Return to Video

بۆچی ئێمە بڕیاری درووست نادەین؟ - سارا گارۆفالۆ

  • 0:07 - 0:09
    با بڵێین تۆ لە پڕۆگرامێکی تەلەڤیزیۆنیت.
  • 0:09 - 0:12
    لە گێمی یەکەم ١٠٠٠ دۆلارت بردووەتەوە
  • 0:12 - 0:15
    کاتێک کە چەرخەکەت سوڕاندووە.
  • 0:15 - 0:17
    ئێستا ھەڵبژاردنێکت ھەیە.
  • 0:17 - 0:20
    دەتوانیت ٥٠٠ دۆلاریتر وەکو پاداشت وەربگریت
  • 0:20 - 0:23
    یان دەتوانیت شێر و خەت بکەیت.
  • 0:23 - 0:26
    ئەگەر شێر بێت ١٠٠٠ دۆلاریتر ببەیتەوە.
  • 0:26 - 0:29
    ئەگەر خەت بێت ھیچ
    بڕە پارەیەکت دەست ناکەوێت.
  • 0:29 - 0:34
    لە گێمی دووەم٢٠٠٠ دۆلاریتر دەستکەوتووە
    بەڵام میلی چەرخەکە دەکەوێتە سەر بەشی سزا.
  • 0:34 - 0:36
    ئێستا ھەڵبژاردەیەکیترت ھەیە.
  • 0:36 - 0:39
    دەتوانیت یان ٥٠٠ دۆلار لە دەست بدەیت،
  • 0:39 - 0:42
    یان بەختت لە شێر و خەتدا بەکار بهێنیت.
  • 0:42 - 0:44
    ئەگەر شێر بێت، ھیچ شتێک لە دەست نادەیت،
  • 0:44 - 0:49
    بەڵام ئەگەر خەت بێت، ١٠٠٠دۆلار
    لە دەست دەدەیت.
  • 0:49 - 0:50
    ئەگەر وەکو زۆربەی خەڵکی بیت،
  • 0:50 - 0:54
    ڕەنگە تۆ لە گێمی یەکەمدا
    پارەکەت هەڵبژارد بێت
  • 0:54 - 0:57
    لە گێمی دووەمیشدا، شێر و خەت بکەیت.
  • 0:57 - 1:00
    بەڵام ئەگەر بیری لێبکەیتەوە
    ئەمە ھیچ مانایی نییە.
  • 1:00 - 1:04
    هەلی بردنەوە و ئەنجام لە
    ھەردوو گێمەکە وەکو یەکە.
  • 1:04 - 1:09
    کەواتە بۆچی گێمی دووەم
    زۆر ترسێنەرترە؟
  • 1:09 - 1:13
    وەڵامەکە خۆیی لە دیاردەیەکدا دەبینێتەوە
    کە پێی دەڵێن "توڕەیی لە خۆڕایی".
  • 1:13 - 1:15
    بە پێی بیردۆزی ڕێژەیی ئابوری،
  • 1:15 - 1:19
    پێویستە یاسایەکی سادەی بیرکاری
    بەسەریاندا جێبەجێ ببێت
  • 1:19 - 1:23
    کە ئاستی مەترسی بۆ ئاستی
    لە دەستدان، پێوانە دەکات.
  • 1:23 - 1:25
    بەڵام توێژینەوەکان دەریان خستوە
    زۆربەی خەڵک،
  • 1:25 - 1:29
    ئەو کاریگەرییە نەرێنییەی کە هەستی پێ دەکەن
    لە کاتی لە دەست دانی شتێکدا،
  • 1:29 - 1:35
    کاریگەرییەکەی دووئەوەندە بەھێزترە لە
    ئەرێنی بوون لە دەستکەوتنی هەمان شتدا.
  • 1:35 - 1:40
    نەمانی ڕق یەکێکە لە لایەنگرەکانی فێربوون
    کە لە ڕێگەی لێکۆڵینەوە دەردەکەوێت،
  • 1:40 - 1:44
    بابەتەکانی چارەسەرکردنی کێشە بە ئەزموونی
    پێشوو و ژیرییەوە بەندە
  • 1:44 - 1:47
    وەک لە وریایی شیکردنەوە.
  • 1:47 - 1:50
    و ئەم بیرە کورتبڕانە دەتوانن سەربکێشن
    بۆ بڕیارە نابەجێیەکان،
  • 1:50 - 1:51
    نەک وەک عاشق بوون
  • 1:51 - 1:53
    یان بازدان لەسەر گردێکەوە،
  • 1:53 - 1:58
    بەڵام بیروڕا هەڵەکان دەتوانرێن بە ئاسانی
    بسلەمێندرێن کە هەڵەن.
  • 1:58 - 2:04
    بارودۆخەکانی ئەگەرەکان لە خۆدەگرن
    کە بەدناون بۆ ئەنجامدانی تاقیکردنەوەکان.
  • 2:04 - 2:09
    بۆ نمونە، با بڵێن تۆ زارەکە هەڵ دەدەیت
    ٤ ڕووی سەوز و ٢ ڕووی سور
  • 2:09 - 2:11
    بیست جار.
  • 2:11 - 2:14
    دەتوانیت یەکێک لەم زنجیرە
    زارانەی خوارەوە ھەڵبژێریت،
  • 2:14 - 2:17
    و ئەگەر هەڵبژاردنەکەت ڕاست بوو،
    ٢٥ دۆلار دەبەیتەوە.
  • 2:17 - 2:19
    کامیانت هەڵدەبژارد؟
  • 2:19 - 2:24
    لە توێژینەوەکاندا، ٪٦٥ی بەشداربووان
    کە خوێندکاری زانکۆ بوون
  • 2:24 - 2:26
    وەڵامی ڕیزی B ییان هەڵبژارد
  • 2:26 - 2:30
    ھەرچەندە" A"کورترە و" B" دەگرێتەخۆ،
  • 2:30 - 2:32
    بە واتایەکی تر، زیاتر پێ دەچێت.
  • 2:32 - 2:35
    ئەمە ئەوەیە کە پێی دەڵێین
    بەهەڵەداچوون.
  • 2:35 - 2:37
    لێرەدا پێشبینی دەکەین ڕووی
    سەوز زیاتر ببینین،
  • 2:37 - 2:42
    کەواتە مێشکمان دەتوانێت فێڵمان لێ بکات
    لە هەڵبژاردنی وەڵامە ڕاستەکە.
  • 2:42 - 2:46
    هەروەها تاقیکاریەکانیش سامناکن
    بە گشتی لە مامەڵەکردن لەگەڵ ژمارەکان.
  • 2:46 - 2:49
    لە نمونەیەکدا، خوێندکاران دابەش
    دەبن بەسەر دوو گروپدا.
  • 2:49 - 2:55
    گروپی یەکەم دەپرسن ئەگەر ماھاتما غاندی
    لە پێش یان لە دوایی تەمەنی ٩ ساڵی مردبێت،
  • 2:55 - 3:00
    لە کاتێکدا دووەمیان دەپرسن ئەگەر لە
    پێش یان لە دوایی تەمەنی ١٤٠ ساڵی مردبێت.
  • 3:00 - 3:03
    ئاشکرایە ھەردوو ژمارەکە
    دوورن لە یەکتریەوە،
  • 3:03 - 3:07
    بەڵام کە خوێندکارەکان پرسیاریان لێ دەکرێت
    بۆ زانینی ڕاستی ئەو تەمەنەی تێیدا مردوە،
  • 3:07 - 3:10
    زۆربەیی وەڵامەکانی گروپی یەکەم سەروو
    ٥٠ ساڵی بوو
  • 3:10 - 3:14
    لە کاتێکدا ھی گرووپی دووەم سەروو (٦٧) بوو.
  • 3:14 - 3:17
    هەرچەندە دەبوو زانییارییە هەڵەکان
    لە پرسیارەکانی سەرەتدا
  • 3:17 - 3:19
    نا پەیوەستبان بە یەکترەوە،
  • 3:19 - 3:22
    ھێشتاش کاریگەری لەسەر
    خەمڵاندنەکانی خوێندکارەکان هەیە.
  • 3:22 - 3:25
    "ئەمە نمونەیەکە بۆ "کاریگەری لەنگەرگرتن،
  • 3:25 - 3:28
    و بە زۆری لە بازاڕکردن
    و گفتوگۆکاندا بەکاردێت
  • 3:28 - 3:31
    کە دەیانەوێت نرخی شتەکانییان بەرز بکەنەوە
    کە خەڵک دەیەوێت بیکڕێت.
  • 3:31 - 3:35
    ھەروەھا ئەگەر تاقیکار ڕابەری ھەموو
    ئەو بڕیارە هەڵانە بکات،
  • 3:35 - 3:37
    بۆچی ئەوانمان ھەیە؟
  • 3:37 - 3:40
    چونکە دەتوانن بە تەواوی کاریگەر بن
  • 3:40 - 3:41
    بە درێژایی مێژووی مرۆڤ،
  • 3:41 - 3:46
    مانەوە پشت دەبەستێت بە بڕیارێکی
    خێرا بە هەبوونی چەند زانییارییەکی کەم.
  • 3:46 - 3:50
    کاتێک کە کات نییە بۆ شیکردنەوەیەکی
    گونجاو بۆ ھەموو ئەگەرەکان،
  • 3:50 - 3:53
    لەو کاتەدا، تاقیکارەکە دەتوانێت
    زۆر هاوکارمان بێت.
  • 3:53 - 3:57
    بەڵام ژینگەی ئەمڕۆ پێویستی
    بە بڕیاری ئاڵۆزتر هەیە،
  • 3:57 - 4:01
    و ئەم بڕیارانە زۆر ناڕەوان بۆ ئەو بەشانەی
    کە بێ ئاگاین لێیان،
  • 4:01 - 4:04
    کە کاریگەرییان هەیە لەسەر
    تەندروستی و پەروەردە
  • 4:04 - 4:06
    و دارایی و دادگەریش.
  • 4:06 - 4:08
    ناتوانین مێشکی تاقیکارەکانمان دابخەین،
  • 4:08 - 4:11
    بەڵام دەتوانین فێرببین
    ئاگادار بین.
  • 4:11 - 4:14
    کاتێک توشی بارودۆخێک دەبیت
    کە مامەڵە لەگەڵ ژمارەکان،
  • 4:14 - 4:15
    گریمانە،
  • 4:15 - 4:17
    یان زانیاری زۆر دەکەیت،
  • 4:17 - 4:18
    بۆ چرکەیەک بوەستە
  • 4:18 - 4:23
    و وایدابنێ کە وەڵامێکی
    ژیرانەش ڕەنگە شتێکی ناڕاست بێت.
Title:
بۆچی ئێمە بڕیاری درووست نادەین؟ - سارا گارۆفالۆ
Speaker:
سارا گارۆفالۆ
Description:

تەواوی وانەکە لێرە ببینە:
http://ed.ted.com/lessons/the-psychology-behind-irrational-decisions-sara-garofalo

زۆربەی خەڵکی بڕیارێک دەدەن کە "ژیرانە نییە" لە دیدگای ئابوورییەوە-- مانای وایە ئەم بڕیارانە ئەنجامی باش بە دەستەوە نادەن. بۆچی وایە؟ ئێمە بە تەنیا لە مامەڵەکردن لەگەڵ ژمارەکان و چەرخەکاندا خراپین؟ یانیش میکانیزمێکی سایکۆلۆژی لە پشتەوەیە؟ سارا گارۆفالۆ دەڵێت بابەتەکانی چارەسەری کێشە بە بنەمای ئەزموونەکانی پێشوو و ژیرییەوە بەندە نەک شیکار کردنی دۆخەکە.

ئامادەکردنی سارا گارۆفالۆ، دەرهێنانی TOGETHER.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:39

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.