Return to Video

Świat ukryty w muzeach historii naturalnej - Joshua Drew

  • 0:07 - 0:09
    Myśląc o muzeach historii naturalnej,
  • 0:09 - 0:14
    pewnie wyobrażacie sobie wystawy
    pełne prehistorycznych eksponatów,
  • 0:14 - 0:15
    takich jak dinozaury,
  • 0:15 - 0:16
    meteoryty
  • 0:16 - 0:18
    czy kamienie szlachetne.
  • 0:18 - 0:21
    Ale za fasadą edukacyjnej ekspozycji,
  • 0:21 - 0:25
    stanowiącej zaledwie 1% całej kolekcji,
  • 0:25 - 0:30
    kryją się laboratoria, w których
    dochodzi do naukowych przełomów.
  • 0:30 - 0:31
    Za nieoznaczonymi drzwiami
  • 0:31 - 0:34
    i na piętrach, na które
    nie zabierze was żadna winda,
  • 0:34 - 0:37
    można znaleźć okna
    na niesamowite światy.
  • 0:37 - 0:42
    Ten labirynt korytarzy i laboratoriów
    to naukowe sanktuarium,
  • 0:42 - 0:46
    gromadzące nieskończenie wiele eksponatów.
  • 0:46 - 0:50
    Naukowcy próbują tu
    rozwikłać tajemnice ewolucji,
  • 0:50 - 0:51
    początków kosmosu
  • 0:51 - 0:54
    i historii naszej planety.
  • 0:54 - 0:57
    Jedno muzeum może mieć miliony okazów.
  • 0:57 - 1:00
    Amerykańskie Muzeum
    Historii Naturalnej w Nowym Jorku
  • 1:00 - 1:04
    ma w swojej kolekcji
    ponad 32 miliony eksponatów.
  • 1:04 - 1:06
    Oto jeden z nich.
  • 1:06 - 1:09
    Naukowcy określili dokładny czas
    i miejsce jego znalezienia
  • 1:09 - 1:14
    i użyli różnych technik datowania,
    żeby określić jego wiek.
  • 1:14 - 1:17
    Powtórzcie tę czynność
    milion razy, a te rośliny,
  • 1:17 - 1:18
    zwierzęta,
  • 1:18 - 1:19
    minerały,
  • 1:19 - 1:20
    szczątki
  • 1:20 - 1:25
    i artefakty pozwolą zajrzeć
    do czasów i miejsc na całym świecie
  • 1:25 - 1:28
    na przestrzeni miliardów lat.
  • 1:28 - 1:30
    Kiedy pojawia się problem badawczy,
  • 1:30 - 1:35
    naukowcy zaglądają przez takie okna,
    sprawdzając różne hipotezy.
  • 1:35 - 1:40
    Na przykład w 1950 roku
    populacje ptaków drapieżnych,
  • 1:40 - 1:41
    takich jak sokoły wędrowne,
  • 1:41 - 1:42
    sowy
  • 1:42 - 1:45
    i orły, zaczęły w tajemniczy sposób maleć,
  • 1:45 - 1:49
    aż w końcu wiele z nich,
    w tym bielika amerykańskiego,
  • 1:49 - 1:51
    uznano za gatunki zagrożone.
  • 1:51 - 1:55
    Na szczęście naukowcy
    z Muzeum Historii Naturalnej w Chicago
  • 1:55 - 1:58
    od dziesięcioleci zbierali jaja
    tych drapieżników.
  • 1:58 - 2:02
    Odkryli, że skorupy jaj były kiedyś grube,
  • 2:02 - 2:04
    ale zaczęły robić się cieńsze,
  • 2:04 - 2:10
    gdy na uprawach zaczęto rozpylać
    środek owadobójczy znany jako DDT.
  • 2:10 - 2:12
    DDT zabijał owady,
  • 2:12 - 2:16
    jednak gdy przylatywały ptaki
    i zjadały stosy martwych robaków,
  • 2:16 - 2:19
    DDT zaczął odkładać się w ich ciele.
  • 2:19 - 2:21
    Przeszedł w górę łańcucha pokarmowego
  • 2:21 - 2:26
    i ptaki drapieżne wchłonęły go
    w tak wysokich stężeniach,
  • 2:26 - 2:28
    że skorupy jaj stały się cieńsze,
  • 2:28 - 2:32
    więc nie mogły utrzymać piskląt.
  • 2:32 - 2:34
    Wszędzie było pełno omletów,
  • 2:34 - 2:36
    póki naukowcy z muzeum w Chicago
  • 2:36 - 2:38
    i innych z instytucji
  • 2:38 - 2:40
    nie rozwiązali zagadki, ratując świat.
  • 2:40 - 2:43
    Ameryka dziękuje
    Muzeum Historii Naturalnej.
  • 2:43 - 2:45
    Muzea historii naturalnej,
    okna w przeszłość,
  • 2:45 - 2:48
    rozwiązały wiele innych naukowych zagadek.
  • 2:48 - 2:51
    Badacze skorzystali z kolekcji,
  • 2:51 - 2:53
    aby odtworzyć genom Neandertalczyka,
  • 2:53 - 2:56
    odkryć geny odpowiadające
    za czerwone futro mamutów
  • 2:56 - 3:01
    i wskazać miejsce narodzin
    prehistorycznych rekinów gigantów.
  • 3:01 - 3:04
    Na świecie istnieje około
    900 muzeów historii naturalnej,
  • 3:04 - 3:07
    które każdego roku dokonują
    nowych odkryć i spostrzeżeń
  • 3:07 - 3:11
    na temat przeszłości,
    teraźniejszości i przyszłości Ziemi.
  • 3:11 - 3:14
    Muzealne eksponaty pomagają
    zrozumieć, jak obecne zagrożenia,
  • 3:14 - 3:16
    na przykład globalne zmiany klimatu,
  • 3:16 - 3:18
    wpływają na nasz świat.
  • 3:18 - 3:20
    Przyrodnicy przez ponad sto lat
  • 3:20 - 3:24
    zbierali próbki z jeziora Walden Pond,
  • 3:24 - 3:27
    uwiecznionego w utworach
    Henry'ego Davida Thoreau.
  • 3:27 - 3:30
    Dzięki takim ludziom jak Thoreau
  • 3:30 - 3:33
    wiadomo, że rośliny wokół Walden Pond
  • 3:33 - 3:38
    zakwitają trzy tygodnie
    wcześniej niż 150 lat temu.
  • 3:38 - 3:41
    Ponieważ zmiany te zachodzą stopniowo,
  • 3:41 - 3:45
    jedna osoba może ich nie zauważyć,
  • 3:45 - 3:47
    ale dzięki muzealnym kolekcjom
  • 3:47 - 3:52
    mamy ciągły zapis pokazujący,
    jak zmienia się świat.
  • 3:52 - 3:54
    Podczas następnej wizyty
    w muzeum historii naturalnej
  • 3:54 - 3:57
    pamiętajcie, że to, co widzicie,
    to tylko jeden klejnot
  • 3:57 - 4:01
    w wielkiej naukowej skarbnicy.
  • 4:01 - 4:05
    Za tymi ścianami i wokół was
    są okna do zapomnianych światów.
  • 4:05 - 4:07
    Kto wie,
  • 4:07 - 4:11
    może pewnego dnia jakiś naukowiec
    zajrzy przez jedno z nich i zobaczy was.
Title:
Świat ukryty w muzeach historii naturalnej - Joshua Drew
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-hidden-worlds-within-natural-history-museums-joshua-drew

Myśląc o muzeach historii naturalnej, pewnie wyobrażacie sobie wystawy pełne prehistorycznych eksponatów, takich jak dinozaury, meteoryty czy kamienie szlachetne. Jednak za fasadą edukacyjnej ekspozycji kryją się laboratoria, w których mają miejsce naukowe przełomy. Joshua Drew otwiera wrota do ukrytego świata w muzeach historii naturalnej.

Lekcja: Joshua Drew, animacja: Provincia Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:27

Polish subtitles

Revisions