Return to Video

Jak wyhodować kość - Nina Tandon

  • 0:07 - 0:10
    Czy można wyhodować kość
    poza ciałem człowieka?
  • 0:10 - 0:12
    Już niedługo odpowiedź może brzmieć "tak",
  • 0:12 - 0:15
    ale zanim zrozumiemy, jak to możliwe,
  • 0:15 - 0:19
    trzeba zobaczyć,
    jak kości rosną wewnątrz ciała.
  • 0:19 - 0:24
    Większość kości powstaje w płodzie
    jako miękkie, elastyczne chrząstki.
  • 0:24 - 0:28
    Komórki formujące zastępują chrząstki
    gąbczastą siecią mineralną
  • 0:28 - 0:31
    zbudowaną z materiałów
    takich jak wapń i fosforan.
  • 0:31 - 0:33
    Struktura staje się mocniejsza,
    gdyż osteoblasty,
  • 0:33 - 0:36
    wyspecjalizowane komórki tworzące kości,
  • 0:36 - 0:39
    przechowują więcej minerałów,
    dając kościom wytrzymałość.
  • 0:39 - 0:42
    Ponieważ sama struktura
    nie powstała z żywych komórek,
  • 0:42 - 0:45
    sieci naczyń krwionośnych,
    nerwy i inne żywe tkanki
  • 0:45 - 0:48
    przechodzą przez specjalne
    kanaliki i przejścia.
  • 0:48 - 0:49
    W trakcie rozwoju
  • 0:49 - 0:52
    legiony osteoblastów wzmacniają szkielet,
  • 0:52 - 0:55
    który chroni nasze organy,
    pozwala nam się ruszać,
  • 0:55 - 0:57
    produkuje komórki krwi itd.
  • 0:57 - 1:00
    Sam początkowy proces
    budowy nie wystarczy,
  • 1:00 - 1:03
    by kości były silne i funkcjonalne.
  • 1:03 - 1:07
    Jeśli do takich kości dorzucisz mięśnie
  • 1:07 - 1:09
    i spróbujesz podnieść coś ciężkiego,
  • 1:09 - 1:13
    kości prawdopodobnie
    złamałyby się pod ciężarem.
  • 1:13 - 1:15
    Zwykle tak się nie dzieje,
  • 1:15 - 1:17
    bo nasze komórki w kółko się wzmacniają
  • 1:17 - 1:20
    i budują kości tam, gdzie są potrzebne,
  • 1:20 - 1:23
    zgodnie z zasadą zwaną Prawem Wolffa.
  • 1:23 - 1:26
    Materiał kostny jest jednak
    ograniczonym zasobem,
  • 1:26 - 1:28
    a nowe, wzmocnione kości
  • 1:28 - 1:33
    mogą zostać uformowane,
    jeśli jest odpowiednia ilość materiału.
  • 1:33 - 1:36
    Na szczęście osteoblasty, budowlańcy,
  • 1:36 - 1:40
    mają odpowiednika,
    osteoklasty, czyli śmieciarzy.
  • 1:40 - 1:45
    Osteoklasty rozbijają niepotrzebne
    struktury za pomocą enzymów i kwasów,
  • 1:45 - 1:48
    aby osteoblasty miały więcej materiałów.
  • 1:48 - 1:52
    Głównym powodem, dla których astronauci
    muszą ciągle ćwiczyć na orbicie,
  • 1:52 - 1:57
    jest brak odkształcenia kości
    w swobodnym spadku.
  • 1:57 - 1:59
    Prawo Wolffa przewidziało,
  • 1:59 - 2:03
    że osteoklasty
    są aktywniejsze od osteoblastów,
  • 2:03 - 2:06
    co zmniejsza masę i wytrzymałość kości.
  • 2:06 - 2:09
    Kiedy kości się łamią,
    ciało ma niewiarygodną możliwość
  • 2:09 - 2:14
    rekonstrukcji uszkodzonej kości,
    jakby złamanie nie miało miejsca.
  • 2:14 - 2:17
    Pewne sytuacje, jak usunięcie nowotworu,
  • 2:17 - 2:18
    traumatyczne wypadki
  • 2:18 - 2:23
    i błędy genetyczne przekraczają
    naturalne możliwości naprawy.
  • 2:23 - 2:27
    Historyczne rozwiązania obejmowały
    uzupełnienie powstałych dziur metalem,
  • 2:27 - 2:29
    kośćmi zwierzęcymi
  • 2:29 - 2:32
    lub kawałkami kości od dawców,
  • 2:32 - 2:35
    ale żadne z nich nie jest optymalne,
    bo mogą powodować infekcje
  • 2:35 - 2:38
    lub zostać odrzucone
    przez system odpornościowy,
  • 2:38 - 2:41
    przez co nie mogą przejąć
    większości funkcji zdrowych kości.
  • 2:41 - 2:46
    Idealnym wyjściem z sytuacji byłaby kość
    powstała z własnych komórek pacjenta,
  • 2:46 - 2:50
    które zostały dostosowane
    do dokładnego kształtu ubytku,
  • 2:50 - 2:54
    i to właśnie próbują zrobić naukowcy.
  • 2:54 - 2:56
    Jak to działa?
  • 2:56 - 3:00
    Najpierw lekarz wyodrębnia komórki
    z tkanki tłuszczowej pacjenta
  • 3:00 - 3:05
    i wykonuje tomografię komputerową,
    aby ustalić dokładne wymiary kości.
  • 3:05 - 3:08
    Następnie modeluje dokładny kształt kości
  • 3:08 - 3:09
    albo za pomocą drukarek 3D,
  • 3:09 - 3:12
    albo rzeźbiąc w pozbawionych
    komórek kościach krowy.
  • 3:12 - 3:15
    Z takich kości zostały usunięte komórki,
  • 3:15 - 3:18
    pozostawiając tylko
    gąbczastą tkankę mineralną.
  • 3:18 - 3:21
    Następnie do tej tkanki
    dodajemy komórki pacjenta
  • 3:21 - 3:23
    i umieszczamy w bioreaktorze,
  • 3:23 - 3:28
    urządzeniu symulującym
    warunki wnętrza ciała.
  • 3:28 - 3:31
    Temperatura, wilgotność,
    kwasowość i skład odżywczy
  • 3:31 - 3:35
    - wszystko musi być idealne,
    by komórki podzieliły się
  • 3:35 - 3:37
    na osteoblasty i pozostałe,
  • 3:37 - 3:39
    skolonizowały tkankę mineralną
  • 3:39 - 3:42
    i przebudowały ją dzięki żywej tkance.
  • 3:42 - 3:44
    Ale jednej rzeczy brakuje.
  • 3:44 - 3:45
    Pamiętasz prawo Wolffa?
  • 3:45 - 3:48
    Sztuczna kość musi
    doświadczyć prawdziwego wysiłku,
  • 3:48 - 3:51
    gdyż inaczej wyjdzie słaba i krucha,
  • 3:51 - 3:55
    więc bioreaktor ciągle
    pompuje płyn wokół kości,
  • 3:55 - 3:59
    a ciśnienie każe osteoblastom
    zwiększać gęstość kości.
  • 3:59 - 4:02
    Połącz wszystko razem i za trzy tygodnie
  • 4:02 - 4:05
    nowa, żywa kość jest gotowa,
    aby opuścić bioreaktor
  • 4:05 - 4:08
    i trafić do ciała pacjenta.
  • 4:08 - 4:12
    Chociaż nie jesteśmy pewni,
    czy ta metoda zadziała u ludzi,
  • 4:12 - 4:15
    w laboratorium wyhodowano kości,
    które z powodzeniem wszczepiono świniom
  • 4:15 - 4:17
    i innym zwierzętom,
  • 4:17 - 4:21
    a próby na ludziach
    mogą zacząć się już w 2016 roku.
Title:
Jak wyhodować kość - Nina Tandon
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-to-grow-a-bone-nina-tandon

Czy można wyhodować ludzką kość poza ciałem człowieka? W przyszłości odpowiedź może brzmieć - tak. Nina Tandon analizuje nasze możliwości poprzez zbadanie, jak kości naturalnie rosną w ciele i pokazanie, jak naukowcy chcą odtworzyć ten proces w laboratorium

Lekcja - Nina Tandon, animacja - Giant Animation Studios.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:37

Polish subtitles

Revisions