Dostajesz to, co dajesz. Odpowiedzialność – tylko dla bohaterów? | Daniel Goetz i Eike Reinhardt | TEDxKoeln

Taniec słońca, najważniejszy rytuał Indian Wielkich Równin, który przysparza dużo trudu i cierpienia, nie jest zwykłym testem odwagi czy spektaklem cyrkowym. To świadome i głębokie oddanie, święty czyn w imię wyższego dobra.
Eike Reinhardt i Daniel Goetz uczestniczyli w tym rytuale w rezerwacie Piapot (Kanada) i dzielą się swoimi doświadczeniami. Zadają pytanie: czego możemy nauczyć się od tubylców? Jak się od nich uczyć? Podczas swoich podróży dookoła świata siadają przy ognisku ze starszyzną plemienną i zdobywają wiedzę na temat innych kultur z pierwszej ręki.

Na północnoamerykańskich preriach

ludzie podążali za bawołami
przez setki lat.

Dzięki nim zyskiwali pożywienie, ubrania,
namioty, broń i narzędzia.

Wymagało wielkiej odwagi

zmierzenie się z tymi olbrzymimi,
umięśnionymi i rogatymi bestiami.

Bawoły wymarły.

Jednak ludzie, którzy na nie polowali

wciąż żyją.

Indianie Wielkich Równin.

Mieliśmy wielkie szczęście
porozmawiać z nimi w rezerwatach,

siedzieć przy ognisku ze starszyzną

oraz uczestniczyć w rytuałach.

Daniel Goetz: Opowiedzieli
nam następującą historię.

Pewnej nocy podekscytowany chłopiec
przybiega do tipi swojego dziadka.

"Dziadku, dziadku! Miałem zły sen!

Śniło mi się, że dwa wilki walczą
ze sobą w mojej piersi.

Jeden z nich był zły,
złośliwy i tchórzliwy.

Drugi był dobry.

Był spokojny, optymistyczny i rozsądny".

Staruszek uśmiechnął się:
"Taka walka toczy się w ciele każdego".

"Ale dziadku..." - chłopiec spojrzał
na dziadka szeroko otwartymi oczami.

"Który wilk zwycięży w moim przypadku?"

"Ten, którego nakarmisz".

ER: Chłopiec poczuł ulgę po tym,
co usłyszał od dziadka.

Teraz już wie, że to on sam
ma wpływ na to,

który wilk zyska nad nim kontrolę.

Indianie mówią: "Dostajesz to, co dajesz".

DG: Jesteśmy ciekawi tego, co mówią.

Jesteśmy ciekawi, czego możemy się nauczyć

poznając rdzenne kultury.

Często pytają nas: "Czego można
się nauczyć, poznając nowe kultury?".

To bardzo dobre pytanie.

Można by odpowiadać na nie cały dzień.

Ale najpierw inne, ważniejsze pytanie.

Jak możemy uczyć się od tubylców?

Innymi słowy:

jakie trzeba mieć nastawienie,
by nauczyć się czegoś od tubylców?

Jesteśmy przekonani,
że pojęcia można wymieniać na inne.

Oceny są zmienne.

Tylko własne doświadczenie
jest nienaruszalne.

ER: Wierzymy, że doświadczenie

jest podstawą nowych poglądów na świat.

Chcielibyśmy zabrać was
w bohaterską podróż

do rezerwatu Piapot w Kanadzie,
gdzie odbywa się Taniec Słońca.

Taniec Słońca to najważniejszy
rytuał Indian Równin.

Spędziliśmy z nimi cztery dni,

nie mając nic do picia przez 2,5 dnia,

a czwartego dnia
złożyliśmy w ofierze własne ciała.

Wszystko zaczęło się
od czwartkowego rytualnego spaceru.

Spaceru Życia.

Starszyzna plemienna

prowadzi ludność do miejsc świętych,

w których odbywa się Taniec Słońca.

Tam składa się przysięgę.

Złożenie przysięgi
nakłada na ciebie obowiązek.

Przysięga zawierana jest
między tobą a Stwórcą.

W tradycji chrześcijańskiej
także nazywa się go Stwórcą.

Co istotne,

nikt z zewnątrz nie sprawdza,
czy dotrzymasz danego słowa.

Nikt nie obserwuje,

czy jesz albo pijesz w sekrecie

lub czy w inny sposób łamiesz przysięgę.

Jesteś swoją własną "policją".

DG: Drugi dzień, piątek,

poświęca się na wznoszenie
wielkiego szałasu Tańca Słońca.

Szałas ten jest budowany od nowa co roku.

Jego środek jest podtrzymywany
przez Drzewo Życia.

Drzewo Życia to symbol i więź

między Matką Ziemią a Stwórcą.

Poproszono nas o nie robienie zdjęć
- oczywiście uszanowaliśmy prośbę.

ER: W sobotę Tancerze
Słońca dokonują wyboru:

Mogą albo usiąść na zboczu góry
i medytować w bezruchu

przez 16 godzin od wschodu
do zachodu słońca

albo tańczyć bez przerwy
w szałasie Tańca Słońca

w rytm monotonnych uderzeń bębnów.

Niedziela to wielki dzień.

W tym dniu Tancerz Słońca
oddaje w ofierze swoje ciało.

W tym celu nacina mu się
skórę klatki piersiowej,

a w rany wpycha się dwa krótkie patyki.

Patyki te wiąże się sznurem
z Drzewem Życia.

Przywiązany w ten sposób Tancerz Słońca
czterokrotnie okrąża Drzewa Życia.

Potem szybko odskakuje tak,

by patyki zostały wyrwane ze skóry.

Jest to symboliczne odrodzenie.

DG: Dostajesz to, co dajesz.
Sami się przekonaliśmy,

że podejście ma wielkie znaczenie.

Dla jednego z nas Taniec Słońca wyglądał
jak niemal śmiertelne doświadczenie.

Poświęcenie samego siebie dla plemienia.

Dla drugiego z nas
taniec był wspaniałym czynem

nieustępliwego wojownika.

ER: Gdy staliśmy pod Drzewem Życia,
wykończeni, ale szczęśliwi,

jeden ze starszyzny podszedł i powiedział:

"Zostaliście wojownikami. Po powrocie
do domu opowiedzcie o nas swoim ludziom.

Powiedzcie im, jak bardzo
kochamy Matkę Ziemię".

DG: Jesteśmy tu,
by dotrzymać tej obietnicy.

ER: Hai-hai.

DG: Nietrudno zauważyć, że Taniec Słońca

to nie tylko zastrzyk adrenaliny.

To nie zwykły sprawdzian odwagi

ani nowy rodzaj sportu ekstremalnego.

Nie jest to też żaden cyrk ludowy.

Oddanie siebie w ofierze może
wpłynąć na dobrobyt społeczności.

Indianie w to wierzą.

Takie wierzenie nie jest niczym nowym
nawet w naszym świecie.

Wierzący poszczą
przed świętami kościelnymi.

Według tradycji zakonnicy żyją w ubóstwie.

Jezus oddał życie,
by zbawić swoich uczniów.

Potrzeba odwagi,
by złożyć ciało w ofierze.

By to zrobić, trzeba przestać być ofiarą.

Trzeba zmierzyć się z własnych strachem.

Strach próbuje nie dopuścić do tego,

żebyśmy stali się ofiarami. To dobrze.

Odwaga to nie brak strachu,

ale umiejętność pokonania strachu.

Widzieliśmy, jak jeden z Indian
podczas Tańca Słońca drżał z ekscytacji.

Łzy płynęły mu po policzkach.

Mimo to dokonał poświęcenia

i pokonał swój strach.

ER: W rytuały takie jak Taniec Słońca
zawsze angażuje się cała społeczność.

Indianie mówią:
"Zawsze jesteśmy połączeni.

Wszyscy jesteśmy jednością".

Podczas uroczystości
starszy plemienia mówi:

"Energia uroczystości
pochodzi od nas wszystkich.

On sam jest pośrednikiem między światami".

Pod koniec uroczystości
dziękuje się wszystkim,

z którymi nawiązało się więź.

Mówi się: "Za wszystkich krewnych"

lub w języku plemienia Kri:
"Kahkiyaw niwahkomak".

DG: Świat często wydaje nam się
skomplikowany i zabiegany.

Szukamy kogoś, kto nami pokieruje
oraz czegoś, co nada życiu sens.

Świat wydaje nam się
bardzo indywidualistyczny.

Dlatego dążymy do osobistego rozwoju.

Często wydaje nam się,
że jesteśmy pępkiem wszechświata,

a wokół nas jest tylko próżnia.

ER: Jednak zdanie "Za wszystkich krewnych"

umieszcza cię w społeczności.

Dla Indian rozwój osobisty

zawsze wiąże się
z rozwojem całej społeczności.

Członkini starszyzny plemienia
Mohawków Monture Angus mówi:

"Gdy nasze kobiety i nasi mężczyźni
zaczynają rozumieć swoje miejsce i rolę

w społeczności, przed którą odpowiadają,

nasze narody wracają do życia".

Dobrym porównaniem jest orkiestra.

Każdy muzyk ma swoje zadanie.

DG: Dostajesz to, co dajesz.
Co to właściwie oznacza?

Zdanie to jest często źle rozumiane,

jako: "Dajesz, a więc dostajesz".

W ogóle nie chodzi o dawanie i dostawanie.

Nie znaczy też:
"Raz na wozie, raz pod wozem".

Ani nie znaczy: "Daję, co chcę,
biorę, czego potrzebuję".

To nie tak.

Nie jest to żadna wymiana
grzeczności czy przysług.

Nie chodzi o to,
że ja zrobię coś dla ciebie,

a potem dostanę coś w zamian.

Przykładowo: "Dobrze wykonuję swoją pracę.

Szef musi mnie za to nagrodzić!".

O to także nie chodzi.

Chodzi o to, po której stronie staniesz.

Co ma dla ciebie wartość?

Wartości można rozwijać tylko wtedy,

gdy są podtrzymywane i chronione.

Wzbogacasz samego siebie,

gdy trzymasz się swoich zasad.

W ten sposób stajesz się
bohaterem swojej własnej historii.

Jest wielka różnica między byciem ofiarą,

a oddaniem siebie w ofierze.

Człowiek, który się poświęca,
staje się bohaterem!

Co oznacza "Dostajesz to, co dajesz"?

Najpewniej: "Doświadczam tego, co daję".

ER: Ale czy to nie nuży i nie wykańcza?

Tak! Czasami.

Ale co z tego, dam radę!

Bohaterowie nie zawsze
są mądrzy czy racjonalni.

Słuchają wewnętrznego głosu
i podążają za nim.

Z duchem walki, jeśli trzeba.

Pamiętacie historię
jamajskiej drużyny bobslejowej,

która chciała jechać na zimową olimpiadę?

Niektórzy pamiętają.

Ile trzeba szaleństwa,
by porwać się na taki pomysł?

Ile kpin musieli znieść ci sportowcy
na początku swojej drogi?

Ile litościwych spojrzeń?

Ale co z tego, dali radę!

Ostatecznie osiągnęli tak wielki sukces,

jakiego nikt się po nich nie spodziewał.

Ich wyczyn dał innym odwagę i nadzieję.

DG: Czasem największą umiejętnością,
jaką może posiadać bohater,

jest wytrwałość.

Kiedy siedząc na zboczu góry
medytowaliśmy przez 16 godzin

czy kiedy tańczyliśmy w Szałasie Słońca,

wytrwałość była dla nas kluczowa.

Można powiedzieć:
Przestań biadolić - idź dalej!

Uśmiech przez łzy.

Nie narzekaj - po prostu zrób to!

Julius Erving, gwiazda NBA, mówi:

"Bycie profesjonalistą oznacza dla mnie
robienie tego, co się kocha

nawet wtedy, gdy nie ma się na to ochoty".

Przestań biadolić - idź dalej.

Indianie pytają:
"Jakie jest twoje lekarstwo?".

Co przez to rozumieją?

Nie chodzi o tabletki czy zioła.

To pytanie oznacza raczej:

Jak twoje talenty mogą wpłynąć
na dobrobyt społeczności?

Często wyraża to imię duchowe.

Indianie bardzo wcześnie szukają

swojej indywidualnej misji w życiu.

W tym celu medytują podczas
biegania lub szukają wizji

albo medytują samotnie w otoczeniu natury.

Talent nie jest więc
czysto prywatną własnością,

którą można się pochwalić.

Podążanie za sercem oznacza

wykorzystywanie swojego talentu
dla dobra społeczności.

"Pasja!" To słowo zawiera w sobie heroizm.

Co mnie pasjonuje?
Czemu chcę się poświęcić?

A nawet:

Jak nakarmić dobrego wilka,
który mieszka w mojej piersi?

DG: Co to dla nas oznacza?

Jak możemy nakarmić dobrego wilka?

Niektórzy twierdzą: "Poświęcanie się
nie brzmi zachęcająco".

Po niemiecku słowo "Opfer"
ma dwa znaczenia:

osoba, której narzuca się cierpienie

i ofiara, którą chce się złożyć.

To drugie wiąże się ze słowem "poświęcić".

Poświęcenie - to niemal święty uczynek.

Chcielibyśmy,
żeby tak to zostało zrozumiane.

Czasami ktoś mówi nam: "Teraz rozumiem".

"Ale jak mogę zostać bohaterem?".

Mamy pięć wskazówek.

Pierwsza: "Doświadczam tego, co daję".

Przez jakiś czas dawaj wybranej osobie
całą swoją pozytywną energię

i obserwuj, jak ta osoba wzrasta
dzięki twojemu wsparciu.

A potem zauważ, jak wzrastasz i ty sam.

ER: Druga: imię duchowe.

Jakie jest twoje imię duchowe?

Innymi słowy:
Jaka jest twoja życiowa misja?

Dla czego chcesz się poświęcić?

W jakich życiowych sytuacjach
już się kiedyś poświęciłeś?

DG: Trzecia: "I co z tego!".

Czy jest jakieś zadanie,
w którym napotykasz opór

i w którym możesz stać się bohaterem
i powiedzieć: "I co z tego - dam radę!",

a potem wcielić swoje słowa w życie?

Czwarta: "Przestań biadolić - idź dalej!".

Czy masz zadanie,
które jest dla ciebie ważne,

ale trwa strasznie długo?

Jeśli tak, to nadszedł
czas na samozaparcie.

Powiedz sobie:
"Przestań biadolić - idź dalej!".

DG: Piąta: "Przestań być ofiarą!".

Czy masz dosyć czyjegoś narzekania

lub użalania się nad sobą?

Czy zostaniesz dumnym wojownikiem

i pozbędziesz się litowania?

ER: Jeśli zrobisz
choć jedną z tych rzeczy,

spójrz w lustro i spróbuj powiedzieć,
że nie jesteś bohaterem.

Na pewno ci się nie uda.

DG: Jeśli chcesz, połóż dłoń
na piersi dobrego wilka, by go wzmocnić.

Niech ci to przyniesie radość.

ER: Za wszystkich krewnych. Hai-hai.

(Brawa)