Dlaczego ludzie całują się pod jemiołą? - Carlos Reif

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-kiss-under-mistletoe-carlos-reif

Widok jemioły może albo odstraszyć, albo, jeśli mamy kogoś na oku, ucieszyć. Skąd wzięła się ta bożonarodzeniowa tradycja całowania się pod jemiołą? Carlos Reif wyjaśnia, jak długowieczny zwyczaj przeplata się z mitologią
i biologią tej intrygującej rośliny.

Lekcja: Carlos Reif, animacja: CUB Animation.

Widok jemioły może albo odstraszyć,

albo, jeśli macie kogoś na oku,

ucieszyć.

Jak jednak powstała ta radosna
bożonarodzeniowa tradycja

całowania się pod jemiołą?

Ten długowieczny zwyczaj
przeplata się z mitologią

i biologią tej niezwykłej rośliny.

Istnieje ponad tysiąc gatunków jemioły,

która rośnie na całym świecie.

Starożytni Europejczycy
byli tak oczarowani

tą niezwykłą rośliną,

że umieszczali ją
w swoich legendach i mitach.

W starożytnym Rzymie

Pliniusz Starszy opisywał,
jak kapłani druidzcy w Anglii

wierzyli, że jemioła była rośliną,
którą bogowie upuścili z nieba.

To wyjaśniało, dlaczego
często znajdowano ją

na wysokich gałęziach drzew.

Druidzi wierzyli też, że jemioła uzdrawia

i zwiększa płodność.

Skandynawskie legendy opowiadały
o tajemniczych właściwościach tej rośliny

w opowieściach o bogu Baldurze
i uwielbiającej go matce Frigg,

bogini miłości, małżeństwa i płodności.

Frigg tak bardzo kochała syna,
że kazała każdej roślinie,

zwierzęciu

i rzeczy przyrzec, że nigdy go nie zranią.

W swojej gorliwości
zapomniała jednak o jemiole.

Zły bóg Loki wykorzystał to przeoczenie

i przebił serce Baldura strzałą

wykonaną z gałęzi jemioły.

Łzy żałości Frigg

zmieniły się w perłowobiałe
jagody jemioły.

Jej los wzbudził żal innych bogów,
którzy wskrzesili Baldura.

Wieść o tym tak uszczęśliwiła Frigg,

że ta przemieniła jemiołę
z symbolu śmierci

w symbol pokoju i miłości.

Ogłosiła jednodniową przerwę
od wszelkich waśni

i nakazała ludziom, aby przytulali się,
przechodząc pod jemiołą,

żeby na świecie było więcej miłości.

Brytyjscy koloniści,

którzy w XVII wieku przybyli
do Nowego Świata,

znaleźli inny, lecz łudząco podobny

gatunek jemioły.

Zaadaptowali go na swoje potrzeby
do opowieści o magii, płodności i miłości,

przenosząc tradycję z Europy do Ameryki.

Do XVIII wieku

brytyjczycy zmienili jemiołę
w tradycję bożonarodzeniową,

ale ten zwyczaj to coś więcej
niż ludzka wyobraźnia.

A to wszystko z powodu
niezwykłej biologii tej rośliny.

Jemioła postrzegana jest
jako bożonarodzeniowa dekoracja,

ale w przyrodzie uważana jest
za roślinę pasożytniczą.

Zmodyfikowane korzenie jemioły
zwane haustorią

wrastają w korę drzewa,

pobierając wodę i minerały

z jego pnia.

Do kolonizacji pobliskich drzew

jemioła używa ptaków i innych stworzeń,

które roznoszą jej nasiona.

Ptaki zjadają jagody jemioły

i czasem pozbywają się kleistych pestek,
wycierając je o korę drzewa.

Przy odrobinie szczęścia
wydalają niestrawioną pestkę na drzewo,

gdzie ta kiełkuje i zaczyna rosnąć.

Przez swoją odporność i listowie,
które pozostaje bujne,

nawet gdy drzewa tracą liście,

nic dziwnego, że jemioła tak fascynowała
naszych zabobonnych przodków.

Kojarzyli te cechy z jej magicznymi
właściwościami i płodnością.

Nawet dziś jemioła czyni cuda,

wspomagając różnorodność przyrody.

Jemioła, coś więcej niż pasożyt,
uważana jest za gatunek kluczowy.

Żywią się nią różne gatunki zwierząt,

jak jelenie,

łosie,

wiewiórki,

pręgowce,

jeżozwierze,

drozdy,

sialie,

gołębiaki długosterne

i motyle Delias.

Niektóre gatunki jemioły
tworzą gęste krzaki,

które są idealnym miejscem
na gniazda dla wielu ptaków.

Mimo pasożytniczych skłonności

jemioła pomaga też innym roślinom.

Na przykład jałowiec
dobrze rośnie w pobliżu jemioły,

czerpiąc korzyści z wizyt ptaków
żywiących się jej owocami.

Dzięki licznym zaletom
jemioła wpływa na różnorodność

i pozwala ekosystemom rozkwitać.

W przypadku tej kultowej rośliny
życie imituje legendę.

W przyrodzie jemioła ma moc przyciągania

i to samo dzieje się w naszej tradycji,
o czym sami możecie się przekonać.