رُز ایولت: چگونگی استشمام
-
0:07 - 0:09اولین حسی که پس از تولد از آن بهره می برید.
-
0:09 - 0:11یکی از هر پنجاه ژنهای شما
-
0:11 - 0:13متعلق به آن است.
-
0:13 - 0:15باید مهم باشه، مگه نه؟
-
0:15 - 0:16خیلی خُب، یه نفس عمیق از راه بینی بکشید.
-
0:16 - 0:17خیلی خُب، یه نفس عمیق از راه بینی بکشید.
-
0:17 - 0:18این حس بویایی شماست،
-
0:18 - 0:21و بطور چشمگیری قدرتمند است.
-
0:21 - 0:22بعنوان یک فرد بالغ، قادرید
-
0:22 - 0:24حدود ۱۰٫۰۰۰ بوی متفاوت را تشخیص دهید.
-
0:24 - 0:26بینی شما بدین صورت عمل می کند.
-
0:26 - 0:27استشمام زمانی ایجاد می شود که شما مولکولهای موجود در هوا را بدرون سوراخهای بینی تان می کشید
-
0:27 - 0:29بدرون سوراخهای بینی تان می کشید
-
0:29 - 0:31۹۵ درصد از فضای داخل بینی شما
-
0:31 - 0:33فقط برای تصفیه هوا بکار می رود
-
0:33 - 0:34قبل از اینکه هوا به ریه های شما برسد.
-
0:34 - 0:35اما اون ته بینی شما
-
0:35 - 0:38بخشی است بنام اپیتلیوم بویایی،
-
0:38 - 0:39یه تکه پوست
-
0:39 - 0:41که عامل اصلی هر چیزی است که می بویید.
-
0:41 - 0:42اپیتلیوم بویایی، شامل یک لایه
-
0:42 - 0:44سلولهای گیرنده بویایی است،
-
0:44 - 0:46نرونهایی مخصوصی که بوها را حس می کنند،
-
0:46 - 0:48همانند پرزهای چشایی بینی شما.
-
0:48 - 0:50وقتی مولکولهای بو، به انتهای بینی شما برخورد می کنند،
-
0:50 - 0:51در لایه ای از موکوس که اپیتلیوم بویایی را پوشانده، گیر می کنند.
-
0:51 - 0:53در لایه ای از موکوس که اپیتلیوم بویایی را پوشانده، گیر می کنند.
-
0:53 - 0:54وقتی حل می شوند،
-
0:54 - 0:56به سلولهای گیرنده بویایی می چسبند،
-
0:56 - 0:57که باعث تحریک و ارسال پیام
-
0:57 - 0:59از طریق لوله بویایی
-
0:59 - 1:00به سمت مغز شما می شود.
-
1:00 - 1:01در حاشیه بگم،
-
1:01 - 1:02با در نظر گرفتن
-
1:02 - 1:03اندازۀ اپیتلیوم بویایی در حیوانات
-
1:03 - 1:05می توان به قدرت حس بویایی آنها پی برد.
-
1:05 - 1:07اپیتلیوم بویایی در سگ
-
1:07 - 1:08بیست برابر بزرگتر
-
1:08 - 1:10از اپیتلیوم بویایی نحیف انسان است.
-
1:10 - 1:11ولی هنوز هم خیلی چیزهاست که ما
-
1:11 - 1:12از این تکه کوچک سلولی نمی دانیم.
-
1:12 - 1:15بعنوان مثال، اپیتلیوم بویایی ما دانه های رنگی دارد،
-
1:15 - 1:18و دانشمندان واقعا" دلیل آنرا نمی دانند.
-
1:18 - 1:19اما براستی چطور تفاوت بین بوها را تشخیص می دهید؟
-
1:19 - 1:20اما براستی چطور تفاوت بین بوها را تشخیص می دهید؟
-
1:20 - 1:22اینطور معلومه که مغز شما
-
1:22 - 1:25۴۰ میلیون رشته عصبی گیرنده بویایی متفاوت دارد،
-
1:25 - 1:30بدین ترتیب، بوی "A " ممکنه نرون شمارۀ ۳٫۴۲۷، و ۹۸۸ را تحریک کند،
-
1:30 - 1:36و بوی "B" ممکنه نرون شمارۀ ۸، ۷۶، و ۲٫۴۹۶٫۵۷۸ را تحریک کند.
-
1:36 - 1:37تمامی این ترکیبات گوناگون
-
1:37 - 1:40باعث شده تا طیف وسیعی از بوها را بطرز حیرت آوری تشخیص دهید.
-
1:40 - 1:42بعلاوه، رشته های عصبی بویایی شما همواره تازه
-
1:42 - 1:43و آمادۀ عملکرد است.
-
1:43 - 1:45آنها تنها عصبهای بدن هستند
-
1:45 - 1:46که بطور متناوت جایگزین می شوند،
-
1:46 - 1:48هر چهار تا هشت هفته.
-
1:48 - 1:49بمحض تحریک شدن آن عصبها،
-
1:49 - 1:50پیام در طول مجموعه ای
-
1:50 - 1:51بنام لولۀ بویایی
-
1:51 - 1:53به مقاصدی در کل سطح مغزعبور می کند،
-
1:53 - 1:54و توقفهایی در آمیگدلا،
-
1:54 - 1:55تالاموس،
-
1:55 - 1:56و نئوکورتکس دارد.
-
1:56 - 1:57این عملکرد
-
1:57 - 1:58با عملکرد بینایی و شنوایی متفاوت است.
-
1:58 - 2:00آن دسته پیام ها ابتدا
-
2:00 - 2:01به مرکز تقویت کننده
-
2:01 - 2:03در وسط نیمکره مغزی رفته
-
2:03 - 2:05و سپس به دیگر نقاط مغز می روند.
-
2:05 - 2:07اما از آنجائیکه بو، قبل از اکثر دیگر حسهای شما تشکیل شده
-
2:07 - 2:08در واقع قبل از اکثر دیگر حسهای شما تشکیل شده،
-
2:08 - 2:09مسیر مستقیمی را
-
2:09 - 2:11به مناطق مختلف مغز طی می کند،
-
2:11 - 2:13جایی که قادر است عکس العمل مبارزه یا گریز شما را تحریک کرده،
-
2:13 - 2:14در یادآوری خاطرات بشما کمک کرده،
-
2:14 - 2:16یا باعث شود که آب دهانتان راه بیفتد.
-
2:16 - 2:17اما با وجودیکه همۀ ما
-
2:17 - 2:18ساختار فیزیولوژیکی یکسانی داریم،
-
2:18 - 2:20دو سوراخ بینی و میلیونها رشته عصبی بویایی،
-
2:20 - 2:23همه افراد بوهای یکسانی دریافت نمی کنند.
-
2:23 - 2:25معروف ترین مثال در این رابطه،
-
2:25 - 2:28قدرت بو کردن چیزی به اصطلاح " ادرار در مارچوبه" است.
-
2:28 - 2:29حدود یک چهارم افراد،
-
2:29 - 2:31پس از خوردن مارچوبه، بوی محسوسی
-
2:31 - 2:33در ادرارشان حس می کنند.
-
2:33 - 2:36مابقی ۷۵ درصد، آنرا حس نمی کنند.
-
2:36 - 2:37و این تنها مورد
-
2:37 - 2:39تفاوت بوها از بینی به بینی دیگر نیست.
-
2:39 - 2:40در بعضی افراد،
-
2:40 - 2:42بوی شیمیایی استروئید (بوی ادرار مردان) مثل بوی وانیل است؛
-
2:42 - 2:44در بقیه، بویی مثل ادرار بدبوست،
-
2:44 - 2:45این یک بدشانسی است
-
2:45 - 2:47چون استروئید معمولا" در چیزهای خوشمزه
-
2:47 - 2:49مثل گوشت خوک یافت می شود.
-
2:49 - 2:51بدین ترتیب با در نظر گرفتن افرادی که بوی بد ادرار را حس می کنند،
-
2:51 - 2:53تولید کنندگان گوشت خوک، خوکهای نر را عقیم کرده
-
2:53 - 2:55تا جلوی تولید استروئید در آنها را بگیرند.
-
2:55 - 2:57عدم توانایی درک رایحه
-
2:57 - 2:58فقدان حس شامه (آنوسمیا) نامیده می شود،
-
2:58 - 3:00و حدود ۱۰۰ نوع آن وجود دارد.
-
3:00 - 3:03افراد مبتلا به "فقدان حس شامه آلیسین" بوی سیررا نمی فهمند.
-
3:03 - 3:06مبتلایان به "فقدان حس شامه اوژنال" بوی میخک را نمی فهمند.
-
3:06 - 3:09و برخی افراد هیچ بویی را درک نمی کنند.
-
3:09 - 3:10و برخی افراد هیچ بویی را درک نمی کنند.
-
3:10 - 3:11این نوع فقدان کامل حس شامه
-
3:11 - 3:12می تونه دلایل مختلفی داشته باشه.
-
3:12 - 3:14بعضی افراد بدون هیچ حس بویایی بدنیا می آیند.
-
3:14 - 3:16برخی در جریان یک حادثه یا بدلیل بیماری،
-
3:16 - 3:18آنرا از دست می دهند.
-
3:18 - 3:20اگر اپیتلیوم بویایی دچار التهاب یا عفونت شود،
-
3:20 - 3:21در حس بویایی شما اختلال ایجاد می شود،
-
3:21 - 3:23مواقعی که دچار سرماخوردگی می شوید،
-
3:23 - 3:25احتمالا" آنرا تجربه کردید.
-
3:25 - 3:26و وقتی قادر به بو کردن چیزی نباشید،
-
3:26 - 3:27حواس دیگر شما نیز دچار اختلال می شود.
-
3:27 - 3:29افرادی که به هیچ وجه حس بویایی ندارند
-
3:29 - 3:31مزۀ چیزها را هم بصورتی که ما حس می کنیم، نمی کنند.
-
3:31 - 3:32مزۀ چیزها را هم بصورتی که ما حس می کنیم، نمی کنند.
-
3:32 - 3:34اینطور معلومه که مزۀ چیزها
-
3:34 - 3:36ارتباط نزدیکی با بوی آنها دارد.
-
3:36 - 3:37وقتی غذا را می جوید،
-
3:37 - 3:39هوا با فشار به سمت بالا در مسیر بینی شما حرکت کرده،
-
3:39 - 3:41با خود بوی غذای شما را حمل می کند.
-
3:41 - 3:43اون بوها به اپیتلیوم بویایی شما برخورد کرده
-
3:43 - 3:44و کلی اطلاع دربارۀ چیزی که می خورید
-
3:44 - 3:45به مغز شما می دهد.
-
3:45 - 3:47عدم داشتن حس بویایی،
-
3:47 - 3:48حس چشایی شما را هم نسبت به هر مزه ای
-
3:48 - 3:49پیچیده تر از
-
3:49 - 3:50پنج نوع مزه ای که
-
3:50 - 3:52پرزهای چشایی شما قادر به تشخیص آن هستند، از بین می برد:
-
3:52 - 3:52شیرینی،
-
3:52 - 3:54شوری،
-
3:54 - 3:54ترشی،
-
3:54 - 3:54تلخی،
-
3:54 - 3:55و مزۀ خوش است.
-
3:55 - 3:57بدین ترتیب، دفعۀ بعد وقتی بوی دود اگزوز،
-
3:57 - 3:58یا هوای دریایی شور،
-
3:58 - 3:59یا مرغ بریان به مشامتان خورد،
-
3:59 - 4:01کاملا" از چگونگی درک بوی آنها واقفید
-
4:01 - 4:04و شاید از داشتن این توانایی، بیشتر شکر گزار باشید.
- Title:
- رُز ایولت: چگونگی استشمام
- Speaker:
- Rose Eveleth
- Description:
-
more » « less
درس کامل را در لینک زیر ملاحظه کنید:
http://ed.ted.com/lessons/how-do-we-smell-rose-evelethیک فرد بزرگسال قادر به تشخیص ۱۰٫۰۰۰ نوع بو است. با بکارگیری بینی تان، شما تشخیص می دهید که چه چیزی بخورید، چه چیزی بخرید، و حتی اگر زمان آن رسیده که حمام کنید. اما چگونه مولکولهای موجود در هوا به انواع بوها در مغز شما تبدیل می شود؟ رُز ایولت، سفری بودار در مسیر اپیتلیوم بویایی شما را به تصویر کشیده و دلیل شخصی بودن بوها را توضیح می دهد.
درس از: رُز ایولت
پویانمایی از: ایگور کوریک - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:20
|
b a approved Persian subtitles for How do we smell? | |
|
|
b a edited Persian subtitles for How do we smell? | |
|
|
b a edited Persian subtitles for How do we smell? | |
|
soheila Jafari accepted Persian subtitles for How do we smell? | |
|
|
soheila Jafari edited Persian subtitles for How do we smell? | |
|
Farnaz Saghafi edited Persian subtitles for How do we smell? | |
|
|
Farnaz Saghafi edited Persian subtitles for How do we smell? | |
|
|
Farnaz Saghafi edited Persian subtitles for How do we smell? |