Tiếng nói của công nhân Trung Quốc

Trong cuộc tranh luận đang diễn ra về vấn đề toàn cầu hóa, những gì thiếu sót chính là tiếng nói của công nhân. Hàng triệu người đã lên thành phố và làm việc cho các nhà máy ở Trung Quốc cũng như các quốc gia mới nổi khác, sản xuất những hàng hoá được bán ra trên toàn thế giới. Phóng viên Leslie T. Chang đã tiếp cận những nữ công nhân làm việc tại một trong những thành phố lớn của Trung Quốc, và thuật lại những câu chuyện về họ.

Xin chào.
Tôi muốn nói một chút

về những người tạo ra những thứ
mà chúng ta sử dụng hằng ngày:

giày, túi xách, máy tính,
và điện thoại.

Cuộc nói chuyện này
thường gợi lên nhiều cảm giác tội lỗi.

Hãy tưởng tượng
các thiếu nữ nông thôn kiếm được

ít hơn một đô la
cho một giờ khâu giày chạy cho bạn.

hay một chàng trai trẻ Trung Quốc ,
nhảy xuống từ trên mái nhà

sau khi làm thêm giờ
để lắp ráp chiếc iPad cho bạn.

Chúng ta, những người hưởng lợi từ toàn cầu hóa,
dường như bóc lột

những nạn nhân này
với tất thảy mọi thứ mà chúng ta mua sắm,

và sự bất công

nằm trong chính những sản phẩm đó.

Cuối cùng, có gì sai ở thế giới
khi một người công nhân

trong dây chuyền sản xuất iPhone
không thể mua lấy một cái cho chính mình?

Việc những nhà máy Trung Quốc
luôn áp bức công nhân

và chính nhu cầu mua hàng giá rẻ
của chúng ta

đã khiến họ làm như thế.

Câu chuyện đơn giản này
về nhu cầu của người phương Tây,

và sự chịu đựng của người Trung Quốc
rất đáng được chú ý.

đặc biệt là ở thời điểm
đa số chúng ta đã cảm thấy tội lỗi

về tác động của mình lên thế giới.

Nhưng cảm giác ấy không hề chính xác,
mà có phần thiếu tôn trọng.

Chúng ta quá tự tin
khi nghĩ rằng mình

có sức mạnh làm mười triệu người

ở phía bên kia của thế giới
di cư và chịu khổ

theo những cách khủng khiếp
đến như vậy.

Trong thực tế, Trung Quốc sản xuất hàng hóa
cho nhiều thị trường trên toàn thế giới

kể cả của chính Trung Quốc,
vì những lý do sau đây:

chi phí thấp, lực lượng lao động lớn
và được giáo dục

và một hệ thống sản xuất linh hoạt

có thể đáp ứng nhanh
với nhu cầu thị trường.

Vì tập trung quá nhiều vào bản thân
và tiện ích của mình,

chúng ta đã biến
những cá nhân đầu bên kia

thành tàng hình,
nhỏ và dễ thay đổi

như những linh kiện
của một chiếc điện thoại.

Công nhân Trung Quốc
không bị bắt làm việc cho các nhà máy

để phục vụ nhu cầu vô hạn
về iPod của chúng ta.

Họ chọn rời khỏi nhà mình
để kiếm tiền,

để học những kỹ năng mới,
và để nhìn ra thế giới.

Trong cuộc tranh luận
đang diễn ra về toàn cầu hóa,

những gì đang mất đi
là tiếng nói của chính các công nhân.

Dưới đây là một vài ví dụ

Bảo Yongxiu:
"Mẹ tôi nói với tôi hãy về nhà

và kết hôn, nhưng nếu tôi lập gia đình bây giờ,
trước khi hoàn toàn phát triển bản thân mình

tôi chỉ có thể kết hôn
một công nhân bình thường,

Vì vậy tôi không vội vã."

Chen Ying: "khi tôi về nhà dịp năm mới,

tất cả mọi người nói tôi đã thay đổi.
Họ hỏi tôi,

con đã làm những gì
con đã thay đổi rất nhiều?

Tôi nói với họ rằng
tôi đã học và làm việc chăm chỉ.

Nếu bạn nói với họ nhiều hơn thế,
họ sẽ chẳng thể hiểu được đâu."

Wu Chunming: "Ngay cả nếu khi
tôi kiếm được rất nhiều tiền,

tôi vẫn sẽ không hài lòng.

Kiếm tiền không đủ
để làm cuộc sống trở nên ý nghĩa."

Xiao Jin: "Bây giờ, sau giờ làm,
tôi học thêm tiếng Anh,

bởi vì trong tương lai,
khách hàng của chúng tôi sẽ không

chỉ là người Trung Quốc, do đó,
chúng tôi phải học thêm ngoại ngữ."

Tất cả những người nói trên,
đều là những phụ nữ trẻ,

18 hoặc 19 tuổi.

Vì vậy tôi đã dành hai năm
để làm quen những công nhân dây chuyền lắp ráp

như thế này ở thành phố công nghiệp
phía Nam Trung Quốc, Đông Quảng.

Một vài chủ đề nhất định cứ được bàn tán mãi:

họ kiếm được bao nhiêu tiền ,

họ hy vọng kết hôn
với những hình mẫu chồng nào,

liệu có họ nên nhảy việc
đến một nhà máy khác

hay tiếp tục làm việc ở chỗ cũ..

Các đề tài khác gần như không bao giờ
được nhắc đến, bao gồm cả

điều kiện sống mà tôi đánh giá là
gần như là tù ngục:

10 hoặc 15 công nhân
trong một căn phòng,

50 người chia sẻ
một phòng tắm duy nhất,

ngày và đêm bị cai trị bởi
chiếc đồng hồ của nhà máy .

Tất cả mọi người họ biết đều
sống trong những hoàn cảnh tương tự,

và nó vẫn còn tốt hơn
so với các ký túc xá và nhà ở

tại các vùng nông thôn Trung Quốc.

Các công nhân ít khi nói về
các sản phẩm mà họ làm ra,

và họ thường gặp nhiều khó khăn
trong việc giải thích

chính xác những gì họ đã làm.

Khi tôi hỏi Lu Qingmin,

người phụ nữ trẻ mà tôi biết rõ nhất,

chính xác những gì cô ấy
đã làm trên sàn nhà máy,

cô ấy nói điều gì đó với tôi
bằng tiếng Trung Quốc có vẻ như

"qiu xi."

Chỉ sau đó, tôi nhận ra rằng
cô đã có nói

"QC", hay kiểm soát chất lượng.

Cô thậm chí không thể nói cho tôi nghe
những gì cô đã làm trên sàn nhà máy.

Tất cả những gì cô ấy có thể làm
là nhại lại một từ viết tắt rời rạc

trong một ngôn ngữ
mà cô thậm chí còn không hiểu.

Karl Marx coi đây là bi kịch
của chủ nghĩa tư bản,

sự xa lạ của công nhân
đối với các sản phẩm từ chính nhà máy của họ.

Không giống như
một người thợ làm giày hoặc tủ truyền thống

nhân viên nhà máy không có sự kiểm soát,

không có niềm vui, không có sự hài lòng thật sự
hay sự hiểu biết

trong công việc riêng của cô ấy.

Nhưng như nhiều giả thuyết mà Marx đã đặt ra

khi ngồi trong phòng đọc sách của bảo tàng Anh,

ông đã sai trong việc nhìn nhận vấn đề này.

Chỉ vì một người đã dành thời gian

tạo ra một mẩu của một cái gì đó
không có nghĩa là

cô ấy sẽ trở thành một mẩu của thứ đó.

Những gì cô làm với số tiền kiếm được,

những gì cô học được tại nới đó,
và làm thế nào nó đã thay đổi cô,

đó là những thứ quan trọng (với cô).

thứ mà nhà máy tạo ra
không quan trọng với họ

các công nhân không mấy quan tâm
đến việc ai là người mua sản phẩm.

Chính báo chí đề cập đến
các nhà máy Trung Quốc,

mặt khác, mới là đầu mối
dấy lên mối quan hệ này,

mối quan hệ giữa công nhân
và các sản phẩm mà họ làm ra.

Nhiều bài viết tính toán: người công nhân

sẽ phải làm việc trong bao lâu để đủ tiền

mua cái mà anh ta tạo ra?

Ví dụ, công nhân mới vào nghề
trong một dây chuyền lắp ráp tại Trung Quốc

trong khu công nghiệp sản xuất iPhone
sẽ phải dành ra

hai tháng rưỡi lương
để sắm một chiếc iPhone.

Nhưng liệu tính toán này
có ý nghĩa như thế nào?

Ví dụ, gần đây tôi đã viết một bài viết

trên tạp chí The New Yorker,

nhưng tôi không đủ tiền
để mua một quảng cáo trong đó.

Tuy nhiên, ai quan tâm nào?
Tôi không muốn quảng cáo trên New Yorker,

và hầu hết những người lao động
không thực sự muốn sở hữu iPhone.

Tính toán của họ là khác nhau.

Tôi nên ở bao lâu trong nhà máy này?

Tôi có thể tiết kiệm
được bao nhiêu tiền ?

Sẽ phải mất bao lâu
mới đủ tiền mua một căn hộ hoặc một chiếc xe,

để kết hôn,
hay để gửi con tôi vào trường học?

Các công nhân mà tôi biết
có một mối quan hệ trừu tượng

một cách đáng ngạc nhiên
với các sản phẩm mà họ tạo ra.

Khoảng một năm sau khi gặp Lu Qingmin,
hay còn gọi là Min,

cô ấy mời tôi về nhà
về quê nhà cô ấy

vào dịp Tết Âm Lịch.

Trên chuyến tàu về quê,
cô ấy đã tặng tôi một món quà:

một cái ví hiệu Coach
với viền cắt da màu nâu .

Tôi cảm ơn cô ấy,
bụng cứ nghĩ rằng đó là đồ giả,

giống như hầu hết mọi thứ khác
được bán tại Đông Quảng.

Khi về đến nhà,
Min lại cho mẹ mình một món quà khác:

một túi xách màu hồng
hiệu Dooney & Bourke,

và một vài đêm sau,
em gái của cô đã khoe ra

một chiếc balo LeSportsac màu nâu.

Dần dần, tôi biết được rằng
những túi xách này

được tạo ra từ nhà máy của họ,

và mỗi một cái trong số chúng
đều là hàng thật.

Em gái của Min nói với cha mẹ cô,

"Tại Mỹ, chiếc túi này được bán
với giá 320 đô la."

Cha mẹ của cô, cả hai đều là nông dân,
nhìn vào nó, không nói nên lời.

"Và đó không phải là tất cả
- Coach sắp ra một dòng mới,

2191,"cô nói.
"Một chiếc túi sẽ được bán với giá 6.000."

Cô ngừng lại và thốt lên,
"con không biết liệu đó là 6.000 yuan

hay 6.000 Đô la Mỹ, nhưng dù sao,
nó là 6.000. " (Tiếng cười)

Bạn trai của em gái Min,
người đã cùng về nhà với cô ấy

nhân dịp năm mới, cho biết:

"Nó trông có vẻ không đáng giá đến vậy."

Em gái của Min quay sang anh ta và nói,
"Một số người thực sự

hiểu những món đồ này.
Anh không hiểu cái khỉ khô gì hết."

(Tiếng cười) (Vỗ tay)

Trong thế giới của MIn, các túi xách hiệu Coach
sở hữu một loại tiền tệ gây tò mò.

Chúng không chính xác là vô giá trị,
nhưng khác xa với giá trị thực tế

, bởi vì hầu như không một ai
mà chị em Min quen biết

lại muốn sắm lấy một cái cả,
hoặc biết được rằng giá trị của nó là bao nhiêu.

Một lần, khi một người bạn của chị gái Min
lập gia đình,

chị ấy đã mang theo một cái túi xách
như một món quà cho đám cưới.

Một thời gian sau, khi Min đã đi khỏi

nhà máy sản xuất túi xách,
em gái của cô ấy đến thăm,

mang theo hai cái túi Coach Signature
làm quà tặng.

Tôi nhìn vào trong túi có khoá kéo
của một trong hai,

và tôi nhìn thấy một tấm thẻ in
bằng tiếng Anh, viết rằng,

"Một người Mỹ cổ điển.

Năm 1941, các mảnh vải da

của một chiếc găng tay bóng chày
đậm chất Mỹ

đã gây cảm hứng
cho người sáng lập của Coach

trong việc tạo ra
một bộ sưu tập túi xách mới

từ cùng một loại da cao cấp và mềm mại
dùng để may những chiếc găng sang trọng.

Sáu kỹ năng may vá trên da
đã tạo nên 12 chiếc túi xách đặc trưng

với tỷ lệ hoàn hảo
và kiểu dáng vượt thời gian.

Chúng tươi mới, tiện dụng,
và phụ nữ ở khắp mọi nơi yêu thích chúng

Một tác phẩm kinh điển của Mỹ
đã được sinh ra."

Tôi tự hỏi liệu Karl Marx sẽ làm gì cho Min

và chị em của cô.

Mối quan hệ của họ
với các sản phẩm lao động của chính mình

trở nên phức tạp,
đáng ngạc nhiên và vui vẻ

hơn ông tưởng.

Và, quan điểm của ông về thế giới vẫn tồn tại,
và chúng ta có xu hướng

xem các công nhân này
như là những đám đông vô danh tính,

và cho rằng mình có thể hiểu được
những gì họ đang nghĩ trong đầu.

Lần đầu tiên tôi gặp Min,
cô vừa bước sang tuổi 18

và từ bỏ công việc đầu tiên của mình
trên dây chuyền lắp ráp

một nhà máy điện tử.

Hơn hai năm sau đó,
tôi biết rằng cô đã chuyển việc 5 lần

cuối cùng có được một vị trí hấp dẫn

tại bộ phậ thu mua
của một nhà máy sản xuất phần cứng.

Sau đó, cô kết hôn
với một công nhân nhập cư,

cùng anh ta
chuyển đến sống tại làng của anh ấy,

sinh hạ hai đứa con gái,

và tiết kiệm đủ tiền
để mua một chiếc xe Buick cũ

cho mình và một căn hộ
cho cha mẹ cô.

Gần đây, cô đã quay trở lại
Đông Quảng một mình

để nhận một công việc
tại nhà máy chế tạo cần cẩu,

tạm thời để chồng và con cái của mình

lại làng.

Trong một bức thư điện tử gần đây cho tôi,
cô ấy đã giải thích,

"Một người nên có một số tham vọng
khi còn trẻ

để mà lúc về già,
cô ấy có thể nhìn lại cuộc đời mình

và hài lòng rằng
mình đã sống có mục đích."

Trên khắp Trung Quốc,
có 150 triệu người lao động như cô,

một phần ba số họ,
những phụ nữ đã rời bỏ làng quê mình

để đến làm việc tại các nhà máy,
các khách sạn, nhà hàng

và các công trình xây dựng
tại các thành phố lớn.

Cùng với nhau, họ tạo ra
những cuộc di cư lớn nhất trong lịch sử,

và đó là toàn cầu hóa,
chuỗi này bắt đầu

tại một ngôi làng làm nông của Trung Quốc

và kết thúc bằng những chiếc iPhone trong túi
và những đôi Nikes trên chân

và những chiếc túi xách
mà ta mang trên tay

điều đó đã thay đổi
cách các hàng triệu người

làm việc và kết hôn
sống và suy nghĩ.

Rất ít người trong số họ
sẽ muốn trở lại

với cách thức điều ngày trước.

Khi lần đầu đến Đông Quảng,
tôi đã lo lắng rằng

sẽ rất là chán nản
khi dành quá nhiều thời gian với người lao động.

Tôi cũng đã lo lắng rằng
sẽ không có gì sẽ xảy đến với họ,

hoặc họ sẽ không có gì để nói với tôi.

Thay vào đó, tôi tìm thấy những phụ nữ trẻ,
những người thông minh và hài hước

dũng cảm và hào phóng.

Bằng cách mở rộng cuộc sống của họ cho tôi,

họ đã dạy tôi rất nhiều về nhà máy

về Trung Quốc
và về làm thế nào để tồn tại trong thế giới này.

Đây là những chiếc ví hiệu Coach
mà Min đã cho tôi

trên chuyến tàu về nhà
thăm lại gia đình mình.

Tôi giữ nó bên mình
để nhắc nhở bản thân về các mối dây

ràng buộc tôi với các phụ nữ trẻ
mà tôi đã viết về họ,

những mối quan hệ không phải về mặt kinh tế
mà là những mối quan hệ cá nhân, xết về bản chất

không phả được đo lường bằng tiền bạc
mà là bằng ký ức và kỷ niệm

Chiếc ví này cũng là một lời nhắc nhở
rằng những điều mà bạn tưởng tượng,

khi ngồi trong văn phòng hoặc thư viện,

không phải là
những gì bạn thực sự tìm thấy

khi ra ngoài kia.

Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)

(Vỗ tay)

Chris Anderson: Cảm ơn bạn,
Leslie, đó là một cái nhìn sâu sắc

mà rất nhiều trong chúng ta, trước kia
đã không có được.

Thế nhưng tôi tò mò.
Nếu bạn có một phút,

để nói chuyện với,
người đứng đầu bộ phận sản xuất của Apple ,

bạn sẽ nói gì?

Leslie Chang: Một phút ư?

CA: Một phút. (Tiếng cười)

LC: Bạn biết đấy, những gì thực sự
khiến tôi ấn tượng về người lao động

là họ rất vị kỷ, tham vọng

và tháo vát,
và điều khiến tôi hết sức bất ngờ là

những gì mà họ muốn
hầu hết là giáo dục, để học hỏi,

bởi vì hầu hết trong số họ
đến từ các gia đình rất nghèo.

Họ thường phải bỏ học
khi đang học lớp 7 hoặc 8.

Cha mẹ của họ thường mù chữ,

và sau đó họ lên thành phố,
một mình,

ban đêm, vào những ngày cuối tuần,
họ sẽ tham gia một lớp học máy tính,

họ sẽ tham gia một lớp học tiếng Anh,
và học hỏi

những điều thực sự, thực sự rất căn bản
bạn biết đấy,

như là, làm thế nào
để nhập một tài liệu trong Word,

hoặc làm thế nào để diễn đạt những điều đơn giản
bằng tiếng Anh.

Vì vậy, nếu bạn thực sự muốn giúp đỡ
các công nhân này,

hãy bắt đầu các lớp học nhỏ,
rất tập trung, rất thực tế

trong các trường học này,
và những gì sẽ xảy ra là,

tất cả các công nhân của bạn
sẽ phát triển năng lực,

nhưng hy vọng rằng họ sẽ leo lên
những chức vụ, công việc cao cấp hơn tại Apple

và bạn có thể giúp họ
cải thiện tính lưu động xã hội

và hoàn thiện bản thân.

Khi bạn nói chuyện với người lao động,
đó là những gì họ mong muốn.

Họ không nói,
"tôi muốn có nước nóng từ vòi sen.

Tôi muốn có một căn phòng đẹp hơn.
Tôi muốn có một cái TV."

ý tôi nghĩa, sẽ tốt thôi
nếu có được những thứ trên,

nhưng đó không phải là lý do tại sao
họ di cư lên thành phố,

và đó là không phải là
những gì họ quan tâm.

CA: Đã có một lời kể rằng

thực tế thì xù xì và xấu xí,
hoặc rằng

có một số mức độ tăng trưởng (kinh tế) nào đó,

những điều như vậy
có trở nên tốt hơn qua thời gian không?

LC: Oh chắc chắn, chắc chắn rồi.
Ý tôi là, bạn biết đấy,

thật là thú vị,
bởi vì tôi đã trải qua cơ bản hai năm

sống tại thành phố này,
Đông Quảng,

và trong thời gian đó,
bạn có thể thấy một sự thay đổi lớn

trong cuộc sống của mọi người:
lên, xuống, nghiêng ngả,

nhưng nói chung là đi lên.

Nếu bạn dành đủ thời gian cho nó,
nó sẽ là phát triển đi lên,

và tôi đã gặp những người chuyển
đã lên thành phố 10 năm về trước,

và họ , về cơ bản, đang thuộc
tầng lớp trung lưu thành thị,

Vì vậy, quỹ đạo là chắc chắn sẽ đi lên.

chỉ là khó để nhìn thấy
khi bạn chỉ quan sát thành thị

vào những thời điểm nhất định.
Có vẻ như tất cả mọi người thì người nghèo

và tuyệt vọng,
nhưng đó không thực sự như thế.

Chắc chắn, các điều kiện tại nhà máy
thì cứng rắn và khó khăn,

và cả bạn hay tôi đều không muốn như thế,

nhưng từ góc nhìn của người lao động,
nơi họ xuất thân

thì còn tồi tệ hơn nhiều,
và nơi họ đang đi đến

lại gieo rắc nhiều hy vọng tốt đẹp hơn,
và tôi chỉ muốn nói rằng

bối cảnh đó, về những gì đang xảy ra
trong tâm trí họ,

thì không hẳn là những gì
mà bạn suy nghĩ về nó.

CA: Cảm ơn rất nhiều
vì bài nói chuyện của bạn.

Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)