Jak autyzm pozwolił mi być sobą
-
0:01 - 0:02Mało komu o tym mówiłam,
-
0:02 - 0:05ale mam w głowie
-
0:05 - 0:07tysiące sekretnych światów,
-
0:07 - 0:09działających równocześnie.
-
0:09 - 0:12Jestem też autystyczna.
-
0:12 - 0:14Ludzie często diagnozują autyzm
-
0:14 - 0:17za pomocą precyzyjnych opisów
z polami do wyboru, -
0:17 - 0:20ale tak naprawdę
występujemy w wielu wariantach. -
0:20 - 0:22Przykładowo: mój młodszy brat,
-
0:22 - 0:23który jest poważnie autystyczny.
-
0:23 - 0:26Jest niewerbalny,
w ogóle nie potrafi mówić. -
0:26 - 0:28Ja z kolei uwielbiam mówić.
-
0:28 - 0:31Ludzie często utożsamiają autyzm
-
0:31 - 0:34z lubieniem tylko matematyki
i przedmiotów ścisłych, -
0:34 - 0:36jednak znam wielu autystycznych ludzi,
-
0:36 - 0:38którzy uwielbiają tworzyć.
-
0:38 - 0:41To jednak jest stereotyp,
-
0:41 - 0:43a stereotypy są często,
-
0:43 - 0:46jeśli nie zawsze, błędne.
-
0:46 - 0:48Na przykład wielu ludzi
-
0:48 - 0:53od razu kojarzy autyzm
z filmem "Rain Man". -
0:53 - 0:54To powszechne przekonanie,
-
0:54 - 0:57że każda osoba z autyzmem
to Dustin Hoffman, -
0:57 - 1:00lecz nie jest to prawda.
-
1:00 - 1:03Nie dotyczy to wyłącznie ludzi z autyzmem.
-
1:03 - 1:06Spotyka to też osoby
o odmiennej seksualności, -
1:06 - 1:08kobiety, ludzi z innym kolorem skóry.
-
1:08 - 1:10Ludzie boją się różnorodności
-
1:10 - 1:13i starają się wpasować wszystko
do pudełeczka -
1:13 - 1:16z bardzo konkretnymi etykietami.
-
1:16 - 1:17Coś takiego naprawdę
-
1:17 - 1:20spotkało mnie w życiu.
-
1:20 - 1:23Googlowałam: "ludzie autystyczni są..."
-
1:23 - 1:25i pojawiały się sugestie tego,
-
1:25 - 1:27co zamierzało się pisać.
-
1:27 - 1:29Googlowałam:"ludzie autystyczni są..."
-
1:29 - 1:32i na szczycie wyników było "demonami".
-
1:32 - 1:34To pierwsza rzecz, o której myślą ludzie,
-
1:34 - 1:36gdy myślą o autyzmie.
-
1:36 - 1:38Oni wiedzą.
-
1:38 - 1:41(Śmiech)
-
1:44 - 1:47Jedną z cech,
którą posiadam dzięki autyzmowi, -
1:47 - 1:50to raczej zdolność niż wada,
-
1:50 - 1:54jest bardzo bogata wyobraźnia.
-
1:54 - 1:55Pozwólcie, że wyjaśnię.
-
1:55 - 1:57To tak, jakbym była
w dwóch światach jednocześnie. -
1:57 - 2:00Jest ten prawdziwy świat,
który wszyscy ze sobą dzielimy, -
2:00 - 2:02i jest świat w mojej głowie
-
2:02 - 2:05i ten świat jest często bardziej prawdziwy
-
2:05 - 2:07niż rzeczywisty świat.
-
2:07 - 2:11Łatwo mi puścić wodze wyobraźni,
-
2:11 - 2:13bo nie próbuję
wpasować się do pudełeczka. -
2:13 - 2:16To jedna z zalet autyzmu.
-
2:16 - 2:18Nie mam takiej potrzeby.
-
2:18 - 2:20Odnajduję, co chcę zrobić,
-
2:20 - 2:23jak to zrobić i biorę się do roboty.
-
2:23 - 2:25Gdybym starała się wpasować w pudełko,
-
2:25 - 2:27nie byłoby mnie tutaj,
nie osiągnęłabym -
2:27 - 2:30połowy rzeczy, które mam.
-
2:30 - 2:31Istnieją jednak pewne problemy.
-
2:31 - 2:34Autyzm ma też wady,
-
2:34 - 2:36podobnie jak zbyt bujna wyobraźnia.
-
2:36 - 2:38Szkoła jest problemem sama w sobie,
-
2:38 - 2:42ale konieczność wyjaśniania nauczycielowi
-
2:42 - 2:45dzień po dniu,
-
2:45 - 2:48że jego lekcja jest niepojęcie nudna,
-
2:48 - 2:51i że po kryjomu chronię się
-
2:51 - 2:55w świecie w mojej głowie,
w którym nie ma mnie na tej lekcji, -
2:55 - 2:58to kolejny problem.
-
2:58 - 3:00(Śmiech)
-
3:00 - 3:05Gdy wyobraźnia przejmuje kontrolę,
-
3:05 - 3:06ciało nabiera własnego życia.
-
3:06 - 3:10Gdy coś ekscytującego
dzieje się w mym wewnętrznym świecie, -
3:10 - 3:11po prostu muszę uciekać.
-
3:11 - 3:13Muszę kołysać się w przód i w tył,
-
3:13 - 3:15czasem krzyczeć.
-
3:15 - 3:17Daje mi bardzo dużo energii,
-
3:17 - 3:20i muszę znaleźć dla niej upust.
-
3:20 - 3:22Robię tak od dzieciństwa,
-
3:22 - 3:23odkąd byłam małą dziewczynką.
-
3:23 - 3:27Moi rodzice sądzili, że to słodkie,
więc nie zwracali mi uwagi, -
3:27 - 3:28lecz gdy poszłam do szkoły,
-
3:28 - 3:30nie uważano tego za słodkie.
-
3:30 - 3:33Było tak, że ludzie
nie chcieli się przyjaźnić -
3:33 - 3:36z dziewczyną,
która krzyczy na lekcji algebry. -
3:36 - 3:40W dzisiejszych czasach to rzadkie,
-
3:40 - 3:43ale czasem ludzie nie chcieli
przyjaźnić się z autystyczną dziewczyną. -
3:43 - 3:47Może być tak, że ludzie
nie chcą się zadawać -
3:47 - 3:49z kimś, kto nie chce
albo nie potrafi się dopasować -
3:49 - 3:52do pudełka z nalepką "normalny".
-
3:52 - 3:54Ale nie przeszkadza mi to,
-
3:54 - 3:57bo oddziela ziarna od plew,
-
3:57 - 3:59pozwala mi znaleźć
ludzi prawdziwych i szczerych, -
3:59 - 4:02których mogę uznać za przyjaciół.
-
4:02 - 4:05Jak się tak zastanowić,
to co jest normalność? -
4:05 - 4:07Co to znaczy?
-
4:07 - 4:10Wyobraźcie sobie,
że najlepszy komplement brzmiałby: -
4:10 - 4:12"Jesteś naprawdę normalna".
-
4:12 - 4:14(Śmiech)
-
4:14 - 4:17Jednak komplementy brzmią:
-
4:17 - 4:18"Jesteś wyjątkowy"
-
4:18 - 4:20lub "Wychodzisz poza schemat".
-
4:20 - 4:22"Jesteś niezwykły".
-
4:22 - 4:24Skoro jednak ludzie chcą tacy być,
-
4:24 - 4:26to czemu tak wielu
stara się być normalnymi? -
4:26 - 4:31Czemu wlewają do foremki
genialne światło indywidualności? -
4:31 - 4:36Ludzie boją się różnorodności,
więc próbują i zmuszają wszystkich, -
4:36 - 4:40nawet tych, którzy nie chcą
lub nie potrafią, by stali się normalni. -
4:40 - 4:43Istnieją obozy
dla osób odmiennych seksualnie -
4:43 - 4:46lub autystyków,
gdzie próbuje się ich "unormalnić". -
4:46 - 4:51To straszne, że ludzie
robią to w dzisiejszych czasach. -
4:51 - 4:55Ja nie wymieniłabym za nic
swojego autyzmu i wyobraźni. -
4:55 - 4:57Z powodu autyzmu
-
4:57 - 5:00prezentuję filmy dokumentalne na BBC,
-
5:00 - 5:03jestem w połowie pisania książki.
-
5:03 - 5:05Mówię tu do was, to fantastyczne,
-
5:05 - 5:08a chyba największym moim osiągnięciem,
-
5:08 - 5:11jak sądzę,
-
5:11 - 5:12jest uzyskanie sposobów komunikacji
-
5:12 - 5:14z moim młodszym bratem i siostrą,
-
5:14 - 5:18którzy, jak wspomniałam,
są niewerbalni, nie potrafią mówić. -
5:18 - 5:21Ludzie często
skreślają kogoś, kto jest niewerbalny, -
5:21 - 5:23to jednak głupie,
gdyż mój brat i moja siostra -
5:23 - 5:26to najlepsze rodzeństwo,
jakie kiedykolwiek mogłabym mieć. -
5:26 - 5:28Są po prostu najlepsi,
bardzo ich kocham -
5:28 - 5:32i troszczę się o nich
bardziej niż o cokolwiek innego. -
5:32 - 5:35Zamierzam pozostawić was
z jednym pytaniem. -
5:35 - 5:38Skoro nie możemy
dostać się do czyjegoś umysłu, -
5:38 - 5:40czy to autystycznego czy nie,
-
5:40 - 5:43zamiast karać wszystko,
co odbiega od normalności, -
5:43 - 5:45czemu nie celebrować wyjątkowości
-
5:45 - 5:49i cieszyć się za każdym razem,
gdy ktoś puszcza wodze fantazji? -
5:49 - 5:50Dziękuję.
-
5:50 - 5:55(Brawa)
- Title:
- Jak autyzm pozwolił mi być sobą
- Speaker:
- Rosie King
- Description:
-
"Ludzie tak bardzo boją się różnorodności, że starają się zmieścić wszystko do małego pudełeczka z konkretną etykietą" - mówi 16-letnia Rosie King, która jest odważna, krzykliwa i autystyczna. Chce wiedzieć: "Czemu wszyscy tak bardzo przejmują się normalnością?". Rosie King wysyła głośny sygnał do każdego dziecka, nauczyciela i innych osób, by celebrowali wyjątkowość. Jest to górnolotne świadectwo potencjału ludzkiej różnorodności.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:08
Maciej Mackiewicz edited Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Maciej Mackiewicz edited Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Maciej Mackiewicz edited Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Maciej Mackiewicz approved Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Maciej Mackiewicz edited Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Maciej Mackiewicz edited Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How autism freed me to be myself | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How autism freed me to be myself |