Return to Video

Laboratuvarda nasıl bebek yapılır? - Nassim Assefi and Brian A. Levine

  • 0:07 - 0:09
    1978'de Louise Brown,
  • 0:09 - 0:14
    tüpte döllenme ile doğan ilk bebektir.
  • 0:14 - 0:18
    Onun doğumu üreme
    alanındaki bir devrimdir.
  • 0:18 - 0:21
    Yaklaşık sekiz çiftten birinde
    görülen bu durum
  • 0:21 - 0:23
    tasarıda zordur.
  • 0:23 - 0:25
    Bu çiftlerin ve yalnız anne veya babanın
  • 0:25 - 0:28
    bebek sahibi olabilmek için
    yöntemlere ihtiyacı vardır.
  • 0:28 - 0:31
    Tüp bebeğe olan rağbet
    gitgide büyümektedir.
  • 0:31 - 0:37
    Bu teknoloji sayesinde doğan
    5 milyondan fazla bebek bulunmaktadır.
  • 0:37 - 0:43
    Tüp bebek yöntemi, cinsel üremenin
    mükemmel bir taklidi ile işe yarar.
  • 0:43 - 0:45
    Tüp bebek yöntemini anlamak için
  • 0:45 - 0:50
    bebek yapımının doğal
    yöntemlerine bir göz atmalıyız.
  • 0:50 - 0:54
    İster inanın ister inanmayın,
    herşey beyinde başlıyor.
  • 0:54 - 0:57
    Aşılamadan önceki 15 gün zorlu olabilir.
  • 0:57 - 1:03
    Hipofiz bezi, folikül stimule
    edici hormon (FSH) salgılar.
  • 1:03 - 1:05
    Bu hormon bir avuç yumurtalık
    folikülünü olgunlaştırır
  • 1:05 - 1:08
    ve böylece östrojen hormonu açığa çıkar.
  • 1:08 - 1:10
    Her folikül bir yumurta içerir.
  • 1:10 - 1:14
    Ortalama olarak sadece bir folikül
    tamamıyla olgunlaşabilir.
  • 1:14 - 1:17
    Büyürken ve bir yandan
    östrojen salgılarken
  • 1:17 - 1:22
    sadece büyümeyi koordine
    edip döl yatağını hazırlamaz.
  • 1:22 - 1:27
    Ayrıca folikül gelişimini iyi hale
    getirmek için beyin ile iletişim kurar.
  • 1:27 - 1:29
    Östrojen seviyesi en yüksek
    seviyeye geldiği zaman
  • 1:29 - 1:35
    hipofiz bezi fazlaca
    luteinizan hormon (LH) salgılar.
  • 1:35 - 1:37
    Bu hormon, yumurtlamayı tetikler.
  • 1:37 - 1:42
    Ayrıca folikülün patlamasına ve
    yumurtanın salınmasına neden olur.
  • 1:42 - 1:44
    Yumurta yumurtalığı terkettiği zaman
  • 1:44 - 1:49
    döl yatağı borusuna doğru yol alır.
  • 1:49 - 1:53
    Eğer yumurta sperm tarafından
    24 saat içinde döllenmezse
  • 1:53 - 1:55
    döllenmeyen yumurta ölür
  • 1:55 - 1:57
    ve tüm sistem kendini resetler.
  • 1:57 - 2:02
    Yeni bir yumurta ve gelecek aylarda
    devam edecek döl yatağı oluşumu başlar.
  • 2:02 - 2:05
    Yumurta vücuttaki en büyük hücredir
  • 2:05 - 2:08
    ve hücre dışı kalın şeker kabuğu ve
  • 2:08 - 2:12
    zona pellusuda adındaki bir
    protein tarafından korunur.
  • 2:12 - 2:17
    Zona pellusuda tüm girişlere ve
    birden fazla spermin girişine engel olur.
  • 2:17 - 2:20
    Sperm, vücuttaki en küçük hücredir.
  • 2:20 - 2:23
    Bir insanda sperm üretimi
    iki ile üç ay sürer
  • 2:23 - 2:26
    ve bu işlem durmaksızın yenilenir.
  • 2:26 - 2:32
    Cinsel ilişki sırasındaki her boşalmada
    100 milyondan fazla sperm salınır.
  • 2:32 - 2:37
    Fakat sadece yaklaşık 100 tanesi
    en sonunda yumurtayla yakınlık kurabilir
  • 2:37 - 2:43
    ve sadece bir tanesi zona pellusudanın
    zırhından içeri nüfuz edebilir.
  • 2:43 - 2:46
    Başarılı bir döllenme sırasında
  • 2:46 - 2:49
    zigot hızlıca embriyoya dönüşmeye başlar
  • 2:49 - 2:52
    ve uterusa ulaşması üç günü bulur.
  • 2:52 - 2:54
    Burada dölyataği iç zarına
    (endometriyum)
  • 2:54 - 3:00
    sıkıca tutunması için yaklaşık
    üç güne ihtiyacı var.
  • 3:00 - 3:03
    İlk tutunmada plesantayı
    oluşturacak hücreler
  • 3:03 - 3:06
    hamileliğin olduğunu yumurtlanan
    foliküle uyarı maksatlı
  • 3:06 - 3:09
    hormon salgılamaya başlar.
  • 3:09 - 3:12
    Bu durum folikülün normal menstural
    döngüde olması gereken
  • 3:12 - 3:18
    bozulmasına yardım eder.
  • 3:18 - 3:21
    Korpus luteum hamileliğin sürmesi
    için gerekli projesteronu
  • 3:21 - 3:26
    gebeliğin altıncı haftasından yedinci
    haftasına kadar üretmekle sorumludur.
  • 3:26 - 3:28
    Plesenta, bebeğin doğumuna
    -yaklaşık 40 hafta sonraya-
  • 3:28 - 3:32
    kadar gelişir ve yerini devralır.
  • 3:32 - 3:36
    Şimdi, laboratuvarda nasıl
    bebek yapıldığına bakalım?
  • 3:36 - 3:38
    Tüp bebek yöntemi olan hastada
  • 3:38 - 3:42
    normalden daha yüksek olan
    FSH seviyesi, yumurtalığın aşırı
  • 3:42 - 3:46
    uyarılmasının kontrolünü
    sağlama amaçlı idare edilir.
  • 3:46 - 3:50
    Böylece sonunda birçok
    yumurta üretilebilir.
  • 3:50 - 3:53
    Yumurtalar yumurtlama gerçekleşmeden
    hemen önce anestezi halindeki
  • 3:53 - 3:56
    bayandan ultrason eşliğinde
  • 3:56 - 4:00
    iğne sokularak geri alınır.
  • 4:00 - 4:05
    Çoğu sperm örnekleri
    mastürbasyon ile üretilir.
  • 4:05 - 4:10
    Laboratuvarda tanımlanan yumurtalar
    çevredeki hücrelerden sadeleştirilir
  • 4:10 - 4:14
    ve petri kabında döllenme için hazırlanır.
  • 4:14 - 4:17
    Döllenme, iki teknolojiden
    birisi ile meydana gelebilir.
  • 4:17 - 4:20
    İlkinde yumurtalar binlerce
    spermle kuluçkalanır
  • 4:20 - 4:25
    ve döllenme normal olarak
    birkaç saatte meydana gelir.
  • 4:25 - 4:28
    İkinci teknoloji de iğne kullanılarak
    bir spermin yumurta içine
  • 4:28 - 4:32
    yerleştirilmesidir.Bu yöntemle
    döllenme daha yüksektir.
  • 4:32 - 4:37
    Özellikle spermin kalitesi ile ilgili bir
    problemde en kullanışlı yöntemdir.
  • 4:37 - 4:42
    Döllenmeden sonra embriyo,
    hamileliği daha sonra olsun
  • 4:42 - 4:44
    diye donmuş bir şekilde bırakılabilir
  • 4:44 - 4:49
    ya da sonda yardımıyla
    bayan uterusuna konulur.
  • 4:49 - 4:54
    Embriyoyu döllenmeden üç gün
    sonra yani 8 hücreye sahipken
  • 4:54 - 4:57
    aktarmak yaygın bir gelenektir.
  • 4:57 - 5:01
    Ya da beşinci gündeyken aktarılır. Bu
    dönemde embriyoya blastokist adı verilir
  • 5:01 - 5:04
    ve yüzlerce hücreye sahiptir.
  • 5:04 - 5:09
    Eğer bayanın yumurtaları yaşından ya da
    toksitlere maruz kaldığından dolayı
  • 5:09 - 5:11
    kalitesiz ise veya kanserden
    dolayı çıkarıldıysa
  • 5:11 - 5:14
    donör yumurtalar belki işe yarayabilir.
  • 5:14 - 5:19
    Müstakbel annenin problemli bir
    uterusa sahip olması ya da
  • 5:19 - 5:23
    uterusunun olmaması halinde
    taşıyıcı başka bir anne bebeği
  • 5:23 - 5:26
    taşımak için kendi uterusunu kullanabilir.
  • 5:26 - 5:28
    35 yaşından genç bayanlarda
  • 5:28 - 5:32
    başarı olasılığını %40 arttırmak için
  • 5:32 - 5:37
    doktorlar bazen birden
    fazla embriyo aktarabiliyor.
  • 5:37 - 5:40
    Bu da tüp bebek yönteminde ikiz,
    üçüz ya da daha fazla bebek
  • 5:40 - 5:43
    olmasını kanıtlar niteliktedir.
  • 5:43 - 5:48
    Fakat, çoğu klinik çoğul hamileliği aza
    indirmek için çalışıyor.
  • 5:48 - 5:52
    Çünkü böyle bir durumda hem
    anne hem de bebek risk altında olur.
  • 5:52 - 5:56
    Louise Brown gibi milyonlarca bebek
    tüp bebek sayesinde doğdular
  • 5:56 - 6:00
    ve normal, sağlıklı bir hayata sahipler.
  • 6:00 - 6:03
    Tüp bebek ile yumurtayı harekete
    geçirmenin bayanlar için güvenli
  • 6:03 - 6:06
    gözükmesine rağmen uzun vadeli sağlıklı
  • 6:06 - 6:10
    sonuçlarının olması çok kesin değil.
  • 6:10 - 6:12
    Daha iyi bir genetik test,
  • 6:12 - 6:14
    doğumu geciktirme,
  • 6:14 - 6:17
    erişilebilirliğin artması ve
    azalan ücretlerden dolayı
  • 6:17 - 6:23
    tüp bebek ve ilişkili teknolojiler ile
    yapay bebek yapımının gelecek
  • 6:23 - 6:27
    yıllarda doğal üremeyi geride bırakabilir
    hale gelmesi hayal edilemez değil.
Title:
Laboratuvarda nasıl bebek yapılır? - Nassim Assefi and Brian A. Levine
Speaker:
Nassim Assefi and Brian A. Levine
Description:

Dersin tamamı: http://ed.ted.com/lessons/how-to-make-a-baby-in-a-lab-nassim-assefi-and-brian-a-levine

Kısırlık dünya çapında sekizde bir çifti etkiliyor. Fakat son 40 yılda 5 milyondan fazla bebek tüp bebek yöntemi ile doğdu. Bu nasıl işe yarar? Nassim Assefi and Brian A. Levine laboratuvarda bebek yapımının arkasındaki bilimi incelediler.

Ders- Nassim Assefi and Brian A. Levine
Animasyon- Kozmonot Animation Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:43

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.