Thế nào là ung thư bạch cầu? - Danilo Allegra và Dania Puggioni

Xem toàn bộ: http://ed.ted.com/lessons/what-is-leukemia-danilo-allegra-and-dania-puggioni

Các tế bào gốc có trong tuỷ xương rất quan trọng với sức khoẻ của chúng ta bởi chúng sẽ trở thành các tế bào máu mới giúp chống chịu và bảo vệ cơ thể. Nhưng khi quá trình biến đổi gặp vấn đề, những đột biến có hại sẽ khiến các tế bào bắt đầu nhân lên không kiểm soát- tạo thành ung thư bạch cầu. Danilo Allegra và Dania Puggioni giải thích quá trình dẫn tới ung thư và một số cách điều trị đối với loại bệnh này.

Bài giảng bởi Danilo Allegra và Dania Puggioni, minh họa vởi Zedem Media.

Bất chấp những tiến bộ trong y học,

ung thư vẫn là một trong những chẩn đoán
khủng khiếp nhất đối với một bệnh nhân.

Nguyên nhân khiến ung thư rất khó chữa
là bởi nó không phải một bệnh,

mà là một nhóm bệnh gồm hơn 100 loại bệnh
xuất hiện ở nhiều loại tế bào khác nhau.

Và có một loại ung thư
mang lại rủi ro nhiễm bệnh

cho trẻ em cao hơn các loại khác.

Đó là "ung thư bạch cầu"
(ung thư máu),

một loại ung thư bắt nguồn
từ các tế bào gốc trong tuỳ xương.

Một tế bào gốc cũng giống như
một em bé sơ sinh,

tuy chưa phát triển nhưng
mang trong mình một tiềm năng lớn.

Nhiều tế bào gốc được phân chia
và trở thành tế bào của các cơ quan

như gan, não, và tim.

Nhưng trong một số mô tế bào,

chúng có thể tiếp tục phân chia
thành tế bào gốc mới khi cơ thể lớn lên,

cho tới lúc trưởng thành để có thể
tiếp tục phân chia thành các tế bào mới,

phục vụ cho nhu cầu của cơ thể.

Tuỷ xương là một ví dụ,

đó là nơi các tế bào gốc phân chia
thành nhiều loại tế bào máu khác nhau.

Tuỷ xương bao gồm các hồng cầu.

đóng vai trò mang ô-xi từ phổi
tới tất cả các mô tế bào,

và tiểu cầu, có thể giúp máu ngừng chảy
nhờ băng lại các mạch máu bị tổn thương

và bạch cầu,

đóng vai trò bảo vệ cơ thể, chống lại
những kẻ xâm nhập mang nguy cơ tiềm tàng.

Tới một lúc nào đó,

quá trình phân chia tể bào gốc
xảy ra lỗi

và những đột biến có hại
xuất hiện trong DNA của các tế bào.

Các tế bào mang DNA thường tự tiêu huỷ,

nhưng một số tế bào lỗi
thường bỏ qua chu trình này,

mà nhân đôi một cách mất kiểm soát,
kể cả khi chúng mất đi chức năng ban đầu.

Đây là thứ chúng ta biết đến dưới tên
"tế bào ung thư".

Lí do ung thư máu là loại ung thư
thường gặp nhất ở trẻ em vẫn chưa rõ

nhưng một yếu tổ
đóng góp có thể vì

chỉ cần một hoặc hai biến thể DNA
đã có thể gây ra ung thư máu,

trong khi đa số các loại ung thư khác
cần rất nhiều biến thể,

điều này cho phép ung thư bạch cầu
xuất hiện nhanh hơn các loại khác.

Hơn nữa, một số biến thể DNA
có thể xuất hiện ở các tế bào bạch cầu

trong quá trình phát triển bào thai

làm gia tăng nguy cơ xảy ra
ung thư máu giai đoạn đầu.

Mặc dù bệnh này dễ ảnh hưởng tới trẻ em
hơn các loại ung thư khác,

đa số các ca mắc ung thư bạch cầu
vẫn là người trưởng thành.

Khi ung thư máu tấn công, các tế bào lỗi
sẽ nhân rộng trong máu và tuỷ xương,

cho tới khi chúng chiếm trọn toàn bộ
chỗ trống và năng lượng còn sót lại.

Tới khi tuỷ xương
không thể sản sinh được

số lượng tế bào khoẻ mạnh cần thiết

máu sẽ cạn kiệt.

Sự thiếu hụt tế bào hồng cầu

đồng nghĩa với các cơ bắp
không được cung cấp đủ ô-xi,

số lượng tiểu cầu sụt giảm khiến
chúng không thể chữa lành các vết thương

và sự khan hiếm của các tế bào bạch cầu
khiến hệ thống miễn dịch suy yếu,

làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Để tái tạo lại hoạt động bình thường
của máu,

các tế bào ung thư bạch cầu
cần được khử bỏ.

Nhưng do ung thư máu không tồn tại
dưới dạng u hạch,

nên ta không thể loại bỏ nó
bằng phẫu thuật.

Thay vào đó, các tế bào này sẽ bị diệt trừ
ngay trong cơ thể

bằng nhiều biện pháp,
bao gồm trị liệu hoá học,

kết hợp nhiều loại thuốc
có khả năng tiêu diệt

các tế bào đang nhân đôi quá nhanh.

Không may, biện pháp này đem lại
tác dụng phụ

làm tiêu diệt các tế bào khỏe mạnh
như các tế bào trong nang tóc hoặc ruột.

Trong một số trường hợp, liều lượng
được yêu cầu quá lớn,

khiến tất cả các tế bào trong
tuỷ xương bị chết,

bao gồm cả các tế bào gốc.

Trong trường hợp này, cơ thể sẽ không còn
khả năng tự tái tạo tế bào máu mới.

May mắn thay, các sự trợ giúp bên ngoài
có thể đưa vào cơ thể

dưới dạng tế bào gốc
từ tuỷ xương được hiến tặng.

Một khi được cấy ghép vào
cơ thể bệnh nhân,

chúng nhanh chóng nhân rộng
số lượng trong tuỷ xương và máu.

Tuy nhiên, cấy ghép tuỷ xương
là một quá trình phức tạp

yêu cầu sự tương thích kháng nguyên
giữa người hiến và người nhận,

để tránh tế bào được cấy ghép
tấn công các cá thể ngoại lai

vốn là tế bào của chính người bệnh.

Khác với truyền máu,

HLA có tới hàng ngàn loại,

thậm chí anh chị em ruột hoặc họ hàng
có thể không có tuỷ tương thích.

Trong trường hợp này, việc tìm kiếm
được mở rộng ra một cơ sở dữ liệu,

bao gồm cấu trúc gen của hàng triệu
người tình nguyện hiến tuỷ xương.

Càng có nhiều người hiến tặng tiềm năng,

thì sẽ có càng nhiều người bệnh
được cứu sống bằng ghép tuỷ thành công.

Ung thư máu có thể là căn bệnh đáng sợ,
nhưng ta có rất nhiều sức mạnh và hi vọng.