Liệu một nước Mỹ bị chia rẽ có thể được hàn gắn?
-
0:01 - 0:03John, điều này có vẻ thật đáng sợ.
-
0:03 - 0:04Phải.
-
0:04 - 0:06Cảm giác rằng thế giới đang ở giai đoạn
-
0:06 - 0:08mà ta chưa chứng kiến một thời gian dài.
-
0:08 - 0:13Mọi người không chỉ bất đồng
theo cách mà chúng ta quen thuộc, -
0:13 - 0:15về sự phân chia tả-hữu trong chính trị.
-
0:15 - 0:17Những sự khác biệt sâu sắc hơn nhiều
đang diễn ra -
0:17 - 0:21Điều gì đang xảy ra vậy, và làm thế nào
chúng ta lại rơi vào giai đoạn này? -
0:21 - 0:24Đây là điều khác biệt.
-
0:24 - 0:27Có điều gì đó còn lớn hơn
cảm giác ngày tận thế rất nhiều. -
0:27 - 0:30Một khảo sát được thực hiện bởi
Pew Research chỉ ra rằng: -
0:30 - 0:33Mức độ mà chúng ta cảm thấy
về phía bên kia không chỉ -- -
0:33 - 0:36Chúng ta không chỉ không thích họ;
Chúng ta cực kỳ không thích họ, -
0:36 - 0:40và chúng ta cho rằng
họ là một mối đe dọa cho dân tộc. -
0:40 - 0:42Số lượng người có suy nghĩ như vậy
ngày càng tăng, -
0:42 - 0:45và bây giờ nó đã vượt quá 50%
ở cả hai bên. -
0:45 - 0:45Mọi người sợ hãi,
-
0:45 - 0:49bởi vì có điều gì đó khác so với trước đây
nó nghiêm trọng hơn rất nhiều. -
0:49 - 0:52Vào bất kì thời điểm nào khi tôi
nhìn vào bất cứ sự sắp xếp xã hội nào, -
0:52 - 0:55tôi luôn sử dụng ba nguyên lý cơ bản
của tâm lý đạo đức, -
0:55 - 0:57tôi nghĩ là chúng sẽ có ích
trong trường hợp này -
0:57 - 1:00Điều đầu tiên mà bạn phải luôn luôn
lưu tâm -
1:00 - 1:01khi nghĩ về chính trị
-
1:01 - 1:02là chúng ta mang tính bộ lạc.
-
1:02 - 1:05Chúng ta đã phát triển
theo chủ nghĩa bộ lạc. -
1:05 - 1:07Một trong những nhìn nhận
đơn giản và tuyệt vời nhất -
1:07 - 1:09về xã hội loài người tự nhiên
-
1:09 - 1:10là thành ngữ Bedouin:
-
1:10 - 1:11"Tôi chống lại anh trai tôi;
-
1:11 - 1:13tôi và anh trai chống lại
anh chị em họ; -
1:13 - 1:16tôi, anh trai và anh chị em họ
chống lại những người lạ." -
1:16 - 1:20Chủ nghĩa bộ lạc đó cho phép
chúng ta tạo ra những cộng đồng lớn -
1:20 - 1:23và tìm lại với nhau
để cạnh tranh với những cộng đồng khác. -
1:23 - 1:26Điều đó giúp chúng ta thoát khỏi rừng
và những nhóm nhỏ, -
1:26 - 1:28nhưng nó lại đem đến
sự mâu thuẫn kéo dài. -
1:28 - 1:30Câu hỏi mà bạn phải nghĩ đến là:
-
1:30 - 1:33Những khía cạnh nào của xã hội chúng ta
đang làm điều đó tồi tệ hơn. -
1:33 - 1:35và điều gì gì làm chúng dịu xuống.
-
1:35 - 1:37Đây quả là một thành ngữ
không mấy tích cực. -
1:37 - 1:40Anh nói rằng điều này thực sự đã
ăn sâu vào suy nghĩ của con người -
1:40 - 1:41ở một mức độ nào đó?
-
1:41 - 1:45Ồ, chắc chắn rồi. Đây chỉ là một mặt
cơ bản của nhận thức xã hội loài người. -
1:45 - 1:48Nhưng chúng ta cũng có thể sống hòa bình
với nhau một cách thực sự. -
1:48 - 1:51chúng ta đã nghĩ ra nhiều cách vui vẻ,
như là những trận chiến trò chơi. -
1:51 - 1:53Ý tôi là thể thao, chính trị --
-
1:53 - 1:56Đây là tất cả những cách mà chúng ta
luyện tập cái bản chất bộ lạc này -
1:56 - 1:58mà không thực sự làm ai bị thương
-
1:58 - 2:02Chúng ta cũng rất giỏi trong giao thương,
khám phá và gặp những người mới. -
2:02 - 2:05Vì vậy mà chủ nghĩa bộ lạc của chúng ta
là một cái gì đó dao động lên xuống -- -
2:05 - 2:08Chúng ta không phải lúc nào cũng
chống lại lẫn nhau, -
2:08 - 2:10nhưng sẽ không bao giờ có
hòa bình thế giới. -
2:11 - 2:14Kích cỡ của bộ lạc đó
có thể thu nhỏ hoặc mở rộng ra. -
2:14 - 2:15Đúng vậy.
-
2:15 - 2:17Kích cỡ của cái được coi là "chúng ta"
-
2:17 - 2:20và của cái được coi là "bên kia" hay "họ"
-
2:20 - 2:22có thể thay đổi.
-
2:23 - 2:28Và một vài người tin rằng quá trình đó
có thể tiếp diễn không thời hạn. -
2:28 - 2:29Đúng vậy.
-
2:29 - 2:33Chúng ta đã thực sự mở rộng
ý nghĩa của bộ lạc được một lúc rồi. -
2:33 - 2:34Tôi nghĩ là,
-
2:34 - 2:37nơi ta đang tìm thấy cái có thể
được gọi là sự phân biệt tả-hữu mới. -
2:37 - 2:40Sự phân biệt tả-hữu mà
chúng ta vẫn thửa hưởng -
2:40 - 2:42xuất phát từ sự phân biệt giữa
lao động với tư bản, -
2:42 - 2:45và tầng lớp lao động, và Marx.
-
2:45 - 2:47Nhưng tôi nghĩ những gì chúng ta
đang chứng kiến, ngày càng tăng -
2:47 - 2:50là sự chia rẽ trong tất cả
chế độ dân chủ phương Tây -
2:50 - 2:54giữa những người muốn dừng
ở mức độ quốc gia, -
2:54 - 2:55những người có xu hướng địa phương--
-
2:55 - 2:57và tôi không có ý đó là điều xấu --
-
2:57 - 3:00những người mà có thiên hướng
về nguồn cội nhiều hơn, -
3:00 - 3:03họ quan tâm về thành phố,
cộng đồng và dân tộc của họ. -
3:04 - 3:07Với những người chống lại chủ nghĩa
địa phương và người -- -
3:07 - 3:10bất cứ khi nào rối trí, tôi lại nghĩ tới
bài "Imagine" của John Lennon. -
3:10 - 3:14"Hãy tưởng tượng không có các quốc gia
không phải giết chóc hay hy sinh vì nó." -
3:14 - 3:17Đây là những người mong muốn
một chính phủ toàn cầu hơn, -
3:17 - 3:20họ không thích các quốc gia độc lập,
họ không thích biên giới. -
3:20 - 3:22Anh cũng có thể thấy điều này
ở khắp châu Âu. -
3:22 - 3:25Có một người với những ẩn dụ tuyệt vời
thực ra, là Shakespeare-- -
3:25 - 3:27viết mười năm trước ở Anh.
-
3:27 - 3:28Tác giả có một ẩn dụ:
-
3:28 - 3:31"Chúng ta là người ở phía trên
hay phía dưới cầu rút?" -
3:31 - 3:34Và nước Anh bị chia rẽ
52-48 ở điểm đó. -
3:34 - 3:36Và nước Mỹ cũng bị chia rẽ ở điểm đó.
-
3:37 - 3:41Những người trong số chúng ta
lớn lên với The Beatles -
3:41 - 3:45và thứ đại loại như triết học hippie
mơ về một thế giới kết nối hơn -- -
3:45 - 3:48thật là lý tưởng và "làm sao mà
người ta lại có thể nghĩ xấu về điều đó?" -
3:49 - 3:51và những gì mà anh đang nói,
thực sự là, -
3:51 - 3:55hàng triệu người ngày nay
không chỉ thấy rằng đó là điều ngớ ngẩn; -
3:55 - 3:58nó thực sự nguy hiểm và sai trái,
họ sợ nó. -
3:58 - 4:01Tôi nghĩ vấn đề quan trọng là,
đặc biệt ở châu Âu nhưng cả ở đây -
4:01 - 4:02là vấn đề nhập cư.
-
4:02 - 4:05Tôi nghĩ đây là điểm chúng ta
phải nhìn nhận một cách cẩn thận -
4:06 - 4:09khoa học xã hội
về sự đa dạng và nhập cư. -
4:09 - 4:11Một khi một vấn đề bị chính trị hóa
-
4:11 - 4:13một khi nó tạo nên sự chia rẽ tả-hữu
-
4:13 - 4:17thì ngay cả những nhà khoa học xã hội
cũng không thể nghĩ thấu đáo về nó. -
4:17 - 4:19Sự đa dạng là tốt theo rất nhiều nghĩa.
-
4:19 - 4:21Nó rõ ràng tạo ra nhiều sự đổi mới hơn.
-
4:21 - 4:23Nền kinh tế Mỹ phát triển rất nhiều từ đó.
-
4:23 - 4:26Đa dạng và nhập cư mang lại
rất nhiều điều tốt. -
4:26 - 4:29Nhưng, tôi nghĩ những gì mà
các nhà toàn cầu hóa không nhìn thấy, -
4:29 - 4:30điều mà họ không muốn nhìn thấy
-
4:30 - 4:37là sự đa dạng dân tộc
loại bỏ vốn xã hội và sự tin tưởng. -
4:37 - 4:39Một nghiên cứu rất quan trọng
của Robert Putnam, -
4:39 - 4:41tác giả của "Bowling một mình,"
-
4:41 - 4:43nhìn vào cơ sơ dữ liệu vốn xã hội.
-
4:43 - 4:46Một cách căn bản, càng nhiều người
thấy rằng họ như nhau, -
4:46 - 4:47họ càng tin tưởng lẫn nhau,
-
4:47 - 4:50họ càng có thể có một nhà nước
phân chia lại phúc lợi. -
4:50 - 4:52Các quốc gia Scandinavia rất tuyệt vời
-
4:52 - 4:55bởi vì họ có gia tài là các quốc gia nhỏ,
đồng chủng tộc. -
4:55 - 4:59và điều này dẫn tới một
nhà nước phúc lợi cấp tiến, -
4:59 - 5:02một tập hợp những giá trị
tả khuynh nói rằng, -
5:02 - 5:05"Hãy hạ cầu rút xuống!
Thế giới là một nơi tuyệt vời. -
5:05 - 5:08Những người ở Syria đang chịu đựng--
chúng ta phải chào đón họ." -
5:08 - 5:09Và đó là một điều tốt đẹp.
-
5:10 - 5:13Nhưng nếu, và tôi đã ở Thụy Điển
mùa hè này, -
5:13 - 5:16nếu sự bàn luận ở Thụy Điển
tương đối chính xác về chính trị -
5:16 - 5:18và họ không thể nói về những mặt tiêu cực,
-
5:18 - 5:20bạn sẽ kết thúc ở chỗ
mang rất nhiều người vào. -
5:20 - 5:22Điều đó sẽ loại bỏ vốn xã hội,
-
5:22 - 5:24làm khó có thể có một nhà nước phúc lợi.
-
5:24 - 5:26và họ có thể sẽ kết thúc
giống như những gì ta có ở Mỹ, -
5:26 - 5:30với một xã hội chia rẽ chủng tộc
một cách rõ ràng. -
5:30 - 5:32Rất không thoải mái khi nói về
những điều này. -
5:32 - 5:35Nhưng tôi nghĩ đây là điều,
ở châu Âu và cũng như ở Mỹ, -
5:35 - 5:37chúng ta cần phải chú ý.
-
5:37 - 5:38Anh nói rằng những người lý trí,
-
5:38 - 5:42những người tự cho rằng họ không phải
là những kẻ phân biệt chủng tộc, -
5:42 - 5:43mà là những người đứng đắn,
-
5:43 - 5:46có những lý lẽ cho rằng
chỉ là con người quá khác biệt; -
5:46 - 5:51rằng chúng ta có nguy cơ bị quá tải
nhận thức về những gì mà con người có khả năng -
5:51 - 5:54bằng cách trộn lẫn những người
quá khác biệt. -
5:54 - 5:58Vâng, nhưng sẽ dễ chịu hơn
-
5:58 - 6:00nếu nói rằng đó không nhất thiết
phải là về chủng tộc. -
6:01 - 6:02Đó là về văn hóa.
-
6:02 - 6:06Có một công trình tuyệt vời của
nhà khoa học chính trị Karen Stenner, -
6:06 - 6:10chỉ ra rằng
khi mà con người cho rằng -
6:10 - 6:12chúng ta là một,
chúng ta đều như nhau, -
6:12 - 6:15có nhiều người có khuynh hướng
độc tài chủ nghĩa. -
6:15 - 6:17Họ không đặc biệt phân biệt chủng tộc
-
6:17 - 6:19khi họ cảm thấy
không có mối đe dọa nào -
6:19 - 6:21cho xã hội và trật tự đạo đức.
-
6:21 - 6:23Nhưng nếu giả sử chúng ta kích hoạt họ
-
6:23 - 6:26bởi ý nghĩ chúng ta sẽ chia rẽ,
mọi người đang khác biệt hơn, -
6:26 - 6:30thì họ sẽ phân biệt chủng tộc, đồng tính
hơn, họ muốn tống khứ những kẻ dị biệt. -
6:30 - 6:33Đây là lúc mà bạn sẽ thấy
sự phản ứng độc tài. -
6:33 - 6:35Bên tả, theo đến cùng
những lời của John Lennon -
6:36 - 6:39làm những điều tạo nên
phản ứng độc tài. -
6:39 - 6:42Chúng ta chắc chắc thấy điều này
ở Mỹ với phong trào Cánh hữu khác. -
6:42 - 6:44Ta thấy nó ở Anh,
và ở khắp châu Âu. -
6:44 - 6:47Nhưng mặt tích cực hơn của việc này
-
6:47 - 6:51tôi nghĩ là các nhà địa phương hay
dân tộc chủ nghĩa, họ thực sự đúng -- -
6:51 - 6:55nếu bạn nhấn mạnh sự
tương đồng văn hóa của chúng ta, -
6:55 - 6:57thì chủng tộc không là vấn đề.
-
6:57 - 7:00Vậy sự đồng hóa
tiếp cận sự nhập cư -
7:00 - 7:01loại bỏ rất nhiều những vấn đề này.
-
7:01 - 7:04Và nếu bạn coi trọng việc có một
nhà nước phúc lợi hào phóng, -
7:04 - 7:07bạn phải nhấn mạnh rằng
tất cả chúng ta là như nhau. -
7:07 - 7:10Vậy là nhập cư gia tăng và
nỗi sợ điều đó -
7:10 - 7:13là một trong những nguyên nhân
của sự chia rẽ gần đây. -
7:13 - 7:15Vậy những nguyên nhân khác là gì?
-
7:15 - 7:17Nguyên lý tiếp theo của tâm lý học đạo đức
-
7:17 - 7:21là trực giác đi trước
lý luận chiến lược theo sau. -
7:21 - 7:23Bạn có thể đã nghe thấy
cụm từ "lý luận động cơ" -
7:23 - 7:25hay "thiên kiến xác nhận."
-
7:25 - 7:27Có một vài nghiên cứu rất thú vị
-
7:27 - 7:30về trí thông minh và những
khả năng bằng lời của chúng ta -
7:30 - 7:33có thể đã không tiến hóa
để giúp chúng ta tìm ra sự thật, -
7:33 - 7:36mà là giúp chúng ta thao túng lẫn nhau,
bảo vệ danh dự của chúng ta -
7:36 - 7:39Chúng ta rất, rất tốt trong việc
biện hộ cho bản thân mình. -
7:39 - 7:42Và khi chúng ta tính đến
những lợi ích nhóm, -
7:42 - 7:44thì không chỉ tôi,
mà là đội của tôi với đội của bạn, -
7:44 - 7:47ngay cả khi bạn đang đáng giá bằng chứng
cho rằng bên bạn sai, -
7:47 - 7:49chúng ta chỉ không thể chấp nhận điều đó.
-
7:49 - 7:53Đây là lý do vì sao mà bạn không thể thắng
một cuộc tranh luận chính trị. -
7:53 - 7:54Nếu bạn đang tranh luận một điều gì,
-
7:54 - 7:57bạn không thể thuyết phục người khác
bằng lý lẽ và bằng chứng, -
7:57 - 8:00vì đó không phải là cách mà
lý luận hoạt động. -
8:00 - 8:02Vậy bây giờ, hãy đưa cho chúng ta,
internet, Google" -
8:03 - 8:05"Tôi nghe thấy rằng Barack Obama
được sinh ra ở Kenya. -
8:05 - 8:09Để tôi Google -- ôi trời ơi!
10 triệu tìm kiếm! Xem này, đúng rồi!" -
8:09 - 8:12Đây trở thành một ngạc nhiên
không mấy dễ chịu với nhiều người. -
8:12 - 8:15Truyền thông xã hội thường được định hình
bởi những kẻ lạc quan vào công nghệ -
8:15 - 8:21như đây là một nguồn lực kết nối tuyệt vời
giúp mang mọi người lại gần nhau hơn. -
8:21 - 8:24Nhưng lại có những phản tác dụng
không mong muốn. -
8:25 - 8:26Đúng vậy.
-
8:26 - 8:28Đó là lý do vì sao tôi rất thích
quan điểm âm-dương. -
8:29 - 8:30về bản chất con người, về tả hữu
-
8:30 - 8:33mỗi bên đúng về một số điều nhất định,
-
8:33 - 8:35nhưng lại mù quáng về những điều khác.
-
8:35 - 8:37Bên tả nhìn chung tin rằng
bản chất con người là đúng: -
8:37 - 8:41mang mọi người lại gần nhau, phá hủy
các rào cản và mọi thứ sẽ tốt đẹp. -
8:41 - 8:44Bên hữu -- những người bảo thủ xã hội,
không phải những nhà tự do chủ nghĩa -
8:44 - 8:48những người bảo thủ xã hội nhìn chung
tin con người có thể tham lam, -
8:48 - 8:49nhục dục và ích kỷ,
-
8:49 - 8:52và chúng ta cần có luật lệ,
cần có những cấm đoán, -
8:52 - 8:54Vì thế, nếu bạn phá vỡ các bức tường,
-
8:54 - 8:56cho phép mọi người giao tiếp
trên khắp thế giới, -
8:56 - 9:00bạn sẽ có rất nhiều những thứ đồi trụy
và sự phân biệt chủng tộc -
9:00 - 9:00Anh hãy làm rõ hơn.
-
9:00 - 9:06Những nguyên lý này về bản chất con người
theo chúng ta mãi mãi. -
9:07 - 9:12Điều gì đã thay đổi, đào sâu hơn cảm giác
về sự chia rẽ này? -
9:12 - 9:17Bạn phải thấy sáu đến mười
ý khác nhau cùng một lúc -
9:17 - 9:19Tôi sẽ chỉ liệt kê một vài.
-
9:19 - 9:24Ở Mỹ, một trong những --
thực ra, Mỹ và châu Âu -- -
9:24 - 9:26một trong những ý lớn nhất
là Thế Chiến II. -
9:26 - 9:28Có một nghiên cứu thú vị của
Joe Henrich và những người khác -
9:29 - 9:31cho rằng nếu đất nước của bạn
gặp chiến tranh, -
9:31 - 9:32đặc biệt là khi bạn còn trẻ,
-
9:32 - 9:36rồi tôi sẽ kiểm tra bạn 30 năm sau đó
trong một tình thế khó xử phổ biến -
9:36 - 9:37hoặc tình thế khó xử của một tù nhân,
-
9:37 - 9:38bạn hợp tác hơn.
-
9:39 - 9:42Bởi vì bản chất bộ lạc của bạn,
nếu bạn là -- -
9:42 - 9:45bố mẹ tôi là thiếu niên
trong Thế Chiến II, -
9:45 - 9:47và họ có thể ra ngoài
tìm kiếm nhôm phế liệu -
9:47 - 9:48để giúp nỗ lực tham chiến.
-
9:48 - 9:51Ý tôi là, mọi người được kéo lại
gần nhau hơn. -
9:51 - 9:52Và những người này tiếp tục,
-
9:52 - 9:55họ khá lên nhờ kinh doanh
và chính phủ, -
9:55 - 9:56họ giữ những vị trí lãnh đạo.
-
9:56 - 10:00Họ rất giỏi trong việc thỏa hiệp
và hợp tác. -
10:00 - 10:02Tất cả họ về hưu trong những năm 90.
-
10:02 - 10:05Chỉ còn những người sinh ra ở giai đoạn
bùng nổ dân số cuối những năm 90. -
10:05 - 10:09Và tuổi trẻ của họ được dùng để
chống lại lẫn nhau trong mỗi nước, -
10:09 - 10:11vào năm 1968 và sau đó.
-
10:11 - 10:15Sự mất mát thế hệ của Thế Chiến II,
"Thế hệ tuyệt vời nhất," -
10:15 - 10:16là vô cùng lớn.
-
10:17 - 10:18Vậy đó là một ý.
-
10:18 - 10:22Một ý khác, ở Mỹ
là sự thanh lọc ở cả hai đảng. -
10:22 - 10:25Đã từng có những người cộng hòa tự do
và những người dân chủ bảo thủ. -
10:25 - 10:28Vậy nước Mỹ đã có một sự lưỡng đảng
thực sự giữa thế kỷ 20. -
10:28 - 10:33Nhưng vì một loạt các yếu tố khác nhau
bắt đầu xuất hiện vào những năm 90 -
10:33 - 10:36chúng ta đã có một đảng tự do
và đảng bảo thủ được thanh lọc. -
10:36 - 10:38Vì vậy bây giờ, người của hai đảng này
thực sự khác nhau, -
10:38 - 10:41và chúng ta thực sự không muốn
con cái chúng ta cưới họ, -
10:41 - 10:44điều mà, vào những năm 60,
không có vấn đề gì lắm -
10:44 - 10:45Vậy, sự thanh lọc của các đảng.
-
10:45 - 10:47Thứ ba là internet, như tôi đã nói,
-
10:47 - 10:52nó chỉ là chất kích thích kinh ngạc nhất
cho lập luận và sự phỉ báng diễn ra sau. -
10:52 - 10:57Lối diễn đạt về những gì đang diễn ra trên
internet bây giờ khá đáng lo ngại. -
10:57 - 11:00Tôi mới chỉ tìm kiếm nhanh trên Twitter
về cuộc bầu cử -
11:00 - 11:03và nhìn thấy hai tweets cạnh nhau.
-
11:03 - 11:08Một cái, phản đói lại bức graffiti
phân biệt chủng tộc: -
11:08 - 11:10"Thật là kinh tởm!
-
11:10 - 11:13Sự xấu xí ở đất nước này,
là do #Trump mang lại." -
11:13 - 11:15Và cái tiếp theo là:
-
11:15 - 11:19"Trang đề tặng Hillary Dối Trá. Kinh tởm!"
-
11:19 - 11:23Ý tưởng "kinh tởm" đang khiến tôi lo ngại.
-
11:23 - 11:27Bởi vì bạn có một sự bất đồng
hay sự không đồng ý về một vấn đề nào đó, -
11:27 - 11:28bạn có thể nổi giận với ai đó.
-
11:29 - 11:33Kinh tởm, như tôi nghe thấy anh nói,
làm mọi thứ trầm trọng hơn nhiều. -
11:33 - 11:34Đúng vậy. Kinh tởm rất khác.
-
11:34 - 11:37Tức giận -- bạn biết đấy,
tôi có những đứa con. -
11:37 - 11:38Chúng cãi nhau 10 lần mỗi ngày,
-
11:38 - 11:40và chúng thương yêu nhau 30 lần mỗi ngày.
-
11:40 - 11:43Bạn chỉ đi tới đi lui:
bạn tức giận, bạn không tức giận; -
11:43 - 11:45bạn tức giận, bạn không tức giận.
-
11:45 - 11:46Nhưng kinh tởm khác.
-
11:46 - 11:51Kinh tởm vẽ nên một người
chưa phải là người, quái dị, -
11:51 - 11:52bị bóp méo, biến dạng về mặt đạo đức.
-
11:53 - 11:55Kinh tởm giống như mực không xóa được.
-
11:56 - 11:59Một nghiên cứu của John Gottman
về liệu pháp hôn nhân. -
11:59 - 12:04Nhìn vào những khuôn mặt này. Nếu một
người trong cặp đôi thể hiện sự kinh tởm -
12:04 - 12:07hay coi thường,
điều đó dự báo rằng họ sẽ ly dị sớm thôi, -
12:07 - 12:10trong khi đó, nếu họ thể hiện sự tức giận,
điều đó chả dự báo được gì, -
12:10 - 12:13bởi nếu bạn có thể xử lý cơn giận tốt,
điều đó thực sự tốt. -
12:13 - 12:15Vậy cuộc bầu cử này là khác.
-
12:15 - 12:18Cá nhân Donald Trump sử dụng
từ "kinh tởm" rất nhiều. -
12:18 - 12:21Ông ta rất dị ứng với vi trùng,
vì vậy kinh tởm thành vấn đề -- -
12:21 - 12:25rất nhiều đối với ông ấy,
đấy là điều gì độc nhất với ông ta -- -
12:25 - 12:28nhưng vì chúng ta phỉ báng lẫn nhau
nhiều hơn, -
12:28 - 12:31và lần nữa, thông qua
thế giới quan Manichaean, -
12:31 - 12:34ý tưởng cho rằng thế giới là
một trận chiến giữa thiện và ác -
12:34 - 12:36khi việc này đang leo dốc,
-
12:36 - 12:39chúng ta có nhiều khả năng không chỉ nói
họ sai hay ta không thích họ, -
12:39 - 12:42mà chúng ta nói họ độc ác, quỷ quái,
-
12:42 - 12:44kinh tởm, ghê tởm.
-
12:44 - 12:46Và rồi chúng ta không muốn
dính dáng tới họ. -
12:46 - 12:50Và đó là lý do tại sao chúng ta đang
thấy nó, ví dụ, ở khuôn viên trường học -
12:50 - 12:53Chúng ta thấy nhiều hơn sự thúc giục
để giữ mọi người khỏi khuôn viên -
12:53 - 12:55làm họ im lặng, xua đuổi họ.
-
12:55 - 12:58Tôi e rằng cả một thế hệ thanh niên này,
-
12:58 - 13:01nếu sự giới thiệu họ với chính trị
có quá nhiều kinh tởm, -
13:01 - 13:05họ sẽ không muốn dính líu đến
chính trị khi họ lớn tuổi hơn. -
13:05 - 13:07Vậy làm thế nào để giải quyết vấn đề đó?
-
13:07 - 13:12Kinh tởm.
Làm thế nào để làm dịu kinh tởm? -
13:13 - 13:15Bạn không thế làm điều đó bởi lý lẽ.
-
13:15 - 13:17Tôi nghĩ...
-
13:18 - 13:21Tôi đã tìm hiểu kinh tởm nhiều năm,
và tôi nghĩ về cảm xúc rất nhiều. -
13:21 - 13:25Tôi nghĩ rằng ngược lại với kinh tởm
thực sự là tình yêu. -
13:26 - 13:29Tình yêu là tất cả về, giống như..
-
13:29 - 13:32Kinh tởm là đóng cửa, là biên giới.
-
13:32 - 13:34Tình yêu là phá hủy những bức tường.
-
13:35 - 13:38Vì thế những mối quan hệ cá nhân,
Tôi nghĩ, -
13:38 - 13:40có thể là những phương tiện quyền lực nhất
mà chúng ta có. -
13:41 - 13:44Bạn có thể bị một nhóm người ghê tởm,
-
13:44 - 13:46rồi bạn gặp một người nào khác
-
13:46 - 13:49và bạn thực sự thấy rằng họ là
một người thú vị. -
13:49 - 13:53Và rồi dần dần nó sẽ làm yếu đi
hoặc thay đổi hạng của bạn. -
13:54 - 14:00Bi kịch là, người Mỹ đã từng bị pha trộn
hơn nhiều ở các thành phố của họ -
14:00 - 14:02bởi tả-hữu hay chính trị.
-
14:02 - 14:04Và giờ nó trở thành sự chia rẽ
về đạo đức lớn, -
14:04 - 14:08có rất nhiều bằng chứng cho thấy chúng ta
đang tiến gần hơn đến người -
14:08 - 14:10giống chúng ta về quan điểm chính trị.
-
14:10 - 14:12Tìm ai đó ở phe bên kia sẽ khó hơn.
-
14:12 - 14:14Vì thế, họ đang ở đó, đang ở rất xa.
-
14:14 - 14:16Sẽ khó hơn để hiểu họ.
-
14:16 - 14:20Anh sẽ nói gì với ai đó hay với
những người Mỹ, -
14:20 - 14:21mọi người nói chung,
-
14:21 - 14:24về cái mà chúng ta nên hiểu về nhau
-
14:24 - 14:27để có thể giúp chúng ta
suy nghĩ lại một chút -
14:27 - 14:29bản năng "kinh tởm" này?
-
14:30 - 14:31Vâng.
-
14:31 - 14:33Một điều thực sự quan trọng để lưu tâm --
-
14:33 - 14:38có một nghiên cứu bởi nhà khoa học
chính trị Alan Abramowitz, -
14:38 - 14:42cho thấy nền dân chủ Mỹ ngày càng
bị chi phối -
14:42 - 14:44bởi cái gọi là "tính đảng phái tiêu cực."
-
14:45 - 14:48Đó có nghĩa là,
được, vậy là có một ứng cử viên, -
14:48 - 14:50họ thích ứng cử viên đó,
họ bầu cho anh ta. -
14:50 - 14:53Nhưng với sự gia tăng của
quảng cáo tiêu cực, truyền thông xã hội -
14:53 - 14:54và các loại xu hướng khác,
-
14:54 - 14:57ngày càng tăng, cái cách
mà các cuộc bầu cử diễn ra -
14:57 - 15:01rằng mỗi bên sẽ cố gắng làm cho bên kia
thật kinh khủng, thật khủng khiếp, -
15:01 - 15:03rằng bạn sẽ bầu cho gã của tôi
theo mặc định. -
15:03 - 15:06và như vậy chúng ta ngày càng bỏ phiếu
chống lại bên kia -
15:06 - 15:08và không phải cho bên chúng ta,
-
15:08 - 15:13bạn phải lưu ý rằng
nếu họ là người cánh tả, -
15:13 - 15:16họ sẽ nghĩ, "Ồ, tôi đã từng nghĩ
những người Cộng hòa rất tệ, -
15:16 - 15:18nhưng giờ Donald Trump đã
chứng minh điều đó. -
15:18 - 15:21Và giờ mọi người Cộng hòa,
tôi có thể hình dung tất cả mọi điều -
15:21 - 15:22tôi nghĩ về Trump."
-
15:22 - 15:24Điều đó không cần thiết phải thật.
-
15:24 - 15:26Họ nhìn chung không hài lòng với
ứng cử viên của họ. -
15:26 - 15:31Đây là cuộc bầu cử mang tính đảng phái
tiêu cực nhất trong lịch sử Mỹ. -
15:32 - 15:35Vậy đầu tiên bạn phải tách biệt cảm giác
của bạn về ứng cử viên -
15:35 - 15:38với cảm giác về người
được trao sự lựa chọn. -
15:38 - 15:41Và rồi bạn phải thấy rằng,
-
15:41 - 15:44vì chúng ta đều sống
trong một thế giới đạo đức riêng biệt -- -
15:44 - 15:48phép ẩn dụ mà tôi dùng trong cuốn sách
là chúng ta đều bị mắc bẫy trong "Ma Trận" -
15:48 - 15:51hay mỗi cộng đồng đạo đức là một ma trận,
một ảo giác đồng thuận. -
15:51 - 15:53Và vì vậy nếu bạn ở trong
ma trận màu xanh, -
15:53 - 15:56mọi thứ sẽ hoàn toàn thuyết phục rằng
phía bên kia -- -
15:56 - 16:00họ thật cổ lỗ, họ phân biệt chủng tộc
họ là những người tệ nhất trên thế giới, -
16:00 - 16:02và bạn có tất cả cơ sở
để ủng hộ điều đó. -
16:02 - 16:04Nhưng ai đó ở gần nhà bạn
-
16:04 - 16:06đang sống trong một ma trận đạo đức khác.
-
16:06 - 16:08Họ sống trong một trò chơi điện tử khác,
-
16:08 - 16:11và họ thấy một thực tế hoàn toàn khác.
-
16:11 - 16:14Và mỗi người nhìn thấy những mối đe dọa
khác nhau cho đất nước. -
16:14 - 16:16Và điều mà tôi thấy khi đứng ở giữa
-
16:16 - 16:18và cố gắng hiểu cả hai bên là:
cả hai bên đều đúng. -
16:18 - 16:21Có rất nhiều mối đe dọa
cho đất nước này, -
16:21 - 16:24và mỗi bên, một cách không tránh khỏi
không thể thấy tất cả chúng. -
16:25 - 16:31Vậy, anh cho rằng chúng ta cần
một dạng đồng cảm mới? -
16:31 - 16:33Đồng cảm vẫn được định hình là:
-
16:33 - 16:36"Ồ, tôi cảm thấy nỗi đau của bạn.
Tôi có thể đặt tôi vào hoàn cảnh của bạn." -
16:36 - 16:40Và chúng ta áp dụng nó với người nghèo,
người thiếu thốn, người đau khổ. -
16:40 - 16:44Chúng ta thường không dùng nó với người
mà chúng ta cảm thấy khác -
16:44 - 16:45hay ta thấy ghê tởm.
-
16:45 - 16:47Đúng vậy.
-
16:47 - 16:51Nó sẽ như thế nào nếu chúng ta
xây dựng loại đồng cảm đó? -
16:52 - 16:54Thực ra, tôi nghĩ...
-
16:54 - 16:57Đồng cảm là một chủ để rất, rất được
quan tâm trong tâm lý học, -
16:57 - 16:59và đó là một từ rất phổ biến
đặc biệt là với cánh tả. -
16:59 - 17:03Đồng cảm là một điều tốt, và đồng cảm
được ưu tiên dành cho các nạn nhân. -
17:03 - 17:05Vì vậy rất quan trọng để nhấn mạnh rằng
-
17:05 - 17:08với những nhóm mà chúng ta bên cánh tả
nghĩ rằng rất quan trọng. -
17:08 - 17:10Thì thật dễ để đồng cảm,
vì bạn hiểu -
17:10 - 17:14Nhưng đồng cảm thực sự có ý nghĩa
nếu bạn làm nó khi mà nó khó thực hiện. -
17:15 - 17:16Và, tôi nghĩ ...
-
17:16 - 17:21Bạn biết đấy, chúng ta đã có 50 năm dài
đối phó với những vấn đề sắc tộc -
17:21 - 17:23và phân biệt đối xử trong pháp luật,
-
17:23 - 17:26và đó đã là ưu tiên hàng đầu của chúng ta
trong một thời gian dài -
17:26 - 17:27và nó vẫn quan trọng.
-
17:27 - 17:29Nhưng tôi nghĩ năm nay,
-
17:29 - 17:31Tôi mong nó sẽ làm mọi người thấy rằng
-
17:31 - 17:34chúng ta có một đe dọa hiện hữu
trong tay chúng ta -
17:34 - 17:36Sự phân chia tả-hữu của chúng ta,
Tôi tin -
17:36 - 17:39đây là sự chia rẽ quan trọng nhất mà
chúng ta đối mặt. -
17:39 - 17:42Chúng ta vẫn có những vấn đề về
chủng tộc, giới và LGBT, -
17:42 - 17:45nhưng đây là vấn đề nguy cấp
của 50 năm tới, -
17:45 - 17:48và mọi thứ sẽ không tự chúng tốt đẹp hơn.
-
17:48 - 17:51Vì thế chúng ta sẽ cần rất nhiều
các cuộc cải cách thể chế, -
17:51 - 17:53và chúng ta có thể nói về điều đó,
-
17:53 - 17:56nhưng đó sẽ là cả một cuộc trò chuyện
dài, không chắc chắn. -
17:56 - 18:00Nhưng tôi nghĩ nó bắt đầu bằng việc
mọi người nhận ra đây là một bước ngoặt. -
18:00 - 18:02Và đúng, chúng ta cần
một kiểu đồng cảm mới. -
18:02 - 18:04Chúng ta cần phải nhận ra:
-
18:04 - 18:05đây là điều mà đất nước chúng ta cần,
-
18:05 - 18:08và đây là điều mà bạn cần
nếu bạn không muốn -- -
18:08 - 18:11Hãy giơ tay nếu bạn muốn sống
bốn năm tới -
18:11 - 18:14giận giữ và lo lắng như bốn năm
trước -- hãy giơ tay. -
18:14 - 18:16Vậy nếu bạn muốn thoát khỏi điều này,
-
18:16 - 18:18hãy đọc Phật, đọc Jesus,
đọc Marcus Aurelius. -
18:18 - 18:23Họ có mọi loại lời khuyên tuyệt vời
về làm thế nào để từ bỏ sợ hãi, -
18:23 - 18:24điều chỉnh lại mọi thứ,
-
18:24 - 18:26hãy ngừng việc nhìn người khác như kẻ thù.
-
18:26 - 18:30Có rất nhiều chỉ dẫn trong những
trí tuệ cổ xưa về loại đồng cảm này. -
18:30 - 18:31Đây là câu hỏi cuối cùng của tôi.
-
18:31 - 18:35Cá nhân mỗi người có thể làm gì
đê giúp hàn gắn? -
18:35 - 18:40Vâng, rất khó để chỉ quyết định vượt qua
những định kiến sâu sắc nhất của bạn. -
18:40 - 18:41Và có một nghiên cứu chỉ ra rằng
-
18:41 - 18:45những định kiến chính trị sâu sắc và
mạng mẽ hơn những định kiến về chủng tộc -
18:45 - 18:47tại đất nước chúng ta bây giờ.
-
18:47 - 18:51Vì thế tôi nghĩ bạn phải nỗ lực --
đó là yếu tố chính. -
18:51 - 18:53Hãy nỗ lực để thực sự gặp một ai đó.
-
18:53 - 18:55Mọi người đều có một anh chị em họ,
một anh rể, -
18:55 - 18:57một người ở phe kia.
-
18:57 - 18:59Vậy, sau cuộc bầu cử này --
-
18:59 - 19:00hãy đợi một hoặc hai tuần,
-
19:00 - 19:03vì có thể một trong hai người
sẽ cảm thấy thật khủng khiếp -- -
19:03 - 19:06nhưng đợi một vài tuần, rồi tiếp cận
và nói rằng bạn muốn nói chuyện. -
19:06 - 19:08Và trước khi bạn làm nó,
-
19:08 - 19:11hãy đọc "Đắc Nhâm Tâm" của Dale Carnegie.
-
19:11 - 19:12(Tiếng cười)
-
19:12 - 19:14Tôi hoàn toàn nghiêm túc.
-
19:14 - 19:16Bạn sẽ học những kỹ thuật.
nếu bắt đầu bằng việc công nhận, -
19:16 - 19:18nếu bắt đầu bằng lời nói,
-
19:18 - 19:20Chú biết đấy, chúng ta không đồng ý
với nhau rất nhiều, -
19:20 - 19:23nhưng một điều mà cháu thực sự
tôn trọng ở chú, chú Bob," -
19:23 - 19:25hay "...về những người bảo thủ các chú,
là..." -
19:25 - 19:27Và bạn có thể thấy điều gì đó.
-
19:27 - 19:30Nếu bạn bắt đầu với việc đánh giá cao,
nó giống như phép màu. -
19:30 - 19:32Đây là một trong những điều tôi học được
-
19:32 - 19:34để ứng dụng vào các mối quan hệ
với mọi người. -
19:34 - 19:36Tôi vẫn mắc rất nhiều những sai lầm
ngớ ngẩn, -
19:36 - 19:38nhưng bây giờ tôi cực kỳ giỏi xin lỗi,
-
19:38 - 19:40và công nhận cái mà người khác đúng.
-
19:40 - 19:41Và nếu bạn làm điều đó,
-
19:41 - 19:44thì cuộc hội thoại sẽ diễn ra rất tốt đẹp,
và thực sự rất vui vẻ. -
19:45 - 19:47Jon, nói chuyện với anh thực sự
rất hấp dẫn. -
19:47 - 19:51Thực sự rằng mặt đất mà chúng ta
đang sống -
19:51 - 19:56đầy những câu hỏi sâu sắc về đạo đức
và bản chất con người. -
19:56 - 19:59Sự thông thái của anh
không thể liên quan hơn. -
19:59 - 20:01Cảm ơn anh rất nhiều
vì đã giành thời gian. -
20:00 - 20:02Cảm ơn, Chris.
-
20:02 - 20:03Cảm ơn các bạn.
-
20:03 - 20:04(Vỗ tay)
- Title:
- Liệu một nước Mỹ bị chia rẽ có thể được hàn gắn?
- Speaker:
- Jonathan Haidt
- Description:
-
Làm thế nào để nước Mỹ có thể hồi phục sau cuộc bầu cử tổng thống 2016 đầy tiêu cực và quá thiên lệch về một phía? Nhà tâm lý học xã hội Jonathan Haidt đã nghiên cứu các quy chuẩn đạo đức làm nền tảng cho những lựa chọn chính trị, trong buổi trò chuyện với hội viên TED Curator Chris Anderson, ông đã mô tả những khuôn mẫu tư duy và những nguyên nhân mang tính lịch sử dẫn đến sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ - và đưa ra một tầm nhìn để nước Mỹ có thể tiếp tục tiến về phía trước.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 20:17
Ai Van Tran approved Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Nga Pham accepted Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Ngoc Nguyen edited Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Ngoc Nguyen edited Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Ngoc Nguyen edited Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Ngoc Nguyen edited Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? | ||
Ngoc Nguyen edited Vietnamese subtitles for Can a divided America heal? |