Return to Video

Aphasia ၊ သင့်ရဲ့ စကာလုံးမျာကို ဆုံးရှုံးအောင်လုပ်တဲ့ ရောဂါ။ Susan Wortman-Jutt

  • 0:07 - 0:12
    ဘာသာစကား ဟာ ကျွန်ုပ်တို့ အလေးမမူမိတဲ့
    ကျွန်ုပ်တို့ ဘဝတွေရဲ့ မရှိမဖြစ် အပိုင်းပါ။
  • 0:12 - 0:15
    ဒါနဲ့ အတွေးတွေ၊ ခံစားချက်တွေကို
    ဆက်သွယ်နိုင်တယ်၊
  • 0:15 - 0:17
    ဝတ္ထုတွေထဲမှာ ကိုယ်တိုင် နစ်မျော၊
  • 0:17 - 0:19
    သတင်းတိုတွေ ပို့ကာ
  • 0:19 - 0:21
    မိတ်ဆွေတွေကို နှုတ်ဆက်နိုင်တယ်။
  • 0:21 - 0:25
    အတွေးတွေကို စကားလုံးတွေအဖြစ်
    မပြောင်းနိုင်ဘူးလို့ စိတ်ကူးဖို့ ခက်ပါတယ်။
  • 0:25 - 0:29
    ဒါပေမဲ့ လေဖြတ်တာ၊ နေမကောင်းတာ
    သို့မဟုတ် စိတ်မချမ်းမြေ့ဖွယ်ရာကြောင့်
  • 0:29 - 0:34
    သင့်ဦးနှောက်က ဘာသာစကား ချိတ်ဆက်မှုတွေရဲ့
    သိမ်မွေ့တဲ့ ကွန်ရက်ဟာ အလျဉ်ပြတ်သွားရင်
  • 0:34 - 0:37
    သင်ဟာ တကယ်ပဲ စကားလုံးတွေကို ရှာမရ
    ပျောက်ဆုံးနေတာမျိုး ဖြစ်သွားပါတယ်။
  • 0:37 - 0:44
    aphasia လို့ခေါ်တဲ့ ဒီရောဂါဟာ ဆက်သွယ်ရေး
    ကဏ္ဍအားလုံးကို ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။
  • 0:44 - 0:47
    aphasia ရောဂါရှိပေမဲ့ ထိုသူတို့ဟာ
    ခါတိုင်းလို့ ဉာဏ်ထက်နေဆဲဖြစ်ပါ။
  • 0:47 - 0:49
    သူတို့ ပြောချင်တာကို သိတယ်၊
  • 0:49 - 0:52
    ဒါပေမဲ့ မှန်ကန်တဲ့ စကားလုံးတွေ
    နှတ်မှ ထွက်ဖို့ အမြဲတမ်း မလွယ်ပါဘူး။
  • 0:52 - 0:57
    paraphasias လို့ခေါ်တဲ့ အစာထိုးမှုတွေ
    မရည်ရွယ်ပဲ သုံးမိနိုင်တယ်။
  • 0:57 - 1:00
    ဆက်စပ်တဲ့ စကားလုံးတွေ ပြောင်းရင်း
    ဥပမာ "ကြောင်" ဆို "ခွေး"ပေါ့၊
  • 1:00 - 1:06
    ဒါမှမဟုတ် အသံတူတဲ့ စကားလုံးတွေ
    ဥပမာ "တိမ်" ဆို "အိမ်" ပေါ့။
  • 1:06 - 1:09
    တစ်ခါတစ်ရံ သူတို့စကားလုံးတွေက
    မှန်းလို့တောင် မရနိုင်တာတွေပါ။
  • 1:09 - 1:14
    အုပ်စုနှစ်မျိုးထဲမှာ aphasia အမျိုးအစား
    အများကြီးရှိတယ်၊
  • 1:14 - 1:16
    ပြေပြစ်တာ သို့မဟုတ် လက်ခံလွယ်တဲ့
    aphasia နဲ့
  • 1:16 - 1:20
    မပြေပြစ်၊ သို့မဟုတ် ခံစားချက်ပြနိုင်တဲ့
    aphasia ပါ။
  • 1:20 - 1:24
    ပြေပြစ်တဲ့ aphasia နဲ့ လူတွေဟာ
    ပုံမှန် အသံနိမ့်မြင့် ရှိနိုင်ပေမဲ့
  • 1:24 - 1:26
    အဓိပ္ပါယ်မဲ့တဲ့ စကားလုံးတွေ သုံးတယ်။
  • 1:26 - 1:30
    သူများတွေရဲ့ ပြောစကားကို
    နားလည်ရာမှာ ခက်ခဲမှုရှိပြီး
  • 1:30 - 1:34
    မကြာခဏ သူတို့ ကိုယ်တိုင်ရဲ့
    စကားပြော အမှားတွေကို မမှတ်မိကြဘူး။
  • 1:34 - 1:36
    အခြားဘက်မှာက မပြေပြစ်တဲ့
    aphasia နဲ့ လူတွေက
  • 1:36 - 1:38
    နားလည်မှု ကောင်းလောက်ပေမဲ့
  • 1:38 - 1:43
    စကားလုံးတွေကြားမှာ တုံ့ဆိုင်းနေပြီး
    သဒ္ဒါပိုင်း အမှားတွေလုပ်ကြမယ်။
  • 1:43 - 1:47
    ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး တစ်ခါတစ်လေမှာ
    စကားလုံးတစ်လုံးကို ရှာမရတဲ့အခါ
  • 1:47 - 1:48
    လျှာဖျားမှာ ဆိုတဲ့ ခံစားချက်ရှိပါတယ်။
  • 1:48 - 1:53
    ဒါပေမဲ့ aphasia ရှိခြင်းက ရိုးရိုး နေ့စဉ်
    အရာဝတ္ထုတွေကို အမည်တပ်ဖို့ ခက်ခဲစေပါတယ်။
  • 1:53 - 1:57
    စာဖတ်ခြင်းနဲ့ စာရေးခြင်းမှာတောင်
    ခက်ခဲပြီး စိတ်ပျက်စရာကောင်းနိုင်တယ်။
  • 1:57 - 1:59
    ဒီတော့ ဒီဘာသာစကား ဆုံးရှုံးမှုက
    ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲ။
  • 1:59 - 2:02
    လူ့ဦးနှောက်မှာ အခြမ်းနှစ်ခြမ်းရှိပါတယ်။
  • 2:02 - 2:06
    လူအများစုမှာ ဘယ်အခြမ်းက
    ဘာသာစကားကို ထိန်းချုပ်ပါတယ်။
  • 2:06 - 2:08
    ဒါကိုသိရတာ ၁၈၆၁ မှာ ရူဗဗေဒပညာရှင်
  • 2:08 - 2:11
    Paul Broca ဟာ "tan" ကလွဲပြီး
    ကျန်တဲ့ စကားလုံးတွေ
  • 2:11 - 2:16
    ပျောက်သွားတဲ့
    လူနာတစ်ဦးကို လေ့လာခဲ့တာကြောင့်ပါ။
  • 2:16 - 2:18
    လူနာရဲ့ ဦးနှောက်ကို သေသွားလို့
    ခွဲစိတ်လေ့လာမှုအတွင်း
  • 2:18 - 2:21
    Broca ဟာ ဝဲဘက်အခြမ်းထဲမှာ
    အခု Broca's area လို့သိကြတဲ့
  • 2:21 - 2:24
    ကြီးမားတဲ့ ဒဏ်ရာတစ်ခုတွေ့ခဲ့တယ်။
  • 2:24 - 2:28
    ယနေ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ယုံကြည်တာက
    Broca's area ဟာ အရာဝတ္ထုတွေ အမည်ပေးတာနဲ့
  • 2:28 - 2:31
    စကားပြောမှာပါတဲ့ ကြွက်သားတွေ
    ထိန်းရာမှာ တာဝန်ရှိတဲ့အပိုင်းပါ။
  • 2:31 - 2:36
    Broca's area နောက်မှာက Wernicke's area ပါ။
    အကြားအာရုံအလွှာ အနားမှာပါ။
  • 2:36 - 2:39
    ဒါက ဦးနှောက်ဟာ စကားသံတွေကို
    အဓိပ္ပါယ်တွဲပေးတဲ့ နေရာပါ။
  • 2:39 - 2:43
    Wernick's area ပျက်စီးမှုဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ဘာ
    သာစကား နားလည်စွမ်းကို ချွတ်ယွင်းစေတယ်။
  • 2:43 - 2:48
    Aphasia ဟာ ဒီဘာသာစကား ဧရိယာတွေ တစ်ခု(သို့)
    နှစ်ခုလုံး ဒဏ်ရာရမှုကြောင့်ဖြစ်တာပါ။
  • 2:48 - 2:51
    ကံကောင်းချင်တော့ ဒီဘာသားစကား ဗဟိုတွေကို
  • 2:51 - 2:53
    ထောက်ပံ့ပြီး ဆက်သွယ်ရေးနဲ့
  • 2:53 - 2:55
    ကူပေးနိုင်တဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့
    အခြားနေရာတွေရှိပါတယ်။
  • 2:55 - 2:59
    လှုပ်ရှားမှုကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ဦးနှောက်
    ဧရိယာတွေတောင် ဘာသာစကားနဲ့ ဆက်နေတယ်။
  • 2:59 - 3:04
    FMRI လေ့လာမှုတွေမှာ တွေ့ရတာက
    "ပြေး" "က"တို့လို လှုပ်ရှားမှု ကြိယာတွေကို
  • 3:04 - 3:08
    ကြားတဲ့အခါ လှုပ်ရှားမှုအတွက် တာဝန်ရှိတဲ့
    ဦးနှောက်ပိုင်းတွေဟာ
  • 3:08 - 3:11
    ကိုယ်ခန္ဓာက တကယ်ပဲ ပြေးနေ၊ ကနေသလို
    လင်းလက်လာတယ်။
  • 3:11 - 3:14
    ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အခြားအခြမ်းကလည်း
    စကားရဲ့ စည်းဟန်နဲ့ အသံ
  • 3:14 - 3:17
    အနိမ့်အမြင့်ကို မြှင့်တင်ရင်း
    ဘာသာစကားကို ထောက်ကူပါတယ်၊
  • 3:17 - 3:21
    ဒီဘာသာစကား မဟုတ်တဲ့ ဧရိယာတွေဟာ
    aphasia လူနာတွေ ဆက်သွယ်မှု
  • 3:21 - 3:23
    ခက်ခဲချိန်မှာ ကူညီပေးတယ်။
  • 3:23 - 3:26
    ဒီတော့ aphasia ဟာ ဘယ်လောက်
    အဖြစ်များလဲ။
  • 3:26 - 3:29
    U.S တစ်ခုတည်းမှာတင် ခန့်မှန်းခြေ
    လူ ၁ သန်းလောက် ရှိကြတယ်။
  • 3:29 - 3:33
    တစ်နှစ် လူနာ အသစ် ၈၀၀၀၀ လောက်လို့
    ခန့်မှန်းကြတယ်။
  • 3:33 - 3:36
    လေဖြတ်ပြီး ရှင်ကျန်တဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံဟာ
    aphasia ရောဂါ ခံစားရပြီး
  • 3:36 - 3:38
    Parkinson's ရောဂါ ဒါမှမဟုတ် အသိနည်းသေးတဲ့
  • 3:38 - 3:40
    ဦးနှောက် အသားမျှင်ခက်မာခြင်းထက်
  • 3:40 - 3:42
    ပို အတွေ့များစေတယ်၊
  • 3:42 - 3:48
    primary progressive aphasia (သို့) PPA ဆို
    တဲ့ aphasia ရဲ့ ရှားပါး ပုံစံတစ်ခုရှိတယ်။
  • 3:48 - 3:51
    ဒါက လေဖြတ်တာ၊ ဦးနောက်ထိခိုက်
    တာကြောင့်မဟုတ်ပဲ
  • 3:51 - 3:53
    ဘာသာစကား ဆုံးရှုံးမှုက
  • 3:53 - 3:56
    ပထမ လက္ခဏာဖြစ်တဲ့
    စိတ်ဖောက်ပြန်မှု ပုံစံတစ်ခုကြောင့်ပါ။
  • 3:56 - 4:01
    PPA ကို ကုသခြင်း ရည်ရွယ်ချက်က ဘာသာစကား
    လုပ်ဆောင်ပုံကို အခြား စိတ်ဖောက်ပြန်မှု
  • 4:01 - 4:05
    လက္ခဏာတွေ နောက်ဆုံး မဖြစ်ခင်မှာ
    ကြာနိုင်မျှ ထိန်းထားဖို့ပါ။
  • 4:05 - 4:08
    ဒါပေမဲ့ လေဖြတ်တာ (သို့) ဦးနှောက်
    ဒဏ်ရာကနေ aphasia ရတဲ့အခါ
  • 4:08 - 4:12
    ဘာသာစကား တိုးတက်မှုကို စကားသံ
    ကုထုံးကနေ စွမ်းဆောင်နိုင်လောက်တယ်။
  • 4:12 - 4:16
    ကျွန်ုပ်တို့ ဦးနှောက်ဟာ နာလန်ထူခြင်း
    ဖြစ်စဉ်အတွင်း ဦးနှောက် ဒဏ်ရာ
  • 4:16 - 4:18
    ပတ်ပတ်လည်နေရာတွေကို
    လုပ်ဆောင်မှုတစ်ချို့ ခွင့်ပေးတဲ့
  • 4:18 - 4:22
    ဦးနှောက် ပျော့ပြောင်းမှုလို့ သိကြတဲ့
    အစွမ်းနဲ့ ၎င်ဘာသာ ပြုပြင်နိုင်ပါတယ်။
  • 4:22 - 4:26
    သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ aphasia လူနာတေွမှာ
    ဦးနှောက်ပျော့ပြောင်းမှုကို အားပေးတယ်လို့
  • 4:26 - 4:31
    ယုံကြည်တဲ့ နည်းပညာ ပုံစံသစ်တွေသုံးပြီး
    စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်နေခဲ့ပါတယ်။
  • 4:31 - 4:35
    Really ချိန်တည်းမှာ အြခားသူတွေ သူတို့ကို
    နားမလည်မှာ (သို့) သူတို့ကို စကားပြောဖို့
  • 4:35 - 4:40
    အချိန်ပိုပေးရမှာကြောက်ပြီး aphasia
    ဝေဒနာရှင်တွေဟာ အထီးကျန်နေပါတယ်၊
  • 4:40 - 4:44
    သူတို့တွေ တတ်နိုင်သမျှနဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့
    အချိန်နဲ့ ပျော့ပြောင်းညင်သာမှုပေးခြင်းနဲ့
  • 4:44 - 4:47
    aphasia ရဲ့ အကန့်အသတ်တွေကို
    ကျော်လွန်ရင်း
  • 4:47 - 4:50
    ဘာသာစကား တံခါးကို
    ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့ သင်ကူညီနိုင်ပါတယ်။
Title:
Aphasia ၊ သင့်ရဲ့ စကာလုံးမျာကို ဆုံးရှုံးအောင်လုပ်တဲ့ ရောဂါ။ Susan Wortman-Jutt
Description:

သင်ခန်းစာ အပြည့်အစုံကို http://ed.ted.com/lessons/aphasia-the-disorder-that-makes-you-lose-your-words-susan-wortman-jutt တွင်ကြည့်ရှုပါ။

ဘာသာစကားဟာ ကျွန်ုပ်တို့တွေ အလေးမမူမိတဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ ဘဝတွေရဲ့ မရှိမဖြစ် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပါ။ ဒါပေမဲ့ လေဖြတ်တာ၊ နေးမကောင်းတာ ဒါမှမဟုတ် စိတ်မချမ်းမြေ့ဖွယ် အတွေ့အကြုံကြောင့် သင့်ဦးနှောက်ထဲက ဘာသာစကား ချိတ်ဆက်မှုတွေရဲ့ သိမ်မွေ့တဲ့ ကွန်ရက်ဟာ အလျဉ် ပြတ်သွားရင် သင်ဟာ စကားလုံးတွေ ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့အဖြစ်ကို ရောက်သွားပါတယ်။
Susan Wortman-Jutt ကနေပြီး ဆက်သွယ်ရေး ကဏ္ဍရပ်အားလုံးကို ထိခိုက်ဟန့်တားနိုင်တဲ့ Aphasia လို့ခေါ်တဲ့ ရောဂါတစ်ရပ်ကို အသေးစိတ်တင်ပြထားပါတယ်။
သင်ခန်းစာကို Susan Wortman-Jutt ကပြူစုပြီး လှုပ်ရှားမှုရုပ်ပုံများကို TED-Ed မှဖန်တီးထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:11

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.