Return to Video

Mimarinin yardımıyla daha güzel bir ölüm mümkün

  • 0:01 - 0:05
    Size ölüm ve mimari hakkında
    bir hikaye anlatmak istiyorum.
  • 0:05 - 0:09
    Yüz yıl önce, zatürre gibi bulaşıcı
    hastalıklardan ölüyorduk;
  • 0:09 - 0:13
    yakalandığımız takdirde
    ölümümüz hızlı oluyordu.
  • 0:13 - 0:17
    Çoğunlukla evlerimizde, ailemiz
    bize bakarken, yataklarımızda ölüyorduk.
  • 0:17 - 0:18
    Gerçi bunun nedeni,
  • 0:18 - 0:21
    çoğu insanın sağlık
    hizmetlerinden faydalanamamasıydı.
  • 0:22 - 0:24
    Sonra, 20. yüzyılda
    çok şey değişti.
  • 0:24 - 0:26
    Bulaşıcı hastalıkları
    tedavi edebilmek
  • 0:26 - 0:29
    için penisilin gibi
    yeni ilaçlar ürettik.
  • 0:29 - 0:32
    Röntgen cihazları gibi
    yeni tıp teknolojileri geliştirildi.
  • 0:32 - 0:35
    Bu cihazlar büyük ve pahalı
    olduğundan,
  • 0:35 - 0:38
    bizim de onlara uygun merkezi,
    büyük binalar yapmamız gerekti.
  • 0:38 - 0:40
    Böylece o binalar
    modern hastanelerimiz oldu.
  • 0:40 - 0:41
    II. Dünya Savaşı'ndan sonra
  • 0:41 - 0:44
    birçok ülke, tedaviye
    ihtiyacı olan herkesin tedavi
  • 0:44 - 0:47
    olabilmesi için evrensel sağlık
    hizmet sistemleri kurdu.
  • 0:47 - 0:51
    Bunun sonucunda yüzyılın başında
    45 olan ortalama yaşam süresi
  • 0:51 - 0:53
    bugün kendini neredeyse ikiye katladı.
  • 0:53 - 0:57
    20. yüzyıl, bilimin sunabileceklerine
    dair iyimserliğin doruk noktasıydı,
  • 0:57 - 1:01
    fakat yaşama bu denli odaklanırken,
    hatta ölüme yaklaşımımızın
  • 1:01 - 1:03
    büyük oranda değişmesine rağmen;
    ölümü unuttuk.
  • 1:04 - 1:05
    Ben bir mimarım,
  • 1:05 - 1:08
    ve bir buçuk yıldır, bu değişimlerin
    ölümle, ölmek eylemiyle ve aynı
  • 1:08 - 1:11
    zamanda mimari yapılar için ne
    anlama geldiğine bakıyorum.
  • 1:11 - 1:14
    Bugün çoğumuz kanserden ya da
    kalp hastalıklarından ölüyoruz,
  • 1:14 - 1:18
    yani çoğumuz hayatımızın son
    evrelerinde uzun ve kronik bir
  • 1:18 - 1:20
    hastalık sürecinden geçiyoruz.
  • 1:20 - 1:21
    Bu süreç boyunca,
  • 1:21 - 1:27
    muhtemelen hastanelerde, kliniklerde
    ve bakım evlerinde bol zaman geçireceğiz.
  • 1:27 - 1:29
    Herkes modern bir hastanede bulunmuştur.
  • 1:29 - 1:32
    Hani bilirsiniz, florasan lambalar,
    sonu gelmeyen koridorlar
  • 1:32 - 1:35
    ve sıralanmış rahatsız sandalyeler.
  • 1:35 - 1:39
    Hastane mimarisi, kötü ününü
    sonuna kadar hak eder.
  • 1:39 - 1:42
    Fakat ilginç olan şu:
    Daha önce durum böyle değildi.
  • 1:42 - 1:46
    Gördüğünüz, zamanının en ünlü
    ve ilham verici mimarlarından olan
  • 1:46 - 1:50
    Brunelleschi'nin 1419'da yaptığı
    "L'Ospedale degli Innocenti".
  • 1:50 - 1:54
    Bu binaya bakıp, günümüzdeki hastaneleri
    düşündüğümde,
  • 1:54 - 1:57
    beni etkileyen bu binanın
    duruşu oluyor.
  • 1:57 - 1:58
    Gerçekten harika bir yapı.
  • 1:58 - 2:00
    Ortasında tüm odaların temiz hava
  • 2:00 - 2:03
    ve güneş ışığı almasına yardımcı
    olan bir avluya sahip,
  • 2:03 - 2:05
    odalar ise geniş ve
    tavanları yüksek olduğundan,
  • 2:05 - 2:08
    odalarda olmak insanı
    oldukça rahat hissettiriyor.
  • 2:08 - 2:09
    Ayrıca çok güzel bir görüntüsü var.
  • 2:09 - 2:13
    Nasıl olduysa, böyle bir hastane binası
    olabileceğini unutmuşuz.
  • 2:13 - 2:17
    Ölmek için daha güzel binalar istiyorsak
    ölüm hakkında konuşmak zorundayız,
  • 2:17 - 2:20
    fakat ölüm konusunu
    rahatsız edici bulduğumuz için
  • 2:20 - 2:21
    konuşmuyor ve toplumsal olarak
  • 2:21 - 2:24
    ölüme nasıl baktığımızı
    sorgulamıyoruz.
  • 2:24 - 2:28
    Araştırmam sırasında beni en çok
    şaşırtan şeylerden biri,
  • 2:28 - 2:30
    aslında tavırların değişime ne
    kadar meyilli olduğuydu.
  • 2:30 - 2:33
    Bu Birleşik Krallık'taki ilk
    krematoryum,
  • 2:33 - 2:36
    1870'lerde Woking tarafından yapılmış.
  • 2:36 - 2:39
    İlk inşa edildiğinde, yerel halkın
    protestolarına hedef olmuş.
  • 2:39 - 2:44
    Kremasyon toplumca kabul görmüyordu,
    ve insanların %99,8'i defnediliyordu.
  • 2:44 - 2:48
    Ama sadece yüz yıl sonra; bugün, her üç
    kişiden biri kremasyonu seçiyor.
  • 2:48 - 2:50
    İnsanlar, hakkında konuşma
    şansı bulabildikleri sürece
  • 2:50 - 2:53
    değişime aslında oldukça
    açıktır.
  • 2:53 - 2:56
    Temmuz ayında Venedik'te,
    "Venedik'te Ölüm" adlı sergimi
  • 2:56 - 2:59
    açtığımda aslında istediğim
    şey, ölüm ve mimari
  • 2:59 - 3:02
    hakkında bir
    diyalog başlatmaktı.
  • 3:02 - 3:05
    Sergi, insanların aktif bir şekilde
    etkileşime geçebilmesi
  • 3:05 - 3:08
    için oldukça eğlenceli
    biçimde tasarlanmıştı.
  • 3:08 - 3:11
    Sergilerimizden biri bu; Londra'nın
    interaktif bir haritası.
  • 3:11 - 3:14
    Şehirdeki yapıların ölümle
    ne kadar bağlantılı olduğunu
  • 3:14 - 3:16
    gösteriyor ve elinizi haritanın
  • 3:16 - 3:18
    üstünden geçirdiğinizde,
  • 3:18 - 3:23
    binanın veya mezarlığın
    ismi ortaya çıkıyor.
  • 3:23 - 3:25
    Bir diğer sergimiz ise
    insanların alıp istediği
  • 3:25 - 3:27
    yere götürebileceği
    bir dizi kartpostaldı.
  • 3:27 - 3:30
    Karpostallar insanların evlerini,
    hastaneleri,
  • 3:30 - 3:32
    mezarlıkları ve morgları gösteriyordu.
    Ölümün her
  • 3:32 - 3:35
    iki tarafında da geçtiğimiz
    alanların
  • 3:35 - 3:37
    hikayelerini
    bize anlatıyorlardı.
  • 3:37 - 3:40
    Öldüğümüz yerin
    nasıl öldüğümüz açısından
  • 3:40 - 3:43
    önemini göstermek istedik.
  • 3:43 - 3:48
    En ilginci de ziyaretçilerin
    sergiye olan tepkisiydi,
  • 3:48 - 3:50
    özellikle sesli ve görsel materyaller
    konusunda.
  • 3:50 - 3:54
    Sergilenen şeyleri farklı biçimlerde
    harekete geçirmek için dans eden,
  • 3:54 - 3:57
    koşan ve zıplayan insanlar
    oluyordu, daha sonra bir anda
  • 3:57 - 3:59
    duruyor ve ölümle ilgili bir
    sergide olduklarını
  • 3:59 - 4:02
    fark ediyor ve davranışlarının
    belki de
  • 4:02 - 4:05
    ortama uygun olmadığını düşünüyorlardı.
  • 4:05 - 4:07
    Fakat ben şahsen ölüme
    karşı tek bir yaklaşımın
  • 4:07 - 4:10
    mümkün olduğunu
    düşünmüyorum.
  • 4:10 - 4:14
    Mümkün değilse, o zaman sizden
    iyi bir ölümün nasıl olabileceğini
  • 4:14 - 4:18
    ve bu ölümün gerçekleşeceği mimarinin
    neye benzediğini düşünmenizi istiyorum.
  • 4:18 - 4:22
    Şundan daha uzak, şuna ise
    daha yakın olsa olmaz mı ?
  • 4:22 - 4:25
    Teşekkürler.
  • 4:25 - 4:27
    (Alkış)
Title:
Mimarinin yardımıyla daha güzel bir ölüm mümkün
Speaker:
Alison Killing
Description:

Bu kısa ve etkileyici konuşmasında, Alison Killing ölümlerin gerçekleştiği ve ölümle ilgili binaları konu alıyor: mezarlıklar, hastaneler, evler. İnsanların ölüş biçimi değişiyor, tıpkı ölümle ilgili binaların tasarımları gibi... Belki bu da değişmeli. Şehirlerimiz ve hayatlarımızın gizli kalmış yönlerine şaşırtıcı bir bakış sunuyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
04:39

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.