Return to Video

จิ้งหรีดฆ่าตัวตาย แมลงสาบผีดิบ และเรื่องเล่าอื่นๆ จากปรสิต

  • 0:01 - 0:03
    ฝูงวัวป่า ฝูงปลา
  • 0:03 - 0:05
    ฝูงนก
  • 0:05 - 0:07
    สัตว์หลายชนิด ไปไหนมาไหนเป็นกลุ่มใหญ่
  • 0:07 - 0:09
    นั่นเป็นหนึ่งในสิ่งที่อัศจรรย์ที่น่ายลที่สุด
  • 0:09 - 0:11
    ในโลกธรรมชาติ
  • 0:11 - 0:13
    แต่ทำไมต้องมีการรวมกลุ่มด้วย
  • 0:13 - 0:15
    คำตอบทั่วๆ ไปก็มีดั่งเช่น
  • 0:15 - 0:18
    เพื่อความปลอดภัยเมื่ออยู่ด้วยกันมากๆ
    หรือเพื่อการล่าเป็นฝูง
  • 0:18 - 0:20
    หรือมารวมตัวกันเพื่อหาคู่ หรือผสมพันธุ์
  • 0:20 - 0:22
    และคำอธิบายทั้งหมดนี้
  • 0:22 - 0:23
    ถึงแม้ว่ามันมักจะถูกต้อง
  • 0:23 - 0:26
    ได้สร้างบทสรุปใหญ่ใหักับพฤติกรรมของสัตว์
  • 0:26 - 0:30
    ว่าสัตว์ต่างๆ มีอำนาจควบคุมการกระทำของพวกมัน
  • 0:30 - 0:32
    ว่าพวกมันมีอำนาจสั่งร่างกายของมัน
  • 0:32 - 0:35
    และมันมักจะไม่ได้เป็นเช่นนั้น
  • 0:35 - 0:38
    นี่คือ อาร์ทีเมีย (Artemia) หรือไรทะเล
  • 0:38 - 0:41
    คุณอาจรู้จักมันดีกว่าในนามลิงทะเล (sea monkey)
  • 0:41 - 0:43
    มันตัวเล็ก และมักอยู่เดี่ยวๆ เป็นอิสระ
  • 0:43 - 0:46
    แต่สามารถมารวมกลุ่มกันเป็นฝูงขนาดใหญ่สีแดง
  • 0:46 - 0:48
    ที่กว้างออกไปหลายเมตร
  • 0:48 - 0:51
    และการรวมกลุ่มนี้เกิดขึ้นเพราะปรสิต
  • 0:51 - 0:54
    ไรทะเลเหล่านี้มีหนอนพยาธิตัวแบน
  • 0:54 - 0:56
    หนอนพยาธิตัวแบนเป็นเหมือนทางเดินอาหารยาวๆ
    ที่มีชีวิต
  • 0:56 - 0:59
    และมีอวัยวะสืบพันธุ์ที่ปลายข้างหนึ่ง
    มีปากแบบตะขอที่ปลายอีกข้างหนึ่ง
  • 0:59 - 1:02
    ในฐานะนักข่าวอิสระ ผมสงสารมันนะ
  • 1:02 - 1:04
    (เสียงหัวเราะ)
  • 1:04 - 1:07
    พยาธิตัวแบนดูดเอาสารอาหารจากร่างกายของไรทะเล
  • 1:07 - 1:09
    แต่มันยังทำอย่างอื่นอีก
  • 1:09 - 1:10
    มันจัดการตอนไรทะเล
  • 1:10 - 1:15
    มันเปลี่ยนให้ไรทะเลมีสีจากที่โปร่งแสงเป็นสีแดงสด
  • 1:15 - 1:17
    มันทำให้พวกไรทะเลมีอายุยืนขึ้น
  • 1:17 - 1:19
    และนักชีววิทยา นิโคลัส โรด (Nicolas Rode) พบว่า
  • 1:19 - 1:22
    มันทำให้ไรทะเลว่าน้ำเป็นกลุ่ม
  • 1:22 - 1:26
    ทำไมล่ะ เพราะว่าพยาธิตัวแบน เป็นเหมือนปรสิตอื่นๆ
  • 1:26 - 1:27
    ตรงที่พวกมันมีวงชีวิตที่ซับซ้อน
  • 1:27 - 1:30
    ข้องเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตที่เป็นเจ้าบ้านหลายชนิด
  • 1:30 - 1:32
    ไรทะเลเป็นแค่บันไดก้าวหนึ่งในการเดินทางของมัน
  • 1:32 - 1:35
    จุดหมายปลายทางของมันก็คือนี่
  • 1:35 - 1:37
    นกฟลามิงโก้ (greater flamingo)
  • 1:37 - 1:40
    พยาธิตัวแบนสามารถสืบพันธุ์ได้ในฟลามิงโก้เท่านั้น
  • 1:40 - 1:43
    เพื่อที่จะไปถึงที่นั่น มันควบคุมไรทะเลที่เป็นเจ้าบ้านของมัน
  • 1:43 - 1:46
    ให้รวมกลุ่มที่มีสีที่เห็นได้ชัดนี้
  • 1:46 - 1:49
    ซึ่งมันง่ายต่อการพบเห็น
  • 1:49 - 1:50
    และต่อการกินของฟลามิงโก้
  • 1:50 - 1:53
    และนั่นก็คือความลับของกลุ่มไรทะเล
  • 1:53 - 1:55
    พวกมันไม่ได้ชอบเข้าสังคมเพราะมันต้องการ
  • 1:55 - 1:58
    แต่เพราะว่าพวกมันถูกควบคุมต่างหาก
  • 1:58 - 1:59
    มันไม่ได้ปลอดภัยเมื่ออยู่กันเป็นจำนวนมาก
  • 1:59 - 2:01
    มันให้ผลตรงข้ามด้วยอันที่จริง
  • 2:01 - 2:04
    พยาธิตัวแบนเข้ายึดสมองและร่างกายของพวกมัน
  • 2:04 - 2:05
    เปลี่ยนพวกมันให้เป็นพาหนะ
  • 2:05 - 2:09
    สำหรับนำมันไปสู่ฟลามิงโก้
  • 2:09 - 2:11
    และนี่ก็เป็นอีกหนึ่งตัวอย่าง
  • 2:11 - 2:13
    ของการบังคับควบคุมโดยปรสิต
  • 2:13 - 2:16
    นี่คือจิ้งหรีดที่ฆ่าตัวตาย
  • 2:16 - 2:20
    จิ้งหรีดตัวนี้กลืนตัวอ่อน
    ของหนอนกอร์เดียน (Gordian worm) ลงไป
  • 2:20 - 2:22
    หรือที่เรียกอีกชื่อว่า หนอนขนม้า (horsehair worm)
  • 2:22 - 2:24
    หนอนเติบโตขึ้นจนมีขนาดเท่าตัวเต็มวัยในนั้น
  • 2:24 - 2:27
    แต่มันต้องการที่จะลงไปในน้ำเพื่อที่จะผสมพันธุ์
  • 2:27 - 2:29
    และมันทำโดยปล่อยโปรตีน
  • 2:29 - 2:31
    ที่ทำให้สมองของจิ้งหรีดสับสน
  • 2:31 - 2:33
    ส่งผลให้มันมันมีพฤติกรรมไม่ปกติ
  • 2:33 - 2:35
    เมื่อจิ้งหรีดเข้าใกล้แหล่งน้ำ
  • 2:35 - 2:37
    อย่างเช่นสระว่ายน้ำ
  • 2:37 - 2:39
    มันกระโดดลงไปและจมน้ำ
  • 2:39 - 2:41
    และหนอนนั้นก็บิดตัวออกมา
  • 2:41 - 2:45
    จากศพที่ฆ่าตัวตายไปนั้น
  • 2:45 - 2:48
    จิ้งหรีดนี่ที่เยอะจริงๆ ไม่ยักรู้แฮะ
  • 2:48 - 2:52
    ไม่ใช่มีแค่หนอนตัวแบนและหนอนกอร์เดียน
  • 2:52 - 2:53
    พวกมันเป็นแค่ส่วนหนึ่งของโขยง
  • 2:53 - 2:55
    ปรสิตควบคุมสมอง
  • 2:55 - 2:59
    เห็ดรา ไวรัส และหนอน และแมลง และอีกมากมาย
  • 2:59 - 3:02
    ที่เชี่ยวชาญในการทำลายและครอบงำ
  • 3:02 - 3:04
    เจตจำนงของเจ้าบ้านของพวกมัน
  • 3:04 - 3:06
    ตอนแรกผมรู้เรื่องวิถีชีวิตแบบนี้
  • 3:06 - 3:08
    มาจาก [สารคดี] "Trials of Life"
    ของเดวิด แอทเทนโบรก (David Attenborough)
  • 3:08 - 3:10
    ประมาณ 20 ปีก่อน
  • 3:10 - 3:12
    และจากการอ่านหนังสือที่น่าสนใจ
  • 3:12 - 3:14
    "Parasite Rex" โดยเพื่อนของผม
    คาร์ล ซิมเมอร์ (Carl Zimmer.)
  • 3:14 - 3:17
    ผมได้เขียนเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตเหล่านี้เรื่อยมา
  • 3:17 - 3:19
    มีสองสามหัวข้อในชีววิทยาที่ตราตรึงใจผมมากกว่านั้น
  • 3:19 - 3:23
    มันเหมือนกับปรสิตได้ทำลายสมองของผม
  • 3:23 - 3:26
    เพราะว่าอย่างไรก็ดี พวกมันก็น่าดึงดูดใจ
  • 3:26 - 3:27
    และน่าขยะแขยงอย่างจับจิตเสมอ
  • 3:27 - 3:28
    เมื่อคุณเขียนเกี่ยวกับปรสิต
  • 3:28 - 3:30
    คลังคำศัพท์ของคุณเต็มไปด้วยวลีดั่งเช่น
  • 3:30 - 3:34
    "เขมือบกันเป็นๆ" และ "ปะทุออกจากร่างของมัน"
  • 3:34 - 3:35
    (เสียงหัวเราะ)
  • 3:35 - 3:36
    แต่มันมีอะไรมากไปกว่านั้นครับ
  • 3:36 - 3:38
    ผมเป็นนักเขียน และเพื่อนๆ นักเขียนในกลุ่มผู้ฟัง
  • 3:38 - 3:41
    คงรู้ว่าพวกเรารักเรื่องราว
  • 3:41 - 3:44
    ปรสิตเชิญชวนเราให้ต่อต้านความเย้ายวน
  • 3:44 - 3:45
    ของเรื่องราวที่เห็นได้อย่างชัดเจน
  • 3:45 - 3:48
    โลกของพวกมันเป็นหนึ่งในเรื่องราวที่มีการพลิกบท
  • 3:48 - 3:51
    และมีคำอธิยายที่ไม่เป็นที่คาดคิด
  • 3:51 - 3:53
    ทำไมล่ะ ยกตัวอย่างนะครับ
  • 3:53 - 3:55
    หนอนผีเสื้อตัวนี้
  • 3:55 - 3:57
    เริ่มฟาดไปมาอย่างรุนแรง
  • 3:57 - 3:59
    เมื่อแมลงอื่นๆ เข้ามาใกล้มัน
  • 3:59 - 4:01
    และดักแด้ขาวๆ เหล่านั้น ที่เหมือนว่า
  • 4:01 - 4:02
    มันกำลังเฝ้ายามคุ้มกันอยู่อย่างนั้นหรือ
  • 4:02 - 4:05
    มันอาจกำลังปกป้องพี่น้องของมันอยู่หรือเปล่า
  • 4:05 - 4:07
    เปล่าเลย
  • 4:07 - 4:08
    หนอนผีเสื้อตัวนี้ถูกโจมตี
  • 4:08 - 4:11
    ด้วยตัวต่อเบียน (parasitic wasp) ที่วางไข่ในตัวมัน
  • 4:11 - 4:13
    ไข่ฟักออกมาและตัวต่อเล็กๆ
  • 4:13 - 4:14
    ก็เขมือบหนอนผีเสื้อทั้งเป็น
  • 4:14 - 4:16
    ก่อนที่จะปะทุตัวออกมาจากร่างกายของมัน
  • 4:16 - 4:18
    เข้าใจผมหรือยังครับ
  • 4:18 - 4:21
    ทีนี้ หนอนผีเสื้อไม่ได้ตาย
  • 4:21 - 4:24
    ตัวต่อบางส่วนเหมือนว่าจะยังอยู่
  • 4:24 - 4:27
    และควบคุมมันให้ปกป้องพี่น้องของตัวต่อ
  • 4:27 - 4:29
    ซึ่งกำลังเจริญเติบโต
  • 4:29 - 4:31
    เปลี่ยนแปลงไปเป็นตัวเต็มวัยภายในดักแด้เหล่านั้น
  • 4:31 - 4:34
    หนอนผีเสื้อนี้เป็นองค์รักษ์ผีดิบสู้หัวฟัด
  • 4:34 - 4:35
    ปกป้องลูกๆ
  • 4:35 - 4:38
    ของสิ่งมีชีวิตที่ฆ่ามัน
  • 4:38 - 4:42
    (เสียงปรบมือ)
  • 4:42 - 4:46
    เรายังมีเรื่องอีกเพียบเลยครับ
    ผมมีเวลาแค่ 13 นาที (เสียงหัวเราะ)
  • 4:46 - 4:48
    เอาล่ะ บางท่านอาจกำลัง
  • 4:48 - 4:50
    ตะเกียกตะกายหาสิ่งปลอบใจ
  • 4:50 - 4:52
    ว่าสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งประหลาดพิศวง
  • 4:52 - 4:54
    แห่งธรรมชาติ ซึ่งมันไม่ปกติ
  • 4:54 - 4:56
    และแนวความคิดนั้นก็ยอมรับได้
  • 4:56 - 4:58
    เพราะว่าโดยธรรมชาติของพวกมันนั้น
    ปรสิตค่อนข้างตัวเล็ก
  • 4:58 - 5:00
    และพวกมันใช้เวลาส่วนใหญ่
  • 5:00 - 5:03
    ในร่างกายของสิ่งอื่น
  • 5:03 - 5:04
    มันง่ายที่พวกมันจะถูกมองข้าม
  • 5:04 - 5:07
    แต่นั่นไม่ได้หมายถึงว่าพวกมันไม่สำคัญ
  • 5:07 - 5:09
    ไม่กี่ปีที่ผ่านมา ชายผู้หนึ่งนามว่า
    เควิน แฟลเฟอร์ตี (Kevin Lafferty)
  • 5:09 - 5:12
    นำกลุ่มนักวิทยาศาสตร์
    ไปยังบริเวณน้ำกร่อยสามแห่งในแคลิฟอร์เนี่ย
  • 5:12 - 5:14
    และพวกเขาก็ทำการชั่งน้ำหนักและผ่า
  • 5:14 - 5:16
    และจดบันทึกแทบจะทุกสิ่งที่พวกเขาหาเจอ
  • 5:16 - 5:17
    และสิ่งที่พวกเขาพบ
  • 5:17 - 5:21
    ก็คือปรสิตที่ปรากฎอยู่มากมาย
  • 5:21 - 5:23
    โดยเฉพาะหนอนพยาธิตัวแบน
  • 5:23 - 5:25
    ซึ่งคือหนอนตัวเล็กๆ ที่สามารถตอนเจ้าบ้านของมัน
  • 5:25 - 5:28
    เหมือนกับหอยทากผู้โชคร้ายนี้
  • 5:28 - 5:31
    ครับ หนอนพยาธิตัวแบนมีขนาดเล็กมาก
  • 5:31 - 5:33
    แต่รวมกันแล้ว พวกมันมีน้ำหนักมากพอๆ กับ
  • 5:33 - 5:35
    ปลาที่อยู่ในแหล่งน้ำกร่อยเหล่านั้น
  • 5:35 - 5:38
    และมากกว่านกทั้งหมดถึงสามถึงเก้าเท่า
  • 5:38 - 5:40
    และจำหนอนกอร์เดียนที่ผมแสดงให้ดูได้ไหมครับ
  • 5:40 - 5:42
    ที่อยู่ในจิ้งหรีดน่ะครับ
  • 5:42 - 5:44
    นักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่นท่านหนึ่ง
    ชื่อ ทาคูย่า ซาโต (akuya Sato)
  • 5:44 - 5:46
    พบว่าในสายน้ำหนึ่ง
  • 5:46 - 5:48
    เจ้าสิ่งนี้สั่งให้จิ้งหรีดมากมาย
  • 5:48 - 5:49
    และตั๊กแตนลงไปในน้ำ
  • 5:49 - 5:51
    และจมน้ำ
  • 5:51 - 5:55
    เป็นจำนวน 60 เปอร์เซนต์ของอาหาร
    สำหรับปลาเทราส์ท้องถิ่น
  • 5:55 - 5:58
    การควบคุมไม่ใช่เรื่องแปลกประหลาด
  • 5:58 - 6:00
    เป็นเป็นส่วนที่ธรรมดาแต่สำคัญ
  • 6:00 - 6:02
    ในโลกรอบๆ ตัวเรา
  • 6:02 - 6:03
    และตอนนี้นักวิทยาศาสตร์ก็ได้พบ
  • 6:03 - 6:06
    ตัวอย่างของนักบงการควบคุมพวกนี้มากมาย
  • 6:06 - 6:08
    และที่น่าตื่นเต้นไปกว่านั้น พวกเขาเริ่มที่จะเข้าใจจริงๆ
  • 6:08 - 6:12
    ว่าสิ่งมีชีวิตเหล่านี้ควบคุมสิ่งมีชีวิตเจ้าบ้านอย่างไร
  • 6:12 - 6:15
    และนี่คือหนึ่งในตัวอย่างโปรดของผม
  • 6:15 - 6:17
    นี่คือ แอมพูเล็ค คอมเพรสซ่า (Ampulex compressa)
  • 6:17 - 6:20
    ต่อสาบมรกต (emerald cockroach wasp)
  • 6:20 - 6:22
    และมันก็เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่า
  • 6:22 - 6:24
    ต่อสาบมรกต
  • 6:24 - 6:25
    ที่มีไข่ที่ผสมแล้ว
  • 6:25 - 6:28
    จะต้องการแมลงสาบ
  • 6:28 - 6:29
    เมื่อมันเจอแมลงสาบ
  • 6:29 - 6:31
    มันต่อยแมลงสาบด้วยเหล็กไน
  • 6:31 - 6:33
    ซึ่งนั่นก็เป็นอวัยวะรับสัมผัสด้วย
  • 6:33 - 6:35
    การค้นพบนี้ถูกรายงานออกมาเมื่อสามสัปดาห์ก่อน
  • 6:35 - 6:38
    มันต่อยแมลงสาบด้วยเหล็กไนที่เป็นอวัยวะรับสัมผัส
  • 6:38 - 6:39
    ซึ่งประกอบด้วย ตุ่มรับสัมผัสเล็กๆ
  • 6:39 - 6:42
    ที่ทำให้มันสามารถรับรู้ได้ถึงพื้นผิวที่มีเอกลักษณ์
  • 6:42 - 6:44
    ของสมองแมลงสาบ
  • 6:44 - 6:47
    เหมือนกับคนคลำทางอย่างมืดบอดไปในถุง
  • 6:47 - 6:50
    มันพบสมองและมันก็ปล่อยพิษลงไป
  • 6:50 - 6:54
    ในจุดเฉพาะสองจุดของกลุ่มเส้นประสาท
  • 6:54 - 6:57
    นักวิทยาศาสตร์ชาวอิสราเอล เฟเดอริก ลิเบอร์แซท
    (Frederic Libersat) และแรม แกล (Ram Gal)
  • 6:57 - 7:01
    พบว่าพิษนั้นเป็นอาวุธเคมีที่พิเศษสุด
  • 7:01 - 7:03
    มันไม่ได้ฆ่าแมลงสาบ หรือกล่อมประสาทมัน
  • 7:03 - 7:05
    แมลงสาบจะเดินหนีไปก็ได้
  • 7:05 - 7:08
    หรือจะบิน หรือวิ่งก็ได้ สุดแล้วแต่มันจะเลือก
  • 7:08 - 7:10
    แต่มันไม่ทำ
  • 7:10 - 7:14
    เพราะว่าพิษทำให้ความต้องการจะเดินของมันหยุดชะงัก
  • 7:14 - 7:15
    แค่เพียงเท่านั้น
  • 7:15 - 7:18
    หลักๆ คือตัวต่อ ได้ตัดตัวเลือกเรื่องหนีจากอันตราย
  • 7:18 - 7:20
    ของระบบควบคุมของแมลงสาบออกไป
  • 7:20 - 7:24
    ทำให้มันสามารถนำเหยื่อผู้โชคร้าย
  • 7:24 - 7:26
    กลับไปยังรังโดยใช้หนวดของมัน
  • 7:26 - 7:28
    เหมือนกับคนจูงสุนัขเดิน
  • 7:28 - 7:30
    และเมื่อไปถึงที่นั่น มันวางไข่บนแมลงสาบ
  • 7:30 - 7:32
    ไข่ฟักออกมา เขมือบแมลงสาบทั้งเป็น
    ปะทุออกจากร่าง
  • 7:32 - 7:34
    ลา ลา ลา คุณรู้ที่มันซ้ำๆ กันใช่ไหมครับ
  • 7:34 - 7:38
    (เสียงหัวเราะ) (เสียงปรบมือ)
  • 7:38 - 7:41
    เอาล่ะ ผมอาจเถียงว่า ตอนที่ถูกต่อย
  • 7:41 - 7:43
    แมลงสาบไม่ใช่แมลงสาบอีกแล้ว
  • 7:43 - 7:45
    มันเป็นเหมือนส่วนต่อเติมของตัวต่อ
  • 7:45 - 7:48
    เหมือนกับจิ้งหรีดที่เป็นส่วนเพิ่มเติมของหนอนกอร์เดียน
  • 7:48 - 7:51
    เจ้าบ้านพวกนี้ไม่มีโอกาสที่จะอยู่รอด หรือสืบพันธุ์
  • 7:51 - 7:52
    พวกมันได้ควบคุมชะตากรรมตัวเองไม่มากไปกว่า
  • 7:52 - 7:54
    ที่รถของผมทำได้
  • 7:54 - 7:56
    เมื่อปรสิตเข้าไปแล้ว
  • 7:56 - 7:58
    เจ้าบ้านก็ไร้สิทธิไร้เสียง
  • 7:58 - 7:59
    ทีนี้คน แน่ล่ะ
  • 7:59 - 8:02
    ไม่ได้รู้สึกแปลกต่อการบังคับควบคุม
  • 8:02 - 8:04
    เราใช้ยาที่ปรับเคมีต่างๆ ในสมองของเรา
  • 8:04 - 8:05
    และเปลี่ยนอารมณ์ของเรา
  • 8:05 - 8:09
    และอะไรล่ะที่เป็นข้อพิพาท หรือการกล่าวอ้าง
    หรือความคิดเจ๋งๆ
  • 8:09 - 8:13
    ถ้ามันไม่ใช่ความพยายามในการโน้มน้าว
    จิตใจของใครสักคน
  • 8:13 - 8:14
    แต่ความพยายามของเราในการทำสิ่งนี้
  • 8:14 - 8:16
    ช่างดูหยาบและโง่เง่าเมื่อเปรียบเทียบกับ
  • 8:16 - 8:19
    ความจำเพาะที่แสนปราณีตของปรสิต
  • 8:19 - 8:22
    ดอน ดราเปอร์ (Don Draper) หวังว่าเขาจะเลิศเลอ
  • 8:22 - 8:26
    และทรงคุณค่าดั่งต่อสาบมรกต
  • 8:26 - 8:30
    ทีนี้ ผมคิดว่านี่เป็นส่วนหนึ่งของสิ่งที่ทำให้ปรสิต
  • 8:30 - 8:33
    ช่างลึกลับและน่าดึงดูด
  • 8:33 - 8:36
    เราให้ความสำคัญเป็นพิเศษกับเจตจำนงเสรีของเรา
  • 8:36 - 8:37
    และความเป็นเอกภาพของเรา
  • 8:37 - 8:38
    ที่การคาดการถึงการสูญเสียคุณสมบัติเหล่านั้น
  • 8:38 - 8:40
    ในการบังคับสิ่งที่มองไม่เห็น
  • 8:40 - 8:43
    แจ้งให้พวกเราหลายคนตระหนักถึง
    ความกลัวในเบื้องลึกของเรา
  • 8:43 - 8:45
    ภาวะชีวิตที่ระส่ำระสาย และกลุ่มเงาทมิฬ
  • 8:45 - 8:47
    และจอมวายร้ายผู้ครอบงำจิตใจ --
  • 8:47 - 8:50
    เหล่านี้คือกองทัพที่เติมเต็มนิยายสุดมืดของเรา
  • 8:50 - 8:55
    แต่ในธรรมชาติ พวกมันเกิดขึ้นตลอดเวลา
  • 8:55 - 8:58
    ซึ่งนำผมไปสู่คำถาม
  • 8:58 - 9:00
    ที่ชัดเจนและชวนรำคาญ
  • 9:00 - 9:02
    มีปรสิตชั่วร้าย
  • 9:02 - 9:04
    ที่ทำการกำหนดพฤติกรรมของเรา
  • 9:04 - 9:05
    โดยไม่ทำให้เราล่วงรู้ถึงมันได้
  • 9:05 - 9:08
    ยกเว้นหน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ (NSA) หรือเปล่า
  • 9:08 - 9:09
    ถ้ามันมีล่ะก็ --
  • 9:09 - 9:13
    (เสียงหัวเราะ) (เสียงปรบมือ)
  • 9:13 - 9:16
    ผมมีจุดแดงจ่อกลางหน้าผากแล้วใช่ไหมครับ
  • 9:16 - 9:18
    (เสียงหัวเราะ)
  • 9:18 - 9:21
    ถ้ามันมีล่ะก็ นี่เป็นผู้ท้าชิงที่ดีเลย
  • 9:21 - 9:24
    นี่คือ ท๊อคโซพลาสม่า กอนดิไอ (Toxoplasma gondii)
    หรือเรียกสั้นๆ ว่าท๊อคโซ
  • 9:24 - 9:26
    เพราะว่าสิ่งมีชีวิตที่น่ากลัว
  • 9:26 - 9:28
    สมควรแล้วที่จะมีชื่อเล่นน่ารักๆ
  • 9:28 - 9:30
    ท๊อคโซเข้าไปในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
  • 9:30 - 9:32
    หลากหลายชนิด
  • 9:32 - 9:35
    แต่มันสามารถมีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ
    ได้ในแมวเท่านั้น
  • 9:35 - 9:38
    และนักวิทยาศาสตร์อย่าง
    โจนาทาน เว็บสเตอร์ (Joanne Webster) ได้แสดงว่า
  • 9:38 - 9:40
    ถ้าท๊อคโซเข้าไปในหนู
  • 9:40 - 9:43
    มันเปลี่ยนเจ้าสัตว์ฟันแทะให้กลายเป็น
    จรวดนำวิถีติดตามแมว
  • 9:43 - 9:47
    ถ้าหนูที่มีท๊อคโซได้กลิ่นแสนรัญจวน
  • 9:47 - 9:48
    ของฉี่แมว
  • 9:48 - 9:50
    มันจะวิ่งเข้าหาแหล่งของกลิ่น
  • 9:50 - 9:54
    แทนที่จะทำสิ่งที่เป็นเหตุเป็นผลกว่า
    คือออกห่าง
  • 9:54 - 9:57
    แมวกินหนู ท๊อคโซได้มีการสืบพันธุ์
  • 9:57 - 10:00
    มันเป็นเรื่องเล่าแสนอมตะของ "อิ่ม มนต์ รัก"
    (Eat, Prey, Love)
  • 10:00 - 10:04
    (เสียงหัวเราะ) (เสียงปรบมือ)
  • 10:08 - 10:11
    คุณเป็นคนโอบอ้อมอารีจริงใจมากเลยครับ
  • 10:11 - 10:13
    ไงครับ เอลิซาเบธ [ผู้เขียนเรื่อง Eat, Prey, Love]
    ผมชอบการบรรยายของคุณนะครับ
  • 10:13 - 10:17
    ปรสิตควบคุมเจ้าบ้านของมัน
  • 10:17 - 10:18
    ในแบบนี้ได้อย่างไร
  • 10:18 - 10:19
    พวกเราไม่รู้จริงๆ หรอก
  • 10:19 - 10:21
    พวกเรารู้ว่าท๊อคโซหลั่งเอ็นไซม์
  • 10:21 - 10:23
    ที่ทำให้โดพามีน (dopamine) สร้างที่เกี่ยวข้องกับ
  • 10:23 - 10:25
    การได้รับรางวัลและแรงผลักดัน
  • 10:25 - 10:27
    เรารู้ว่าเป้าหมายของมันคือบางส่วนของสมองหนู
  • 10:27 - 10:30
    ซึ่งรวมไปถึงส่วนที่เกี่ยวของกับการกระตุ้นทางเพศ
  • 10:30 - 10:32
    แต่ปริศนาเหล่านี้เข้ามาประกอบกันได้อย่างไร
  • 10:32 - 10:34
    มันไม่ได้ชัดเจนในทันที
  • 10:34 - 10:36
    ที่ชัดเจนก็คือว่า สิ่งนี้
  • 10:36 - 10:37
    เป็นการเรียกในแบบครั้งเดียว
  • 10:37 - 10:39
    มันไม่มีระบบประสาท
  • 10:39 - 10:40
    มันไม่มีสติสัมปชัญญะ
  • 10:40 - 10:41
    มันไม่มีแม้กระทั่งร่าง
  • 10:41 - 10:44
    แต่มันสามารถควบคุมสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมได้
  • 10:44 - 10:45
    พวกเราเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
  • 10:45 - 10:48
    พวกเรามีปัญญามากกว่าหนูทั่วๆ ไปมาก แน่อยู่แล้ว
  • 10:48 - 10:50
    แต่สมองของเรามีโครงสร้างพื้นฐานเหมือนกัน
  • 10:50 - 10:52
    มีเซลล์ชนิดเดียวกัน
  • 10:52 - 10:53
    มีสารเคมีต่างๆ ที่ผ่านพวกมันเหมือนๆ กัน
  • 10:53 - 10:55
    และมีปรสิตตัวเดียวกัน
  • 10:55 - 10:58
    การคาดการบอกว่ามันเยอะมากๆ แต่สถิติได้บอกว่า
  • 10:58 - 11:00
    หนึ่งในสามคนทั่วโลก
  • 11:00 - 11:02
    จะมีท๊อคโซในสมองของพวกเขา
  • 11:02 - 11:05
    เอาล่ะ นี่ไม่ได้นำไปสู่อาการป่วยที่ชัดเจน
  • 11:05 - 11:07
    ปรสิตอยู่ในช่วงพักตัว
  • 11:07 - 11:09
    เป็นเวลานาน
  • 11:09 - 11:11
    แต่มีหลักฐานบางอย่างที่ว่า คนเหล่านี้
  • 11:11 - 11:14
    ผู้ซึ่งเป็นพาหะ มีคะแนนในแบบสอบถามบุคลิกภาพ
  • 11:14 - 11:17
    ต่งไปจากคนอื่นๆ เล็กน้อย
  • 11:17 - 11:20
    ซึ่งพวกเขามีความเสี่ยงมากกว่า
    ในการเกิดอุบัติเหตุทางรถยนต์
  • 11:20 - 11:22
    และมีหลักฐานบางชิ้นรายงานว่า
    คนที่มี ชิโซฟรีเนีย (schizophrenia)
  • 11:22 - 11:25
    มักจะติดโรคนี้
  • 11:25 - 11:27
    ครับ ผมคิดว่า หลักฐานนี้ยังไม่สมบูรณ์
  • 11:27 - 11:29
    และแม้แต่บรรดานักวิจัยท๊อคโซ
  • 11:29 - 11:31
    ก็ยังมีความคิดแตกต่างกันว่าปรสิต
  • 11:31 - 11:34
    ควบคุมพฤติกรรมเราอยู่จริงๆ
  • 11:34 - 11:36
    แต่ด้วยธรรมชาติที่แพร่หลายของการควบคุมแบบนี้
  • 11:36 - 11:38
    มันคงจะไม่น่าเชื่อเลย
  • 11:38 - 11:40
    ว่ามนุษย์จะเป็นเพียงสายพันธุ์เดียว
  • 11:40 - 11:43
    ที่ได้รับผลกระทบต่างออกไป
  • 11:43 - 11:47
    และผมคิดว่านี่เป็นความสามารถ
  • 11:47 - 11:50
    ที่จะทำลายแนวความคิดของเราที่ว่า โลก
  • 11:50 - 11:52
    สร้างปรสิตให้น่าอัศจรรย์
  • 11:52 - 11:55
    พวกมันเชิญชวนเราให้มองไปยังโลกธรรมชาติ
    ในอีกแนว
  • 11:55 - 11:57
    และถามว่าพฤติกรรมที่เราเห็น
  • 11:57 - 11:59
    พวกมันเรียบง่ายและชัดเจน
  • 11:59 - 12:00
    หรือน่างุ่นงงและชวนฉงน
  • 12:00 - 12:02
    ไม่ได้เป็นผลมาจากตัวบุคคล
  • 12:02 - 12:04
    ที่กระทำผ่านความจำนงใจของพวกเขา
  • 12:04 - 12:06
    แต่เพราะว่าพวกเขาถูกดัด
  • 12:06 - 12:08
    ให้เป็นไปตามการควบคุมอขงสิ่งอื่น
  • 12:08 - 12:11
    และในขณะที่ความคิดนั้นอาจชวนรำคาญ
  • 12:11 - 12:13
    และในขณะที่พฤติกรรมของปรสิต
    อาจจะน่าขยะแขยงมากๆ
  • 12:13 - 12:15
    ผมคิดว่านั่นเป็นคุณสมบัติที่จะทำให้เราประหลาดใจ
  • 12:15 - 12:18
    ทำให้พวกมันน่าพิศวงพอๆ กับมีสเน่ห์
  • 12:18 - 12:22
    ไม่ต่างอะไรกับ แพนด้า หรือผีเสื้อ หรือโลมา
  • 12:22 - 12:24
    ในตอนท้ายของ "กำเนิดสปีชีส์"
    (On the Origin of Species)
  • 12:24 - 12:27
    ชาร์ล ดาวิน (Charles Darwin)
    เขียนถึงความสง่างามของชีวิต
  • 12:27 - 12:30
    และรูปพรรณอันมากมายที่งามที่สุด
  • 12:30 - 12:31
    และน่าพิศวงที่สุด
  • 12:31 - 12:34
    และผมอยากที่จะคิดว่าเขาได้พูดถึง
  • 12:34 - 12:37
    หนอนตัวแบนที่ได้ทำให้ไรน้ำมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
  • 12:37 - 12:40
    หรือตัวต่อที่พาแมลงสาบไปเดินเล่น
  • 12:40 - 12:43
    หรือบางที นั่นอาจเป็นแค่เรื่องพูดของปรสิต
  • 12:43 - 12:45
    ขอบคุณครับ
  • 12:45 - 12:49
    (เสียงปรบมือ)
Title:
จิ้งหรีดฆ่าตัวตาย แมลงสาบผีดิบ และเรื่องเล่าอื่นๆ จากปรสิต
Speaker:
เอ็ด ยัง (Ed Yong)
Description:

พวกเราชาวมนุษย์ตั้งสถานะพิเศษของเราจากเรื่องความมีเจตจำนงเสรี และเสรีภาพ ... แต่กระนั้น มันยังมีเงามืดครอบงำชักจูงที่เราอาจไม่ได้คาด
ในฐานะนักเขียนเชิงวิทยาศาสตร์ เอ็ด ยัง อธิบายในการบรรยายนี้ที่น่าสนใจ ตลกขบขัน และชี้ชวนกวนให้คิด ว่า ปรสิตมีศิลปะวิธีที่สมบูรณ์แบบในการควบคุมในระดับที่น่าทึ่ง แล้วพวกมันควบคุมพวกเราอยู่หรือ มันยิ่งว่าเป็นไปได้ซะอีก

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:14
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Kelwalin Dhanasarnsombut approved Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Penchan Kongpet accepted Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Zombie roaches and other parasite tales
Show all

Thai subtitles

Revisions Compare revisions