Return to Video

Belalı bir probleminiz mi var? Önce, nasıl tost yaptığınızı söyleyin

  • 0:00 - 0:02
    Birkaç yıl önce,
  • 0:02 - 0:05
    insanların karmaşık problemleri anlamasına
    ve çözmesine yardımcı olan
  • 0:05 - 0:09
    basit bir tasarım egzersizine rastladım.
  • 0:09 - 0:13
    Bu tarz birçok tasarım egzersizi gibi,
    başta saçma gibi görünüyordu;
  • 0:13 - 0:15
    fakat derinlemesine incelediğimde,
  • 0:15 - 0:17
    nasıl birlik olduğumuz ve
    bazı şeylere nasıl anlam
  • 0:17 - 0:21
    kazandırdığımız hakkında beklenmedik
    gerçekleri ortaya çıkardı.
  • 0:21 - 0:23
    Egzersiz 3 kısımdan oluşuyor
  • 0:23 - 0:25
    ve hepimizin bildiği bir şeyle başlıyor,
  • 0:25 - 0:27
    bu da nasıl tost yapıldığıdır.
  • 0:27 - 0:31
    Temiz bir sayfaya keçeli kalem ile
  • 0:31 - 0:35
    hiç kelime kullanmadan
    nasıl tost yapıldığını çizerek başlarsınız
  • 0:35 - 0:37
    Herkes şunun gibi bir şey çizer.
  • 0:37 - 0:40
    Dilimlenmiş bir somun ekmek çizer
    sonra ekmek kızartma makinesine koyar.
  • 0:40 - 0:43
    Tost bir süre bekler.
  • 0:43 - 0:48
    Ve fırlar, işte bu!
    İki dakika sonra tost ve mutluluk.
  • 0:49 - 0:54
    Yıllar boyu, yüzlerce
    tost çizimi biriktirdim,
  • 0:54 - 0:55
    bazıları çok iyiydi;
  • 0:55 - 0:59
    çünkü tost yapım sürecini
    çok net resimlemişlerdi.
  • 0:59 - 1:02
    Bazıları ise, evet, çok iyi değildi.
  • 1:02 - 1:07
    Gerçekten çok kötüydü çünkü ne demeye
    çalıştıklarını bilemiyordunuz.
  • 1:07 - 1:09
    Derinlemesine incelediğimde gördüm ki
  • 1:09 - 1:13
    kimisi tost yapımının bazı yönlerini
    gizlerken, bazılarını ortaya koydu.
  • 1:13 - 1:15
    Yani bazıları sadece tost ile,
  • 1:15 - 1:18
    tostun dönüşümüyle ilgili.
  • 1:18 - 1:21
    Diğerleri ise ekmek kızartma
    makinesi ile,
  • 1:21 - 1:24
    ve mühendisler bunun mekaniğini
    çizmeye bayılıyorlar.
  • 1:24 - 1:26
    (Gülüşmeler)
  • 1:26 - 1:28
    Bazıları ise insanlarla ilgilidir.
  • 1:28 - 1:32
    İnsanların edindiği
    deneyimleri görsellemeyle ilgilidir.
  • 1:32 - 1:35
    Bazıları ise tostun markete kadar giden
  • 1:35 - 1:37
    tedarik zinciriyle ilgilidir.
  • 1:37 - 1:41
    Tedarik zinciri, ışınlanma
    ağları üzerinden
  • 1:41 - 1:44
    tarla ve buğdaya yoluna
  • 1:44 - 1:47
    ve Büyük Patlama'ya kadar
    gerilere gidiyor.
  • 1:47 - 1:49
    Bu çılgınlık.
  • 1:49 - 1:51
    Fakat bu çizimler inanılmaz
    farklı olsa bile,
  • 1:51 - 1:54
    kesinlikle ortak bir özellik
    paylaşıyorlar,
  • 1:54 - 1:57
    görebiliyor musunuz merak ediyorum.
  • 1:57 - 2:00
    Gördünüz mü? Bunlarda ortak olan ne?
  • 2:00 - 2:03
    Çoğu çizimde düğüm ve oklar var.
  • 2:03 - 2:08
    Düğümler ekmek kızartma makinesi ve
    insanlar gibi somut nesneleri gösteriyor,
  • 2:08 - 2:12
    oklar ise düğümler arasındaki
    bağlantıyı gösteriyor.
  • 2:12 - 2:15
    Düğüm ve okların bu kombinasyonu
  • 2:15 - 2:17
    sistem modelini oluşturuyor
  • 2:17 - 2:20
    ve bir şeyin nasıl çalıştığıyla ilgili
  • 2:20 - 2:23
    zihnimizde olan modelleri
    görünür yapıyor.
  • 2:23 - 2:25
    Yani oluşan değer bu.
  • 2:25 - 2:27
    Bu sistem modellerinin
    ilginç tarafı
  • 2:27 - 2:29
    farklı bakış açılarını ortaya çıkarması.
  • 2:29 - 2:33
    Örneğin, Amerikalılar tostu
    ekmek kızartma makinesinde yapar.
  • 2:33 - 2:34
    Bu apaçık.
  • 2:34 - 2:38
    Tabi ki Avrupalılar tostu tavada yaparken,
  • 2:38 - 2:42
    ve çoğu öğrenci ateşte yapar.
  • 2:42 - 2:46
    Bunu gerçekten anlayamıyorum.
    Birçok MBA öğrencisi bunu yapıyor.
  • 2:46 - 2:49
    Evet, düğümleri sayarak
    karmaşıklığı ölçebilirsiniz.
  • 2:49 - 2:53
    Her gösterimde ortalama dört
    ila sekiz düğüm var.
  • 2:53 - 2:56
    Bundan az olduğunda,
    çizim saçma görünebilir
  • 2:56 - 2:59
    fakat hızlı anlaşılır,
  • 2:59 - 3:04
    13'ten fazla olduğunda, çizim
    harita şokuna uğratabilir.
  • 3:04 - 3:05
    Bu çok karmaşık.
  • 3:05 - 3:08
    Yani 5 ile 13 arası ideal olan.
  • 3:08 - 3:10
    Yani bir şeyi görsel olarak
    anlatmak isterseniz,
  • 3:10 - 3:14
    gösteriminizde 5 ila 13 düğüm olsun.
  • 3:14 - 3:17
    Çizimde yetenekli olmayabiliriz;
  • 3:17 - 3:21
    ama karmaşık şeyleri basit şeylere
    nasıl böleceğimizi ve
  • 3:21 - 3:24
    tekrar nasıl bir araya getireceğimizi
    sezgisel olarak biliyoruz.
  • 3:24 - 3:27
    Böyle bu bizi egzersizimizin ikinci
    kısmına getiriyor,
  • 3:27 - 3:29
    nasıl tost yapıldığına;
  • 3:29 - 3:32
    fakat bu defa yapışkan notlar
    veya kartlarla.
  • 3:32 - 3:33
    Şimdi sırada ne var?
  • 3:34 - 3:37
    Evet, çoğu insan kartlarla daha net,
    detaylı ve mantıklı düğümler
  • 3:37 - 3:40
    yapmaya eğilimlidir.
  • 3:40 - 3:43
    Adım adım yapılan analizi görebilirsiniz.
  • 3:43 - 3:47
    Modellerini oluştururken,
    düğümleri hareket ettiriyorlar,
  • 3:47 - 3:49
    Lego gibi yeniden düzenliyorlar.
  • 3:49 - 3:53
    Saçma gibi görünse de
    aslında bu gerçekten önemli.
  • 3:53 - 3:58
    Bu hızlıca ifade etme, yansıtma
    ve analiz etme tekrarı
  • 3:58 - 4:01
    netlik kazanmak için tek yol.
  • 4:01 - 4:04
    Bu tasarım sürecinin özü.
  • 4:04 - 4:06
    Ve sistem teoristleri bize
  • 4:06 - 4:09
    bir gösterimi değiştirmedeki kolaylığın,
    modeli geliştirmedeki
  • 4:09 - 4:13
    istekliliğimizle bağlantılı
    olduğunu söylüyor.
  • 4:13 - 4:17
    Yani yapışkanlı not sistemleri sadece
    daha akıcı değil,
  • 4:17 - 4:21
    ayrıca statik çizimlere göre genellikle
    daha fazla düğüm üretiyor.
  • 4:21 - 4:23
    Çizimler daha da zenginleşiyor.
  • 4:23 - 4:26
    Ve bu bizi egzersizin üçüncü
    kısmına getiriyor,
  • 4:26 - 4:30
    nasıl tost yapıldığına;
    fakat bu defa grupça.
  • 4:30 - 4:31
    Şimdi sırada ne var?
  • 4:31 - 4:33
    Sıradaki şu:
  • 4:33 - 4:36
    Dağınık bir şekilde başlıyor
    ve çok dağınıklaşıyor
  • 4:36 - 4:38
    sonra daha da dağınıklaşıyor
  • 4:38 - 4:40
    ama insanlar modellerini sadeleştirdikçe
  • 4:40 - 4:43
    en iyi düğümler daha
    belirgin hale geliyor,
  • 4:43 - 4:45
    ve her tekrarda model
    daha da netleşiyor
  • 4:45 - 4:48
    çünkü insanlar birbirlerinin fikirleri
    üzerine inşa ediyorlar.
  • 4:48 - 4:52
    Ortaya herkesin kendi bakış
    açılarındaki çeşitliliği birleştiren
  • 4:52 - 4:56
    birleşik sistem modeli çıkıyor.
  • 4:56 - 4:58
    Toplantılarda çoğu zaman
  • 4:58 - 5:01
    meydana gelenden farklı bir sonuç bu,
    değil mi?
  • 5:01 - 5:04
    O halde, bu çizimler 20 veya daha fazla
    düğüm içerebilir
  • 5:04 - 5:06
    ama katılımcılar harita şoku yaşamazlar
  • 5:06 - 5:10
    çünkü modelin oluşturulmasına kendileri
    katkıda bulunurlar.
  • 5:10 - 5:13
    İlginç olan bir şey daha şu:
    Gruplar spontane olarak karıştırıp
  • 5:13 - 5:17
    ilave organizasyon katmanları ekliyorlar.
  • 5:17 - 5:19
    Mesela, tezatlıklarla mücadele etmek için,
  • 5:19 - 5:22
    dallanan ve paralel
    desenler ekliyorlar.
  • 5:22 - 5:25
    Bu arada, eğer bunu tamamıyla
    sessizlik içinde yaparlarsa
  • 5:25 - 5:28
    çok daha iyi ve çok daha
    hızlı yapıyorlar.
  • 5:28 - 5:30
    Gerçekten ilginç --
    konuşma şekil alıyor.
  • 5:30 - 5:34
    Bundan çıkarılacak önemli
    dersler şunlar.
  • 5:34 - 5:36
    Öncelikle çizmek, olayları
    düğümleri olan sistemler
  • 5:36 - 5:40
    ve onların ilişkileri olarak
    algılamamıza yardım ediyor.
  • 5:40 - 5:43
    Hareket eden kartlar daha iyi
    sistem modelleri oluşturuyor;
  • 5:43 - 5:46
    çünkü çok daha akıcı
    tekrarlar yapıyoruz.
  • 5:46 - 5:49
    Ve grup notlarıyla en anlaşılır
    modeller yapılıyor
  • 5:49 - 5:53
    çünkü birçok farklı bakış açısını
    sentezliyoruz.
  • 5:53 - 5:54
    Yani bu ilgi çekici.
  • 5:54 - 5:58
    İnsanlar doğru şartlar altında
    beraber çalıştıklarında,
  • 5:58 - 6:01
    grup modeller bireysel modellerden
    çok daha iyi.
  • 6:01 - 6:06
    Bu yüzden bu yaklaşım nasıl tost
    yapıldığını çizmekte çok başarılı,
  • 6:06 - 6:10
    peki ya şirket vizyonu, müşteri deneyimi
    veya uzun dönemli sürdürebilirlik
  • 6:10 - 6:14
    gibi daha alakalı ve baskılayıcı
  • 6:14 - 6:17
    bir şeyi çizmek istersen?
  • 6:17 - 6:20
    Organizasyonlar, çılgın problemlerini
  • 6:20 - 6:24
    işbirliği içinde çizerek ele aldıkça
  • 6:24 - 6:27
    görsel bir devrim gerçekleşiyor.
  • 6:27 - 6:31
    Dünyalarını hareket eden düğüm
    ve bağlantılar olarak görenlerin
  • 6:31 - 6:33
    diğerlerinden daha önde
    olduğuna inanıyorum.
  • 6:33 - 6:35
    Ve uygulaması gerçekten çok basit.
  • 6:35 - 6:38
    Bir soru ile başlarsın,
    düğümleri toplarsın,
  • 6:38 - 6:41
    düğümleri sadeleştirirsin,
    bunu tekrarlarsın,
  • 6:41 - 6:47
    sadeleştirirsin ve sadeleştirirsin
    ve şekil oluşur,
  • 6:47 - 6:51
    grup netlik kazanır
    ve soruyu cevaplarsın.
  • 6:53 - 6:59
    Yani bu basit görselleştirme işlemi ve
    bunu defalarca yapma
  • 6:59 - 7:02
    oldukça kayda değer
    sonuçlar ortaya koyuyor.
  • 7:02 - 7:04
    Bilmeniz gereken
  • 7:04 - 7:07
    önemli olanın tek başına
    model değil,
  • 7:07 - 7:10
    iletişimin olduğudur.
  • 7:10 - 7:11
    Referans alınan bu görsel çerçeveler
  • 7:11 - 7:16
    yüzlerce hatta binlerce düğüme
    kadar genişleyebilir.
  • 7:16 - 7:19
    Rodale adında bir organizasyondan
    örnek vereceğim.
  • 7:19 - 7:20
    Büyük bir yayıncılık şirketi.
  • 7:20 - 7:23
    Bir sene bir miktar para kaybettiler ve
  • 7:23 - 7:27
    yönetici takımı üç gün boyunca tüm
    uygulamalarını görselleştirdi.
  • 7:27 - 7:33
    İlginç olan, tüm işletmeyi
    sistem sistem
  • 7:33 - 7:35
    görselleştirdikten sonra
  • 7:35 - 7:38
    50 milyon dolar kazancı kurtarmalarıydı.
  • 7:38 - 7:43
    Ayrıca müşteri derecelendirmeleri
    D'den A'ya yükseldi.
  • 7:43 - 7:46
    Neden? Yönetici takımının
    düzenlemesinden dolayı.
  • 7:46 - 7:50
    Bu nedenle ciddi problemlere birlik
    içinde oluşturulan görselleştirme yöntemi
  • 7:50 - 7:54
    ile çözüm bulmalarında
    organizasyonlara yardım ediyorum,
  • 7:54 - 7:57
    oluşturduğum drawtoast.com adlı sitede
  • 7:57 - 8:01
    bir takım iyi uygulamaları biriktiriyorum.
  • 8:01 - 8:03
    Böylece bir çalışmayı nasıl
    yürüteceğinizi,
  • 8:03 - 8:06
    görsel dili,
  • 8:06 - 8:10
    genel problem çözmede uygulayabileceğiniz
    bağlantı ve düğümlerin yapısını öğrenip,
  • 8:10 - 8:14
    organizasyonlarda karşılaştığımız
    zorlu problemleri aşmak için
  • 8:14 - 8:19
    çeşitli şablon örnekleri
    indirebilirsiniz.
  • 8:19 - 8:23
    Yani saçma gibi görünen tost
    çizme egzersizi
  • 8:23 - 8:27
    net, uyumlu ve düzenli olmamıza
    yardımcı oluyor.
  • 8:27 - 8:30
    O halde, bundan sonra ilginç bir sorunla
    karşılaştığınızda,
  • 8:30 - 8:32
    tasarımın bize ne öğrettiğini
    hatırlayın.
  • 8:32 - 8:36
    Fikirlerinizi görünür, somut ve
    kayda değer yapın.
  • 8:36 - 8:39
    Basit, eğlenceli ve güçlü.
  • 8:39 - 8:42
    Bunun kutlamaya değer bir
    fikir olduğuna inanıyorum.
  • 8:42 - 8:44
    Teşekkürler.
  • 8:44 - 8:49
    (Alkışlar)
Title:
Belalı bir probleminiz mi var? Önce, nasıl tost yaptığınızı söyleyin
Speaker:
Tom Wujec
Description:

Tost yapımı kulağa çok karmaşık gelmiyor - ta ki biri sizden bu süreci adım adım çizmenizi isteyene kadar. Tom Wujec insanlara ve takımlara nasıl tost yaptıklarını sormaya bayılıyor; çünkü bu süreç, iş hayatında karşılaştığımız en büyük ve en karmaşık problemleri nasıl çözebileceğimizle ilgili beklenmedik gerçekleri ortaya koyuyor. Bu egzersizi nasıl yapacağınızı öğrenin ve Wujec'in binlerce insanın tost yapışını izlerken yaptığı tespitleri dinleyin.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:01

Turkish subtitles

Revisions