Verilerde kendimizi nasıl bulabiliriz

Giorgia Lupi insan hikayeleri anlatmak için sayılara nüanslar kazandırarak verileri kullanıyor. Bu etkileyici konuşmada günlük hayatımızın olağan detaylarını bile görselleştirerek ve soyut ve sayılamaz olanı, görülebilen, hissedilebilen ve doğrudan hayatlarımızla bağlanabilen bir şeye dönüştürerek veriye nasıl kişisellik katabileceğimizi anlatıyor.

Geçen haftam bu şekilde göründüğü gibiydi.

Ne yaptım,

kiminleydim,

uyanık olduğum her saat için
duyduğum esas duygular

Geçenlerde kaybettiğim babamı düşündüğüm
gibi duygular gelseydi

veya tam anlamıyla endişe
ve vesveselerden kaçabilseydim

ve biraz takıntılı olduğumu düşünüyorsanız

muhtemelen haklısınız.

Ama şüphesiz, bu canlandırmadan,

benim hakkında bu diğerinden daha fazla
şey öğrenebilirsiniz,

bu görüntülere muhtemelen
daha aşinasınız

ve hatta şu an telefonunuzda
olması muhtemel.

Attığınız adımlara ait çubuk grafikler,

uyku kaliteniz için dairesel grafikler

sabah koşularınızın rotası.

Benim işim verilerle çalışmak.

Bir veri görselleştirme tasarım
şirketi işletiyorum,

bu şirkette bilginin erişilebilir olması
için görsel sunumlar yardımıyla

yollar geliştirip tasarlıyoruz.

Yıllar sonra işimden öğrendiğim şey

veriyi ve onların gerçek potansiyelini
gerçekten anlayabilmek için

bazen onları unutup

onların içini görmemiz gerekir.

Çünkü veri her zaman sadece gerçekliği
göstermek için kullandığımız bir araçtır.

Onları her zaman başka bir şeyin
yerini tutar gibi kullanırız

ama asla gerçek değiller.

Şimdi bir dakikalığına bunu

ilk olarak anladığım zamana geri dönelim.

1994'te 13 yaşındaydım.

İtalya'da bir gençtim.

Politika ile ilgilenmek için çok gençtim

ama bir iş adamı olan
Silvio Berlusconi'nin

ılımlı sağ için başkanlığa
koştuğunu biliyordum.

Biz çok liberal bir şehirde yaşadık

ve babam Demokrat Parti'de
bir politikacıydı.

Kimsenin Berlusconi'nin seçilebileceğini
düşünmediğini hatırlıyorum -

bir seçenek bile olamazdı.

Oldu ama.

O hissi çok iyi hatırlıyorum.

Tam bir sürpriz oldu,

babam şehirde ona oy veren
kimseyi tanımadığına dair yemin ediyordu.

Bu ilk kez elimdeki verinin

gerçeklikten tamamen saptırılmış
bir görüntü verdiği zamandı.

Veri örneğim oldukça sınırlı ve çarpıktı,

muhtemelen sebep buydu, düşündüm ki
bir fanusta yaşadım

ve yeterince dışarıyı görme şansım olmadı.

Şimdi 8 Kasım 2016'ya,
ABD'ye geri gidelim

internet anketleri,

istatistiksel modeller,

başkanlık seçiminde olası bir
sonuçta anlaşan tüm uzmanlar.

Bu sefer yeterince
veri var gibi görünüyordu

ve içinde yaşadığımız kapalı
dairenin dışını görmek daha kolaydı

ama yine yapamadık.

Çok tanıdık bir duyguydu.

Önceden de yaşamıştım.

sanırım bu defa verinin bizi
yanılttığını söylemek doğru olur

ve oldukça şaşırtıcı şekilde.

Verilere güvendik

ama olan şey,

en saygın gazetede bile

her şeyi iki basit yüzdeli sayıya
indirgeme saplantısıdır,

etkili bir başlık atmak amacı

bizi bu iki sayıya ve yalnızca

bu iki sayıya odakladı.

Mesajı basitleştirmek

ve umulan kırmızı ve mavi
güzel bir harita çizmek amacıyla

asıl noktayı tamamen kaçırdık.

Hikayeler olduğunu bir şekilde unuttuk

bu sayıların ardındaki
insanoğlunun hikayelerini

Farklı bir durumda

fakat çok benzer bir noktada,

bu kadın tarafından takımıma
tuhaf bir sorun sunuldu.

Bir çok veriyle bize geldi

fakat en sonunda olası en insancıl
hikayelerden birini açıklamak istedi.

Bu kadın Samantha Cristoforetti.

İlk İtalyan kadın astronottu

ve Uluslararası Uzay İstasyonuna

altı ay süren bir sefer öncesi
bizimle görüştü.

Bize dedi ki: "Ben uzaya gidiyorum

ve edineceğim veriyle
insanlara ulaşmak için anlamlı bir şeyler

yapmak istiyorum''

Uluslararası Uzay İstasyonu'na bir görev

terabaytlarca veri ile sonuçlanır,

hayal edebileceğiniz her şey hakkında;

Dünya etrafında yörüngeler,

ISS'in hızı ve konumu

ve sensörlerinden gelen binlerce
canlı yayının tümü.

Düşünebileceğimiz tüm
somut veriye sahiptik,

seçimden önce tıpkı
uzmanlarda olduğu gibi,

o halde tüm bu sayıların anlamı nedir?

İnsanlar sayıların hatrına,
veriyle ilgilenmez

çünkü sayılar asla asıl nokta değildir.

Onlar daima bir sonu ifade ederler.

Açıklamamız gereken hikaye şu,

minik bir kutuda bir insan var,

başınızın üstünde, uzayda uçan

ve aslında onu, açık bir gecede
çıplak gözle görebilirsiniz.

Böylece bir bağlantı kurmak için verileri
kullanmaya karar verdik

Samantha ve onu aşağıdan
izleyen tüm insanlar arasında

"Uzayda Arkadaşlar" adıyla tasarladığımız

Samantha'ya "merhaba" diyebileceğiniz
basit bir web uygulaması geliştirdik

bulunduğunuz yerden

ve aynı anda çevrimiçi olan
tüm insanlara "merhaba"

dünyanın her yanından

Tüm bu "merhabalar"
haritada görünen izler bıraktı.

Samantha uçarken

ISS'ten Twitter kullanarak

her gün herkese el sallıyordu.

Bu olay insanların görev verilerini
çok farklı bir açıdan görmelerini sağladı.

Bütün bunlar teknolojiden daha çok
insan doğası ve merakımızla ilgili oldu.

Yani veri deneyimi güçlendirdi,

insanoğlunun hikayeleri ise yön vericiydi.

Binlerce kuıllanıcının
çok olumlu yanıtları

bana çok önemli bir ders verdi:

Verilerle çalışma, soyutu
ve sayılamazı, görülebilen,

hissedilebilen ve hayatlarımızla
ve davranışlarımızla

doğrudan yeniden bağlanabilen
bir şeye dönüştürme

yollarını tasarlamak demektir.

Ancak bu süreçte

sayılar ve teknoloji takıntısının bizi
yönlendirmesine izin verirsek

elde edilmesi zor olan bir şeye dönüşür.

Ama verileri, ifade ettikleri hikayelere
bağlamak için daha fazlasını yapabiliriz.

Teknolojiyi tamamen kaldırabiliriz.

Birkaç yıl önce bu diğer
kadınla karşılaştım,

Stefanie Posavec --

veri hakkındaki tutku ve saplantısını
benimle paylaşan Londralı bir tasarımcı.

Birbirimizi tanımıyorduk

ama çok radikal bir deney
yapmaya karar verdik,

sadece veri kullanarak iletişim kurmak,

başka bir dil yok

ve verimizi paylaşmak için
hiç teknoloji kullanmamayı seçtik.

Aslında tek iletişim yolumuz

eski moda postane kanalıyla olacaktı.

"Sevgili Veri" için bir yılda her hafta,

birbirimizi tanımak için
kişisel verimizi kullandık;

haftalık paylaşılan olağan başlıklar
çerçevesinde kişisel veriler,

hislerimizden,

partnerlerimizle ilişkilerimize,

yapılan iltifatlardan
çevremizdeki seslere.

Daha sonra bir kartpostal boyutunda
bir kağıda elle çizeceğimiz,

her hafta Londra'dan

benim yaşadığım şehre,
New York'a ve New York'tan

onun yaşadığı şehre,

Londra'ya göndereceğimiz
kişisel bilgilerimiz.

Kartpostalın ön yüzünde
veri görselimiz var

ve arka yüzünde

tabii ki diğer kişinin adresi

ve görseli anlamada gerekli
açıklayıcı işaretler var.

Projenin ilk haftasında

gerçekten çok sıkıcı
ve kişisel olmayan bir başlık seçtik.

Bir haftada zamanı
kaç kere kontrol ederiz?

İşte benim kartın ön yüzü:

Her küçük sembolün, zamanı kontrol ettiğim

tüm zamanları gösterdiğini görebilirsiniz,

günler ve farklı saatler için
kronolojik olarak yerleştirilmiş --

gerçekten karmaşık hiçbir şey yok.

Fakat zaten bu anlarla ilgili

anekdotsal detayları
nasıl eklediğimi işaretlerde görüyorsunuz.

Aslında farklı sembol türleri
neden o zamanı işaretlediğimi --

ne yaptığımı gösteriyor.

Sıkıldım mı? Acıktım mı?

Geciktim mi?

Saate öylesine mi baktım
yoksa bilerek mi kontrol ettim?

İşte işin püf noktası --

verilerimi kullanarak günlerimi

ve kişiliğimi gösterme.

Örneğin, asla bitmeyen geç kalma
endişemi keşfetmek ve açığa çıkarmak için

verileri bir mercek veya
bir süzgeç olarak kullanma,

mutlaka her zaman dakik olsam da.

Stefania ve ben bir yılı 'şimdilik'
bilgisayarların bir araya getiremeyeceği

nüanslara odaklanmaya bizi zorlaması için

verilerimizi elle toplayarak

sadece aktivitelerimizi değil,

kullandığımız kelimeleri ve
fikirlerimizi de incelemek için

verileri kullanarak harcadık.

Söylediğimiz ve bize söylenen

"Teşekkür" sözlerini izlediğimiz
ve çoğunlukla tanımadığım insanlara

teşekkür ettiğimi fark ettiğim
üç sayılı haftada olduğu gibi.

Görünen o ki garsonlara karşı
aşırı teşekkür ediciyim

ama kesinlikle bana yakın olanlara
yeterince teşekkür etmiyorum.

Bir yıl boyunca

bu tür hareketlere bilfiil dikkat
edip onları sayma işlemi

bir ritüel halini aldı.

Gerçekten bizi değiştirdi.

Kendimizle daha uyumlu hale geldik,

davranışlarımız ve çevremiz
konusundaki farkındalığımız arttı.

Bir yıl boyunca Stefanie ve ben
ortak veri günlüğümüz sayesinde

her an temas halindeydik,

ama sadece kendimizi bu sayıların içine
koyduğumuz için bunu yapabiliyorduk,

en kişisel hikayelerimizi
onlara ekleyerek.

Bu sayıların gerçekten anlamlı olması

ve bizi temsil etmesi için tek yol buydu.

Kişisel verilerinizi görselleştirmeye
başlamanızı veya yabancı bir

mektup arkadaşı bulmanızı istemiyorum.

Fakat her tür veriyi

görüşmenin başlangıcı olarak

düşünmenizi istiyorum,

sonu olarak değil.

Çünkü veri tek başına asla
bir çözüm olmayacaktır.

Veriler nedenle bizi çok kötü yanılttı

çünkü gerçeği yansıtacak
doğru miktarda içerik bulundurmada

başarısız olduk,

incelikli, karmaşık
ve girift bir gerçeklik.

Bu iki sayıya bakmaya devam ettik,

onları saplantı yaptık,

dünyamız bir çift rakama

ve bir at yarışına
dönüşebilirmiş gibi davranarak,

gerçek hikayeler,

gerçekten önem arz edenler,

başka yerdelermiş gibi.

Bu hikayelere sadece modellerle
ve algoritmalarla bakarak kaçırdığımız şey

"veri insanlığı" adını verdiğim şeydir.

Rönesans insanlığında,

Avrupa aydınları

kendi dünya görüşlerinin merkezine
Tanrı yerine insan doğasını koydular.

Veri evreninde de benzer şeylerin

olması gerektiğine inanıyorum.

Günümüzde açıkça veri,
Tanrı gibi kabul görüyor --

şu anımız ve geleceğimiz için
mutlak doğrunun koruyucusu.

Bugün sizinle paylaştığım deneyimler

veriyi içtenlikle insan
doğamızın temsilcisi yapmak

ve artık bizi yanıltmayacaklarını
garantilemek için

onları toplama, işleme, analiz etme
ve gösterme konusunda empati,

hata ve insani vasıflar içeren

yollar tasarlamaya başlamak
gerektiğini öğretti.

Sonunda, yalnızca daha verimli olmak için

veriyi kullanma yerine,
hepimizin daha insani olmak için

veriyi kullanacağı bir anı görüyorum.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)