Return to Video

Otizm nasıl kendim olmamı sağladı?

  • 0:01 - 0:02
    Çoğu insana söylemedim
  • 0:02 - 0:05
    ama kafamın içinde
  • 0:05 - 0:07
    aynı anda devam eden binlerce
  • 0:07 - 0:09
    gizli dünyalar var.
  • 0:09 - 0:12
    Ayrıca otistiğim.
  • 0:12 - 0:14
    İnsanlar otizmi çok kesin
  • 0:14 - 0:17
    ve kısıtlı tariflerle
    tanımlama eğilimindeler
  • 0:17 - 0:20
    ancak gerçek hayatta, bizle ilgili
    bir çok farklılık mevcut.
  • 0:20 - 0:22
    Örneğin, küçük kardeşim
  • 0:22 - 0:23
    şiddetli otizm hastası.
  • 0:23 - 0:26
    Sössüz iletişim kuruyor.
    Hiç konuşamıyor.
  • 0:26 - 0:28
    Ancak ben konuşmayı seviyorum.
  • 0:28 - 0:31
    İnsanlar otizmi sıklıkla
  • 0:31 - 0:34
    sadece matematik ve
    bilimi sevmekle ilişkilendiriyor
  • 0:34 - 0:36
    halbuki ben yaratıcı olmayı
  • 0:36 - 0:38
    seven bir çok otistik insan tanıyorum.
  • 0:38 - 0:41
    Ancak bu bir basmakalıp
  • 0:41 - 0:43
    ve basmakalıp tanımlar
  • 0:43 - 0:46
    her zaman olmasa da çoğu zaman yanlıştır.
  • 0:46 - 0:48
    Örnek olarak, bir çok insan
  • 0:48 - 0:52
    otizm dendiğinde hemen
    "Yağmur Adam" filmini düşünüyor.
  • 0:53 - 0:54
    Genel kanı bu, yani
  • 0:54 - 0:57
    her otistik insan Dustin Hoffman
  • 0:57 - 1:00
    ve bu doğru değil. (Gülüşmeler)
  • 1:00 - 1:03
    Bu durum sadece otistik
    insanlara özgü de değil.
  • 1:03 - 1:05
    Bunu LGBT konusunda,
  • 1:05 - 1:08
    kadınlarda ve beyaz
    olmayanlarda da gördüm.
  • 1:08 - 1:10
    İnsanlar çeşitlilikten
    o kadar korkuyorlar ki
  • 1:10 - 1:13
    her şeyi belirli etiketleri olan
  • 1:13 - 1:16
    küçük kutucuklara sığdırmaya çalışıyorlar.
  • 1:16 - 1:17
    Bu gerçek hayatta
  • 1:17 - 1:20
    başımdan geçen bir şey aslında:
  • 1:20 - 1:23
    Google'da "otistik insanlar" diye aradım
  • 1:23 - 1:25
    ve yazacaklarımla ilgili
  • 1:25 - 1:27
    önerilerde bulundu bana.
  • 1:27 - 1:28
    "Otistik insanlar" yazdım
  • 1:28 - 1:32
    ve en üst sonuç "şeytandır" oldu.
  • 1:32 - 1:34
    Otizmi düşündüklerinde insanların
  • 1:34 - 1:36
    aklına gelen ilk şey bu.
  • 1:36 - 1:38
    Gerçeği biliyorlar.
  • 1:38 - 1:41
    (Kahkahalar)
  • 1:45 - 1:47
    Otistik olduğum için
    yapabildiğim şeylerden birisi
  • 1:47 - 1:50
    - engelden çok bir kabiliyet aslında -
  • 1:50 - 1:53
    çok, çok canlı bir hayal
    gücüne sahip olmam.
  • 1:53 - 1:55
    Bunu biraz açıklayayım size.
  • 1:55 - 1:57
    Çoğu zaman iki dünyada
    birden yürüyormuşum gibi.
  • 1:57 - 2:00
    Bir tarafta gerçek dünya var,
    hepimizin paylaştığı dünya
  • 2:00 - 2:02
    ve bir de kafamdaki dünya var
  • 2:02 - 2:05
    ve kafamdaki dünya çoğunlukla
  • 2:05 - 2:07
    gerçek dünyadan çok daha gerçek.
  • 2:07 - 2:11
    Aklımı serbest bırakmam çok kolay
  • 2:11 - 2:13
    çünkü kendimi küçük bir kalıba
    sığdırmaya çalışmıyorum.
  • 2:13 - 2:16
    Otistik olmanın en iyi
    yanlarından birisi bu.
  • 2:16 - 2:18
    Bunun için dürtüye sahip değilsiniz.
  • 2:18 - 2:20
    Ne yapmak istediğinizi buluyorsunuz
  • 2:20 - 2:23
    onu yapmak için bir yol
    bulup sonra da yapıyorsunuz.
  • 2:23 - 2:25
    Kendimi bir kalıba sokmaya çalışsaydım
  • 2:25 - 2:27
    burada olmazdım, şimdi yaptıklarımın
  • 2:27 - 2:30
    yarısını bile yapamazdım.
  • 2:30 - 2:31
    Tabii sorunlar da var.
  • 2:31 - 2:34
    Otistik olmakla ilgili ve
  • 2:34 - 2:36
    çok fazla hayal gücüne sahip
    olmakla ilgili sorunlar var.
  • 2:36 - 2:38
    Okul genel olarak bir sorun olabiliyor
  • 2:38 - 2:42
    ancak bir öğretmene
  • 2:42 - 2:45
    günlük olarak
  • 2:45 - 2:48
    derslerinin açıklanamayacak
    kadar sıkıcı olduğunu
  • 2:48 - 2:51
    ve gizlice kafanızda derste
  • 2:51 - 2:55
    olmadığınız bir dünyaya
    sığındığınızı anlatmak zorunda olmak,
  • 2:55 - 2:58
    bu sorunları daha da arttırıyor.
  • 2:58 - 3:00
    (Gülüşmeler)
  • 3:00 - 3:05
    Üstelik, hayal gücüm kontrole geçtiğinde
  • 3:05 - 3:07
    vücudum da kendi başına hareket ediyor.
  • 3:07 - 3:09
    İç dünyamda çok heyecanlı
    bir şey olduğu zaman
  • 3:09 - 3:11
    koşmam gerekiyor.
  • 3:11 - 3:13
    İleri geri sallanmam ya da
  • 3:13 - 3:15
    bazen bağırmam gerekiyor.
  • 3:15 - 3:17
    Bu bana çok fazla enerji veriyor
  • 3:17 - 3:20
    ve bütün bu enerjiyi
    dışarı vurmam gerekiyor.
  • 3:20 - 3:22
    Ancak bunu çocukluğumdan
    beri yapıyorum,
  • 3:22 - 3:23
    küçücük bir kız olduğumdan beri.
  • 3:23 - 3:26
    Ebeveynlerim bunun şirin olduğunu
    düşünüp sözünü etmediler
  • 3:26 - 3:28
    ancak okula başladığım zaman
  • 3:28 - 3:30
    oradakiler şirin olduğuna katılmadılar.
  • 3:30 - 3:33
    Bunun sebebi insanların
    matematik dersinin ortasında
  • 3:33 - 3:36
    bağırmaya başlayan kızla
    arkadaşlık etmek istememesi olabilir.
  • 3:36 - 3:40
    Bu bugün bu zamanda
    normalde olan bir şey değil
  • 3:40 - 3:43
    ama insanlar otistik bir kızla
    arkadaş olmak istemiyor olabilir.
  • 3:43 - 3:47
    İnsanlar kendini normal
    olarak etiketlenmiş bir kalıba
  • 3:47 - 3:49
    sokamayan ya da sokmayacak birisiyle
  • 3:49 - 3:52
    ilişkilendirilmek istemiyor da olabilirler.
  • 3:52 - 3:54
    Ben buna aldırmıyorum
  • 3:54 - 3:57
    çünkü bu sapı samandan ayırıyor
  • 3:57 - 3:59
    ve hangi insanın özgün ve gerçek
    olduğunu anlayabiliyorum
  • 3:59 - 4:02
    böylece arkadaş olarak
    bu insanları seçebiliyorum.
  • 4:02 - 4:05
    Düşünecek olursak, normal nedir ki?
  • 4:05 - 4:07
    Ne ifade ediyor?
  • 4:07 - 4:10
    Aldığınız en iyi iltifatın
    bu olduğunu düşünün bir.
  • 4:10 - 4:12
    "Vay, sen çok normalsin."
  • 4:12 - 4:14
    (Kahkahalar)
  • 4:14 - 4:16
    Ancak iltifatlar
  • 4:17 - 4:18
    "olağanüstüsün" ya da
  • 4:18 - 4:20
    "alışılmışın ötesindesin"
    şeklindedir.
  • 4:20 - 4:22
    "Mükemmelsin" şeklindedir.
  • 4:22 - 4:24
    İnsanlar bu şeyleri olmak istiyorsa
  • 4:24 - 4:26
    neden o kadar insan
    normal olmaya çabalıyor?
  • 4:26 - 4:31
    İnsanlar neden kendi parlak
    ışıklarını bir kalıba sıkıştırıyor?
  • 4:31 - 4:36
    İnsanlar çeşitlilikten öylesine
    korkuyorlar ki, herkesi,
  • 4:36 - 4:40
    normal olmak istemeyen ya da olamayanları
    bile normal olmaya zorluyorlar.
  • 4:40 - 4:43
    İnsanları bu "normal"e
    dönüştürmek için
  • 4:43 - 4:46
    LGBT ya da otistik insanlara
    özel kamplar var,
  • 4:46 - 4:50
    ve bugün ve zamanda insanların
    bunu yapıyor olması ürkütücü.
  • 4:51 - 4:55
    Sonuç olarak, otizmi ve
    hayal gücümü dünyalara değişmem.
  • 4:55 - 4:57
    Otistik olduğumdan dolayı
  • 4:57 - 5:00
    BBC'de belgeseller sundum,
  • 5:00 - 5:03
    bir kitap yazmanın ortasındayım,
  • 5:03 - 5:05
    bunu gerçekleştiriyorum
    - bu mükemmel -
  • 5:05 - 5:08
    ve başardığım şeylerden, başardığımı
  • 5:08 - 5:11
    düşündüğüm şeylerden en iyisi
  • 5:11 - 5:12
    küçük erkek ve kız kardeşimle
  • 5:12 - 5:14
    iletişim kurmanın yollunu
    bulmuş olmam,
  • 5:14 - 5:18
    dediğim gibi sözsüz iletişim kuruyorlar,
    konuşamıyorlar.
  • 5:18 - 5:21
    İnsanlar sözsüz iletişim kuran birini
    sıklıkla hayatlarından çıkarırlar
  • 5:21 - 5:23
    ancak bu aptalca çünkü
    küçük kardeşlerim
  • 5:23 - 5:26
    sahip olmayı dileyebileceğiniz
    en iyi kardeşler.
  • 5:26 - 5:28
    Onlar en iyisi
    ve onları çok seviyorum
  • 5:28 - 5:31
    onları her şeyden
    çok önemsiyorum.
  • 5:32 - 5:35
    Sizi bir soruyla bırakacağım:
  • 5:35 - 5:38
    Eğer bir insanın aklını göremiyorsak,
  • 5:38 - 5:40
    otistik olsun ya da olmasın fark etmez,
  • 5:40 - 5:43
    normalin dışına çıkan
    her şeyi cezalandırmaktansa
  • 5:43 - 5:45
    neden özgünlüğü kutlamayalım
  • 5:45 - 5:49
    ve birisi hayal gücünü özgür
    bıraktığı zaman sevinmeyelim?
  • 5:49 - 5:50
    Teşekkürler.
  • 5:50 - 5:55
    (Alkışlar)
Title:
Otizm nasıl kendim olmamı sağladı?
Speaker:
Rosie King
Description:

“İnsanlar çeşitlilikten öylesine korkuyorlar ki her şeyi belirli bir etiketi olan küçük bir kutuya sığdırmaya çalışıyorlar” diyor 16 yaşındaki cesur, atılgan ve otistik Rosie King. Herkesin neden normal olmak için bu kadar endişelendiğini öğrenmek istiyor. Her çocuk, ebeveyn, öğretmen ve bireyi özgünlüğü kutlamaya çağırıyor. Birey çeşitliğinin gizli gücüne adanmış yüce bir ahit.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:08
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Ramazan Şen accepted Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Meric Aydonat rejected Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Elif Ozcelik accepted Turkish subtitles for How autism freed me to be myself
Show all

Turkish subtitles

Revisions