Cuộc chiến phanh phui tham nhũng chính phủ của tôi

Các lãnh đạo của chúng ta phải có trách nhiệm, nhà báo Heather Brooke nói. Và nên biết: Brooke đã bóc trần các chi phí tài chính của Quốc hội Anh, làm dẫn đến scandal chính trị năm 2009. Cô khuyến cáo chúng ta chất vấn các lãnh đạo qua những nền tảng như yêu cầu Tự do thông tin -- để rồi có được câu trả lời.

Ngày xửa ngày xưa, thế giới là 1 gia đình lớn, hỗn loạn.

Nó được coi sóc bởi bậc cha mẹ quyền năng vĩ đại,

và con người là những đứa trẻ

nghịch ngợm hết thuốc chữa.

Đứa con om sòm nào nghi ngờ

quyền lực của bố mẹ, thì bị mắng ngay.

Nếu chúng tò mò vào phòng bố mẹ,

hoặc đụng vào các ngăn tủ bí mật, chúng sẽ bị trừng phạt

và được nhắc nhở rằng chúng muốn tốt

thì đừng có dại vào đó lần nào nữa.

Rồi 1 ngày, một người đến

lỉnh kỉnh với những chiếc hộp chứa tài liệu mật

ăn trộm từ phòng bố mẹ.

Anh ta nói: “Nhìn xem họ đã giấu giếm những gì.”

Đám trẻ xem xét và ngạc nhiên.

Rất nhiều bản đồ và biên bản các cuộc họp

của cha mẹ chúng khi họ cãi nhau.

Họ hành xử như đám trẻ.

Và họ cũng mắc sai lầm như trẻ con.

Chỉ khác là, sai lầm của họ

được giấu trong tủ giấy tờ.

Có 1 cô bé trong thị trấn, không nghĩ rằng

các tài liệu đó nên được cất trong các ngăn tủ bí mật,

và nếu có, thì cũng phải có luật

để đám trẻ được phép tiếp cận.

Và cô bé tự bảo mình làm việc đó.

Tôi là cô bé trong câu chuyện đó, và những tài liệu bí mật

mà tôi chú ý ở ngay trong tòa nhà này,

Quốc hội Anh quốc, và những dữ liệu mà tôi muốn

đặt tay vào, là các hóa đơn chi tiêu

của các đại biểu Quốc hội.

Tôi cho rằng đây là câu hỏi cơ bản của nền dân chủ. (Vỗ tay)

Không phải tôi muốn biết mật mã phòng trú ẩn hạt nhân,

hay bất cứ gì như thế, nhưng với số lượng bị từ chối mà tôi nhận được

với yêu cầu Tự do Thông tin này,

bạn sẽ tự hỏi sao tôi lại yêu cầu như thế.

Tôi đã tranh đấu 5 năm cho việc này,

và đó là 1 trong hàng trăm yêu cầu tôi gửi đi,

không – tôi không làm – này, tôi không làm, thực lòng mà nói,

để cách mạng hóa Quốc hội Anh.

Đó không phải ý định của tôi. Tôi chỉ thực hiện những yêu cầu này

vì đó là 1 phần trong nghiên cứu cho cuốn sách đầu tiên của tôi.

Nhưng cuối cùng lại thành 1 trận chiến pháp lý lê thê

và như vậy tôi tranh đấu với Quốc hội 5 năm

trước 3 trong số các Thẩm phán tối cao

chờ họ quyết định Quốc hội có phải công bố các dữ liệu đó không.

Và tôi phải nói với các bạn rằng, tôi chẳng hi vọng gì,

vì tôi đã biết sự sắp đặt. Tôi nghĩ là,

chúng luôn đi đôi với nhau. Tôi không có hi vọng.

Đoán xem? Tôi đã thắng. Hu-ra. (Vỗ tay)

Câu chuyện không hẳn như thế, vì vấn đề là

Quốc hội mãi trì hoãn công bố dữ liệu,

rồi họ cố gắng viết lại luật

để chúng không áp dụng với họ được nữa.

Luật minh bạch mà họ công bố trước kia áp dụng với mọi người,

họ cố giữ để nó không áp dụng với họ.

Điều họ không tính đến là cách mạng số hóa,

nghĩa là toàn bộ các hóa đơn giấy

đã được scan điện tử, và ai đó sẽ rất dễ dàng

copy toàn bộ dữ liệu,

đưa lên đĩa, rồi thơ thẩn ngoài Quốc hội,

họ đã làm thế đấy, rồi bán cái đĩa

cho người trả giá cao nhất, chính là tờ Daily Telegraph,

rồi, mọi người đều nhớ, đã có liên tục từ tuần này sang tuần khác,

những khám phá, mọi thứ từ phim khiêu dâm

đến bồn tắm, các căn bếp mới

đến nhà cửa chưa được thanh toán.

Kết quả là 6 bộ trưởng từ chức,

phát ngôn viên đầu tiên của Đảng trong 300 năm
bị buộc từ chức,

1 chính phủ mới được bầu lên đáp ứng sự minh bạch,

120 đại biểu bị loại trong cuộc bầu cử,

và đến nay, 4 đại biểu và 2 công tước

bị bỏ tù vì gian lận.

Cảm ơn. (Vỗ tay)

Tôi kể chuyện này vì không chỉ nước Anh mới thế.

Đó là ví dụ về xung đột văn hóa xảy ra

khắp thế giới giữa giới quý tộc giàu có mang tóc giả

tự cho mình quyền cai trị chúng ta

mà chẳng ngại gì công chúng,

và rồi bất ngờ đối mặt với 1 cộng đồng

không bị ép buộc theo sắp đặt đó nữa,

và không chỉ không bị o ép, mà giờ đây

còn được trang bị dữ liệu về chính các quý tộc.

Chúng ta đang có cuộc cách mạng dân chủ hóa thông tin,

mà tôi đã tham gia được một thời gian rồi.

Sự gia nhập có hơi xấu hổ: khi còn nhỏ,

tôi từng có những cuốn truyện trinh thám nhỏ, và tôi thích

quan sát hàng xóm làm gì và ghi chép lại.

Tôi cho rằng đó là dấu hiệu khá tốt về

sự nghiệp nhà báo trinh thám tương lai của mình,

những gì tôi thấy trong lĩnh vực truy cập thông tin đến giờ

là nó đã từ 1 sở thích hiếm

trở nên phổ biến.
Ngày càng có nhiều người khắp thế giới

muốn biết những người quyền lực đang làm gì.

Họ muốn có tiếng nói trong những quyết định mang tên

và tiền của họ. Tôi nghĩ cuộc dân chủ hóa thông tin này

là sự khai sáng thông tin,

và có rất nhiều quy tắc giống như Cuộc khai sáng đầu tiên.

Đó là tìm kiếm sự thật,

không phải vì một ai đó nói điều đó đúng, “vì tôi bảo thế.”

Không, đó là tìm kiếm sự thật từ

những gì bạn thấy và được kiểm chứng.

Trong Cuộc khai sáng đầu tiên, điều đó dẫn đến chất vấn

về quyền tối cao của vua để cai trị người dân,

hay là phụ nữ có nên phụ thuộc đàn ông không,

hoặc Nhà thờ có phải là phát ngôn của Chúa không.

Hiển nhiên là Nhà thờ không vui với chuyện này,

họ cố lấp liếm đi,

nhưng họ không tính đến công nghệ,

rồi họ có báo in, phương tiện bất ngờ

truyền bá các ý tưởng này vừa rẻ, vừa xa và nhanh,

rồi người dân tụ tập trong các quán cafe,

bàn luận ý tưởng, phác họa cuộc cách mạng.

Thời đại này chúng ta có số hóa. Nó tách thông tin từ thực thể vật chất,

và gần như không mất gì để copy và chia sẻ thông tin.

Báo in của chúng ta là Internet. Quán cafe giờ là các mạng xã hội.

Chúng ta đang tiến tới 1 hệ thống liên kết toàn diện,

và trong hệ thống này ta có những quyết định toàn cầu,

quyết định về khí hậu, hệ thống tài chính,

và tài nguyên. Và hãy nghĩ về điều này --

nếu ta muốn ra 1 quyết định quan trọng về mua nhà,

ta không đi mua ngay. Ý tôi là, tôi không biết bạn thế nào

nhưng tôi muốn xem thật nhiều nhà trước khi bỏ ra bằng đó tiền.

Và nếu nghĩ về hệ thống tài chính,

chúng ta cần rất nhiều thông tin trong đó. Nó không chỉ có thể

đưa ra cho một cá nhân 1 khối, 1 lượng thông tin,

và phân tích nó để ra các quyết định tốt.

Đó là lí do ta ngày càng thấy nhu cầu cao

về truy cập thông tin.

Đó là lí do ta bắt đầu thấy những dự luật

được phổ biến, ví dụ, về môi trường

thì có Hiệp định Aarhus,

đó là Chỉ thị của Liên hiệp Châu Âu cho người dân

quyền được biết, để nếu công ty cấp nước của bạn

đang xả rác ra sông, xả nước thải ra sông,

thì bạn có quyền được biết.

Trong công nghiệp tài chính, giờ bạn có nhiều quyền

biết chuyện gì đang diễn ra, nên ta có

nhiều luật chống hối lộ, chính sách tiền tệ,

minh bạch doanh nghiệp tăng lên, nên bạn có thể theo dõi tài sản qua nhiều quốc gia.

Và ngày càng khó giấu tài sản, trốn thuế,

trả lương bất công. Như thế thật tuyệt. Chúng ta bắt đầu hiểu ra

nhiều và nhiều hơn nữa về những hệ thống này.

Và chúng chuyển dịch vào 1 hệ thống trung tâm,

hệ thống liên kết toàn diện này,

tất cả ngoại trừ 1. Bạn đoán được không?

Đó là hệ thống điều khiển tất cả những hệ thống kia.

Đó là hệ thống mà ta tổ chức và thực hiện quyền lực,

tôi đang nói về chính trị, vì trong chính trị,

ta trở lại hệ thống từ trên xuống này.

Và làm sao hệ thống này có thể

xử lý hết nhu cầu thông tin của nó?

Nó không thể. Thế đấy.

Và tôi nghĩ đó là phần lớn nguyên nhân của sự suy thoái

về pháp lý trong các chính phủ của ta bây giờ.

Tôi đã kể sơ với các bạn về những gì tôi làm

để kì kèo với Quốc hội, ăn vạ và la hét

trong thế kỉ 21, và tôi sẽ đưa

1 số ví dụ về những gì những người mà tôi biết

đang làm.

Người này tên Seb Bacon, là 1 lập trình viên máy tính.

Anh ta đã lập 1 site tên Alaveteli,

và nó là nền tảng Tự do thông tin.

Nó là mã nguồn mở, với tài liệu, và cho phép bạn

tạo những yêu cầu Tự do thông tin,

để đặt câu hỏi với công chúng,

và nó làm lộ ra mọi rắc rối, và có thể nói rằng

có rất nhiều rắc rối để thực hiện những yêu cầu này,

nó đưa rất cả vấn đề ra, bạn chỉ cần đặt câu hỏi,

ví dụ, có bao nhiêu cảnh sát từng phạm tội?

Nó tự chiếu đến nhân vật phù hợp, nó cho biết

khi nào hết thời gian, nó the dõi

toàn bộ các phản hồi, và đưa lên đó,

nó trở thành thành túi khôn xã hội.

Mã nguồn mở là thế và nó có thể áp dụng ở bất cứ đâu

có luật Tự do thông tin.

Ở đây có danh sách những nước có luật đó,

và sắp tới còn thêm nữa.

Nên nếu có ai thích chuyện này

và có luật như vậy ở quốc gia bạn,

tôi biết rằng Seb sẽ vui lòng nghe bạn nói

và hợp tác để đưa nó đến quốc gia bạn.

Đây là Birgitta Jónsdóttir, đại biểu Quốc hội Iceland,

Là một Đại biểu hơi khác thường. Ở Iceland, bà là

một trong những người tham gia biểu tình trước Quốc hội

khi kinh tế đất nước sụp đổ,

và trúng cử trong cuộc tái thiết,

và giờ bà đang là đầu tàu của dự án này.

Đó là chương trình Khuyến khích truyền thông hiện đại Iceland,

và họ vừa được tài trợ để trở thành dự án truyền thông quốc tế,

họ quy tụ tất cả những luật tốt nhất thế giới

về tự do ngôn luận,

bảo vệ người tiết lộ, bảo vệ danh dự,

bảo vệ nguồn tin, và cố biến Iceland
thành thiên đường xuất bản.

Đó là nơi dữ liệu của bạn được tự do, nên khi ta nghĩ về

ta thấy cách chính phủ truy cập dữ liệu người dùng, tăng lên

những gì họ cố gắng làm ở Iceland là biến nơi đây thành thiên đường

khi có thể.

Trong lĩnh vực báo chí điều tra, chúng tôi

bắt đầu nghĩ về toàn cầu, và đây là một site tên

Investigative Dashboard (Bảng tin điều tra). Nếu bạn muốn theo dõi

tài sản của 1 nhà độc tài, ví dụ, Hosni Mubarak,

bạn biết là ông ta cố tuồn tiền mặt ra nước ngoài

khi dính rắc rối, điều bạn muốn làm là

để điều tra, bạn cần truy cập vào

tất cả cơ sở dữ liệu, nhiều nhất có thể

đăng ký doanh nghiệp toàn cầu

Đây là website tập trung toàn bộ dữ liệu đó

vào 1 nơi để bạn bắt đầu tìm kiếm

bạn biết đấy, như họ hàng, bạn bè, đội trưởng đội cảnh vệ của ông ta.

Bạn có thể tìm thấy cách mà ông ta chuyển tài sản

khỏi đất nước.

Nhưng một lần nữa, với những quyết định

ảnh hưởng nhất đến chúng ta, có lẽ, là những quyết định quan trọng nhất

về chiến tranh hay tương tự,

ta lại không thể yêu cầu Tự do thông tin.

Thực sự điều này rất khó. Vậy là ta vẫn phải dựa vào

những cách “bất hợp pháp” để có thông tin, qua rò rỉ.

Khi báo Guardian điều tra

uộc chiến ở Afghanistan, họ không thể

tới Bộ Quốc phòng và yêu cầu thông tin.

Bạn hiểu rồi đấy, họ không thể đến đấy để lấy thông tin.

Chuyện này có nhờ rỏ rỉ từ hàng chục ngàn ghi chép

của lính Mỹ

trong cuộc chiến Afghan, bị rò rỉ,

và họ có thể điều tra được nhờ đó.

Những cuộc điều tra lớn khá lớn khác là về ngoại giao thế giới.

Chuyện này lại hoàn toàn phụ thuộc thông tin rò rỉ,

từ 251.000 điện tín ngoại giao của Mỹ, và tôi tham gia

cuộc điều tra này vì tôi có thông tin rò rỉ

từ những thành viên WikiLeak phẫn nộ

dẫn đến kết cục là (họ) làm việc cho báo Guardian.

Tôi có thể kể đầu tiên cách tôi tiếp cận

các rò rỉ thế nào. Điều đó tuyệt lắm.
Nó thật sự rất tuyệt.

Nó làm tôi nhớ lại 1 cảnh trong phim “Lão phù thủy xứ Oz.”

Bạn biết ý tôi là gì chứ? Khi chú chó con Toto

chạy ngang qua lão phù thủy, ông ta kéo nó lại,

con chó kéo bức màn, và --

"Đừng nhìn đằng sau tấm màn. Đừng nhìn người đằng sau tấm màn. “

Giống như thế, vì bạn bắt đầu thấy

các đại biểu, những chính trị gia vĩ đại,

cũng chỉ như chúng ta.

Họ nguyền rủa lẫn nhau. Ý tôi là, khá nhiều chuyện,

những thông tin đó. Okay, tôi nghĩ điều rất quan trọng là

tất cả chúng ta nắm được rằng họ cũng là con người

như chúng ta. Họ không có quyền năng đặc biệt.

Họ không phải phép màu. Họ không phải cha mẹ ta.

Ngoài ra, điều tôi thấy thú vị nhất

là mức độ tham nhũng cục bộ

ở khắp các quốc gia, đặc biệt xoay quanh

trung tâm quyền lực, quanh các cán bộ,

những người biển thủ công quỹ

để tư lợi cá nhân, và họ được phép làm thế

nhờ hệ thống bí mật nhà nước.

Tôi nói về WikiLeaks, vì hẳn là không có gì

cởi mở hơn là công bố toàn bộ tài liệu?

Vì đó là điều Julian Assange đã làm.

Anh ấy không thỏa mãn với cách an toàn

và hợp pháp mà báo chí công bố thông tin. Anh ta đưa hết lên.

Kết quả là những người vô tội ở Afghanistan

đã được biết đến. Cũng có nghĩa là nhà độc tài Belarus

đã được trao danh sách tất cả những nhà tài trợ tranh cử

đã từng nói chuyện với chính phủ Mỹ.

Đó có phải sự cởi mở tận gốc? Tôi nói rằng không, vì với tôi,

nó không có nghĩa là chuyển nhượng quyền lực,

trách nhiệm, vai trò, đó thực ra là phối hợp

với quyền lực. Đó là chia sẻ trách nhiệm,

chia sẻ vai trò. Thực tế, ông ta đã

dọa sẽ kiện tôi vì có thông tin rò rỉ về ông ta,

chân thành mà nói, tôi nghĩ điều đó cho thấy

1 mâu thuẫn đáng kể trong ý thức hệ. (Cười)

1 vấn đề khác là quyền lực có sức quyến rũ khủng khiếp,

và tôi nghĩ bạn cần có 2 phẩm chất thực,

như khi bước đến bàn đàm phán

về quyền lực, nói về quyền lực,

vì sức hấp dẫn của nó.

Bạn phải đa nghi và khiêm tốn.

Đa nghi, vì bạn phải luôn thách thức.

Tôi muốn thấy tại sao – bạn chỉ nói vậy? Thế là không đủ.

Tôi muốn thấy bằng chứng tại sao lại thế.

Và khiêm tốn và chúng ta đều là con người. Chúng ta đều sai lầm.

Và nếu không đa nghi và khiêm tốn,

thì con đường từ tái thiết đến chuyên chế

sẽ rất ngắn, và bạn sẽ chỉ cần đọc “Trại nuôi súc vật”

để biết quyền lực làm hỏng con người như thế nào.

Vậy giải pháp là gì? Tôi tin rằng nó nằm trong

việc khống chế quyền với thông tin.

Lúc này quyền của chúng ta cực kỳ yếu.

Ở rất nhiều nước có Luật Bí mật nhà nước,

trong đó có Anh. Luật Bí mật nhà nước của ta

không quan tâm đến lợi ích công. Nghĩa là đó là tội phạm,

dân bị trừng phạt, nhiều trường hợp khá nặng,

do công bố hoặc làm lộ thông tin nhà nước.

Sẽ không ngạc nhiên, và thực sự tôi muốn

tất cả các bạn nghĩ thế này, nếu ta có Luật Công khai nhà nước

để các cán bộ bị trừng phạt nếu họ bị phát hiện

khi ém nhẹm hoặc giấu thông tin

đó chẳng phải là điều mà dân chúng muốn?

Như thế -- vâng. Vâng! Tôi sẽ có quyền. (Vỗ tay) (Cười)

Tôi muốn chúng ta hướng đến đó.

Vậy là không chỉ có toàn tin xấu. Ý tôi là chắc chắn

có tiến triển trong dòng chảy, nhưng tôi nghĩ điều mà chúng ta nhận ra là

chúng ta càng đến gần trung tâm quyền lực,

mọi thứ càng mờ mịt và kín đáo.

Chỉ mới tuần vừa rồi, tôi nghe

Giám đốc Công an thành phố London nêu lí do

cảnh sát cần truy cập mọi giao tiếp,

gián điệp chúng ta mà không bị sự giám sát hợp pháp nào,

và ông ta nói đó là vấn đề sống chết.

Ông ta thực sự nói đó là chuyện sống chết.

Không có bằng chứng nào cả. Ông ta không đưa ra bằng chứng nào.

Kiểu như là, “Vì tôi nói thế.

Các anh phải tin tôi. Tin vào điều đó.”

Chà, tôi xin lỗi nhé, nhưng ta bị đưa trở lại

Nhà thờ Tiền Khai sáng,

và ta phải đấu tranh với nó.

Ông ta nói về 1 luật ở Anh gọi là

Giấy phép dữ liệu truyền thông, 1 kiểu luật hoàn toàn thô thiển.

Ở Mỹ, bạn có Luật Bảo vệ và chia sẻ thông tin mạng.

Lời ong tiếng ve giờ sẽ bị giám sát nội địa.

Bạn có Cục An ninh quốc gia để dựng lên

trung tâm gián điệp lớn nhất thế giới. Nó là tòa nhà này --

lớn gấp 5 lần Thủ đô nước Mỹ,

trong đó họ can thiệp và phân tích truyền thông,

băng thông và dữ liệu cá nhân

để tìm ra ai là kẻ phá hoại xã hội.

Trở lại câu chuyện ban đầu, bậc cha mẹ

rất hoảng hốt. Họ khóa hết cửa lại.

Họ lắp camera giám sát đầy nhà.

Họ theo dõi chúng ta. Họ đào hầm,

và lập trung tâm gián điệp chạy các thuật toán

toán để tìm ra ai gây rối,

và nếu có người phàn nàn, chúng ta bị bắt vì tội khủng bố.

Đó là chuyện cổ tích hay ác mộng cuộc đời?

Một số cổ tích có kết thúc có hậu. Một số không.

Có lẽ chúng ta đều đã đọc truyện cổ Grimm,

mà thực sự là chúng rất tàn nhẫn [chơi chữ].

Nhưng thế gian không phải cổ tích, mà còn nhẫn tâm hơn

những gì ta muốn biết.

Mặt khác, có thể tốt hơn ta nghĩ,

nhưng dù thế nào, ta cần xem xét nó chính xác

về mọi vấn đề, vì chỉ có xem xét mọi vấn đề

ta mới có thể sửa nó

và sống trong thế giới mà ta sẽ

mãi hạnh phúc về sau. (Cười) Cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)

Cảm ơn.
(Vỗ tay)