چرا فیل‌ها هرگز چیزی را فراموش نمی‌کنند - الکس گندلر

درس‌های کامل را در این آدرس ببینید: http://ed.ted.com/lessons/why-elephants-never-forget-alex-gendler

این یک جمله معروف است که فیل‌ها هرگز چیزی را فراموش نمی‌کنند. اما هرچه بیشتر در مورد فیل‌ها یاد می‌گیریم، بیشتر به نظر می‌رسد که حافظه قابل توجه فیل‎ها تنها یک جنبه از یک هوش باور نکردنی است که آن‌ها را به عنوان موجوداتی اجتماعی، خلاق و خیرخواه در روی زمین ساخته باشد. الکس گندلر ما را به درون ذهن باور‌نکردنی و فراموش نشدنی فیل‌ها می‌برد.

درس از الکس گندلر، انیمیشن از آوی آفر.

این یک جمله معروف است که
فیلها هرگز چیزی را فراموش نمیکنند،

اما این حیوانات باشکوه، چیزی بیشتر از
جانداران غولپیکر کندرو هستند.

هرچه بیشتر در مورد فیلها یاد میگیریم،

بیشتر به چشم میآید که
حافظه فوقالعاده فیلها

تنها یک جنبه از هوش باورنکردنی آنهاست

که آنها را یکی از اجتماعیترین، خلاقترین،

و خیرخواهترین موجودات
بر روی زمین میگرداند.

برخلاف بسیاری از ضربالمثلها،
آنچه در مورد حافظه فیلها است

از لحاظ علمی کاملاً دقیق است.

فیلها همه اعضای گله خود را میشناسند،

آنها میتوانند ۳۰ نفر از همراهان خود را
با قوه بینایی و بویایی تشخیص دهند.

این کمک بزرگی در زمان مهاجرت است

یا وقتی که با سایر
فیلهای خشمگین مواجه میشوند.

آنها همچنین نشانههای خاصی را به یاد آورده
و تشخیص میدهند که خطر را نشان میدهد

و میتوانند مکانهای مهمی را
مدتها پس از آخرین بازدیدشان به یاد آورند.

اما این خاطرات نامرتبط با
بقای آنهاست که بسیار جذاب است.

فیلها نهتنها همراهان
گله خود را به یاد میآورند

بلکه هر جانور دیگری که تأثیر قوی
بر آنها داشته است را هم به یاد میآورند.

در موردی، دو فیل سیرک
که برای مدت کوتاهی باهم اجرا داشتند

۲۳ سال بعد که از یک راه عبور میکردند
از دیدن هم بسیار شاد شدند

این شناخت، فقط به سایر گونههای
خودشان محدود نمیشود.

فیلها انسانهایی را که با آنها ارتباط داشتند
بعد از چند دهه جدایی میشناسند

همه اینها نشان میدهد که حافظه فیلها
فراتر از پاسخ به محرکها پیش میرود.

با نگاهی به داخل سرشان،
میتوانیم دلیل آن را بیابیم.

فیلها دارای بزرگترین مغز
در میان همه پستانداران زمین هستند،

همچنین رشد و بهره مغذی موثری دارند.

این اندازه مغز است
نسبت به چیزی که ما انتظار داریم

برای اندازه بدن یک حیوان

و بهره مغزی فیلها تقریباً
بهاندازه شامپانزهها بالا است.

و با وجود رابطهای دور

سیر تکامل، مغز فیلها را بهطور
قابلتوجهی مشابه مغز انسان ساخته است،

با نورونها و سیناپسهای بسیار زیاد

و هیپوکامپوس و قشر مغزی فوق پیشرفته.

هیپوکامپوس بهشدت با احساسات مرتبط است،
و به تجدید خاطرات کمک میکند

با رمزنگاری تجربیات مهم
به خاطرات بلند مدت.

توانایی تشخیص این تجربیات
حافظه فیلها را

یک نیروی ذهنی پیچیده و سازگار، و فراتر
از حفظ حافظه از روی عادت بدل ساخته است.

این چیزی است که به فیلهایی که در جوانی از
خشکسالی جان سالم دربردهاند اجازه میدهد

در بزرگسالی علائم هشداردهنده
خشکسالی را تشخیص دهند،

به همین دلیل است که قبایلی با رئیس مسنتر
نرخ بقای بالاتری دارند.

متأسفانه، این همان چیزی است که باعث میشود
فیلها یکی از چند حیوان غیر انسان باشند که

از اختلالات فشار روانى
پس از آسیبها رنج ببرند.

از سوی دیگر، قشر مغزی
آنها را قادر به حل مسئله میکند،

که فیلها آن را به
روشهای بسیار خلاقانهای نشان دادهاند.

آنها همچنین مشکلات را
با همکاری هم برطرف میکنند،

گاهی اوقات حتی محققان را گول میزنند
و شریکان خود را بهخوبی مدیریت میکنند.

و آنها محاسبات ابتدایی را درک میکنند،

مقدار نسبی میوهها را بعد از
چندین تغییر در دو سبد دنبال میکنند.

ترکیبی نادر از حافظه و حل مسئله

میتواند بعضی از
رفتارهای هوشمندانه فیلها را توضیح دهد،

اما بعضی از چیزهایی را که ما تازه شروع
به یادگیری کردهایم توضیح نمیدهد

در مورد زندگی روحی آنها.

فیلها با استفاده از همهچیز ارتباط
برقرار میکنند از علائم بدن و آواهای صوتی

تا صداهای ریز و سنگین با دامنه کوتاه
که کیلومترها دورتر هم شنیده میشود.

و درک آنها از این ترکیبات نشان میدهد که
آنها زبان و دستور زبان خودشان را دارند.

این هوش زبانی میتواند
فراتر از یک ارتباط ساده باشد.

فیلها کارهای هنری را
با انتخاب و ترکیب دقیق

رنگها و عناصر مختلف ایجاد میکنند.

آنها میتوانند دوازده تن موسیقی متمایز را
تشخیص داده و ملودیها را از نو بیافرینند.

و بله، گروه موسیقی فیلی هم داریم.

اما شاید شگفتانگیزترین چیز درباره فیلها

توانایی حتی مهمتر
از زیرکی آنهاست:

حس همدردی، نوعدوستی و
عدالتخواهی آنها است.

فیلها تنها حیوانات غیرانسانی هستند که
برای مردههای خود سوگواری میکنند،

مراسم خاکسپاری را انجام میدهند
و برمیگردند تا قبرهایشان را ملاقات کنند.

آنها همچنین برای سایر گونههای دیگر هم
نگرانی خود را نشان دادهاند.

فیل کارگری نمیپذیرفت که کنده درخت را
در داخل حفرهای پایین بیاورد

چونکه سگی در آنجا خوابیده بود،

فیلهایی که با انسانهای مجروح
مواجه شدهاند از آنها محافظت کردهاند

و بهآرامی آنها را
با خرطوم خود آرام کردهاند.

از سوی دیگر، فیلها
به روستاهای انسان حمله میکنند

معمولاً این حملات پس از جمعآوری یا
شکار غیرمجاز گروهی فیلها رخداده است،

که نشانگر انتقام عمدی آنها است.

وقتی همه این شواهد را در نظر میگیریم،

با این واقعیت که فیلها
یکی از گونههای اندکی هستند

که میتوانند تصویر خود را
در آینه تشخیص دهند،

دشوار است که از این نتیجه فرار کنیم

که آنها موجوداتی آگاه،
هوشمند و عاطفی هستند.

متأسفانه، رفتارهای انسانی در برابر فیلها
این موضوع را منعکس نمیکند،

زیرا آنها هنوز هم از تخریب زیستگاهشان
در آسیا رنج میبرند،

شکار عاج در آفریقا،
و بدرفتاری و اسارت در سراسر جهان.

با توجه به آنچه
اکنون در مورد فیلها میدانیم

و آنچه آنها به ما درباره
هوش حیوانات آموزش میدهند،

این مهمتر از هر زمان دیگری است
تا اطمینان بیابیم که

چیزی که شاعر انگلیسی "جان دان" بهعنوان
"شاهکار بزرگ طبیعت" توصیف کرده است

از پرده جهان هستی ناپدید نمیشود.