Return to Video

Sahte para bilmecesini çözebilir misiniz? - Jennifer Lu

  • 0:08 - 0:10
    Dünyanın en iyi matematikçisisiniz,
  • 0:10 - 0:13
    fakat İmparatorluğun vergi
    kanunlarını eleştirdiğinizden beri
  • 0:13 - 0:15
    bir zindanda tutuluyorsunuz
  • 0:15 - 0:18
    ve yanınızda yalnızca, günleri
    saymak için bir kalem var.
  • 0:18 - 0:21
    Sonra bir gün, her zamankinden
    daha kızgın görünen
  • 0:21 - 0:24
    İmparatorun huzuruna çıkarılıyorsunuz.
  • 0:24 - 0:28
    On iki valisinden biri vergilerini
    sahte parayla ödeyerek
  • 0:28 - 0:30
    hazineye ulaştırdığından ötürü
  • 0:30 - 0:33
    suçlu bulunmuş.
  • 0:33 - 0:35
    Krallığın en iyi matematikçisi olarak
  • 0:35 - 0:41
    size sahte olan parayı bularak
    özgürlüğünüzü elde etme şansı veriliyor.
  • 0:41 - 0:46
    Önünüzde tamamen aynı görünen on iki
    madeni para ve eşit kollu bir terazi var.
  • 0:46 - 0:50
    Sahte paranın diğerlerinden
    daha hafif ya da daha ağır
  • 0:50 - 0:52
    olacağını biliyorsunuz.
  • 0:52 - 0:54
    Fakat İmparator sabırsız bir adam.
  • 0:54 - 0:57
    Zindana tekrar kapatılmadan önce
  • 0:57 - 1:01
    teraziyi yalnızca üç
    kez kullanabilirsiniz.
  • 1:01 - 1:03
    Etrafta kullanabileceğiniz
    bir şey arıyorsunuz,
  • 1:03 - 1:05
    fakat odada hiçbir şey yok -
  • 1:05 - 1:06
    sadece paralar,
  • 1:06 - 1:07
    terazi
  • 1:07 - 1:09
    ve kaleminiz.
  • 1:09 - 1:11
    Sahte parayı nasıl bulursunuz?
  • 1:11 - 1:14
    Eğer kendiniz çözmek
    istiyorsanız burada durdurun!
  • 1:14 - 1:16
    Cevap için: 3
  • 1:16 - 1:17
    Cevap için: 2
  • 1:17 - 1:19
    Cevap için: 1
  • 1:19 - 1:23
    Her bir parayı tek tek
    tartamayacağınız çok açık,
  • 1:23 - 1:26
    öyleyse paraları birkaç kümeye ayırarak
  • 1:26 - 1:29
    bir kerede birkaç parayı
    birden tartacaksınız,
  • 1:29 - 1:33
    sonra sahte paranın nerede
    olduğunu bulacaksınız.
  • 1:33 - 1:37
    On iki madeni parayı, her birinde 4 tane
    olacak şekilde üç kümeye ayırın.
  • 1:37 - 1:42
    Bu kümelerden ikisini tartmak bize
    iki muhtemel sonuç verir.
  • 1:42 - 1:47
    İki kümenin ağırlığı eşitse,
    terazideki sekiz para da gerçektir
  • 1:47 - 1:50
    ve sahte olan para diğer
    dörtlü kümenin içindedir.
  • 1:50 - 1:53
    Peki bu sonuçları nasıl takip edeceksiniz?
  • 1:53 - 1:55
    Kalem burada devreye giriyor.
  • 1:55 - 1:58
    Sekiz gerçek paranın
    üzerine bir sıfır çizin.
  • 1:58 - 2:03
    Onlardan üçünü alın
    ve üç işaretsiz parayla tartın.
  • 2:03 - 2:07
    Eğer denge sağlanırsa, geriye kalan
    işaretsiz para sahte olmalıdır.
  • 2:07 - 2:12
    Denge sağlanmazsa, işaretsiz üç
    paranın üzerine ağır gelirlerse artı,
  • 2:12 - 2:15
    hafif gelirlerse eksi çizin.
  • 2:15 - 2:20
    Şimdi yeni işaretlediğiniz paralardan
    ikisini alın ve karşılıklı olarak tartın.
  • 2:20 - 2:23
    Denge sağlanırsa, üçüncü para sahtedir.
  • 2:23 - 2:25
    Aksi takdirde işaretlerine bakın.
  • 2:25 - 2:29
    Artı işaretlilerse ağır olan sahtedir.
  • 2:29 - 2:32
    Eksi işaretlilese hafif olan sahtedir.
  • 2:32 - 2:36
    Peki tarttığınız ilk iki küme eşit
    ağırlıkta değilse ne olur?
  • 2:36 - 2:39
    Ağır gelen kısımdaki paraların
    üzerine artı,
  • 2:39 - 2:43
    hafif olanların üzerine eksi
    işareti koyun.
  • 2:43 - 2:46
    Ayrıca kalan dört parayı da
    sıfır olarak işaretleyebilirsiniz,
  • 2:46 - 2:52
    çünkü sahte olanın terazidekilerden
    biri olduğunu biliyorsunuz.
  • 2:52 - 2:53
    Şimdi yalnızca iki kez daha tartarak
  • 2:53 - 2:58
    belirsizliği çözebilmek için stratejik
    düşünmeniz gerekmektedir.
  • 2:58 - 3:02
    Bunun için kümeleri yeniden
    düzenlemeniz lazım.
  • 3:02 - 3:05
    Bunun bir yolu artı
    işaretli üç para yerine
  • 3:05 - 3:07
    üç adet eksi işaretli para koymak
  • 3:07 - 3:11
    ve bunları da sıfır işaretli
    üç parayla değiştirmektir.
  • 3:11 - 3:13
    Bundan sonra üç olasılığınız var.
  • 3:13 - 3:17
    Terazide, önceden ağır gelen
    kısım hala ağır geliyorsa,
  • 3:17 - 3:21
    o tarafta kalan artı işaretli para
  • 3:21 - 3:23
    aslında ağır olan para
  • 3:23 - 3:26
    veya hafif kısımda kalan
    eksi işaretli para
  • 3:26 - 3:28
    aslında hafif olan para demektir.
  • 3:28 - 3:32
    Bunlardan birisini seçin ve hangisinin
    gerçek olduğunu anlamak için
  • 3:32 - 3:34
    sıradan bir para ile onu tartın.
  • 3:34 - 3:36
    Önceden ağır olan kısım hafifleşirse,
  • 3:36 - 3:39
    aldığınız üç eksi işaretli paradan birinin
  • 3:39 - 3:42
    aslında daha hafif olduğu anlamına gelir.
  • 3:42 - 3:44
    Bunlardan ikisini birbiriyle tartın.
  • 3:44 - 3:47
    Eğer eşit gelirlerse, üçüncüsü sahtedir.
  • 3:47 - 3:50
    Eşit gelmezse, hafif olan sahtedir.
  • 3:50 - 3:54
    Aynı şekilde, yerine koyduktan sonra
    iki parça da dengedeyse,
  • 3:54 - 3:57
    aldığınız artı işaretli üç paradan biri
  • 3:57 - 3:59
    daha ağır olan demektir.
  • 3:59 - 4:01
    Bunlardan ikisini birbiriyle tartın.
  • 4:01 - 4:04
    Denge sağlanırsa, üçüncüsü sahtedir.
  • 4:04 - 4:07
    Sağlanmazsa, daha ağır olan sahtedir.
  • 4:07 - 4:10
    İmparator onaylarcasına başını eğer
  • 4:10 - 4:13
    ve sahtekar Lord sizin
    zindandaki yerinizi alır.
Title:
Sahte para bilmecesini çözebilir misiniz? - Jennifer Lu
Speaker:
Jennifer Lu
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/can-you-solve-the-counterfeit-coin-riddle-jennifer-lu

Dünyanın en iyi matematikçisisiniz, fakat İmparatorun vergi kanunlarını eleştirdiğinizden beri bir zindanda tutuluyorsunuz. Neyse ki İmparatorun valilerinden biri vergilerini sahte parayla ödeyerek hazineye ulaştırdığı için suçlu bulundu. Sahte olanı bularak özgürlüğünüze kavuşabilecek misiniz? Jennifer Lu bunun nasıl yapılacağını gösteriyor.

Dersi veren Jennifer Lu, animasyonu yapan Artrake Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:35

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.