To nasze miasto. Naprawmy je.

Zbyt często ludzie czują się wyłączeni z polityki, nawet na poziomie własnego miasta. Miejska aktywistka Alessandra Orofino uważa, że można to zmienić za pomocą mieszanki technologii i staromodnych ludzkich związków. Przytaczając przykłady z rodzinnego Rio de Janeiro twierdzi, że "to od nas zależy, czy chcemy zainwestować w szkoły czy parkingi, recykling czy place budowy, samochody czy autobusy, samotność czy solidarność".

54% światowej populacji

żyje w miastach.

W krajach rozwijających się

jedna trzecia populacji

żyje w slumsach.

75% światowego zużycia energii

ma miejsce w naszych miastach,

a 80% emisji gazów
powodujących globalne ocieplenie

pochodzi z naszych miast.

Problemy, o których często myślimy
w wymiarze globalnym,

jak zmiana klimatu,
kryzys energetyczny czy ubóstwo,

są pod wieloma względami
problemami miejskimi.

Nie zostaną one rozwiązane,

jeżeli ludzie mieszkający w miastach,

czyli większość z nas,

rzeczywiście nie zaczną działać.

Aktualnie zbytnio się nie staramy.

To widać wyraźnie,

kiedy patrzymy na trzy aspekty
życia miejskiego.

Po pierwsze, skłonność obywateli
do angażowania się

w działalność instytucji demokratycznych.

Po drugie, zdolność miast do liczenia się

ze wszystkimi swoim mieszkańcami.

Po trzecie, nasza własna zdolność

do spełniania się
i bycia szczęśliwymi w życiu.

Jeśli chodzi o zaangażowanie,
statystyki są oczywiste.

Frekwencja wyborcza na świecie osiągnęła

szczytowe wyniki w późnych latach 80.

Od tego czasu zaczęła spadać w tempie,

którego nigdy wcześniej nie widzieliśmy.

Te liczby nie prezentują się dobrze
na poziomie kraju,

a na poziomie miast
są wręcz przygnębiające.

W ciągu ostatnich dwóch lat

w dwóch najsilniejszych i najstarszych
na świecie demokracjach,

Stanach Zjednoczonych i Francji,

odbyły się wybory do rad miast.

We Francji frekwencja była
rekordowo niska.

Prawie 40% uprawnionych do głosowania

postanowiło nie głosować.

W USA wyniki są
jeszcze bardziej przerażające.

W niektórych miastach amerykańskich

frekwencja wyniosła około 5 procent.

Pomyślcie o tym przez chwilę.

Mowa o demokratycznych miastach,

w których 95% ludności uznało

wybranie swoich przywódców za nieistotne.

W Los Angeles, czteromilionowym mieście,

burmistrz został wybrany
liczbą nieco ponad 200 000 głosów.

To najniższa frekwencja w mieście

od ponad 100 lat.

Tutaj, w moim rodzinnym Rio de Janeiro,

mimo przymusu wyborczego,

prawie 30% wyborców decyduje się

oddać nieważny głos

albo zostać w domu i zapłacić mandat.

W kwestii wyrównywania różnic

nasze miasta też nie odniosły
spektakularnego sukcesu

i wcale nie trzeba daleko szukać,

żeby znaleźć dowody.

Rio de Janeiro to podręcznikowy
przykład nierówności.

Oto Leblon.

Leblon to najbogatsza dzielnica Rio.

A to Complexo do Alemão.

To właśnie tutaj żyje ponad 70 000

najbiedniejszych mieszkańców miasta.

Wskaźnik rozwoju
społecznego (HDI) dla Leblon

wynosi 0,967.

To więcej niż w Norwegii,
Szwajcarii czy Szwecji.

Complexo do Alemão ma HDI
na poziomie 0,711.

To gdzieś pomiędzy

Algierią i Gabonem.

A zatem Rio, podobnie jak wiele
innych miast półkuli południowej,

jest miejscem, w którym w ciągu 30 minut

można przedostać się z północnej Europy

do subsaharyjskiej Afryki.

Pod warunkiem, że masz samochód.

Komunikacją miejską to około 2 godzin.

Na koniec prawdopodobnie
najistotniejsza kwestia.

Miasta umożliwiają niesamowite
bogactwo relacji

i dlatego mogłyby być idealnym miejscem

rozkwitu ludzkiego szczęścia.

Kochamy być wśród innych ludzi.

Jesteśmy zwierzętami towarzyskimi.

Niemniej jednak kraje,

w których urbanizacja osiągnęła szczyt,

okazują się być gospodarzami miast,
które przestały nas uszczęśliwiać.

W ciągu ostatnich trzydziestu lat
wśród populacji Stanów Zjednoczonych

nastąpił ogromny spadek
zadowolenia z życia,

a powód jest następujący.

Sposób, w jaki budowane są
miasta amerykańskie sprawił,

że przyjazna ludziom przestrzeń publiczna

praktycznie zniknęła z wielu miast.

W konsekwencji doświadczamy

zmniejszenia się liczby
związków miedzyludzkich,

tego, co nas uszczęśliwia.

Wiele badań wykazuje wzrost samotności

i spadek solidarności, szczerości

oraz społecznego
i obywatelskiego zaangażowania.

Jak zatem powinniśmy budować miasta,

żeby nas nie zobojętniały?

Miasta doceniające
swoją największą zaletę,

różnorodność ludzi w nich mieszkających?

Miasta, które sprawią,
że poczujemy się szczęśliwi?

Wierzę, że jeśli chcemy zmienić
przestrzeń miejską,

to powinniśmy przede wszystkim zmienić

system podejmowania decyzji,

który doprowadził nas do punktu,
w którym obecnie tkwimy.

Potrzebujemy wyborczej rewolucji

i to szybko.

Głosowanie, jako jedyny
obywatelski obowiązek,

nie ma już sensu.

Ludzie są zmęczeni tym,
że ich jedyna władza,

to przekazanie władzy w ręce kogoś innego

co kilka lat.

Jeśli fala protestów,
która przetoczyła się przez Brazylię

w czerwcu 2013 roku nauczyła nas czegoś,

to tego, że za każdym razem,
kiedy próbujemy zabrać głos

poza aspektem wyborczym,

jesteśmy bici, upokarzani
albo aresztowani.

To musi się zmienić.

A kiedy tak się stanie,

ludzie nie tylko zaangażują się

w struktury reprezentacyjne,

ale również je uzupełnią

bezpośrednimi, efektywnymi
i wspólnie podjętymi decyzjami.

Będą to decyzje atakujące nierówności

o globalnym charakterze.

Decyzje, które będą w stanie

zmienić nasze miasta

w lepsze miejsca do życia.

Ale oczywiście jest tam mały haczyk.

Powszechny udział i redystrybucja władzy

mogą być logistycznym koszmarem,

ale tutaj technologia może odegrać

niesamowicie pomocną rolę.

Poprzez ułatwianie ludziom organizacji,

komunikacji i podejmowania decyzji

bez potrzeby bycia jednocześnie
w tym samym pokoju.

Niestety nasze urzędy miejskie

nie używają pełnego
potencjału technologii,

by wesprzeć procesy demokratyczne.

Dotychczas większość urzędów miejskich
wykorzystywała technologię jedynie,

by zmieniać obywateli w ludzkie czujniki

dostarczające władzom danych o mieście:

o ilości dziur, zwalonych drzewach
albo zniszczonych lampach.

Również, lecz w mniejszym stopniu,

oferowali ludziom uczestnictwo
w poprawianiu skutków decyzji

już za nich podjętych.

Tak, jak kiedy miałam 8 lat,

i moja mama mówiła mi,
że mam prawo wyboru.

Musiałam być w łóżku o ósmej wieczorem,

ale mogłam wybrać różową
albo niebieską piżamę.

To nie jest udział w podejmowaniu decyzji.

Rządy dotychczas nie były zbyt efektywne

w adaptowaniu technologii promującej

udział obywateli w ważnych sprawach,

takich jak rozdzielenie budżetu,

zagospodarowanie terenu,

i zarządzanie surowcami naturalnymi.

To są decyzje

mające wpływ na globalne problemy,

które uzewnętrzniają się
w naszych miastach.

Dobrą wiadomością jest to,

że wcale nie musimy czekać,
by zrobił to rząd.

Mam powód by wierzyć,

że obywatele są w stanie zbudować

własne struktury współdziałania.

Trzy lata temu współzałożyłam organizację

o nazwie Meu Rio.

Ułatwiamy ludziom w Rio

rozpoczęcie działań
na rzecz problemów i miejsc,

które są dla nich ważne,

żeby mieli wpływ na te problemy
i miejsca każdego dnia.

Przez ostatnie trzy lata sieć Meu Rio

powiększyła się o 160 000 obywateli Rio.

Około 40% to młodzi ludzie

między 20 a 29 rokiem życia.

To jedna na 15 młodych osób w tym wieku,

zamieszkałych dzisiaj w Rio.

Wśród członków jest godna podziwu
mała dziewczynka,

Bia, po prawej.

Bia miała zaledwie 11 lat,

kiedy zaczęła kampanię
używając jednego z naszych narzędzi,

by uratować swoją szkołę publiczną
przed rozbiórką.

Jej szkoła jest wśród
najlepszych w rankingu

szkół publicznych w kraju.

Miała zostać zburzona
przez urząd stanowy w Rio,

by wybudować na tym miejscu,

nie żartuję,

parking na Mistrzostwa Świata

tuż przed ich rozpoczęciem.

Bia rozpoczęła kampanię,
którą nawet oglądaliśmy

przez całodobowy monitoring,

i wiele miesięcy później

rząd zmienił zdanie.

Szkoła została na miejscu.

A tutaj jest Jovita.

Jest niesamowitą kobietą,

której córka zaginęła 10 lat temu,

i od tego czasu Jovita ciągle jej szukała.

W tym czasie dowiedziała się,

że nie jest sama.

W ostatnim, 2013, roku, w Rio

zaginęło 6 000 osób.

Dowiedziała się także, że mimo to,

Rio nie ma scentralizowanego systemu

do śledzenia spraw osób zaginionych.

W innych brazylijskich miastach,

taki system pomógł rozwiązać
prawie 80% przypadków zaginięcia.

Rozpoczęła kampanię.

Gdy minister bezpieczeństwa
otrzymał 16 000 e-maili

z prośbą o wdrożenie tego systemu,

w odpowiedzi rozpoczął budowę
departamentu policji do spraw zaginięć.

Otworzono go pod koniec zeszłego miesiąca.

Była tam też Jovita

i bardzo chętnie udzielała wywiadów.

Mamy też Leandro.

Leandro jest niesamowitym facetem

ze slumsów w Rio.

Stworzył projekt recyklingu w slumsach.

Pod koniec zeszłego roku, 16 grudnia,

dostał nakaz eksmisji

od rządu stanowego Rio de Janeiro,

dający mu dwa tygodnie
na opuszczenie lokalu,

którego używał od dwóch lat.

W planie było oddanie terenu deweloperowi

na plac budowy.

Leandro rozpoczął kampanię
używając jednego z naszych narzędzi

o nazwie Szybkowar,

tego samego, którego używały Bia i Jovita,

i rząd stanowy zmienił zdanie

tuż przed świętami Bożego Narodzenia.

Te historie uszczęśliwiają mnie,

ale nie tylko dlatego,
że mają szczęśliwe zakończenie.

Uszczęśliwiają mnie,

bo są to szczęśliwe początki.

Nauczyciele i rodzice w szkole Bia

szukają możliwości,

by poprawić otoczenie jeszcze bardziej.

Leandro ma ambitne plany,

by wprowadzić swój model w innych
biednych społecznościach w Rio.

Jovita jest wolontariuszką
w jednostce policji,

którą pomogła założyć.

Bia, Jovita i Leandro
są żywym przykładem tego,

o czym obywatele i miejskie rządy
na całym świecie

powinny wiedzieć:

jesteśmy gotowi.

Jako obywatele, jesteśmy gotowi

decydować o naszym przeznaczeniu,

bo wiemy, że podział władzy

mówi bardzo dużo o tym,
jak naprawdę każdego cenimy.

Wiemy też,

że umożliwianie uczestnictwa
i działania na rzecz polityki lokalnej

oznacza, że naprawdę zależy nam

na relacjach między sobą nawzajem.

Już teraz jesteśmy gotowi
rozpocząć ten proces

w miastach na całym świecie.

Wraz z siecią Nasze Miasta,

ekipa Meu Rio

podzieli się tym, czego się nauczyliśmy

z innymi ludźmi, którzy chcą stworzyć

podobne inicjatywy w swoich miastach.

Już zaczęliśmy w São Paulo

z niesamowitym rezultatem.

Chcemy dotrzeć do miast na całym świecie

przez sieć skupiającą się na obywatelach

i przez nich prowadzone organizacje,

które będą inspirować,

stawiać wyzwania i przypominać nam,
byśmy domagali się

prawdziwego uczestnictwa
w życiu naszych miast.

To od nas zależy,

czy chcemy mieć szkoły czy parkingi,

społeczne inicjatywy recyklingu
czy place budowy,

samotność czy solidarność,
samochody czy autobusy.

Naszą odpowiedzialnością
jest podjęcie inicjatywy już teraz,

dla nas samych, dla naszych rodzin,

dla ludzi, którzy sprawiają,
że nasze życie ma wartość,

dla niesamowitej kreatywności,

piękna i cudu tworzącego nasze miasta,

które pomimo wszelkich problemów,

są najwspanialszym
wynalazkiem naszych czasów.

Obrigado. Dziękuję.

(Brawa)