Ένα παιδί του κράτους

Τα θετά, τα ορφανά και τα υιοθετημένα παιδιά γοητεύουν τους λογοτέχνες εδώ και χρόνια, από το Μωυσή έως την Σταχτοπούτα, τον Όλιβερ Τουίστ και το Χάρι Πόττερ. Τότε γιατί πολλά παιδιά χωρίς γονείς νιώθουν υποχρεωμένα να κρύβουν το παρελθόν τους; Ο ποιητής και δραματούργος Λεμν Σισσέι διηγείται τη δική του συγκινητική ιστορία.

Έχοντας ζήσει για 18 χρόνια
ως παιδί του κράτους

σε ορφανοτροφεία
και ανάδοχες οικογένειες,

θα μπορούσε κανείς να πει
ότι είμαι ειδικός στο θέμα,

και ως ειδικός,
θέλω να σας ενημερώσω

ότι αυτό δε σημαίνει,
σε καμία περίπτωση, πως έχεις και δίκιο

υπό το φως της αλήθειας.

Αν είσαι υπό κηδεμονία,
νομικά η κυβέρνηση είναι

ο γονέας σου,
στη θέση του γονέα σου.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν η μητέρα μου.
(Γέλια)

Ας μη μιλήσουμε για θηλασμό.
(Γέλια)

O Χάρι Πότερ ήταν θετό παιδί.

Ο Πιπ από τις «Μεγάλες Προσδοκίες»
ήταν υιοθετημένος.

Ο Σούπερμαν ήταν θετό παιδί.

Η Σταχτοπούτα ήταν θετό παιδί.

Η Λίσμπεθ Σαλάντερ,
το κορίτσι με το τατουάζ δράκο,

ήταν θετό παιδί,
έγκλειστο σε ίδρυμα.

Ο Μπάτμαν ήταν ορφανός.

Η Λύρα Μπελάκουα από
«Το Αστέρι του Βορρά» του Φίλιπ Πούλμαν

ήταν θετή.

Η Τζέιν Έιρ, υιοθετημένη.

Ο Τζέιμς από το «Ο Τζέιμς και
το Γιγάντιο Ροδάκινο» του Ρόαλντ Νταλ,

Η Ματίλντα, ο Μωυσής.
Ο Μωυσής! (Γέλια)

Ο Μωυσής!
(Γέλια)

Τα αγόρια στο «Φίλος ή Εχθρός»
του Μάικλ Μορπούργκο

Ο Άλεμ στο «Αγόρι Πρόσφυγας»
του Μπέντζαμιν Ζεφαναΐα.

Ο Λουκ Σκάιγουοκερ.

Ο Λουκ Σκάιγουοκερ!
(Γέλια)

Ο Όλιβερ Τουίστ.

Η Κάσσια στην «Παλλακίδα
της Σανγκάης» της Χονγκ Γινγκ.

Η Σίλι στο «Πορφυρό Χρώμα»
της Άλις Γουόκερ.

Όλοι αυτοί οι σπουδαίοι
μυθιστορηματικοί χαρακτήρες,

όλοι αυτοί, που πληγώθηκαν
λόγω της κατάστασής τους,

όλοι αυτοί που αποτέλεσαν έμπνευση
για χιλιάδες άλλα βιβλία

και ταινίες,

όλοι τους ήταν θετοί,
υιοθετημένοι ή ορφανοί.

Φαίνεται ότι οι συγγραφείς
γνωρίζουν πως το παιδί εκτός οικογένειας

απεικονίζει το τι σημαίνει
πραγματικά οικογένεια

περισσότερο από το
τι παρουσιάζεται πως είναι.

Επίσης, χρησιμοποιούν
εξαιρετικές δεξιότητες

για να αντιμετωπίσουν ασυνήθιστες
καταστάσεις σε καθημερινή βάση.

Πώς γίνεται να μην έχουμε
κάνει τη σύνδεση;

Και γιατί δεν έχουμε κάνει
τη σύνδεση ανάμεσα,

--πώς συμβαίνει αυτό;--

ανάμεσα στους απίθανους ήρωες
της λαϊκής κουλτούρας και των θρησκειών,

και τα θετά, τα υιοθετημένα
ή τα ορφανά παιδιά

που ζουν ανάμεσα μας;
Δε χρειάζονται τον οίκτο μας.

Αλλά το σεβασμό μας.

Γνωρίζω διάσημους μουσικούς,

γνωρίζω ηθοποιούς και αστέρες του κινηματογράφου, εκατομμυριούχους και συγγραφείς

κορυφαίους δικηγόρους
και τηλεοπτικούς διευθυντές

συντάκτες περιοδικών
και δημοσιογράφους εθνικής εμβέλειας

οδοκαθαριστές και κομμωτές,
οι οποίοι ήταν όλοι

παιδιά υπό κηδεμονία,
θετά, υιοθετημένα ή ορφανά,

και πολλοί απ' αυτούς
ενηλικιώνονται

με το φόβο να μιλήσουν
για το παρελθόν τους,

σαν να επρόκειτο να μειώσει
την κοινωνική τους θέση στο παρόν,

σαν να επρόκειτο για κρυπτονίτη,
σαν να επρόκειτο για ωρολογιακή βόμβα

δεμένη από μέσα.
Παιδιά υπό κηδεμονία,

που έζησαν μια ζωή έτσι,
δικαιούνται να έχουν ζωντανές

τις αναμνήσεις από
την παιδική τους ηλικία.

Είναι τόσο απλό.

Η δική μου μητέρα
- και πρέπει να το πω εδώ -

ήρθε σ' αυτήν τη χώρα
στα τέλη της δεκαετίας του '60

και έμεινε έγκυος,

όπως έκαναν οι γυναίκες στα τέλη του '60.
Καταλαβαίνετε τι εννοώ;

Έμεναν έγκυες.

Δεν είχε ιδέα για το περιβάλλον

στο οποίο βρέθηκε.

Τη δεκαετία του '60
-- για να σας δώσω το πνεύμα της εποχής,--

αν έμενες έγκυος
και ήσουν αδέσμευτη,

σε έβλεπαν σαν απειλή
για την κοινότητα.

Το κράτος σε έπαιρνε
μακριά από την οικογένειά σου.

Σε έπαιρναν μακριά από
την οικογένειά σου και σε έβαζαν

σε οικοτροφεία για μητέρες και βρέφη.

Σου διόριζαν μια κοινωνική λειτουργό.

Οι θετοί γονείς περίμεναν στη σειρά.

Ο βασικός σκοπός
του κοινωνικού λειτουργού, ο στόχος,

ήταν να πείσει τη γυναίκα,
στην πιο ευάλωτη στιγμή

ολόκληρης της ζωής της,
να υπογράψει τα χαρτιά της υιοθεσίας.

Κι έτσι υπογράφονταν
τα χαρτιά υιοθεσίας.

Τα οικοτροφεία για μητέρες και βρέφη
συχνά διευθύνονταν από καλόγριες.

Τα χαρτιά της υιοθεσίας υπογράφονταν,

το παιδί παραδίδονταν
στους θετούς γονείς,

και η μητέρα επέστρεφε
πίσω στην κοινότητά της

λέγοντας πως ήταν σε διακοπές.

Σε διακοπές.

Σε διακοπές.

Το πρώτο μυστικό της ντροπής
για μια γυναίκα

για το ότι ήταν γυναίκα,
«σε διακοπές».

H διαδικασία υιοθεσίας
διαρκούσε μερικούς μήνες,

ήταν προτετελεσμένο γεγονός,

μια παραγωγική και πρακτική λύση:

Η κυβέρνηση είναι ο αγρότης,

οι ανάδοχοι γονείς, ο καταναλωτής,

η μητέρα, η γη
και το παιδί, η σοδειά.

Είναι σχετικά εύκολο να βλέπουμε
το παρελθόν συγκαταβατικά,

να αποποιούμαστε
από τις ευθύνες μας στο παρόν.

Αυτό που γινόταν τότε
είναι μια άμεση αντανάκλαση

αυτού που γίνεται σήμερα.

Όλοι πίστευαν πως επιταχύνοντας
τις υιοθεσίες έπρατταν το σωστό

σύμφωνα με το Θεό και το κράτος,
για το κοινωνικό σύνολο.

Τέλος πάντων, έρχεται εδώ το 1967,
είναι έγκυος

και έρχεται από την Αιθιοπία

που γιόρταζε εκείνη την εποχή
τη δική της επέτειο

υπό τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασσιέ

και φτάνει λίγους μήνες πριν
από την ομιλία του Ένοχ Πάουελ,

«Ποταμοί Αίματος».

Φτάνει λίγους μήνες πριν να κυκλοφορήσουν
οι Μπιτλς το «The White Album»,

λίγους μήνες πριν τη δολοφονία
του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Αν ήσουν λευκός,
ήταν το καλοκαίρι της αγάπης.

Αν ήσουν μαύρος,
ήταν το καλοκαίρι του μίσους.

Φεύγει από την Οξφόρδη,
τη στέλνουν στη βόρεια Αγγλία

σε ένα οικοτροφείο για μητέρες και βρέφη
και της διορίζουν έναν κοινωνικό λειτουργό.

Το πλάνο της είναι --ξέρετε, αυτό πρέπει
να σας το αναφέρω --

το πλάνο της είναι να με δώσει
για λίγο σε ανάδοχους γονείς,

όσο διαρκούν οι σπουδές της.

Αλλά ο κοινωνικός λειτουργός
είχε διαφορετικά σχέδια.

Βρήκε τους ανάδοχους γονείς
και τους είπε,

«Πείτε πως είναι υιοθεσία.
Είναι δικός σας για πάντα.

Τον λένε Νόρμαν».
(Γέλια)

Νόρμαν!
(Γέλια)

Νόρμαν!

Κι έτσι με πήραν.
Ήμουν ένας οιωνός, μου είπαν.

Ήμουν ένα σημάδι
απ' το Θεό, μου είπαν.

Ήμουν ο Νόρμαν Μαρκ Γκρίνγουντ.

Για τα επόμενα 11 χρόνια,
το μόνο που ήξερα ήταν ότι θα έπρεπε

να βγάλουν τα μάτια
της γυναίκας που με γέννησε,

επειδή δεν υπέγραφε τα χαρτιά
της υιοθεσίας. Ήταν μια σατανική γυναίκα,

πολύ εγωίστρια για να υπογράψει,
κι έτσι πέρασα 11 χρόνια

να προσεύχομαι γονατιστός.

Προσπαθούσα να προσευχηθώ. Ορκίζομαι πως προσπαθούσα να προσευχηθώ.

«Θεέ μου, μπορώ να έχω
ένα ποδήλατο για τα Χριστούγεννα;»

Αλλά πάντα απαντούσα στον εαυτό μου,
«Ναι, φυσικά και μπορείς.»

(Γέλια)

Τότε, υποτίθεται ότι έπρεπε
να προσδιορίσω

εάν αυτή ήταν η φωνή του Θεού
ή η φωνή του Διαβόλου.

Και αποδεικνύεται πως έχω
το Διάβολο μέσα μου.

Ποιος να το' ξερε;
(Γέλια)

Τελοσπάντων, πέρασαν δύο χρόνια

και απέκτησαν δικό τους παιδί

μετά πέρασαν άλλα δύο χρόνια
και απέκτησαν κι άλλο παιδί,

πέρασε κι άλλος χρόνος

κι έκαναν κι άλλο παιδί,
το οποίο αποκαλούσαν ατύχημα,

το οποίο σκέφτηκα
πως ήταν ασυνήθιστο όνομα. (Γέλια)

Ήμουν στα πρόθυρα της εφηβείας

κι άρχισα να παίρνω μπισκότα
απ' το κουτί χωρίς να ρωτάω.

Άρχισα να βγαίνω έξω
μέχρι αργά κλπ, κλπ.

Λόγω της θρησκοληψίας
και της αφέλειάς τους

η μητέρα και ο πατέρας μου
-- όπως πίστευα ότι θα είναι για πάντα

καθώς μου 'χαν πει ότι θα 'ταν--
η μητέρα κι ο πατέρας μου

πίστευαν ότι είχα
το Διάβολο μέσα μου.

Αυτό πρέπει να το αναφέρω εδώ,
γιατί μ' αυτό τον τρόπο

κατέστρωσαν την απομάκρυνσή μου.

Καθίσαμε στο τραπέζι
και η θετή μου μητέρα μου είπε,

«Δε μας αγαπάς, έτσι δεν είναι;»
Ήμουν έντεκα ετών.

Είχαν άλλα τρία παιδιά. Ήμουν το τέταρτο.
Το τρίτο ήταν ατύχημα.

Εγώ είπα, «Μα, φυσικά και σας αγαπώ.»
Γιατί τους αγαπάς.

Η θετή μου μητέρα μού ζήτησε να πάω
να σκεφτώ τι σημαίνει αγάπη,

να διαβάσω τις Γραφές
και να επιστρέψω την επόμενη

και να απαντήσω τίμια και ειλικρινά.

Αυτό, λοιπόν, ήταν μια ευκαιρία.

Αφού με ρωτούσαν εάν τους αγαπώ ή όχι,
τότε δεν πρέπει να τους αγαπώ,

και αυτό με οδήγησε στη θαυμαστή σκέψη
που νόμιζα ότι ήθελαν να φτάσω.

«Θα ζητήσω συγχώρεση από το Θεό
και θα λάμψει το φως Του

μέσα από μένα προς αυτούς.»
Πόσο φανταστικό. Ήταν μια ευκαιρία.

Η θεολογία ήταν τέλεια,
η στιγμή αδιαμφισβήτητη

και η απάντηση τόσο ειλικρινής
όσο θα μπορούσε να δώσει ένας αμαρτωλός.

«Δεν πρέπει να σας αγαπώ», τους είπα.
«Αλλά θα ζητήσω συγχώρεση από το Θεό.»

«Νόρμαν, λόγω του ότι δε μας αγαπάς,

διάλεξες ξεκάθαρα το δρόμο σου.»

Μετά από είκοσι τέσσερις ώρες,
ο κοινωνικός λειτουργός,

αυτός ο παράξενος άντρας
που με επισκεπτόταν κάθε δυο μήνες,

με περίμενε στο αυτοκίνητο
καθώς αποχαιρετούσα τους γονείς μου.

Δεν είπα αντίο σε κανέναν,
ούτε στη μητέρα μου, ούτε στον πατέρα μου,

ούτε στα αδέρφια μου,
ούτε στις θείες και τους θείους μου,

ούτε στα ξαδέρφια και
στους παππούδες μου. Σε κανέναν.

Στο δρόμο για το οικοτροφείο
άρχισα να αναρωτιέμαι,

«Τι μου συνέβη;»

Δε είχαν απλώς τραβήξει
το χαλί απ' τα πόδια μου,

είχα χάσει όλη τη γη
απ' τα πόδια μου.

Όταν έφτασα στο...

Για τα επόμενα τέσσερα, πέντε χρόνια,

φιλοξενήθηκα σε τέσσερα
διαφορετικά οικοτροφεία.

Στο τρίτο οικοτροφείο, στα 15 μου,

άρχισα να εξεγείρομαι
κι αυτό που έκανα ήταν το εξής:

Πήρα τρία κουτιά με μπογιά Airfix
που χρησιμοποιείται στο μοντελισμό,

-- ήταν ένα μεγάλο οικοτροφείο,
ένα βικτωριανό οικοτροφείο --

ανέβηκα στην κορυφή
ενός μικρού πυργίσκου

και τα έχυσα, κόκκινο,
κίτρινο και πράσινο,

τα χρώματα της Αφρικής,
κάτω στα πλακάκια.

Δεν μπορούσες να το δεις απ΄το δρόμο,
γιατί το οικοτροφείο

περιστοιχιζόταν από οξιές.

Γι' αυτό που έκανα,
έμεινα έγκλειστος για ένα χρόνο

σε ένα κέντρο αξιολόγησης,
το οποίο στην πραγματικότητα

ήταν ένα κέντρο κράτησης.
Ήταν κατ' ουσίαν μια φυλακή

για νέους.

Επί τη ευκαιρία, μετά από χρόνια,
ο κοινωνικός λειτουργός μού είπε

πως δε θα έπρεπε ποτέ
να έχω κρατηθεί εκεί.

Δεν είχα κατηγορηθεί για κάτι.
Δεν είχα κάνει κάτι κακό.

Αλλά επειδή δεν είχα οικογένεια
να τη ρωτήσουν για μένα,

μπορούσαν να μου κάνουν τα πάντα.

Ήμουν 17 χρονών

και είχαν ένα κελί γεμάτο κόσμο.

Με έβαζαν να περπατάω στη σειρά
στους διαδρόμους.

Με έβαλαν σε έναν κοιτώνα

μαζί με έναν έγκλειστο νεοναζί.

Όλο το προσωπικό ήταν
πρώην αστυνομικοί -- ενδιαφέρον --

και πρώην επιτηρητές καταδίκων.

Ο διευθυντής ήταν πρώην στρατιωτικός.

Κάθε φορά που με επισκεπτόταν
κάποιος τον οποίο δε γνώριζα

και ο οποίος με τάιζε σταφύλια,
μια φορά κάθε τρεις μήνες,

με ξεγύμνωναν για να με ψάξουν.

Αυτό το οικοτροφείο ήταν γεμάτο
νεαρά αγόρια που είχαν προφυλακιστεί

για εγκλήματα όπως φόνος.

Αυτή ήταν η πρόνοια
που μου παρείχαν

μετά από 17 χρόνια
ως παιδί του κράτους.

Πρέπει να διηγηθώ αυτή την ιστορία.

Πρέπει να την πω,
γιατί δεν υπήρχε κανείς

να βάλει τα πράγματα
στη θέση τους.

Σιγά σιγά κατάλαβα
ότι δεν γνώριζα κανέναν

που να με ξέρει για πάνω
από ένα χρόνο.

Βλέπετε, αυτό κάνει η οικογένεια.

Σου παρέχει σημεία αναφοράς.

Δεν προσδιορίζω την καλή
από την κακή οικογένεια.

Απλώς λέω ότι ξέρεις
πότε είναι τα γενέθλιά σου

λόγω του ότι κάποιος σου λέει
πότε είναι τα γενέθλιά σου,

μια μητέρα, ένας πατέρας, μια αδερφή,
ένας αδερφός, μια θεία, ένας θείος,

ένας ξάδερφος, ένας παππούς.
Είναι σημαντικό για κάποιον,

κι επομένως είναι σημαντικό για σένα.

Καταλάβετε πως ήμουν 14 χρονών,
κλεισμένος στον εαυτό μου

και δεν με είχε αγγίξει κανείς ποτέ.
Δεν με είχαν αγγίξει σωματικά.

Αναφέρομαι στο παρελθόν.
Αναφέρομαι στο παρελθόν απλώς για να πω

πως όταν έφυγα απ' το οικοτροφείο
είχα δύο πράγματα που ήθελα να κάνω.

Το ένα ήταν να βρω την οικογένειά μου

και το άλλο ήταν να γράψω ποίηση.

Είδα το φως στη δημιουργικότητα.

Είδα τις ατελείωτες δυνατότητες
της ζωής στη φαντασία,

την ατελείωτη αλήθεια,
τη διαρκή δημιουργία της πραγματικότητας,

το μέρος όπου ο θυμός
ήταν μια έκφραση σε αναζήτηση της αγάπης,

ένα μέρος, όπου η δυσλειτουργία

είναι μια αληθινή αντίδραση στο ψέμα.

Πρέπει να σας το πω: Βρήκα όλη
την οικογένειά μου όταν ενηλικιώθηκα.

Πέρασα όλη μου την ενήλικη ζωή
ψάχνοντάς τους

και πλέον έχω μια πλήρως
δυσλειτουργική οικογένεια όπως όλοι.

Αναφέρομαι, όμως, στο παρελθόν
για να σας πω απλώς

ότι μπορείτε να προσδιορίσετε
πόσο δυνατή είναι μια δημοκρατία

από το πώς συμπεριφέρεται
η κυβέρνησή της στα παιδιά.

Δεν εννοώ τα παιδιά.
Εννοώ τα παιδιά του κράτους.

Ευχαριστώ πολύ.
Ήταν τιμή μου.

(Χειροκρότημα)