Return to Video

Elektryczność statyczna - Anuradha Bhagwat

  • 0:09 - 0:13
    Może uderzyć bez ostrzeżenia,
    w każdym momencie.
  • 0:13 - 0:16
    Możesz iść po miękkim dywanie
    i sięgać po klamkę od drzwi,
  • 0:16 - 0:19
    kiedy nagle... pstryk!
  • 0:19 - 0:21
    Aby zrozumieć elektryczność statyczną,
  • 0:21 - 0:24
    musimy dowiedzieć się
    trochę o konstrukcji materii.
  • 0:24 - 0:26
    Materia złożona jest z atomów,
  • 0:26 - 0:29
    które zawierają
    trzy typy mniejszych cząstek:
  • 0:29 - 0:31
    negatywnie naładowane elektrony,
  • 0:31 - 0:33
    pozytywnie naładowane protony
  • 0:33 - 0:36
    i neutralne neutrony.
  • 0:36 - 0:40
    Normalnie elektrony i protony
    balansują na zewnątrz jądra,
  • 0:40 - 0:44
    przez co większość rzeczy,
    które dotykasz, jest obojętna.
  • 0:44 - 0:48
    Ale elektrony są malutkie
    i mają minimalną masę,
  • 0:48 - 0:51
    więc tarcie może dać wolnym elektronom
  • 0:51 - 0:55
    wystarczającą siłę, by oderwały się
    od atomu i dołączyły do innego,
  • 0:55 - 0:58
    migrując między różnymi powierzchniami.
  • 0:58 - 0:59
    Kiedy to się stanie,
  • 0:59 - 1:02
    pierwszy obiekt ma więcej
    protonów niż elektronów
  • 1:02 - 1:05
    i jest naładowany dodatnio,
  • 1:05 - 1:09
    podczas gdy w drugim
    elektrony tworzą ładunek ujemny.
  • 1:09 - 1:12
    Taką sytuację nazywamy
    zaburzeniem ładunków
  • 1:12 - 1:15
    lub separacją ładunków.
  • 1:15 - 1:18
    Natura dąży do równowagi,
  • 1:18 - 1:23
    więc kiedy jedno ze zmienionych ciał
    wchodzi w kontakt z innym materiałem,
  • 1:23 - 1:26
    mobilne elektrony wykorzystają
    pierwszą lepszą szansę,
  • 1:26 - 1:28
    by przejść tam,
    gdzie są najpotrzebniejsze,
  • 1:28 - 1:31
    albo zeskakując z negatywnie
    naładowanego obiektu
  • 1:31 - 1:34
    albo wskakując
    na naładowany pozytywnie,
  • 1:34 - 1:38
    aby przywrócić równowagę elektronową.
  • 1:38 - 1:42
    Ten szybki ruch elektronów,
    nazwany ładunkiem elektrostatycznym,
  • 1:42 - 1:45
    jest widoczny jako niespodziewana iskra.
  • 1:45 - 1:48
    Ten proces nie ma miejsca
    przy każdym obiekcie.
  • 1:48 - 1:51
    Gdyby tak było, pstrykałoby cały czas.
  • 1:51 - 1:53
    Przewodniki takie jak metale i słona woda
  • 1:53 - 1:57
    mają luźno związane elektrony walencyjne,
  • 1:57 - 2:00
    które mogą szybko
    przejść między molekułami.
  • 2:00 - 2:04
    Z innej strony, izolatory
    takie jak plastik, guma i szkło
  • 2:04 - 2:09
    mają ściśle związane elektrony,
    które niechętnie zmieniają atomy.
  • 2:09 - 2:11
    Nagromadzenie statyczne jest najczęstsze,
  • 2:11 - 2:15
    gdy jeden z materiałów jest izolatorem.
  • 2:15 - 2:16
    Kiedy idziesz po dywanie,
  • 2:16 - 2:20
    elektrony z twego ciała przejdą na niego,
  • 2:20 - 2:24
    a izolująca dywan wełna
    straci swoje własne elektrony.
  • 2:24 - 2:28
    Chociaż ciało i dywan razem
    nadal są elektrycznie obojętne,
  • 2:28 - 2:31
    zaszło między nimi wyrównanie ładunków.
  • 2:31 - 2:34
    Kiedy zaś dotkniesz do klamki,
  • 2:34 - 2:34
    pstryk!
  • 2:34 - 2:38
    Luźno związane elektrony klamki
    wskakują ci na rękę,
  • 2:38 - 2:41
    żeby uzupełnić elektrony,
    które straciło twoje ciało.
  • 2:41 - 2:44
    W twoim pokoju to mała uciążliwość,
  • 2:44 - 2:46
    ale na dużych powierzchniach
  • 2:46 - 2:51
    elektryczność statyczna może być
    przerażającą i niszczącą siłą natury.
  • 2:51 - 2:55
    W pewnych wypadkach rozdzielenie
    ładunków odbywa się w chmurach.
  • 2:55 - 2:57
    Nie wiemy dokładnie, jak się dzieje.
  • 2:57 - 3:00
    Być może chodzi o cyrkulację kropel wody
  • 3:00 - 3:02
    zawierających cząstki lodu.
  • 3:02 - 3:05
    Ładunek jest neutralizowany
  • 3:05 - 3:08
    przez przeniesienie do innego ciała,
  • 3:08 - 3:09
    takiego jak budynek,
  • 3:09 - 3:10
    Ziemia
  • 3:10 - 3:14
    lub inna chmura pod postacią
    iskry, którą nazywamy błyskawicą.
  • 3:14 - 3:18
    Palce mogą bzykać
    cały czas w tym samym miejscu.
  • 3:18 - 3:22
    Dlatego pamiętaj, że błyskawica
    może uderzyć gdzieś częściej niż raz.
Title:
Elektryczność statyczna - Anuradha Bhagwat
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-science-of-static-electricity-anuradha-bhagwat

Wszyscy to kiedyś przeżyliśmy: idziesz po miękkim dywanie, dosięgasz do klamki, kiedy nagle... PSTRYK! Ale co powoduje ten dowód istnienia elektryczności statycznej? Anuradha Bhagwat rzuca na to światło poprzez badanie natury materii.

Lekcja - Anuradha Bhagwat, animacja - Artrake Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:39

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.