Γιατί η βιοποικιλότητα είναι τόσο σημαντική; - Κιμ Πρέσχοφ

Δείτε το πλήρες μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/why-is-biodiversity-so-important-kim-preshoff

Τα ποικίλα και ακμάζοντα οικοσυστήματα του πλανήτη μας, όσο και αν μοιάζουν σταθερά, στην πραγματικότητα είναι ευάλωτα και μπορούν να καταστραφούν. Οι ζούγκλες μπορούν να μετατραπούν σε ερήμους, και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι σε ένα σύνολο από άβιες πέτρες. Ποιο χαρακτηριστικό κάνει ένα οικοσύστημα ισχυρό ή ασθενές απέναντι στην αλλαγή; Η Κιμ Πρέσχοφ εξηγεί λεπτομερώς γιατί η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι, σε μεγάλο βαθμό, η βιοποικιλότητα.

Μάθημα από την Κιμ Πρέσχοφ, ψηφιακή απεικόνιση από το TED-Ed.

Τα ποικίλα και ακμάζοντα
οικοσυστήματα του πλανήτη μας,

όσο και αν μοιάζουν σταθερά,

στην πραγματικότητα είναι ευάλωτα
και μπορούν να καταρρεύσουν.

Οι ζούγκλες μπορούν
να μετατραπούν σε ερήμους,

και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι
σε ένα σύνολο από άβιες πέτρες,

ακόμα και χωρίς την επίδραση
κατακλυσμιαίων γεγονότων

όπως ηφαιστείων και αστεροειδών.

Ποιο χαρακτηριστικό κάνει ένα οικοσύστημα
ισχυρό ή ασθενές απέναντι στην αλλαγή;

Η απάντηση, σε μεγάλο βαθμό,
είναι η βιοποικιλότητα.

Η βιοποικιλότητα δομείται
από τρία αλληλένδετα χαρακτηριστικά:

την ποικιλότητα του οικοσυστήματος,

την ποικιλότητα των ειδών,

και τη γενετική ποικιλότητα.

Όσο μεγαλύτερη η διασύνδεση
ανάμεσα στα χαρακτηριστικά αυτά,

τόσο πιο πυκνό και ανθεκτικό
γίνεται το αντίστοιχο πλέγμα.

Για παράδειγμα,
το τροπικό δάσος του Αμαζονίου,

μία από τις πιο ποικιλόμορφες
βιολογικά περιοχές της Γης

εξαιτίας των περίπλοκων
οικοσυστημάτων του,

του τεράστιου μείγματος ειδών,

και της γενετικής ποικιλομορφίας
στους πληθυσμούς αυτών των ειδών.

Εδώ υπάρχουν αναρριχώμενα φυτά,

τα οποία σκαρφαλώνουν από το έδαφος
μέχρι τον θόλο του δάσους,

μπλέκονται με τις κορυφές
των δέντρων και αναπτύσσουν

χοντρούς ξυλώδεις βλαστούς που παρέχουν
στήριξη στα πανύψηλα αυτά δέντρα.

Με τη βοήθεια των φυτών αυτών,

τα δέντρα παρέχουν σπόρους, καρπούς
και φύλλα στα φυτοφάγα ζώα,

όπως ο τάπιρος και το αγκούτι,

τα οποία διασπείρουν τους σπόρους τους
σε όλο το δάσος για να φυτρώσουν.

Τα απομεινάρια τους καταναλώνονται
από εκατομμύρια εντόμων

που αποσυνθέτουν και ανακυκλώνουν
τα θρεπτικά, εμπλουτίζοντας το έδαφος.

Το τροπικό δάσος
είναι ένα τεράστιο σύστημα

που συγκροτείται από πολλά μικρότερα,
όπως αυτό,

με το καθένα να φέρει διασυνδεδεμένα είδη.

Κάθε κρίκος παρέχει σταθερότητα
στον επόμενο,

ενδυναμώνοντας
το πλέγμα της βιοποικιλότητας.

Το πλέγμα αυτό ενισχύεται περαιτέρω

από τη γενετική ποικιλότητα
εντός του κάθε είδους,

που τους επιτρέπει
να αντιμετωπίζουν τις όποιες αλλαγές.

Τα είδη που στερούνται
γενετικής ποικιλότητας

λόγω απομόνωσης
ή μικρού μεγέθους πληθυσμών,

είναι πολύ πιο ευάλωτα
σε αυξομειώσεις που προκαλούνται

από κλιματικές αλλαγές, ασθένειες
ή κατακερματισμό ενδιαιτημάτων.

Όποτε εξαφανίζεται κάποιο είδος λόγω
εξασθένισης της γονιδιακής του δεξαμενής,

λύνεται ένας κόμπος
και διαλύονται μέρη του δικτύου.

Άρα, τι θα συνέβαινε εάν αφαιρούσαμε
ένα είδος από το τροπικό δάσος;

Θα κατέρρεε το σύστημα;

Πιθανότατα όχι.

Ο αριθμός των ειδών,

η γενετική τους ποικιλότητα,

και η πολυπλοκότητα των οικοσυστημάτων

σχηματίζουν μια τόσο πλούσια
βιοποικιλότητα στο δάσος

που η εμφάνιση ενός κενού στο πλέγμα
δε θα οδηγήσει στο ξετύλιγμά του.

Το δάσος παραμένει ανθεκτικό
και ανακάμπτει μετά από μία αλλαγή.

Αυτό όμως δεν είναι αληθές
για όλες τις περιπτώσεις.

Σε ορισμένα περιβάλλοντα, η αφαίρεση
ενός και μόνο σημαντικού συστατικού του

μπορεί να υπονομεύσει ολόκληρο το σύστημα.

Δείτε για παράδειγμα
τους κοραλλιογενείς υφάλους.

Πολλοί οργανισμοί σε έναν ύφαλο
είναι εξαρτημένοι από τα κοράλλια.

Προσφέρουν σημαντικά μικροενδιαιτήματα,
καταφύγιο και χώρο για αναπαραγωγή

σε χιλιάδες είδη από ψάρια,
καρκινοειδή και μαλάκια.

Τα κοράλλια σχηματίζουν επίσης
αλληλοεξαρτώμενες σχέσεις

με μύκητες και βακτήρια.

Τα κοράλλια είναι από μόνα τους
ένας αργαλειός

στον οποίο υφαίνεται το μπερδεμένο
πλέγμα της βιοποικιλότητας.

Για το λόγο αυτό και τα κοράλλια
είναι θεμελιώδεις οργανισμοί,

πάνω στους οποίους στηρίζονται
πολλοί άλλοι για την επιβίωσή τους.

Τι συμβαίνει λοιπόν όταν
καταστροφικές πρακτικές ψαρέματος,

μόλυνση και καταστάσεις
όξυνσης των ωκεανών

εξασθενίζουν τα κοράλλια
ή ακόμα και τα θανατώνουν;

Ακριβώς αυτό που μάλλον σκέφτεστε.

Η απώλεια των βασικών αυτών ειδών

προκαλεί ζημιά
και στους εξαρτώμενους οργανισμούς,

απειλώντας όλη τη βιοκοινότητα του υφάλου.

Το οικοσύστημα, τα είδη
και η γενετική ποικιλότητα,

μαζί διαμορφώνουν το περίπλοκο
πλέγμα της βιοποικιλότητας

που είναι ζωτικής σημασίας
για την επιβίωση των οργανισμών στη Γη.

Και εμείς οι άνθρωποι είμαστε
συνδεδεμένοι στο πλέγμα αυτό.

Όταν ακόμα και λίγα νήματα χάνονται,

η ίδια μας η ευημερία απειλείται.

Εάν κοπούν πολλοί σύνδεσμοι,
διακινδυνεύουμε να ξηλωθεί τελείως.

Το μέλλον είναι απρόβλεπτο,

αλλά η βιοποικιλότητα αποτελεί
μια ασφαλιστική δικλείδα,

ένα δίχτυ προστασίας της Γης,
που προστατεύει την επιβίωσή μας.