Return to Video

Co dzieje się z naszym ciałem po śmierci? - Farnaz Khatibi Jafari

  • 0:07 - 0:08
    Od początków ludzkości
  • 0:08 - 0:14
    żyło i umarło już
    około 100,8 miliarda osób.
  • 0:14 - 0:19
    Liczba ta wzrasta co roku o 0,8%.
  • 0:19 - 0:22
    Co dzieje się z tymi wszystkimi
    ciałami po śmierci?
  • 0:22 - 0:27
    Czy na naszej planecie zabraknie
    miejsc na pochówki?
  • 0:27 - 0:29
    Gdy ludzkie serce przestaje bić,
  • 0:29 - 0:33
    ciało przechodzi przez kilka etapów,
    zanim zacznie się rozkładać.
  • 0:33 - 0:34
    W przeciągu kilku minut od śmierci
  • 0:34 - 0:38
    krew zaczyna spływać
    do najniższych partii ciała.
  • 0:38 - 0:40
    Zwykle po czasie od 8 do 12 godzin,
  • 0:40 - 0:46
    skóra na tych partiach jest naznaczona
    przez plamy pośmiertne.
  • 0:46 - 0:50
    W chwili śmierci mięśnie całego ciała
    kompletnie się rozluźniają,
  • 0:50 - 0:53
    w stanie wstępnego wiotczenia.
  • 0:53 - 0:58
    Jednak już po 2-6 godzinach drętwieją,
    wchodząc w fazę stężenia pośmiertnego.
  • 0:58 - 1:00
    To tężenie rozchodzi się po mięśniach,
  • 1:00 - 1:06
    a jego szybkość zależy od wieku,
    płci oraz otoczenia.
  • 1:06 - 1:08
    Ciało zmienia również temperaturę.
  • 1:08 - 1:11
    Zazwyczaj ochładza się
    do temperatury otoczenia.
  • 1:11 - 1:13
    Następnie przychodzi gnicie,
  • 1:13 - 1:17
    czyli proces, podczas którego bakterie
    i insekty rozkładają ciało.
  • 1:17 - 1:20
    Na szybkość rozkładu wpływa
    wiele czynników.
  • 1:20 - 1:25
    Zazwyczaj jednak można zauważyć
    pewne prawidłowości,
  • 1:25 - 1:27
    zwane prawami Caspera.
  • 1:27 - 1:29
    Jeżeli inne czynniki
    mają taką samą wartość,
  • 1:29 - 1:35
    ciało wystawione na powietrze rozkłada się
    2 razy szybciej niż w wodzie
  • 1:35 - 1:39
    i 8 razy szybciej niż ciało
    pochowane w ziemi.
  • 1:39 - 1:44
    Kwasowość gleby również ma wpływ
    na zachowanie szkieletu.
  • 1:44 - 1:47
    Silnie kwaśne gleby,
    o pH mniejszym niż 5,3,
  • 1:47 - 1:50
    pozwolą na szybki rozkład kości,
  • 1:50 - 1:55
    zaś w obojętnych lub zasadowych,
    z pH większym niż 7,
  • 1:55 - 2:00
    szkielet może zachować się w stosunkowo
    dobrym stanie przez wieki.
  • 2:00 - 2:04
    Na przestrzeni lat różne kultury
    wykształciły odmienne sposoby pochówku.
  • 2:04 - 2:07
    Pochówkom pierwszych Neandertalczyków
  • 2:07 - 2:09
    towarzyszyły rytuały,
  • 2:09 - 2:13
    takie jak układanie, malowanie
    czy dekorowanie ciał.
  • 2:13 - 2:17
    Chrześcijanie ozdabiali ciała sukniami,
  • 2:17 - 2:18
    zaś w tradycyjnym Islamie
  • 2:18 - 2:21
    ciało zawijano w całun
  • 2:21 - 2:24
    i zwracano twarzą w kierunku Mekki.
  • 2:24 - 2:27
    Hindusi zazwyczaj palili ciała,
  • 2:27 - 2:31
    a zaratusztrianie, zwolennicy jednej
    z najstarszych religii monoteistycznych,
  • 2:31 - 2:36
    umieszczali zwłoki na szczycie wieży,
    by wystawić je na działanie słońca
  • 2:36 - 2:38
    i padlinożernych ptaków.
  • 2:38 - 2:42
    Przed rewolucją przemysłową
    pogrzeby były skromne i tanie.
  • 2:42 - 2:47
    Teraz gdy w obszarach gęsto zaludnionych
    jest coraz mniej miejsc na cmentarze,
  • 2:47 - 2:50
    nabycie własnego miejsca na cmentarzu
    może być kosztowne,
  • 2:50 - 2:53
    a wielu nie może sobie pozwolić
    nawet na skromny pochówek.
  • 2:53 - 2:57
    Nawet kremacja, drugi najczęstszy
    sposób pochówku na świecie,
  • 2:57 - 2:59
    jest kosztowna.
  • 2:59 - 3:01
    Wracając do pytania
    o brak miejsc do pochówku,
  • 3:01 - 3:04
    sprawa nie tyczy się powierzchni
    ziem na całym globie,
  • 3:04 - 3:09
    lecz raczej dużych
    skupisk populacji i miast.
  • 3:09 - 3:11
    Większość dużych miast na świecie
  • 3:11 - 3:15
    może zostać bez terenów na pochówki
    w przeciągu wieku.
  • 3:15 - 3:16
    Londyn znacznie szybciej,
  • 3:16 - 3:19
    możliwe, że już w 2035 roku.
  • 3:19 - 3:22
    Czy są alternatywne sposoby pochówku,
  • 3:22 - 3:24
    które pomogłyby nam z brakiem miejsca?
  • 3:24 - 3:29
    W niektórych krajach istnieją
    wielopiętrowe cmentarze.
  • 3:29 - 3:33
    Niektóre sposoby skupiają się
    na relacji ciała z otoczeniem.
  • 3:33 - 3:38
    Na przykład promesja, polegająca na
    liofilizacji ciała oraz jego granulacji.
  • 3:38 - 3:40
    Tworzy się proch, który może
    zmienić się w kompost,
  • 3:40 - 3:43
    jeśli wymiesza się go z tlenem i wodą.
  • 3:43 - 3:46
    Istnieją też eko-cmentarze,
    w których używa się materiałów,
  • 3:46 - 3:49
    takich jak biodegradowalne trumny,
  • 3:49 - 3:51
    urny, z których wyrastają drzewa,
  • 3:51 - 3:54
    oraz kombinezony obrastające grzybami.
  • 3:54 - 3:57
    Firma Wieczne Rafy sprowadza
    ten obrzęd w odmęty oceanu,
  • 3:57 - 4:03
    gdzie przy złączeniu prochów z cementem
    tworzy się morski habitat.
  • 4:03 - 4:07
    Śmierć jest nieodłączną częścią
    ludzkiego istnienia,
  • 4:07 - 4:10
    ale sposoby, w jakie traktujemy nasze
    ciała i pochówki, ciągle się zmieniają.
  • 4:10 - 4:12
    Każdy z nas może mieć inne duchowe,
  • 4:12 - 4:13
    religijne,
  • 4:13 - 4:16
    czy praktyczne podejście do umierania,
  • 4:16 - 4:19
    ale stale rosnące zapotrzebowanie
    na miejsca pochówku
  • 4:19 - 4:21
    może nas zmusić do kreatywnego
    wyboru miejsca,
  • 4:21 - 4:25
    gdzie nasze ciało spocznie po
    ostatnim etapie życia.
Title:
Co dzieje się z naszym ciałem po śmierci? - Farnaz Khatibi Jafari
Description:

Zobacz całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/what-happens-to-our-bodies-after-we-die-farnaz-khatibi-jafari

Od początków istnienia ludzkości, na Ziemi żyło i umarło już około 100,8 miliarda ludzi - liczba, która rocznie wzrasta średnio o 0,8%. Co dzieje się z tymi wszystkimi ciałami po śmierci? Czy naszej planecie zabraknie w końcu miejsca na cmentarze? Farnaz Khatibi Jafari bada jak zmieniały się sposoby,
w jakie ludzkość traktowała zwłoki i miejsca pochówku.

Lekcja: Farnaz Khatibi Jafari, animacja: Ivana Bošnjak i Thomas Johnson.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:41

Polish subtitles

Revisions