Η δύναμη της συλλογικής ανοσίας

Πώς βοηθούν τα εμβόλια στην πρόληψη των ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για τις οποίες δεν έχει εμβολιαστεί κάποιος ακόμα; Είναι μια ιδέα που ονομάζεται «συλλογική ανοσία», η οποία είναι ο μαζικός εμβολιασμός σε μια κοινότητα, με τρόπο που σταματάει τη μετάδοση της λοιμώξεως. Η ειδική σε θέματα υγείας Ρομίνα Λίμπστερ μας δείχνει πώς η συλλογική ανοσία απέτρεψε μια θανατηφόρα επιδημία του Η1Ν1 στη γενέθλια πόλη της. (Στα Ισπανικά με υπότιτλους)

Ένας από τους πρώτους ασθενείς
που με άγγιξε σαν παιδίατρο ήταν η Σολ,

μια πανέμορφη μπέμπα ενός μηνός

που μπήκε στην αίθουσα
με μια σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού.

Εγώ, ως τότε, δεν είχα ξαναδει

ασθενή να χειροτερεύει τόσο γρήγορα.

Σε δύο μέρες μόνο διασωληνώθηκε

και την τρίτη μέρα πέθανε.

Η Σολ είχε κοκκύτη.

Αφού συζήτησα την περίπτωση στην αίθουσα

και μετά από μια βασανιστική κάθαρση,

θυμάμαι τον διευθυντή μου που μου είπε:

ωραία, πάρε βαθιά ανάσα,
πλύνε το πρόσωπό σου,

γιατί τώρα είναι το δύσκολο κομμάτι,

πρέπει να μιλήσουμε στους γονείς.

Εκείνη τη στιγμή σου περνούν
χίλιες ερωτήσεις από το μυαλό.

Από το γιατί μια μπέμπα ενός μηνός

έχει μια τόσο άτυχη μοίρα,

μέχρι το αν μπορούσε να γίνει
κάτι για να το αποφύγει.

Πριν υπάρξουν τα εμβόλια,

πολλά από τα λοιμώδη νοσήματα

σκοτώνανε εκατομμύρια
ανθρώπους το χρόνο.

Στην πανδημία της γρίπης του 1918

πέθαναν 50 εκατομμύρια άνθρωποι.

Είναι περισσότεροι από όσους
έχει η Αργεντινή σήμερα.

Ίσως, αυτοί που είναι λίγο μεγαλύτεροι

θα θυμούνται την επιδημία πολιομυελίτιδας

που ξέσπασε στην Αργεντινή το 1956.

Τότε, δεν υπήρχε αποτελεσματικό εμβόλιο
για την πολιομυελίτιδα.

Δεν ήξεραν τι να κάνουν.

Κάνανε σαν τρελοί.

Έβγαιναν στον δρόμο
βάφοντας δέντρα με ασβέστη.

Έβαζαν φακελάκια με κάμφορα
στα ρούχα των παιδιών

λες και αυτό θα μπορούσε να κάνει κάτι.

Κατά τη διάρκεια της επιδημίας της
πολιομυελίτιδας πέθαναν χιλιάδες άνθρωποι.

Και χιλιάδες είχαν σημαντικά
νευρολογικά επακόλουθα.

Το ξέρω αυτό γιατί το διάβασα,

γιατί χάρη στα εμβόλια

η γενιά μου είχε την τύχη

να μη ζήσει μια επιδημία
τόσο τρομερή σαν αυτή.

Τα εμβόλια είναι μία από τις
μεγαλύτερες ανακαλύψεις

για τη δημόσια υγεία τον 20ό αιώνα.

Μετά το πόσιμο νερό,

είναι η ανακάλυψη που κατάφερε
να μειώσει περισσότερο τη θνησιμότητα,

περισσότερο και από τα αντιβιοτικά.

Τα εμβόλια κατάφεραν
να εξαφανίσουν από τον πλανήτη

μια τρομερή αρρώστια όπως η ευλογιά

και κατάφεραν να μειώσουν
πολύ τη θνησιμότητα

για άλλες αρρώστιες
όπως η ιλαρά,

ο κοκκύτης, η πολιομυελίτιδα
και πολλές άλλες.

Όλες αυτές οι αρρώστιες ανήκουν
στην ομάδα των λοιμόξεων

που ονομάζονται: λοιμώξεις
που προλαμβάνονται με εμβόλια.

Τι σημαίνει αυτό;

Που είναι πιθανώς προλήψιμες,

αλλά για να γίνουν, κάτι πρέπει να συμβεί.

Πρέπει να γίνει εμβολιασμός.

Φαντάζομαι ότι η συντριπτική πλειοψηφία
αν όχι όλοι όσοι είμαστε εδώ,

έχουμε κάνει κάποια στιγμή
στη ζωή μας ένα εμβόλιο.

Τώρα, δεν θα ήμουν τόσο σίγουρη

ότι πολλοί από εμάς ξέρουμε
ποια είναι τα εμβόλια

που πρέπει να κάνουμε μετά την εφηβεία.

Κάποιες φορές, μπορεί να αναρωτηθεί
κάποιος ποιον προστατεύουμε

όταν εμβολιαζόμαστε;

Τι σημαίνει αυτό;

Υπάρχει καμιά συνέπεια πέραν

της προστασίας για εμάς τους ίδιους;

Αφήστε με να σας δείξω κάτι.

Φανταστείτε για ένα λεπτό

ότι είμαστε σε μια πόλη

που είναι τελείως παρθένα
από μία συγκεκριμένη αρρώστια,

όπως, για παράδειγμα, η ιλαρά.

Τι σημαίνει αυτό;

Στην πόλη αυτή κανείς δεν έχει
έρθει σε επαφή με την ασθένεια,

δηλαδή, δεν έχει φυσικές άμυνες

ούτε έχει εμβολιαστεί ποτέ για την ιλαρά.

Αν μια μέρα, εμφανιστεί σε αυτή την πόλη

ένα άτομο που νοσεί με ιλαρά,

η ασθένεια δεν θα συναντήσει
μεγάλη αντίσταση

και θα ξεκινήσει να μεταδίδεται
από άτομο σε άτομο,

και σε πολύ λίγο χρόνο θα διαδοθεί

σε όλη την κοινότητα.

Σε έναν προκαθορισμένο χρόνο

θα υπάρχει ένας μεγάλος
αριθμός άρρωστου πληθυσμού.

Αυτό συνέβαινε όταν
δεν υπήρχαν τα εμβόλια.

Τώρα, φανταστείτε μια εντελώς
διαφορετική περίπτωση.

Είμαστε σε μια πόλη

όπου περισσότερο από το 90% του πληθυσμού

έχει άμυνες κατά της ιλαράς.

Δηλαδή είχε την ασθένεια

και έχει αναπτύξει φυσικές άμυνες.

Επέζησε.

Ή έχει κάνει εμβόλιο κατά της ιλαράς.

Και μια μέρα, εμφανίζεται σε αυτή την πόλη

ένα άτομο που νοσεί από ιλαρά.

Η ασθένεια θα συναντήσει
πολύ μεγαλύτερη αντίσταση

και δεν θα μπορέσει να μεταδοθεί
τόσο από άτομο σε άτομο.

Η διάδοση, πιθανώς να περιοριστεί

και δεν θα έχουμε μια επιδημία ιλαράς.

Θα μου άρεσε αν προσέχατε κάτι.

Οι άνθρωποι που είναι εμβολιασμένοι

όχι μόνο προστατεύουν τους εαυτούς τους

αλλά μπλοκάρουν
και τη διάδοση της ασθένειας

μέσα στην κοινότητα,

προστατεύουν, έμμεσα, τους άλλους
ανθρώπους αυτής της κοινότητας

που δεν είναι εμβολιασμένοι.

Δημιουργούν ένα είδος
προστατευτικής ασπίδας

που τους κάνει να μην έρχονται
σε επαφή με την ασθένεια,

αυτοί οι άνθρωποι είναι προστατευμένοι.

Αυτό το έμμεσο προστατευτικό αποτέλεσμα

για τους ανθρώπους της κοινότητας
που δεν είναι εμβολιασμένοι,

μόνο και μόνο επειδή περιτριγυρίζονται
από εμβολιασμένους ανθρώπους,

ονομάζεται συλλογική ανοσία.

Πολλά άτομα στην κοινότητα

εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά
από τη συλλογική ανοσία

για να προστατευτούν από τις ασθένειες.

Αυτά τα άτομα που βλέπετε
στα στατιστικά δεν είναι υποθετικά.

Είναι τα ανίψια μας,

τα παιδιά μας,

και ίσως να είναι πολύ μικρά

για να έχουν κάνει τα πρώτα τους εμβόλια.

Είναι οι γονείς μας, τα αδέρφια μας,

οι γνωστοί μας,

και ίσως έχουν κάποια ασθένεια

ή παίρνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή
που αποδυναμώνει την άμυνά τους.

Είναι ακόμα εκείνοι οι άνθρωποι
που είναι αλλεργικοί

σε συγκεκριμένα εμβόλια.

Μπορεί ακόμη να είναι καθένας από εμάς

που είμαστε μεν εμβολιασμένοι,

αλλά το εμβόλιο

δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Επειδή δεν είναι πάντα όλα τα εμβόλια

100% αποτελεσματικά.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι
εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά

από τη συλλογική ανοσία

για να προστατευτούν από τις ασθένειες.

Για να αυξήσουμε αυτή τη συλλογική ανοσία

πρέπει ένα μεγάλο ποσοστό
του πληθυσμού να εμβολιαστεί.

Αυτό το ποσοστό ονομάζεται όριο.

Το όριο αυτό εξαρτάται
από πολλές μεταβλητές.

Εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά
του μικροβίου,

τα χαρακτηριστικά της
ανοσολογικής αντίδρασης

που προκαλεί το εμβόλιο.

Όμως όλα έχουν κάτι κοινό:

Ότι αν το ποσοστό του
πληθυσμού στην κοινότητα

που είναι εμβολιασμένο,

είναι κάτω από αυτό το όριο,

η ασθένεια μπορεί να αρχίσει
να εξαπλώνεται πιο ελεύθερα

και μπορεί να ξεσπάσει μια επιδημία

της ασθένειας στην κοινότητα.

Ακόμη και ασθένειες που μέχρι τώρα

ήταν υπό έλεγχο, μπορεί να επανέλθουν.

Αυτή δεν είναι μόνο μια θεωρία.

Συνέβη και συμβαίνει.

Εν έτει 1998, ένας Βρετανός ερευνητής

δημοσίευσε ένα άρθρο σε ένα
από τα σημαντικότερα ιατρικά περιοδικά

και ισχυριζόταν ότι το τριπλό εμβόλιο,

αυτό κατά της ιλαράς,
της παρωτίτιδας και της ερυθράς,

συνδεόταν με τον αυτισμό.

Αυτό είχε άμεσες επιπτώσεις.

Ο κόσμος σταμάτησε να εμβολιάζεται,

σταμάτησε να εμβολιάζει τα παιδιά του.

Και τι συνέβη;

Ο αριθμός των εμβολιασμένων,

σε πολλές κοινότητες στον κόσμο,

έπεσε κάτω από αυτό το όριο.

Και είχαμε επιδημίες ιλαράς

σε πολλές πόλεις στον κόσμο.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ευρώπη.

Πολύς κόσμος αρρώστησε

και πέθανε από την ιλαρά.

Τι συνέβη;

Το άρθρο αυτό, προκάλεσε μεγάλη αναταραχή

και μέσα στην ιατρική κοινότητα.

Πολλοί ερευνητές βάλθηκαν να επιβεβαιώσουν

ότι αυτό όντως ίσχυε.

Όχι μόνο κανένας δεν μπόρεσε
να βρει μια σχέση

αιτίου-αποτελέσματος
μεταξύ του τριπλού εμβολίου

και του αυτισμού
στο επίπεδο του πληθυσμού,

αλλά ανακαλύφθηκε ότι το άρθρο αυτό
είχε λανθασμένα στοιχεία.

Και όχι μόνο αυτό, αλλά ήταν και απάτη.

Ήταν απάτη.

Στην πραγματικότητα,
το περιοδικό απέσυρε δημοσίως

το άρθρο το 2010.

Μία από τις κυριότερες ανησυχίες

και δικαιολογίες τώρα για να μην
εμβολιαστούμε είναι οι παρενέργειες.

Τα εμβόλια, όπως και τα φάρμακα,

μπορούν να έχουν πιθανές παρενέργειες.

Οι περισσότερες είναι ήπιες και παροδικές.

Αλλά τα οφέλη είναι πάντα μεγαλύτερα

από τις πιθανές επιπλοκές.

Όταν εμείς είμαστε άρρωστοι,

θέλουμε να γίνουμε γρήγορα καλά.

Πολλοί από εμάς που είμαστε εδώ,

αν έχουμε μια λοίμωξη,

παίρνουμε αντιβιοτικά.

Αν έχουμε υψηλή πίεση
παίρνουμε αντιυπερτασικά.

Παίρνουμε φάρμακα για την καρδιά.

Γιατί; Γιατί είμαστε άρρωστοι

και θέλουμε να γίνουμε γρήγορα καλά.

Και δεν το αμφισβητούμε ιδιαίτερα.

Γιατί μας στοιχίζει τόσο να σκεφτούμε

την πρόληψη των ασθενειών,

το να προσέχουμε όταν είμαστε υγιείς;

Προσέχουμε πολύ πριν την ασθένεια,

ή προσέχουμε πριν
από καταστάσεις άμεσου κινδύνου.

Φαντάζομαι ότι, η πλειοψηφία
αυτών που βρίσκονται εδώ,

πρέπει να θυμούνται
την πανδημία της γρίπης Α

που είχαμε εδώ στην Αργεντινή
και σε όλο τον κόσμο το 2009.

Όταν τα πρώτα κρούσματα ήρθαν στο φως,

εμείς, εδώ στην Αργεντινή,
μπαίναμε στο χειμώνα.

Δεν ήξερε κανείς απολύτως τίποτα.

Ήταν ένα χάος.

Ο κόσμος έβγαινε με μάσκες στους δρόμους,

ορμάγαμε στα φαρμακεία

για να πάρουμε απολυμαντικά.

Ο κόσμος έκανε ουρές στα φαρμακεία
για να πάρει ένα εμβόλιο,

που δεν ήξεραν καν αν ήταν το εμβόλιο

που θα τους προστάτευε από τον νέο ιό.

Δεν ήξερε απολύτως τίποτα.

Εγώ, εκείνη την εποχή, εκτός από το ότι
έκανα την πρακτική μου στο Ίδρυμα Βρεφών,

δούλευα ως κατ' οίκον παιδίατρος

για έναν HMO.

Θυμάμαι ότι ξεκινούσε
η βάρδια μου στις 8 το πρωί

και στις 8 ήδη είχα μια λίστα
από 50 προγραμματισμένες επισκέψεις.

Ήταν χάος, ο κόσμος δεν ήξερε τι να κάνει.

Θυμάμαι ότι εμένα,
μου τραβούσαν την προσοχή

τα χαρακτηριστικά των ασθενών που έβλεπα.

Ήταν ασθενείς λίγο μεγαλύτεροι

από αυτούς που συνηθίζαμε
να βλέπουμε το χειμώνα,

με παρατεταμένες πυρετώδεις λοιμώξεις.

Θυμάμαι ότι το συζήτησα
με τον επιβλέποντά μου στην πρακτική

και αυτός από την πλευρά του είχε
ακούσει, από έναν συνάδελφο,

για τον μεγάλο αριθμό των εγκύων

και των νεαρών ενηλίκων

που εισάγονταν στην εντατική,

με λοιμώξεις που ήταν
δύσκολο να θεραπευτούν.

Εκείνη τη στιγμή, βαλθήκαμε
να καταλάβουμε τι συνέβαινε.

Τη Δευτέρα, νωρίς πήραμε το αμάξι

και πήγαμε σε ένα νοσοκομείο
στο Μπουένος Άιρες,

που υποθέταμε ότι ήταν
εκείνο που παραπέμπονταν

τα περιστατικά
για τον καινούργιο ιό της γρίπης.

Φτάσαμε στο κοσμοβριθές νοσοκομείο.

Όλο το προσωπικό φορούσε
στολές βιοασφάλειας τύπου NASA.

Εμείς με μια μάσκα στην τσέπη.

Εγώ, υποχόνδρια, δεν ανέπνεα για δύο ώρες.

Αλλά μπορέσαμε να βρούμε τι συνέβαινε.

Αμέσως ήρθαμε σε επαφή

με τους παιδιάτρους
έξι νοσοκομείων της πρωτεύουσας

και της ευρύτερης περιοχής.

Βαλθήκαμε, στον λιγότερο δυνατό χρόνο,

να καταλάβουμε πώς λειτουργούσε
ο καινούργιος ιός στα παιδιά μας.

Ήταν μια μαραθώνια δουλειά,

σε λιγότερο από τρεις μήνες,

μπορέσαμε να βρούμε ποια χαρακτηριστικά
είχε αυτός ο καινούργιος ιός Η1Ν1

στα 251 παιδιά που είχαν εισαχθεί
στα νοσοκομεία εξαιτίας του.

Μπορέσαμε να βρούμε ποια ήταν
τα παιδιά που νοσούσαν πιο σοβαρά,

τα οποία ήταν τα μικρότερα από 4,

ειδικά τα μικρότερα του ενός έτους,

ασθενείς με νευρολογικές ασθένειες,

παιδιά με χρόνιες πνευμονικές διαταραχές.

Η αναγνώριση αυτών των ομάδων
κινδύνου ήταν πολύ σημαντική

ώστε να τις συμπεριλάβουμε
ως ομάδες προτεραιότητας

στις συστάσεις μας
για το αντιγριπικό εμβόλιο,

όχι μόνο εδώ στην Αργεντινή,

αλλά και σε άλλες χώρες όπου ακόμα

δεν είχε φτάσει η πανδημία.

Ένα χρόνο αργότερα, επειδή
υπήρχε ένα διαθέσιμο εμβόλιο

κατά του ιού Η1Ν1,

θέλαμε να δούμε τι είχε συμβεί.

Μετά από μια μεγάλη
εκστρατεία εμβολιασμών,

που αποσκοπούσε στην προστασία
των ομάδων κινδύνου,

σε εκείνα τα νοσοκομεία,

με το 93% των ομάδων
κινδύνου εμβολιασμένο,

δεν υπήρχε ούτε 1 ασθενείς
που να έχει εισαχθεί σε νοσοκομείο

εξαιτίας του ιού Η1Ν1.

(Χειροκρότημα)

Έτος 2009, 251.

Έτος 2010, μηδέν.

Ο εμβολιασμός είναι
μια πράξη προσωπικής ευθύνης,

αλλά έχει και ένα σημαντικό
συλλογικό αποτέλεσμα.

Αν εγώ εμβολιαστώ,
δεν προστατεύω μόνο τον εαυτό μου,

αλλά προστατεύω ακόμα και τον άλλον.

Η Σολ είχε κοκκύτη.

Η Σολ ήταν πολύ μικρή
και ακόμα δεν είχε κάνει

το πρώτο της εμβόλιο κατά του κοκκύτη.

Ακόμα αναρωτιέμαι τι θα είχε συμβεί

αν όλοι οι άνθρωποι γύρω από τη Σολ

είχαν εμβολιαστεί.

(Χειροκρότημα)