Ebola hakkında ne biliyoruz (ve bilmiyoruz) - Alex Gendler
-
0:07 - 0:091976 yazında,
-
0:09 - 0:14gizemli bir salgın aniden
Afrika'da iki şehri vurdu, -
0:14 - 0:17kurbanların çoğu yaşamını yitirdi.
-
0:17 - 0:18Tıbbi araştırmacılar
-
0:18 - 0:22ölümcül Marburg virüsünden şüphelendiler.
-
0:22 - 0:27Ama onların mikroskopta gördükleri
tamamen yeni bir patojendi, -
0:27 - 0:31sonrasında ismini yakınlardaki
Ebola Nehri'nden alacaktı. -
0:31 - 0:33Sarıhumma ya da dang humması gibi,
-
0:33 - 0:39Ebola virüsünün sebep olduğu hastalık,
ciddi hemorajik ateş türlerinden biridir. -
0:39 - 0:42Virüs bağışıklık sistemine saldırarak
-
0:42 - 0:44ve sistemden gelen uyarıları
nötralize ederek, -
0:44 - 0:46virüsün çoğalmasına izin
vererek ortaya çıkar. -
0:46 - 0:50Bulaşmanın ardından 2 ile 20 gün
aralığında harekete geçer, -
0:50 - 0:51yüksek ateş,
-
0:51 - 0:52ağrı hissi
-
0:52 - 0:55ve boğaz ağrısı gibi ilk belirtiler,
-
0:55 - 0:57tipik bir grip enfeksiyonuna benzer,
-
0:57 - 0:59ama hızlıca kusmaya,
-
0:59 - 1:01döküntülere
-
1:01 - 1:02ve ishale döner.
-
1:02 - 1:03Virüs yayıldıkça,
-
1:03 - 1:06böbrekler ve karaciğer gibi
organlarda işlev kaybına sebep olarak -
1:06 - 1:10lenf bezlerini ve hayati
organları işgal eder. -
1:10 - 1:13Ama tek başına virüsün kendisi
Ebola mağdurlarını öldüren şey değildir. -
1:13 - 1:15Bunun yerine,
-
1:15 - 1:18iç ve dış kanamaya sebep olarak
-
1:18 - 1:19kan damarlarına hasar veren,
-
1:19 - 1:21bağışıklık tepkilerindeki patlama olan,
-
1:21 - 1:24sitokin fırtınası olarak da bilinen,
-
1:24 - 1:28hücre ölümlerinin bir araya gelmesi
aşırı bağışıklık sistemini tetikler. -
1:28 - 1:32Aşırı sıvı kaybı ve
bunun sonucundaki komplikasyonlar -
1:32 - 1:36ilk semptomlardan itibaren 6. günden
16. güne kadar öldürücü olabilir, -
1:36 - 1:39her ne kadar uygun bakım
ve rehidrasyon tedavisi -
1:39 - 1:43hastalardaki ölüm oranlarını önemli
ölçüde düşürebilse de. -
1:43 - 1:46Neyse ki, Ebola son derece öldürücü iken,
-
1:46 - 1:49çeşitli faktörler bulaşıcılığını sınırlar.
-
1:49 - 1:53Küçük hava molekülleriyle
çoğalan virüslerin aksine -
1:53 - 1:56Ebola sadece vücut sıvısı
içinde hayatta kalır; -
1:56 - 1:57tükürük,
-
1:57 - 1:57kan,
-
1:57 - 1:58balgam,
-
1:58 - 1:59kusmuk
-
1:59 - 2:00ya da dışkı gibi.
-
2:00 - 2:01Yayılmak amacıyla,
-
2:01 - 2:05bunlar, enfeksiyon kapmış
olan bir bireyden -
2:05 - 2:09göz, ağız ve burun gibi bir yolla
bir başka kişiye taşınmalıdır. -
2:09 - 2:11Hastalığın şiddeti
-
2:11 - 2:14virüs miktarının artmasıyla yükselir,
-
2:14 - 2:17enfekte olmuş bir birey bile
bulaştırıcı olmayabilir -
2:17 - 2:20ta ki semptomları göstermeye
başlayana kadar. -
2:20 - 2:24Ebola yüzeyde saatlerce hayatta
kaldığını göstermiş olsa da, -
2:24 - 2:28bulaşma teorik olarak hapşırma veya
öksürme ile mümkündür, -
2:28 - 2:32gerçekte bilinen tüm olaylar,
-
2:32 - 2:34sağlık çalışanlarının ve
-
2:34 - 2:37hastanın arkadaşları ve akrabalarının
maruz kaldığı büyük riskle -
2:37 - 2:40ağır hastayla direkt temas ile oluşmuştur.
-
2:40 - 2:43Bu nedenle,
korkunç etkilerine rağmen -
2:43 - 2:47Ebola daha yaygın olan enfeksiyonlara
göre çok daha az ölümcül olmuştur, -
2:47 - 2:48kızamık,
-
2:48 - 2:49sıtma
-
2:49 - 2:51ya da grip gibi.
-
2:51 - 2:53Salgın bir kez kontrol altına alındığında,
-
2:53 - 2:55gelecek salgın başlayana kadar
-
2:55 - 2:58virüs, insan nüfusu arasında var olmaz.
-
2:58 - 3:00Ama bu şüphesiz iyi bir şey olsa da,
-
3:00 - 3:03bu durum Ebola virüsü üzerinde
çalışılmasını zorlaştırır. -
3:03 - 3:06Bilim adamları meyve yarasalarının
doğal taşıyıcılar olduğuna inanıyor -
3:06 - 3:10ama insanlara nasıl aktarıldığı
hâlâ gizemini koruyor. -
3:10 - 3:13Ayrıca, Ebola salgınlarının
ortaya çıktığı birçok ülke -
3:13 - 3:16hastalığın yayılmasına olanak sağlayan
-
3:16 - 3:18yetersiz altyapı ve
sağlık hizmetlerinden muzdariptir. -
3:18 - 3:20Genel durum içinde
-
3:20 - 3:24nispeten daha az seviyedeki vakalarla
bir arada bulunan bölgelerdeki yoksulluk, -
3:24 - 3:26ilaç şirketlerinin araştırma yapması için
-
3:26 - 3:29çok az ekonomik gelirlerinin
olduğu anlamını taşımaktadır. -
3:29 - 3:32Yine de bazı deneysel ilaçlar
umut vaadetmektedir -
3:32 - 3:36ve 2014 itibariyle hükümetler,
aşı geliştirilmesini desteklemektedir. -
3:36 - 3:40Ebola salgınına karşı geniş ve
etkili çözümler ise -
3:40 - 3:41karantina,
-
3:41 - 3:43sağlık önlemleri
-
3:43 - 3:44ve bilgidir.
- Title:
- Ebola hakkında ne biliyoruz (ve bilmiyoruz) - Alex Gendler
- Description:
-
Tüm dersi izlemek için: http://ed.ted.com/lessons/what-we-know-and-don-t-know-about-ebola-alex-gendler
Yüksek derecede bulaşıcı olan Ebola virüsü ilk ortaya çıktığı 1976 yılından beri birkaç büyük salgın şeklinde görüldü -- en kötü salgın 2014 yılında meydana geldi. Virüs nasıl yayılır ve tam olarak vücutta ne yapar? Alex Gendler, Ebola'nın ne olduğunu ve neden üzerinde çalışmanın zor olduğunu detaylı bir biçimde anlatıyor.
Ders Alex Gendler tarafından, animasyon ise Andrew Foerster tarafından hazırlanmıştır.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:01
Eren Gokce approved Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Mehmet Şeker accepted Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Mehmet Şeker edited Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Mehmet Şeker edited Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Mehmet Şeker edited Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Can Akbay edited Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler | ||
Can Akbay edited Turkish subtitles for What we know (and don't know) about Ebola - Alex Gendler |