Điều gì xảy ra khi các khối lục địa va vào nhau? - Juan D. Carrillo
-
0:07 - 0:0910 triệu năm về trước,
-
0:09 - 0:162 khối lục địa khổng lồ bắt đầu va chạm
dưới tác động của sức mạnh tự nhiên -
0:16 - 0:18điều này
đã làm thay đổi bề mặt của trái đất -
0:18 - 0:23và quyết định sự sống hay cái chết
cho hàng ngàn chủng loài. -
0:23 - 0:26Đây được gọi là
quá trình kiến tạo, -
0:26 - 0:29và 2 khối đó chính là Bắc và Nam Mỹ.
-
0:29 - 0:32mặt dù chúng vẫn đang dịch chuyển
hướng về nhau -
0:32 - 0:36khoảng chừng 2,5 cm mỗi năm,
-
0:36 - 0:40nhưng cú va chạm đã gây hàng loạt
các ảnh hưởng sinh học -
0:40 - 0:46bằng việc hình thành một trong những cuộc di cư
lớn nhất trong lịch sử trái đất: -
0:46 - 0:49"Sự hoán đổi sự sống vĩ đại của châu Mỹ".
-
0:49 - 0:55Chuyện bắt đầu 65 triệu năm về trước,
thời kì hình thành động vật có vú, -
0:55 - 0:57khi mà vùng Bắc và Nam Mỹ như bây giờ
-
0:57 - 1:01là những khối lục địa chia cắt bởi
đường biển -
1:01 - 1:03giữa Thái Bình Dương và
Đại Tây Dương. -
1:03 - 1:07Trong suốt khoảng thời gian này,
Nam Mỹ là nơi cư ngụ của các loài sinh vật -
1:07 - 1:12bao gồm loài armored glyptodont (con răng chạm)
kích thước cỡ một chiếc xe nhỏ, -
1:12 - 1:15giống lười đất khổng lồ
nặng hơn 1 tấn, -
1:15 - 1:21chuột túi, khỉ, và cả những loài
chim ăn thịt đáng sợ. -
1:21 - 1:23Ở Bắc Mỹ cũng có những loài
riêng biệt, -
1:23 - 1:27như: ngựa, gấu, báo răng kiếm.
-
1:27 - 1:31Hơn 20 triệu năm, sự dịch chuyển của
vùng Farallon và Caribbean -
1:31 - 1:37góp phần cho sự hình thành vùng núi lửa Trung Mỹ,
một bán đảo nối liền với Bắc Mỹ, -
1:37 - 1:41tách biệt Nam Mỹ chỉ với
một vùng biển hẹp. -
1:41 - 1:45Khi 2 vùng này tiếp tục trượt trên
lớp macma của Trái Đất -
1:45 - 1:48nằm sâu dưới đáy Thái Bình Dương,
-
1:48 - 1:50thì vùng Caribbean di chuyển về phía Đông,
-
1:50 - 1:52và khoảng 15 triệu năm trước,
-
1:52 - 1:57Nam Mỹ cuối cùng đã va chạm với
vùng núi lửa Trung Mỹ. -
1:57 - 2:01Điều này đã làm vùng Caribbean không
còn kết nối với Thái Bình Dương nữa, -
2:01 - 2:03mà hình thành một cầu nối,
-
2:03 - 2:06liên kết Bắc và Nam Mỹ.
-
2:06 - 2:10Sinh vật trên cạn bấy giờ có thể
di chuyển qua lại giữa 2 khối lục địa, -
2:10 - 2:12và từ những ghi chép hóa thạch,
-
2:12 - 2:16chứng minh rằng dấu hiệu khác nhau của sự
phân tán đã xảy ra. -
2:16 - 2:18Mặc dù thực vật không thể di chuyển,
-
2:18 - 2:21chúng vẫn dễ dàng phát tán bởi gió
và sóng biển, -
2:21 - 2:26chúng là loài thực hiện việc di cư
đầu tiên cùng với một số loài chim -
2:26 - 2:28theo sau là những loài cá nước ngọt
-
2:28 - 2:29và động vật lưỡng cư,
-
2:29 - 2:33và cuối cùng, các loài động vật có vú
bắt đầu di chuyển qua "cầu nối" đó. -
2:33 - 2:38Động vật có vú từ Nam Mỹ như
loài lười đất và loài glyptodont (con răng chạm) -
2:38 - 2:40đã phân bố trên khắp Bắc Mỹ.
-
2:40 - 2:44Ngoài ra, nhiều loại động vật có vú
Nam Mỹ vùng nhiệt đới, -
2:44 - 2:49như khỉ và dơi, chúng chiếm giữ các
khu rừng ở Trung Mỹ, -
2:49 - 2:51và phát triển phong phú như ngày nay
-
2:51 - 2:56Thú ăn thịt, thú có túi Nam Mỹ
bị tuyệt chủng 3 triệu năm về trước, -
2:56 - 3:01lúc này, động vật ăn thịt phía Bắc
như báo, gấu và cả loài cáo, -
3:01 - 3:06di chuyển xuống phía Nam và chiếm giữ
hệ sinh thái nơi đây. -
3:06 - 3:12Ngựa, lạc đà không bứu, heo vòi,
báo sư tử, báo răng kiếm, voi, -
3:12 - 3:17và loài người sau này cũng hướng
về phía Nam vượt qua "cầu nối" đó -
3:17 - 3:20Nhưng, chuyện xảy ra trên đất liền
chỉ là một nửa câu chuyện. -
3:20 - 3:24Chuyện xảy ra khi một đại dương
khổng lồ bây giờ chia thành 2 -
3:24 - 3:29tạo nên sự chênh lệch nhiệt độ
và độ mặn giữa 2 vùng nước -
3:29 - 3:33eo biển trở thành mối ngăn cản của
nhiều loài sinh vật biển, -
3:33 - 3:38như động vật thân mềm, giáp xác
trùng lỗ, rong biển và cả loài cá, -
3:38 - 3:42và tách các quần thể của các loài
sinh vật biển -
3:42 - 3:46Nó cũng giúp cho việc hình thành
các dòng hải lưu -
3:46 - 3:48một dây chuyền nước toàn cầu,
-
3:48 - 3:51vận chuyển nước ấm băng qua Đại Tây Dương,
-
3:51 - 3:55và ảnh hưởng đến khí hậu vùng bờ biển
phía Đông của Bắc Mỹ, -
3:55 - 3:59bờ biển phía Tây của châu Âu
và nhiều vùng khác. -
3:59 - 4:01Một thách thức để lần theo các hình thức
-
4:01 - 4:04va chạm của châu Mỹ
làm thay đổi cả thế giới -
4:04 - 4:08nhưng chắc chắn làn sóng của
"Sự trao đổi sự sống vĩ đại của châu Mỹ " -
4:08 - 4:12đã lan tỏa xuyên qua lịch sử của
sự sống trên hành tinh -
4:12 - 4:15và của cả nhân loại
-
4:15 - 4:16Điều gì xảy ra nếu những loài này
đã không tuyệt chủng -
4:16 - 4:19hoặc nếu không còn loài khỉ
ở miền Trung Mỹ -
4:19 - 4:21hay loài báo đốm Nam Mỹ?
-
4:21 - 4:25Nếu những dòng hải lưu không còn chảy?
-
4:25 - 4:28Bờ biển phía Tây của Bắc Mỹ sẽ
lạnh hơn nhiều chăng? -
4:28 - 4:32Tất cả chỉ ra một số biến đổi mạnh
trên hành tinh chúng ta -
4:32 - 4:36không phải là những thứ bùng nổ
ngay lập tức -
4:36 - 4:39nhưng bò chậm chạp hướng tới việc
không bao giờ thay đổi được. -
4:39 - 4:42Chúng ta là sản phẩm của lịch sử.
- Title:
- Điều gì xảy ra khi các khối lục địa va vào nhau? - Juan D. Carrillo
- Description:
-
Xem toàn bộ: http://ed.ted.com/lessons/what-happens-when-continents-collide-juan-d-carrillo
10 triệu năm về trước, hiện tượng kiến tạo tầng địa học đã khiến châu Bắc và Nam Mỹ va vào nhau gây nên sự thay đổi bề mặt của Trái Đất và làm ảnh hưởng đến sự sống của hàng ngàn sinh vật. Juan D. Carrillo giải thích rằng ảnh hưởng sinh học to lớn của cú va chạm này, sự việc mà gây ra một trong những sự kiện di chuyển sinh học lớn nhất trong lịch sử: Sự trao đổi sinh vật vĩ đại của châu Mỹ. - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:58
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
Hoang Phan accepted Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
Hoang Phan edited Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
Hoang Phan edited Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
Hoang Phan edited Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
trần hùng edited Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
trần hùng edited Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo | ||
trần hùng edited Vietnamese subtitles for What happens when continents collide? - Juan D. Carrillo |