Jak odnaleźć się w danych

Giorgia Lupi używa danych, by opowiadać ludzkie historie, dodając niuanse do liczb. W tej czarującej prelekcji dzieli się tym, jak dodać osobowość do danych, wizualizując nawet najbardziej codzienne detale życia, oraz zamienić abstrakcję i niepoliczalność na coś, co można zobaczyć, poczuć i powiązać z naszym życiem.

Tak wyglądał mój zeszły tydzień.

Co robiłam,

z kim byłam,

główne emocje, jakie odczuwałam
w każdej godzinie od obudzenia,

czy uczucie spowodowała myśl o tacie,

który niedawno zmarł,

albo czy dałoby się uniknąć zmartwień.

Jeśli myślicie, że mam obsesję,

pewnie macie rację.

Ale ewidentnie z tej wizualizacji

możecie się dowiedzieć o mnie
o wiele więcej niż z tej,

której obrazy są wam
zapewne bardziej znajome

i które pewnie macie
na własnych telefonach.

Wykresy pokazujące kroki,
które przeszliście,

pokazujące jakość snu,

trasę porannego biegania.

W pracy mam do czynienia z danymi.

Prowadzę firmę projektującą
wizualizacje danych.

Projektujemy i rozwijamy sposoby
udostępniania informacji

przez ich wizualną reprezentację.

Praca nauczyła mnie przez lata,

że aby w pełni zrozumieć dane
i ich prawdziwy potencjał,

trzeba o nich zapomnieć

i zamiast tego przejrzeć je na wylot,

bo dane są narzędziem
do reprezentacji rzeczywistości.

Zastępują coś innego,

ale nigdy nie są tym czymś.

Cofnijmy się na moment do czasu,

gdy pierwszy raz zrozumiałam to osobiście.

W 1994 miałam 13 lat.

Byłam nastolatką we Włoszech.

Byłam za młoda,
by interesować się polityką,

ale wiedziałam, że biznesmen
Silvio Berlusconi

startuje w wyborach prezydenckich
jako umiarkowany prawicowiec.

Żyliśmy w bardzo liberalnym mieście

i mój ojciec był politykiem
w Partii Demokratycznej.

Pamiętam, jak nikt nie przypuszczał,
że Berlusconi wygra,

nie było takiej możliwości.

Ale to się wydarzyło.

Pamiętam bardzo wyraźnie to uczucie.

To była kompletna niespodzianka,

a tata przysięgał, że w mieście
nie zna nikogo, kto na niego głosował.

Wtedy po raz pierwszy

dane, które posiadałam,
w pełni zniekształciły rzeczywistość.

Moje dane były po prostu
dość ograniczone i zniekształcone,

więc pewnie dlatego żyłam w bańce

i nie miałam za wiele okazji,
aby wyjrzeć poza nią.

Przewińmy do 8 listopada 2016 roku

w Stanach Zjednoczonych.

Ankiety internetowe,

modele statystyczne,

wszyscy eksperci zgodni
co do przewidywanych wyników wyborów.

Tym razem wyglądało na to,
że mamy dość informacji

i wiele szans na wyjrzenie
poza zamknięte koło, w którym żyjemy,

ale jak widać - nie mieliśmy.

To uczucie było bardzo podobne.

Odczuwałam to wcześniej.

Chyba można śmiało powiedzieć,
że dane tym razem nas zawiodły

i to dość spektakularnie.

Wierzyliśmy w dane

W rzeczywistości

nawet szanowane gazety miały obsesję

ograniczania wszystkiego do dwóch liczb,

żeby stworzyć mocny nagłówek,

żeby skupić uwagę na dwóch cyfrach

i tylko na nich.

Żeby uprościć wiadomość

i narysować piękną i wyraźną
czerwono-niebieską mapę,

zupełnie straciliśmy sedno.

Jakoś zapomnieliśmy, że to są historie,

ludzkie historie ukryte za liczbami.

W innym kontekście,

ale zmierzając do tego samego,

pewna kobieta rzuciła nam
niespotykane wyzwanie.

Przyszła do nas z dużą ilością danych,

ale docelowo chciała opowiedzieć
jedną z najbardziej ludzkich historii.

Jest to Samantha Cristoforetti.

Jest pierwszą włoską astronautką

i skontaktowała się z nami przed lotem

na 6-miesięczną misję

na Międzynarodowej
Stacji Kosmicznej (ISS).

Powiedziała: "Lecę w kosmos

i chcę zrobić coś
wartościowego z danymi z misji,

żeby sięgnąć ludzi".

Misja na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

wiąże się z terabajtami danych

o wszystkim, co można sobie wyobrazić:

o okrążaniu Ziemi,

o szybkości i pozycji ISS

i o tysiącach innych informacji
z czujników.

Mieliśmy wszystkie twarde fakty,
jakie tylko przyszły nam do głowy,

tak jak eksperci przed wyborami,

ale jaki jest sens tych wszystkich liczb?

Ludzi nie interesują dane same w sobie,

bo to nie o liczby chodzi.

Liczby to środki do celu.

Historia, którą musieliśmy opowiedzieć,

mówiła o człowieku w blaszanej puszce

lecącej w kosmosie nad naszymi głowami,

gdzie można ją zobaczyć gołym okiem
podczas bezchmurnej nocy.

Zadecydowaliśmy zrobić z danych więź

między Samanthą i wszystkimi
obserwatorami z dołu.

Zaprojektowaliśmy i stworzyliśmy
coś, co nazywamy "Przyjaciele w kosmosie".

To aplikacja internetowa, która pozwala
powiedzieć "cześć" Samanthcie

z dowolnego miejsca

i "cześć" do wszystkich ludzi,
którzy są w danym czasie online

na całym świecie.

Każde "cześć" zostawiało
widoczne znaki na mapie,

podczas gdy Samantha przelatywała nad nami

i machała do nas codziennie,

używając Twittera z ISS.

To umożliwiło pokazanie ludziom
danych z misji w innej perspektywie.

Nagle wszystko zaczęło dotyczyć
ludzkiej natury i ciekawości

bardziej niż technologii.

Dane zasilały to doświadczenie,

ale to ludzie je napędzali.

Niesamowicie pozytywny odzew
tysięcy użytkowników

nauczył mnie ważnej lekcji:

praca z danymi oznacza
projektowanie sposobu

na transformację czegoś
abstrakcyjnego i niepoliczalnego

w coś, co można zobaczyć,
poczuć i powiązać

z naszymi życiem i zachowaniem,

co jest trudne do osiągnięcia,

jeśli pozwolimy obsesji liczb
i reszty technologii

objąć prowadzenie.

Ale możemy zrobić więcej, aby połączyć
dane z historiami, które reprezentują.

Możemy całkowicie usunąć technologię.

Kilka lat temu spotkałam kobietę,

Stefanię Posavec,

projektantkę z Londynu, która wraz ze mną
dzieli pasję i obsesję dotyczącą danych.

Nie znałyśmy się,

ale postanowiłyśmy przeprowadzić
bardzo radykalny eksperyment,

rozpoczynając komunikację
wyłącznie za pomocą danych,

bez innego języka

i bez żadnej technologii
do ich propagowania.

Porozumiewałyśmy się wyłącznie

przez staromodną pocztę.

Z tytułem "Drogie Dane",
co tydzień przez rok

poznawałyśmy się przez osobiste dane

dotyczące cotygodniowych nudnych tematów,

od naszych uczuć

do interakcji z partnerami,

od usłyszanych komplementów
do dźwięków otoczenia.

Informacje osobiste,
które później ręcznie rysowałyśmy

na papierze wielkości pocztówki,

które co tydzień wysyłałyśmy
z Londynu do Nowego Jorku,

gdzie mieszkam,

i z Nowego Jorku do Londynu,
gdzie ona mieszka.

Front pocztówki to rysunek z danymi,

a tył

zawiera dane adresata

i legendę, jak zinterpretować rysunek.

W pierwszym tygodniu projektu

wybrałyśmy zimne i nieosobiste tematy.

Ile razy na tydzień patrzymy na zegarek?

Na froncie mojej kartki widać,

że każdy mały symbol

przedstawia patrzenie na zegarek

zorganizowany chronologicznie
według dni i godzin,

nic skomplikowanego.

Ale potem w legendzie dodałam

dodałam detale sytuacyjne
dotyczące tych momentów.

Różne typy symboli wskazują,
dlaczego sprawdzałam godzinę:

co robiłam?

Nudziło mi się? Byłam głodna?

Byłam spóźniona?

Sprawdziłam specjalnie, czy po prostu
przypadkowo spojrzałam na zegarek?

To jest kluczowa kwestia:

reprezentowanie szczegółów
moich dni i mojej osobowości

przez zbieranie danych.

Używanie danych jako soczewki albo filtra,
żeby odkrywać i odsłaniać, na przykład,

mój ciągły lęk przed spóźnieniem,

choć zawsze jestem na czas.

Wraz ze Stefanie spędziłyśmy rok
ręcznie zbierając dane,

żeby zmusić się do skupienia na niuansach,
których komputery nie mogą zebrać,

przynajmniej na razie.

Używałyśmy danych do badania
naszych umysłów i używanych słów,

a nie tylko działań.

Gdzieś w trzecim tygodniu,

kiedy śledziłyśmy ilość "dziękuję",
które mówimy i otrzymujemy,

okazało się, że głównie dziękuję
ludziom, których nie znam.

Najwyraźniej kompulsywnie dziękuję
kelnerkom i kelnerom,

ale stanowczo za mało dziękuję
ludziom, którzy są blisko mnie.

Po roku

proces aktywnego zauważania
i liczenia tego typu zachowań

stał się rytuałem.

Właściwie to nas zmieniło.

Zestroiłyśmy się ze sobą,

z większą świadomością
zachowań i otoczenia.

Po roku Stefanie i ja
związałyśmy się na głębokim poziomie

przez wspólny pamiętnik danych,

ale mogłyśmy to uczynić tylko dlatego,
że umieściłyśmy się w tych liczbach,

dodając do nich kontekst
osobistych historii.

Tylko tak dane zyskiwały znaczenie

i reprezentatywność.

Nie proszę, żebyście zaczęli
rysować osobiste dane

albo żebyście znaleźli przyjaciela
po drugiej stronie oceanu.

Proszę o postrzeganie danych

- wszystkich rodzajów danych -

jako początku konwersacji,

a nie jej końca.

Same dane nie dadzą nam nigdy rozwiązania.

To dlatego dane tak bardzo nas zawiodły:

zapomnieliśmy dodać
odpowiednią ilość kontekstu,

żeby pokazać rzeczywistość

pełną niuansów, komplikacji i szczegółów.

Przyglądaliśmy się tym dwóm liczbom,

mieliśmy na ich punkcie obsesję

i udawaliśmy, że świat można zredukować

do kilku cyfr i wyścigu konnego,

gdy prawdziwe historie,

te naprawdę istotne

były gdzieś indziej.

Przy patrzeniu na historie
przez same tylko modele i algorytmy

zabrakło czegoś, co nazywam
"humanizmem danych".

W renesansowym humanizmie

europejscy intelektualiści

umieszczali w centrum świata
ludzkość zamiast Boga.

Wierzę, że coś podobnego musi się stać

w świecie danych.

Obecnie dane są, jak widać,
traktowane jak Bóg:

opiekun niezawodnej prawdy
dla teraźniejszości i przyszłości.

Doświadczenia,
którymi się dziś podzieliłam,

nauczyły mnie tworzyć dane
wiarygodnie reprezentujące ludzką naturę.

Żeby zapewnić, że nas więcej nie zawiodą,

trzeba zacząć celowo włączać
empatię, niedoskonałości

i ludzkie cechy do metod,

w jakie zbieramy, przetwarzamy,
analizujemy i przedstawiamy dane.

Widzę miejsce, w którym dane,

zamiast służyć tylko wzrostowi wydajności,

posłużą wzrostowi humanizmu.

Dziękuję.

(Brawa)