetler ve cenazelere yaklaşımlarının evrimini keşfediyor.

Ders: Farnaz Khatibi Jafari, canlandırma (animasyon): Ivana Bošnjak ve Thomas Johnson.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:41

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.