Robert Gupta: Między muzyką a medycyną

Kiedy Robert Gupta znalazł się na rozdrożu między studiami medycznymi a karierą muzyka, odkrył dla siebie miejsce po środku, ze smyczkiem w ręku i poczuciem sprawiedliwości społecznej w sercu. Opowiada wzruszającą historię o osobach zepchniętych na margines społeczeństwa i o potędze muzykoterapii, która odnosi sukcesy tam, gdzie zawodzi konwencjonalna medycyna.

(Muzyka)

(Brawa)

Dziękuję bardzo. (Brawa)

Być tutaj to wyjątkowy zaszczyt.

Kilka tygodni temu widziałem na YouTube

film o Gabrielle Giffords, posłance w USA,

pokazujący, jak odzyskiwała zdrowie

po tym okropnym postrzale.

Kula weszła w lewą półkulę mózgu

i zniszczyła ośrodek Broki, centrum mowy.

Podczas sesji Gabby pracuje z logopedką

i z trudem wymawia proste słowa.

i z trudem wymawia proste słowa.

Widać, że jest coraz bardziej zrozpaczona,

aż wreszcie wybucha płaczem,

bez słowa, w objęciach logopedki.

Po chwili logopedka obiera nowy kurs

i zaczynają śpiewać.

Gabby śpiewa przez łzy

i wyraźnie wymawia słowa piosenki

opisującej jej uczucia.

W skali opadającej śpiewa:

"Niech świeci, niech świeci".

To potężne i przejmujące
przypomnienie o tym,

że piękno muzyki potrafi przemawiać tam,

gdzie zawodzą słowa,
a tu dosłownie pomaga mówić.

Ten film przypomniał mi

o pracach znanego neurologa,
dr. Gottfrieda Schlauga,

który studiował na
Harvardzie muzykę i neurobiologię.

Schlaug wypromował popularną muzykoterapię:

terapię intonacją melodyczną.

Schlaug odkrył, że pacjenci
po wylewie z afazją

nie potrafią budować zdań z 3 czy 4 słów,

ale umieją wyśpiewać słowa piosenek,

takich jak "Sto lat",

albo przebojów The Eagles
czy Rolling Stones.

Po 70 godzinach
intensywnej nauki śpiewu odkrył,

że muzyka zmieniła połączenia
w mózgu chorego

i stworzyła nowe centrum mowy

w prawej półkuli,

żeby skompensować uszkodzenia w lewej.

Jako siedemnastolatek
odwiedziłem laboratorium Schlauga.

Objaśnił mi wiodące badania
na temat muzyki i mózgu.

Otóż muzycy mają
zupełnie inną strukturę mózgu

niż osoby niebędące muzykami.

Słuchanie muzyki

rozświetla cały mózg,

od płatów czołowych aż do móżdżku.

Muzyka stosowana jest w neuropsychiatrii

w pracy z dziećmi z autyzmem

i pacjentami z depresją
i zaburzeniami lękowymi.

U chorych na Parkinsona

muzyka zmniejsza drżączkę
i problemy z poruszaniem się,

a w późnych stadiach choroby Alzheimera

pacjenci, którzy nie poznają
już własnej rodziny,

potrafią przypomnieć sobie utwór Chopina,

którego nauczyli się w dzieciństwie.

Odwiedzając Schlauga,
miałem ukryty motyw.

Znalazłem się wtedy na rozdrożu,

próbując wybrać między muzyką a medycyną.

Właśnie zrobiłem licencjat i podjąłem pracę

jako asystent w laboratorium
Dennisa Selkoe'a,

na Uniwersytecie Harvarda,
gdzie badałem chorobę Parkinsona.

Zakochałem się w neurobiologii,
chciałem zostać chirurgiem,

jak Paul Farmer czy Rick Hodes,

śmiałkowie, którzy na Haiti czy w Etiopii
pomagają chorym na AIDS

w walce z gruźlicą wielolekoodporną,

oraz dzieciom chorym
na oszpecającego raka.

Chciałem być lekarzem
pracującym dla Czerwonego Krzyża

lub w Lekarzach Bez Granic.

Z drugiej strony,
całe życie grałem na skrzypcach.

Muzyka była dla mnie
więcej niż pasją - była obsesją.

Była tlenem. Miałem szczęście studiować

w szkole Julliarda na Manhattanie.

Debiutowałem z Zubinem Mehtą
i Filharmonią Izraelską w Tel Awiwie.

Okazało się, że Gottfried Schlaug

studiował grę na organach
w Konserwatorium Wiedeńskim,

ale zostawił muzykę
dla kariery medycznej.

Tamtego dnia musiałem go zapytać,

jak podjął tę decyzję.

Odparł, że czasem nadal marzy,

by wrócić do organów, jak dawniej,

i że medycyna może zaczekać,

ale skrzypce nie.

Po dwóch latach dalszych studiów muzycznych

postanowiłem porwać się z motyką na słońce

zanim zdam na medycynę,
jak dobry hinduski syn,

by zostać kolejnym doktorem Guptą. (Śmiech)

Odważyłem się stanąć do przesłuchań

do Filharmonii w Los Angeles.

Robiłem to po raz pierwszy.
Po trzech dniach

grania za parawanem, dostałem ofertę pracy.

To było jak marzenie.

Występy w słynnej sali
koncertowej Walta Disneya,

w orkiestrze obecnie pod batutą
słynnego Gustavo Dudamela,

a co ważniejsze, w otoczeniu
muzyków i mentorów,

którzy stali się dla mnie nową rodziną,

nowym muzycznym domem.

W rok później spotkałem
innego muzyka z Julliarda,

który bardzo pomógł mi
odnaleźć własny głos

i tożsamość muzyka.

Nathaniel Ayers studiował w Julliard
w klasie kontrabasu,

ale jako 20-latek
przeszedł szereg psychoz.

Leczono go w Bellevue chloropromazyną.

30 lat później skończył na ulicy,

jako bezdomny, w centrum Los Angeles.

Jego historia przyświecała kampanii

na rzecz zdrowa psychicznego w USA,

o czym opowiada książka i film "Solista".

Zaprzyjaźniliśmy się
i zacząłem uczyć go skrzypiec.

Obiecałem, że jeśli będzie miał skrzypce,

zawsze odbędę z nim lekcję.

Odwiedziłem go w Skid Row wiele razy

i przy każdym naszym spotkaniu

muzyka wywoływała go
z najciemniejszych chwil,

które dla mojego niewytrenowanego oka

wyglądały na początek napadu schizofrenii.

Granie dla Nathaniela
nabrało głębszego znaczenia,

bo chodziło o porozumienie tam,

gdzie zawiodły słowa.

O głębsze od słów przesłanie,

które odbierał na pierwotnych
poziomach psychiki.

Ja ofiarowałem mu od siebie muzykę.

Oburzało mnie, że ktoś taki jak Nathaniel

może żyć na ulicy w Skid Row
z powodu choroby,

ale choć dziesiątki tysięcy innych

mieszkało w takich samych warunkach,

nie powstanie książka
ani film o tragedii,

przez którą znaleźli się na ulicy.

W samym sercu swojego kryzysu
pomyślałem, może naiwnie,

że muzyka mnie wybrała,

ale tak naprawdę Skid Row

potrzebuje raczej kogoś
takiego jak Paul Farmer,

a nie kolejnego wykonawcy
muzyki klasycznej.

W rezultacie to Nathaniel pokazał mi,

że moją pasją jest zmiana,

a jeśli chcę coś zmienić,
mam przecież idealny instrument.

Muzyka to pomost między naszymi światami.

Robert Schumann,

niemiecki kompozytor romantyczny,
powiedział kiedyś:

"Wlewanie światła w serca ludzkie,

oto obowiązek artysty".

To wyjątkowo wzruszający cytat,

bo sam Schumann cierpiał na schizofrenię

i zmarł w przytułku.

Zainspirowany przez Nathaniela,

założyłem organizację muzyków ze Skid Row

pod nazwą Symfonia Uliczna,

żeby rozświetlić najciemniejsze miejsca

koncertami dla bezdomnych
i psychicznie chorych

w przytułkach i klinikach Skid Row.

Graliśmy dla kombatantów
z zaburzeniami lękowymi,

dla więźniów
i niepoczytalnych przestępców.

Po występie w stanowym szpitalu Pattona

w San Bernardino podeszła do nas kobieta,

zalana łzami.

Cierpiała na porażenie mózgowe, trzęsła się

i pięknie uśmiechała, mówiąc,

że pierwszy raz słyszała
muzykę klasyczną.

Myślała, że jej się nie spodoba,

ale czuła się, jak skąpana
w świetle słonecznym.

Powiedziała, że nikt ich dotąd nie
odwiedzał i że dzięki muzyce

pierwszy raz od 6 lat
opanowała drżączkę bez leków.

Okazało się, że przez te koncerty

z dala od scen, świateł rampy i fraków,

muzycy stają się przekaźnikami

olbrzymich korzyści terapeutycznych,

dzięki wpływowi muzyki na mózg,

dotarciu do tych,
którzy nie mieliby dostępu

do rodzaju muzyki,
który my wykonujemy.

Medycyna leczy więcej niż tylko ciało.

Podobnie potęga i piękno muzyki

Podobnie potęga i piękno muzyki

to nie tylko rozrywka.

Muzyka to więcej niż estetyka piękna.

Synchronizacja emocji, jakich doświadczamy,

słuchając opery Wagnera
lub symfonii Brahmsa

albo muzyki kameralnej Beethovena,

uwidacznia to, co dla nas, ludzi, wspólne,

dogłębnie powiązaną świadomość empatyczną,

która, zdaniem neuropsychiatry
Iaina McGilchrista,

jest wbudowana w prawą półkulę mózgu.

W pozbawiających osoby
chore psychiczne człowieczeństwa

sytuacjach bezdomności czy uwięzienia

piękno muzyki daje szansę

na przekroczenie ograniczeń.

Przypomina, że doznawanie
piękna i człowieczeństwo

nadal są dla tych ludzi dostępne.

Iskra piękna i tego, co ludzkie,

zmienia się w nadzieję.

Czy to poprzez medycynę,
czy poprzez muzykę,

to właśnie musimy zbudować

w naszym społeczeństwie, w słuchaczach,

by zainspirować wewnętrzne ozdrowienie.

Chcę zakończyć cytatem z Johna Keatsa,

angielskiego poety romantycznego,

który pewnie wszyscy znacie.

Keats także poświęcił karierę medyczną,

dla poezji, ale zmarł mając
rok więcej niż ja teraz.

"Piękno to prawda, a prawda to piękno.

oto co wiesz na ziemi
i co wiedzieć trzeba".

(Muzyka)

(Brawa)